به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

معصومه یدالله پور عربی

  • معصومه یدالله پور عربی، شهرام یوسفی فر*، محمدعلی کاظم بیگی
    هدف

    بررسی سیاست، روش ها و تحول تیول داری در مازندران در دوره قاجار و نتایج آن.

    روش/ رویکرد پژوهش

    با روش تاریخی و با شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه ای نوشته شده است.

    یافته ها و نتیجه گیری

    دولت قاجار بر بنیاد الزامات سیاست خارجی و داخلی ولایت، در نیمه اول سده 13ه.ق سیاست خالصه سازی اراضی مازندران را مد نظر داشت تا با واگذاری اراضی خالصه ها در قالب تیول به افراد، افزون بر نیروی نظامی ولایتی و نظایر آن،اهدافی چون تامین امنیت در سرحدات شمالی کشور و نیز در داخل مازندران را به عنوان منطقه ای ویژه در شمال ایران محقق کند اما در نیمه دوم این قرن، به سبب کاهش توان دولت در اعمال نظارت بر تیول ها، اقتصاد روستایی در مازندران دچار آسیب شد. دولت برای رفع مشکلات مالی خود، سیاست اعاده و فروش خالصجات را درپیش گرفته بود و آن را در ابتدای کار به صاحبان تیول واگذار کرد که این امر در گسترش مالکیت خصوصی بسیار موثر بود اما خرابی اراضی خالصه هم چنان ادامه داشت تا زمان قانون برگشت تیول که می بایست اغلب قرای خالصه مازندران به ضبط دولت درآید. این مسیله به موقعیت خالصه و صاحبان تیول و عملکرد وزارت مالیه برمی گشت که در مازندان با پیامدهایی چون غصب اراضی خالصه با فرمان های جعلی و با تاخیر و درست اجرا نشدن قانون برگشت تیولات مواجه شد. بنابراین نبود نظارت و امنیت در این نوع از سیاست بهره برداری از زمین های زراعی سبب شد تا تاثیر مخربی در رشد اقتصاد روستایی بگذارد. یکی از مهم ترین نتایج این روند، گسترش مالکیت خصوصی و تغییر شرایط اجتماعی کشاورزان در مازندران قرن چهاردهم قمری بود.

    کلید واژگان: اجاره زمین, درآمدهای ارضی, خالصه, نظام تیول داری, قاجار, مازندران
    Masoumeh Yadollahpour Arabi, Shahram Yousefifar *, Mohammad Ali Kazembeyki
    Purpose

    To investigate the policy, methods and development of tyul farming in Mazandaran during the Qajar period and its results.

    Method and Research Design

    It is written with a historical method and descriptive analytical method using archival documents and library sources.

    Findings and conclusions

    Based on the requirements of the province's foreign and domestic policy, in the first half of the 13th century AH, the Qajar government considered the policy of halalization of the lands of Mazandaran in order to transfer the land to individuals in the form of tiwals, in addition to the provincial military force and the like. To achieve goals such as providing security in the northern borders of the country as well as in Mazandaran as a special region in the north of Iran, but in the second half of this century, due to the reduction of the government's ability to supervise the tyuls, the rural economy in Mazandaran was damaged. In order to solve its financial problems, the government had adopted the policy of restoring and selling pure land and handed it over to the owners of the property at the beginning of the work, which was very effective in expanding private ownership, but the deterioration of the land continued until the return of property. Which should often be recorded by the government when reciting the Khalsa of Mazandaran. This issue was related to the position of the Khalsa and the owners of the Tiul and the performance of the Ministry of Finance, which in Mazandaran faced consequences such as usurpation of the Khalsa lands with fake decrees and the delay and improper implementation of the law on the return of the Tiul. Therefore, the lack of supervision and security in this type of agricultural land exploitation policy caused a destructive effect on the growth of the rural economy. One of the most important results of this process was the expansion of private property and the change in the social conditions of farmers in Mazandaran in the 14th lunar century.

    Keywords: land rent, land revenue, Khalsa, Tiwaldari system, Qajar, Mazandaran
  • معصومه یدالله پور عربی*، شهرام یوسفی فر، محمدعلی کاظم بیگی
    در ایران آب و زمین دو عامل مهم تولید به شمار می رفت و آب آبیاری تابع نوع مالکیت زمین بود. با توجه به تفاوت هایی که در موقعیت جغرافیایی و اجتماعی فلات ایران وجود داشت، وضعیت مالکیت آب و زمین در نواحی مختلف تغییراتی به خود می دید. شرایط اقلیمی، اجتماعی و راهبردی ولایت مازندران بر الگوی مالکیت آب و زمین تاثیرگذار بود و به آن ها ویژگی هایی می بخشید. در این پژوهش بر آنیم به این پرسش ها پاسخ دهیم: سازه های آبی مازندران توسط چه نهادهایی ساخته شد؟ وضعیت مالکیت آن ها چگونه بود؟ نظام تولید و مالکیت زمین در مالکیت آب و وضعیت آبیاری مازندران چه تاثیراتی داشت؟. یافته های پژوهش حاضر نشان داد، موضوع حق مالکیت آب در این منطقه با نظام زمین داری و رابطه بین مالک و زارع در ارتباط مستقیم قرار داشت و این حقوق نیز تحت نظارت شرع و عرف جامعه ایران دوره قاجار بود. مالکیت رودخانه های مهم مازندران به صورت خالصه (دولتی) بود و میرابی آن ابوابجمعی بسیاری از قرای خالصه بود. اقلیم و حاصلخیزی خاک نیز از یک سو در نوع کشت محصول مهم بود و از سوی دیگر در ایجاد سازه های آبی توسط مردم منطقه مانند آب بندان ها و قنات عامل اصلی به شمار می رفت. دولت بیشتر در هنگام توزیع آب و بستن سد بر منابع آبی و موسسات نظارت می کرد و از حق بهره مالکانه یا حق خالصه برخوردار می گردید. این موضوع به روش تاریخی بررسی می شود و داده های آن از مستندات کتابخانه ای و آرشیوی فراهم آمده و از روش تبیین در توصیف و تحلیل موضوع بهره گرفته است.
    کلید واژگان: مالکیت آب, مالکیت اراضی زراعی, حقابه, میراب
    Masoumeh Yadollahpour Arabi *, Shahram Yousefifar, Mohammad Ali Kazembeyki
    Water and land were two important factors of production in Iran and irrigation water depended on type of ownership. According to the differences of geographical location and social status of Iranian Plateau, the situation of water and land ownership changed in different areas. Climate, social status, and strategic situation of Mazandaran Province affected the model of land and water ownership and gave them characteristics. We intended to answer these questions in this study: What institution built Mazandaran water facilities? How was the situation of their ownership? What effect did the production system and land ownership have on the water ownership and Mazandaran irrigation situation? The findings of this study showed that the water ownership right was directly affected by landholding system and the relationship between landowner and farmer. This right was under the supervision of religion and traditions of Iran in Qajar era. The ownership of Mazandaran important rivers was in a form of Khaliseh (governmental) and water delivery and distribution was done by the villagers (Mirabi) from the Khaliseh villages. Climate and soil fertility were important factors in growing types of crops and in making water facilities such as Ab-bandan (water storage ponds) and Qanat, which were made by the people. Government mostly monitored water resources during the water distribution and building dam on them. Also, government benefited from Khalise right. This issue was examined historically and the data are provided from library documentation and archives. An explanatory method of describing and analyzing the subject has been used in this study.
    Keywords: irrigation water, Agricultural landholding system, Water right, Water Distribution
  • شهرام یوسفی فر*، معصومه یدالله پور عربی

    اراضی خالصه یک شکل از انواع تاریخی زمین داری دولتی در ایران است. این نوع زمین داری در ولایت مازندران، بنا به موقعیت طبیعی منحصر به فرد آن، مورد توجه حکومت قاجار بود. دولت بر اساس سیاست های مالی و اداری روال های مختلفی در امور خالصه ها (افزایش و کاهش) در پیش می گرفت و این امر تاثیر عمیقی بر مناسبات ملک داری در آن ولایت داشت. در این پژوهش وضعیت خالصه ها در مازندران دوره قاجار، از نظر سیاست دولت و پیامدهای حقوقی، اقتصادی و اجتماعی آن بررسی می شود. سوال پژوهش این است: سیاست دولت در امور خالصه در مازندران چگونه بود؟ چرا عملکرد دولت در این زمینه با تغییرات متناوب توام بود؟ پیامدهای اجتماعی و اقتصادی این تجربه چه بود؟ بررسی و تحلیل داده های مربوط نشان می دهد وضعیت خالصه ها در مازندران تابع شرایط کلی مملکت، دچار دگرگونی هایی بود. در نیمه اول حکومت قاجار سیاست افزایش مساحت (به روش های گوناگون) و تنوع خالصه (معمولی، تیولی،ابتیاعی، ضبطی و دادوستدی) در پیش گرفته شد، سپس به دلایل متعدد (ساختاری: بحران مالی دولت، رفتاری: روش های خالصه داری در ولایت، کاهش نظارت دولت و موارد نظیر آن) در ادوار میانی و پایانی دوره روند کاهش خالصه ها به طرق مختلف (فروش، غصب و. . .) شتاب گرفت.  در این تحقیق با روش تاریخی، مجموعه داده های مورد نیاز از منابع و مآخذ مربوط (منابع دست اول و دوم تاریخی و اسناد آرشیوی) شناسایی و جمع آوری شد. سپس به شیوه کیفی، موضوع مورد نظر در زمینه تاریخی تحلیل گردید تا االگوهای حاکم بر روند دگرگونی خالصه ها استخراج گردید. دستاورد پژوهش حاضر الگویی برای مطالعات تاریخ زمین داری در ایران پیش می نهد و افزون بر آن می تواند زمینه های جدید مطالعات در این موضوع را نیز معرفی نماید.

    کلید واژگان: زمین داری, مازندران, تاریخ روستا, خالصه, قاجار
    Shahram Yousefifar, Masoumeh Yadollahpour Arabi *

    Qajar dynasty Paid special attention to crown land as one kind of historical government landholding in Mazandaran region because of its unique natural position. According to Financial and official policies, government adopted different measures in crown lands (khalisa) including (increase or decrease) and this has a great impact on landholding matters in that region. In this survey, the state of crown lands (khalisa) in Mazandaran during Qajar reign has been considered in terms of government Policy and its legal, economical and social consequences. The thesis question Follows as: how was the government policy in crown land affairs in Mazandaran? Why has the government performance changed periodically? What was its social and economical effects? Analysis of relevant data shows that the state of crown land in Mazandaran exposed to changes depending on general conditions. In the first half of Qajar dynasty, the policy of increasing area (in different ways) and variety of crown lands were adopted. Then in various reasons, The process of decreasing crown lands in different ways including has been accelerated in middle and late period. In this survey, the required data has collected from relevant references including first and second hand historical references and archives documents) and has analyzed in a qualitative way. Then prevailing patterns on process of changing crown lands have been extracted. The outcome of present survey not only represents a pattern for land holding history studies in Iran, but also introduces new field of study connected to this subject.

    Keywords: Land holding, Mazandaran, Rural History, Agricultural land, Crown Land (khalisa), Qajar
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال