به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
فهرست مطالب نویسنده:

مقصود حسن پور حسنی

  • فرهاد آهک پز کرکجی، فرید نورمند موید*، سید مرتضی عظیم زاده، ابراهیم روحی، جمشید قبادی بیگوند، کاظم سلیمانی، یوسف انصاری ملکی، الیاس نیستانی، کوروش نادر محمودی، هوشنگ پاشاپور، غلامرضا عابدی اصل، محمد مهدی پورسیاه بیدی، علی حسامی، بهزاد صادق زاده، مقصود حسن پور حسنی، صابر گلکاری، معصومه خیرگو، رضا اقنوم، صفر علی صفوی، شاهپور ابراهیم نژاد، عباس خانیزاد، رحیم هوشیار، ایرج اسکندری
    به منظور تولید رقم جو متحمل به خشکی و سرما، رقم آرتان از طریق مرکز بین المللی ایکاردا در قالب خزانه نسل های در حال تفکیک (نسل F3) در سال 77-1376 وارد آزمایشات داخلی ایستگاه های سرد و معتدل موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور شد و به روش بالک تغییر شکل یافته به خلوص ژنتیکی رسید. سپس طی چند سال در ایستگاه های مراغه، شیروان، قاملو، سرارود، زنجان، ارومیه و اردبیل در آزمایشات مقایسه عملکرد و سازگاری مورد بررسی قرار گرفت. رقم آرتان با میانگین عملکرد دانه 2142 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم شاهد آبیدر 11 درصد عملکرد دانه بیشتری داشت. این رقم نسبت به شاهد آبیدر از زودرسی نسبی، پابلندی و وزن هزاردانه بیشتری برخوردار بوده و دارای صفات سازگاری عمومی و پایداری عملکرد مطلوب، تیپ رشد بینابین، مقاوم به ریزش دانه، متحمل به سرما و خشکی، میانگین ارتفاع بوته 83 سانتی متر، وزن هزار دانه 42 گرم و مقاومت به بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه ای می باشد. رقم آرتان به دلیل عملکرد بالا و ویژگی های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم کشور انتخاب و معرفی شد.
    کلید واژگان: جو دیم, خشکی, سرما, ایکاردا, سازگاری, پایداری عملکرد, زودرسی
    F. Ahakpaz Karkaji, F. Noormand Moaied *, M. Azimzadeh, E. Rohi, J. Ghobadi Bigvand, K. Solaimani, Y. Ansari Maleki, E. Nistani, K. Nader Mahmodi, H. Pashapoor, G. R. Abedi Asl, M. M. Poorsiahbidi, A. Hesami, B. Sadeghzadeh, M. Hasanpoor Hosni, S. Golkar, M. Khairgo, R. Aghnom, S. A. Safavi, Sh. Ebrahim Nejad, A. Khanizad, R. Hooshyar, I. Eskandari
    In order to produce varieties of barley that tolerate drought and cold, Artan variety was entered into internal tests of the cold and temperate cold stations of the Dryland Agriculture Research Institute through the international center of ICARDA in the form of the of segregating populations (F3 generation) in 1997-98. Genetic purity was achieved by the modified bulk method. Then, during several years, it was evaluated in Maragheh, Shirvan, Ghamlo, Sararoud, Zanjan, Urmia and Ardabil stations in yield trials and yield stability experiment. The Artan variety with an average seed yield of 2.142 Kgha-1 had 11% higher seed yield than the Abidar check variety. Artan had relatively early maturity, height and high thousand-seed weight. Artan variety has general adaptability and good yield stability, facultative growth habit, resistance to seed shattering, tolerance to cold and drought, relative early maturity, high plant height (83 cm) and high thousand-seed weight (42 gr). It has also good level of resistant to yellow rust and brown rust diseases of barley. Artan variety was selected and released as a new cultivar due to its high yield and favorable agronomic characteristics for planting in the cold and moderately cold regions in rainfed areas of the country.
    Keywords: Rainfed Barley, Drought, Cold, ICARDA, Adaptability, Yield Stability, Early Maturity
  • ابراهیم روحی، مظفر روستایی*، صابر گلکاری، اسماعیل زاد حسن، جعفر جعفر زاده، مقصود حسنپور حسنی، بهزاد صادق زاده، داود صادق زاده، غلامرضا عابدی اصل، حسن احمدی، غلامرضا خلیل زاده، رضا حق پرست، رحمان رجبی، مصطفی آقایی سربرزه، ملک مسعود احمدی، کاظم سلیمانی، تقی بابایی، رسول اسلامی، علیرضا خداشناس، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، سید محمود عطاحسینی، محسن یاسایی، رامین روح پرور، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، محمود مرادی، صفرعلی صفوی، نصرت الله طباطبایی، شهریار کیا، محمد دالوند

    معرفی ارقام جدیدگندم دیم پرمحصول تاثیر زیادی بر افزایش و پایداری تولید در دیم زارهای کشور دارد. رقم کمال حاصل برنامه به نژادی گندم نان در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور می‏ باشد. این رقم از دورگ‏ گیری بین لاین Sbn//Trm/k253 و لاین 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl در سال زراعی1380-81 در مراغه تولید شد. ارزیابی نسل‏ های در حال تفکیک در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه (87-1382) انجام گرفت. رقم کمال طی سال زراعی90-1389 در قالب آزمایش مقدماتی در ایستگاه‏ های سرد و معتدل ارزیابی و میانگین عملکرد دانه آن2234 کیلوگرم در هکتار بود. در سال1390-91 رقم جدید در قالب آزمایش پیشرفته مقایسه عملکرد بررسی و با 1719 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه انتخاب و به مدت سه سال در آزمایش سازگاری و پایداری عملکرد در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد دیم ارزیابی شد. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام شاهد آذر 2 و اوحدی در این بررسی به ‏ترتیب 2120، 2066 و 2083 کیلوگرم در هکتار بود. رقم کمال به همراه شاهدهای سرداری، آذر2، هما، اوحدی، باران، صدرا و هشترود طی سه سال زراعی (1395-97) در قالب آزمایشات تحقیقی- ترویجی و پایلوت‏ های انتقال یافته در استان آذربایجان شرقی از نظر عملکرد و سایر صفات زراعی مقایسه شد. در این آزمایشات میانگین عملکرد دانه رقم کمال 2604 و ارقام شاهد متداول منطقه (صدرا، آذر2، باران، هما، اوحدی و سرداری) 2230 کیلوگرم در هکتار بود، که عملکرد دانه رقم جدید 17 درصد نسبت به میانگین شاهد‏ها برتر بود. بر اساس آزمون ‏های پایداری رقم کمال از پایداری عملکرد دانه بالا در طول سال ها برخوردار بود. رقم کمال دارای عادت رشد زمستانه، مقاومت به سرما و خشکی، میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله 143 روز (از اول ژانویه)، میانگین ارتفاع گیاه 67 سانتی‏ متر و میانگین وزن هزار دانه 40 گرم است. رقم کمال نسبت به بیماری های زنگ زرد و زنگ قهوه‏ ای حساس ولی از کیفیت نانوایی خوب برخوردار است. این رقم به دلیل دارا بودن ویژگی‏ های مطلوب زراعی برای کاشت در مناطق سرد و معتدل سرد دیم انتخاب و معرفی شده است.

    کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, تحمل به خشکی, تحمل به سرما و عادت رشد زمستانه
    E. Rohi, M. Roostaei *, S. Golkari, E. Zadhasan, J. Jafarzadeh, M. Hassanpour Hosni, B. Sadeghzadeh, D. Sadeghzadeh, G. R. Abedi Asl, H. Ahmadi, Gh. Khalilzadeh, R. Haghparast, R. Rajabi, M. Aghaee Sarbarzeh, M. M. Ahmadi, K. Soleimani, T. Babaei, R. Eslami, A. R. Khodashenas, F. Afshari, R. Hooshyar, M. Ata Hoseini, M. Yassaie, R. Roohparvar, S. Sarkari, M. Kheirgoo, M. Moradi, S. A. Safavi, N. Tabatabai, Sh. Kia, M. Dalvand

    Kamal, is a new winter bread wheat cultivar developed by the national rainfed bread wheat breeding program for the cold and temperate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between Sbn//Trm/k253 and 88Zhong218//Ctk/Vee/3/Kvz/Gv//Prl in Maragheh Research Station. Kamal was selected from segregating population from F2-F7 in Maragheh (2002-2008) based on agronomic characteristics. Based on results, Kamal grain yield means in preliminary and advanced regional yield trail was 2234 and 1719 kgha-1, respectively. Results of elite trail in cold and moderate research stations (2012-2015) showed that the grain yield mean of Kamal was 2120 and means of Azar2 and Ohadi cultivars were 2066 and 2083 kgha-1, respectively. Kamal cultivar in East Azerbaijan province was compared with conventional control cultivars in the farmer fields for 3 years and the results showed that the average grain yield of Kamal and checks were 2604 and 2230 kgha-1 respectively. Kamal is a winter type variety with time to heading of 143 days, 67 cm plant height, 40, gr. 1000 kernel weight, 11.4% protein content, 20 ml Zeleni numer, 41 degree of hardness, 27% wet gluten and 15 unit of gluten index. Results revealed that Kamal cultivar is tolerant to cold and drought stresses, with suitable earliness, and good bread quality but susceptible to yellow rust and leaf rust, this xultivar way and released in 2019 under the name of Kamal for cold and moderate cold dry areas of Iran.

    Keywords: Wheat, grain yield potential, drought tolerant, cold tolerant, winter growth habit
  • صفرعلی صفوی*، فرزاد افشاری، مقصود حسنپور حسنی

    زنگ زرد با عامل P. striiformis f. sp. tritici یکی از مهم ترین بیماری های برگی گندم است که کاهش عملکرد قابل توجهی را در نواحی گندم خیز سراسر جهان موجب می شود. در ایران نیز در سال های همه گیری، بیماری زنگ زرد یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد گندم به شمار می رود. مطالعه حاضر به منظور تعیین منابع مقاومت ژنتیکی نسبت به زنگ زرد انجام شده است، تا برنامه به نژادی برای آزادسازی رقم با موفقیت بیشتری انجام شود. ژرم پلاسم گندم دیم شامل 191 لاین پیشرفته و امیدبخش (شامل گندم نان زمستانه، بهاره و گندم دوروم) تحت شرایط مزرعه ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی آلاروق اردبیل طی سال زراعی 1394-95 ارزیابی شدند. در ارزیابی های مزرعه ای برای مقایسه لاین ها از مقادیر نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) استفاده شد. همان تعداد ژرم پلاسم، در مرحله گیاهچه ای نیز برای پاتوتیپ های 6E158A+  و 6E150A+, Yr27 در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفتند. هر دو تیپ مقاومت مرحله گیاهچه و گیاه بالغ در بین لاین های مورد بررسی شناسایی شدند. واکنش گیاهچه ای نشان داد که تعداد 34 لاین (18 %) دارای مقاومت گیاهچه ای نسبت به هر دو پاتوتیپ و با احتمال وجود ژن /ژن های مقاومت Yr3v، Yr3a،Yr4a ، Yr4، Yr5، Yr10، Yr15، Yr16، YrCV و YrSD می باشند. تعداد 23 ژنوتیپ در مرحله گیاهچه ای در برابر حداقل یک پاتوتیپ حساس بوده و در مرحله گیاه بالغ واکنش مقاومت با مقادیر پایین rAUDPC (0-10) نشان دادند و به عنوان ارقام دارای مقاومت گیاه بالغ (APR) انتخاب شدند. همچنین تعداد 27 ژنوتیپ در مرحله گیاه بالغ مقادیر متوسط rAUDPC (11-30) و در مرحله گیاهچه ای در برابر حداقل یک پاتوتیپ حساس بودند و به عنوان گروه دارای مقاومت تدریجی (SR) انتخاب شدند. بقیه ژنوتیپ ها دارای مقادیر بالای rAUDPC و یا بدون مقاومت گیاهچه ای بودند. منابع ژنتیکی امیدبخش برای تجمیع هر دو تیپ مقاومت جهت دستیابی به مقاومت پایدار و کنترل پایدار علیه زنگ زرد در ایران استفاده خواهند شد.

    کلید واژگان: گندم دیم, زنگ نواری, مقاومت گیاهچه ای, مقاومت پایدار, rAUDPC
    S.A. Safavi *, F. Afshari, M. Hasanpour-Hossni
    Introduction

    Yellow (stripe) rust, caused by P. striformis f. sp. tritici, is one of the most important foliar diseases of wheat. The disease has been reported in temperate, cool, and higher altitudes regions, where wheat is grown. The widespread of the disease has always threatened wheat production and resulted in 30 to 100% losses in yield. Although chemical method is common throughout the world, it is not practical by farmers in developing countries. The most alternative practical way is to use genetic resistance which is economical and safely to environment. Two types of genetic resistance, including race-specific and non-race-specific resistance, are well known. Race-specific resistance operates based on the gene for gene hypothesis. Following the evolving of new races of pathogens, race-specific resistance becomes almost ineffective within 3–5 years. Non-race-specific resistance is controlled by small-effect (additive) genes and is long lasting. The wisely use of genetic resistance through the combination of race-specific and non-race-specific genes is suggested for the effective management of rusts. In view of the above, it is important to determine the properties of wheat germplasm for the detection of such diverse resistance. Therefore, the present study was performed to identify genetic sources with different resistance types to enhance the improvement of breeding operations for the release of cultivar in Iran.

    Materials and Methods

    In order to study of seedling reactions, a total of 191 dry land wheat lines were used. Seeds of each genotype (5-7 seeds) were planted in 7× 7 cm pots under controlled conditions in the greenhouses of Karaj. Seedlings were inoculated with two pathotypes of pathogen (6E158A+ and 6E150A+, Yr27). The inoculated Plants were transferred to a growth chamber at 10 ° C with 16 h of light and 8 h of darkness for 24 h. Plants were then transferred to greenhouses at 6–10 ° C temperature. 14-17 days later, seedling infection types were recorded based on a 0-4 scale (Stakman et al., 1962). The same number of studied lines at the seedling stage, were also used to evaluate the adult plant responses. The germplasm was cultivated at Ardebil Agricultural Research Station during the 2015-2016 cropping year. About eight grams seeds of each entry were planted in two-row plots of 1 m length with 30 cm distance. Plots were spaced at 65 cm. Infection types were recorded in the adult plant stage according to the method of Rolfs et al. Disease severity data were used to calculate the area under the disease progress curve (AUDPC). The relative area under the disease progress curve was also compared by comparing each line with the susceptible cultivar (assuming 100% susceptible cultivar value). In order to determine different resistance groups according to the method of Bux et al. (2012), lines with rAUDPC between 0-10 was considered as resistant group, rAUDPC = 11-30 as intermediate and lines with rAUDPC values above 30 were classified as susceptible.

    Results and Discussion

    Seedling evaluation using pathotype 6E158A+ showed that of 63 resistant genotypes, 31 genotypes were from winter wheat, 4 from durum wheat and 28 genotypes of spring bread wheat. The seedling reactions using pathotype 6E150A+, Yr27 indicated that of 64 resistant genotypes, 26 genotypes were of winter bread wheat, 8 genotypes of durum wheat and 30 genotypes of spring bread wheat. The results at seedling stage also revealed that 51 genotypes were resistant to both pathotypes, of which 24 were genotypes of winter bread, 4 genotypes of durum wheat and 23 genotypes of spring bread wheat. Of the 191 genotypes studied, 24 (12.5%) genotypes also showed resistance at both seedling (against to two pathotypes) and adult plant stages. In field conditions, 81 genotypes were susceptible and 110 (57.6%) were resistant. Among the resistant genotypes, the differences were observed based on the values of the relative area under the disease progress curve (rAUDPC). The response of winter wheat, spring wheat and durum wheat varied. Among the winter bread wheat, spring and durum wheat genotypes, 9 (12.5%), 38 (44.2%) and 4 (12.1%) genotypes had low levels of the area under the disease progress curve (rAUDPC = 0-10), respectively, and were classified as resistant group. A group of genotypes also had moderate values of the area under the disease progress curve (rAUDPC = 3-11), of which 16 (22.2%), 37 (43%) and 11 (33.3%) genotypes were of winter, spring, and durum wheat genotypes, respectively.

    Conclusion

    A number of genotypes having seedling resistance were identified with probability of resistance gene/genes; Yr3v, Yr3a, Yr4a, Yr4, Yr5, Yr10, Yr15, Yr16, YrCV, YrSD, or unknown genes. Most winter wheat genotypes lacked seedling resistance. Some of the genotypes had adult plant and slow rusting resistance (Non-race- specific or durable resistance) and this percentage was higher among spring bread wheat than winter wheat and durum wheat genotypes. This germplasm with various sources of resistance will be useful in integrating both types of resistance through the pyramiding of genes for durable resistance and eventually high-yielding resistant varieties will be introduced to farmers.

    Keywords: Dryland wheat, Durable resistance, rAUDPC, Stripe rust, Seedling resistance
  • مظفر روستایی*، اسماعیل زادحسن، جعفر جعفرزاده، مقصود حسنپور حسنی، بهزاد صادق زاده، سیروس محفوظی، کاظم سلیمانی، غلامرضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، حسن احمدی، هوشنگ پاشاپور، رضا حق پرست، مصطفی آقایی سربرزه، ملک مسعود احمدی، رحمان رجبی، تقی بابایی، رسول اسلامی، رضا رضایی، نوذر بهرامی، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، سید محمود عطاحسینی، محسن یاسایی، رامین روح پرور، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، محمود مرادی، نصرت الله طباطبایی، شهریار کیا، محمد دالوند

    به منظور تولید لاین‏ های گندم دارای تحمل بالابه تنش های خشکی و سرما،رقم صدرا در سال زراعی 79-1378 از طریق دورگ‏ گیری بین رقم سرداری (والد پدری) با لاین Azadi/Azar (والد مادری) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه ایجاد شد. نتایج حاصل از ارزیابی رقم صدرا در ایستگاه های تحقیقاتی مناطق سرد و معتدل سرد نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری به ‏ترتیب 2394، 2332 و 2214 کیلوگرم در هکتار بود و عملکرد این رقم 8 درصد نسبت به شاهد سرداری و 3 درصد نسبت به رقم آذر2 برتری داشت. در مجموع رقم صدرا سازگاری بهتری نسبت به شرایط بهینه اقلیمی نشان می دهد به طوری که، رقم جدید دارای پتانسیل بهره وری بیشتر از آب باران حتی در سال های ترسالی است. بر اساس نتایج، میانگین عملکرد دانه رقم صدرا و ارقام آذر 2 و سرداری در شرایط بارش مناسب به ‏ترتیب 3330، 3045 و 2522 کیلوگرم در هکتار بود. رقم صدرا دارای سازگاری عمومی و پایداری عملکرد مطلوب، تیپ رشد زمستانه، مقاوم به سرما و خشکی، با تعداد روز تا ظهور سنبله 173 روز (از اول ژانویه)، ارتفاع بوته 80 سانتی ‏متر و وزن هزار دانه 35 گرم می‏ باشد. یکی از مهم ترین ویژگی های رقم صدرا کیفیت خوب نانوایی آن است به طوری که رقم صدرا با دارا بودن پارامترهای کیفی مناسب نظیر عدد زلنی33، درصد پروتیین11/3، سختی دانه 47، شاخص گلوتن تر30، شاخص گلوتن 50 و حجم رسوب SDS معادل 55 دارای کیفیت نانوایی بالایی است. رقم صدرا به دلیل عملکرد بالا و دارا بودن ویژگی های مطلوب زراعی برای کاشت در دیم زارهای مناطق سرد و معتدل سرد کشور انتخاب و معرفی شد.

    کلید واژگان: گندم دیم, پتانسیل تولید, زودرسی, کیفیت نانوایی
    M. Roostaei *, E. Zadhasan, J. Jafarzadeh, M. Hassanpour Hosni, B. Sadeghzadeh, S. Mahfoozi, K. Soleimani, G. R. Abedi Asl, E. Rohi, H. Ahmadi, H. Pashapour, R. Haghparast, M. Aghaee Sarbarzeh, M. M. Ahmadi, R. Rajabi, T. Babaei, R. Eslami, R. Rezaee, N. Bahrami, F. Afshari, R. Roohparvar, S. M. Ata Hoseini, M. Yassaie, S. Sarkari, M. Kheirgoo, M. Moradi, N. Tabatabai, Sh. Kia, M. Dalvand

    In order to produce wheat lines with high tolerance to drought and cold stresses, Sadra variety was generated by a cross between Sardari (male) and promising line Azadi/Azar (female) in Maragheh research station. Results of studies in the cold and moderate cold research stations showed that the grain yield means of Sadra, Azar2 and Sardari cultivars were 2394, 2332 and 2214 kgha-1, respectively, so that grain yield of Sadra was 8% and 3% higher than Sardari and Azar2 check cultivars, respectively. Sadra has a good adaptability to different climatic conditions, so that the new cultivar possess a great potential to be more productive during years with higher precipitation. According to the results, the mean grain yield of Sadra, Azar 2 and Sardari cultivars under optimal rainfall conditions were 3330, 3045 and 2522 kgha-1, respectively. Sadra cultivar has good general adaptability and grain yield stability, winter growth habit, high tolerance to cold and drought stresses, date to heading of 137 days, plant height of 80 cm and 1000 kernel weight of 35 gr. One of the most important characteristics of Sadra is its bread-making quality, so that Sadra with Zeleni number of 33, protein content of 11.3%, hardness of 47, wet gluten content of 30, gluten index of 50 and SDS sedimentation volume of 55 has a great bread-making quality. Based on its high yield potential and other appropriate agronomic characteristics, Sadra cultivar was released for cultivation in the cold and moderate cold dryland conditions of Iran.

    Keywords: Wheat, grain yield potential, earliness, Bread-making quality
  • مظفر روستایی*، مقصود حسنپور حسنی، اسماعیل‏ زاد حسن، داود صادق‏ زاده اهری، بهزاد صادق‏ زاده، رسول اسلامی، کاظم سلیمانی، غلامرضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، غلامرضا خلیل‏ زاده، رضا حق پرست، مصطفی آقایی سربرزه، رحمان رجبی، ملک مسعود احمدی، تقی بابایی، معرفت قاسمی، فرزاد افشاری، رامین روح پرور، شهریار‏ کیا، محمود مرادی، رحیم هوشیار، معصومه خیرگو، نصرت الله طباطبایی، محسن یاسایی، سید محمود عطاحسینی، صمد سرکاری، محمد دالوند، سیروس محفوظی، سرحد بهرامی

    اصلاح و معرفی ارقام جدید با ویژگی هایی مانند عملکرد بالا و مقاومت به بیماری‏ ها برای مناطق خاصی از دیم‏ زارها برای پایداری تولید گندم ضروری است. رقم جدید سایین (Azar2/87Zhong 291) حاصل تلاقی رقم آذر2 با لاین 87Zhong 291 (تیپ رشد بینابین، پرمحصول، دانه درشت و مقاوم به زنگ زرد) بود، که به منظور تجمیع ژن های مفید در نتاج این دورگ در سال زراعی 79-1378 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید و شاهد آذر2 در ایستگاه مراغه (92-1385) در شرایط دیم به‏ ترتیب 2601 و 2493 کیلوگرم در هکتار و با یک بار آبیاری تکمیلی در زمان کاشت به ‏ترتیب 3529 و 3223 کیلوگرم در هکتار بود. بر اساس نتایج، رقم سایین در منطقه اردبیل دارای سازگاری خصوصی بوده و میانگین عملکرد دانه رقم جدید و ارقام اوحدی و آذر2 به ‏ترتیب 1604، 1267 و 1355 کیلوگرم در هکتار بود. در پروژه تحقیقی- تطبیقی در شهرستان نیر استان اردبیل، میانگین عملکرد ارقام سایین و آذر2 به‏ ترتیب 2307 و 2275 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد مقاوم، نسبت به بیماری زنگ قهوه‏ ای مقاوم تا نیمه مقاوم و نسبت به سیاهک پنهان معمولی و سیاهک پاکوتاه گندم نیز مقاوم بوده است. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، رنگ دانه سفید، میانگین ارتفاع بوته 67 سانتی‏ متر و وزن هزار دانه 33 گرم بوده و مقاوم به سرما، خوابیدگی و ریزش دانه می باشد. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، مقاومت به بیماری‏ های غالب مناطق دیم و سایر ویژگی‎‏های مناسب زراعی، این رقم برای کاشت در دیم ‏زارهای استان اردبیل و مناطق مستعد شمال غرب کشور در اقلیم سرد و مناطق دیم با آبیاری تکمیلی توصیه می‏ شود.

    کلید واژگان: گندم نان, مناطق دیم سرد و آبیاری تکمیلی
    M. Roostaei *, M. Hassanpour Hosni, E. Zad Hasan, D. Sadeghzadeh Ahari, B. Sadeghzadeh, R. Eslami, K. Soleimani, Gh. Abedi Asl, E. Rohi, GH. Khalilzadeh, R. Haghparast, M. Aghaei Sabarzeh, R. Rajabi, M. M. Ahmadi, T. Babaei, M. Ghasemi, F. Afshari, R. Roohparvar, Sh. Kia, M. Moradi, R. Hooshyar, M. Kheirgoo, N. Tabatabai, M. Yasaii, S. M. Ata Hoseini, S. Sarkari, M. Dalvand, S. Mahfoozi, S. Bahrami

    Release of new wheat cultivars with good characteristics such as high yield performance and resistance to diseases for specific regions under rainfed condition is an essential task for sustainability of wheat production. Saein was generated by crossing between: Azar2 and 87Zhong291 (with facultative growth type, high yield performance, good thousand kernel weight and resistance to diseases) in 1999-2000 in Maragheh Research Station. Grain yield means of Saein and Azar2 (as check cultivar) during 2006-2013 cropping seasons in Maragheh Research Station were 2601 and 2493 kgha-1 under rainfed condition and 3529 and 3223 kgha-1 with a supplementary irrigation at the sowing time, respectively. Results showed that Saein had also a specific adaptability in Ardabil regions and grain yield means of Saein (new cultivar), Ohadi and Azar2 (as check cultivars) in Ardabil were 1604, 1267 and 1355 kgha-1, respectively. Results of an on-farm study, in the farmer field in Ardabil province, showed that grain yield means of Saein and Azar2 during 2013-2014 cropping season were 2307 and 2275 kgha-1, respectively. The new cultivar is resistant to yellow rust, resistant to moderately resistant to leaf rust and also resistant to common bunt and dwarf bunt as well as resistant to cold damage, lodging and seed shuttering. New cultivar has winter growth type, white grain color, 76 cm plant height and 33 gr 1000 kernel weight. Based on its good characteristics, this line was released as a new wheat cultivar with the commercial name of Saein in 2015 and was recommended for cultivation in rainfed regions in Ardabil province, in the cold dryland areas in the north west of Iran and also in areas with the potential of supplementary irrigation.

    Keywords: Wheat, Saein, yellow rust, Ardabil, Supplementary Irrigation
  • محتشم محمدی*، حسن قوجق، مقصود حسن پور حسنی، مظفر روستایی، رحمت الله کریمی زاده، بهرام اندرزیان، نرجس کازرانی، فرزاد افشاری، محسن یاسائی، محمود عطاحسینی، صمد سرکاری، رحیم هوشیار، معصومه خیرگو، محمود مرادی، نصرت الله طباطبایی، محمود دالوند، رامین روح پرور، صفرعلی صفوی، شعبان کیا

    حدود 250 هزار هکتار از اراضی دیم گرمسیری دارای متوسط میزان بارندگی کم، دمای بالا و حاصلخیزی ضعیف بوده و از توان تولید پایینی برخوردار هستند. ارقام گندم مورد استفاده زارعین در این مناطق، در بسیاری از سال‏ها محصول کمی تولید نموده یا به دلیل ارتفاع کوتاه و یا دانه های چروکیده قابل برداشت نمی‎‏باشند. رقم آسمان در سال زراعی 85-1384 با تلاقی لاین‏ های KABY و TEVEE2/URES//FUN/KAUZ در خزانه دورگ‏ گیری ایستگاه گچساران ایجاد گردیده و پس از شش سال بررسی در نسل‏ های در حال تفرق صفات و رسیدن به خلوص ژنتیکی، در قالب آزمایشات مقایسه عملکرد مقدماتی، پیشرفته و سازگاری (یکنواخت منطقه‏ ای) به مدت چهار سال ارزیابی گردید. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در ایستگاه‏ های گچساران، بهبهان و اراضی کم بازده استان‏ های گلستان (آق‏قلا)، بوشهر (دیلم) و خوزستان (هفتکل) 2894 کیلوگرم در هکتار بوده که 3 درصد نسبت به رقم شاهد کریم برتری نشان داد. میانگین عملکرد رقم مورد نظر در آزمایش‏ های یکنواخت منطقه ‏ای در مناطق گچساران و آق‏قلا (دو سال)، بهبهان، هفتکل و دیلم (یک سال)، 2737 کیلوگرم در هکتاربوده که با 21 درصد افزایش نسبت به رقم چمران در سطح احتمال یک درصد برتری معنی ‏دار نشان داد. در مناطق پر تنش دیلم، بهبهان و هفتکل به عنوان مناطق هدف، میانگین عملکرد دانه رقم جدید نسبت به ارقام شاهد چمران و کریم به‏ ترتیب 37 درصد و 10 درصد افزایش نشان داد. زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب، بویژه در شرایط بروز تنش شدید خشکی و همچنین برتری کیفیت نانوایی رقم از خصوصیات برجسته رقم آسمان می ‏باشند که معرفی آن برای کشت در دیم‏زارهای گرمسیری کم بازده در کشور را موجه می‏سازد.

    کلید واژگان: گندم نان, کیفیت نان, خشکی, گرمای آخر فصل, پایداری عملکرد, مناطق دیم
    M. Mohammadi *, H. Ghojogh, M. Hassanpour Hosni, M. Roustaii, R. Karimizadeh, B. Andarzian, N. Kazerani, F. Afshari, M. Yasaii, M Ata Hosseini, S. Sarkari, R. Hooshiar, M. Kheirgoo, M. Moradi, N. Tabatabai, M. Dalvand, R. Roohparvar, S. Safavi, S. Kia

    About 250,000 hectares of warm dryland regions have moderate to low rainfall, high temperatures and poor soil fertility with low production potential. Wheat cultivars which are currently used by farmers in these harsh environments, have low production in many years or they cannot be harvested due to their short plant's height or shriveled grains. Aseman cultivar with pedigree of KABY/3/TEVEE2/URES//FUN/KAUZ was generated by using the compatible parents at Gachsaran Agricultural Research Station in 2005-2006 cropping season. After a six-year period evaluation of the genetic material in the segregating populations, Aseman along with other selected pure lines were selected for further investigation through preliminary, advanced, and elite regional yield trails for four consecutive cropping seasons. In these experiments, average grain yield of new cultivar in Gachsaran and Behbahan stations, as well as in low-yield farms located in Golestan (Agh Ghala), Bushehr (Deilam) and Khuzestan (Haftakel) provinces was 2894 kgha-1, showing 3% superiority to Karim as the check cultivar. The average grain yield of Aseman in uniform regional trials was 2737 kgha-1 and it had a significant difference (p < /em> < 0.01) with Chamran (21% superiority) in the Gachsaran and Agh Ghala )for two years), as well as Behbahan, Haftkhel and Deilam (for one year) stations. Under severe drought and heat stresses in Deilam, Behbahan and Haftakel stations, the mean grain yield of the new cultivar increased by 37% and 10% compared to the Chamran and Karim cultivars, respectively. Early maturity, taller height and appropriate seed weight, especially under severe heat and drought stresses conditions and also superior baking quality are prominent characteristics of Aseman cultivar. These characteristics justify the importance of introducing this new cultivar for cultivation in the low-yield warm dryland regions of Iran.

    Keywords: Bread wheat, Bread quality, drought, Dryland regions, Terminal heat, Yield stability
  • مظفر روستایی *، مقصود حسن پور حسنی، اسماعیل زاد حسن، جعفر جعفرزاده، بهزاد صادق زاده، رسول اسلامی، رضا رضایی، کاظم سلیمانی، غلام رضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، هوشنگ پاشاپور، رضا حق پرست، مصطفی آقایی، ملک مسعود احمدی، غلام رضا خلیل زاده، تقی بابایی، رحمان رجبی، فرزاد افشاری، رحیم هوشیار، رامین روح پرور، سیدمحمود عطاحسین، محمود مرادی، صمد سرکاری، معصومه خیرگو، شعبان کیا
    تنش های خشکی و سرما عوامل تاثیرگذار بر عملکرد دانه و کیفیت گندم هستند. استفاده از پتانسیل ژنتیکی ارقام جدید برای افزایش و پایداری تولید گندم دیم مورد توجه اصلاح گران گندم است. در این راستا رقم هشترود در سال زراعی 80-1379 از طریق دورگ گیری بین دو لایه پیشرفته ایجاد و مراحل گزینش و ارزیابی های اولیه آن در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه انجام شد. در آزمایش مقدماتی مشترک (88-1387) میانگین عملکرد دانه رقم جدید 2012 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به رقم آذر2 حدود 13 درصد برتری داشت. میانگین عملکرد دانه رقم جدید در آزمایش مقایسه عملکرد پیشرفته (89-1388) در ایستگاه های تحقیقاتی سرد و معتدل 2492 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به مدت سه سال (92-1389) در آزمایش سازگاری در ایستگاه های تحقیقاتی دیم مراغه، قاملو، زنجان، اردبیل، سرارود، شیروان و ارومیه بررسی شد و میانگین عملکرد دانه آن و ارقام آذر2 و اوحدی به ترتیب 2037، 1988 و 1970 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید در سال زراعی 92-1391 در مزارع کشاورزان شهرستان های مراغه و اهر ارزیابی و میانگین عملکرد دانه ارقام هشترود، آذر2 و اوحدی به ترتیب 1095، 952 و 896 کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی 93-1392 در شهرستان کنگاور استان کرمانشاه رقم جدید بررسی و نتایج نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم جدید، آذر2 و ریژاو به ترتیب 1800، 1319 و 1332 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید به دلیل دارا بودن تحمل به تنش های خشکی، سرما، زودرسی، وزن هزار دانه بالا و پارامترهای کیفی مناسب جهت کاشت در مناطق دیم سرد و معتدل کشور انتخاب و معرفی شد.
    کلید واژگان: گندم, سازگاری, هشترود, عملکرد دانه, زودرسی, مناطق سرد و معتدل دیم
    Mozafar Rostaee*
    Hashtrood, is a new winter bread wheat cultivar developed from evaluation of national bread wheat breeding program to cold and moderate dryland areas of Iran. New cultivar created by crossing between two advanced bread wheat lines in Maragheh research station. Hashtrood was selected from segregation populations from F2-F6 in Maragheh (2002-2007) based on its appropriate agronomic characteristics. Results of study on new cultivar in preliminary bread wheat yield trials and advanced regional yield trail in cold and moderate research stations (2008-2010) showed that, means of grain yield were 2611 and 2492 kgha-1, respectively. New cultivar was studied for 3 years (2010-2013) in ERBWYT in Maragheh, Qamlo, Zanjan, Ardebil, Sararood, Shirvan and Uromieh research stations. Based on results means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi were 2037, 1988 and 1970 kgha-1, respectively. Results of on-farm studies showed that means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Ohadi under farmer fields in East Azerbaijan were 1095, 952 and 896 kgha-1, respectively; and in Kermanshah provinces means of grain yield for Hashtrood, Azar2 and Rijaw were 1800, 1300 and 1332 kgha-1, respectively. Results revealed that Hashtrood cultivar is more tolerant to cold and drought stresses and also posses, earliness, moderate resistant to Ug99, higher 1000 kernel weight and good bread quality and therefore was released in 2015 for planting in cold and moderate cold areas of Iran.
    Keywords: Wheat, stability, hashtrood, grain yield, earliness, cold, moderate
  • خشنود علی زاده *، سید سعیدپورداد، عبدالله شریعتی، مسعود اسکندری، ایرج اسکندر، مقصود حسن پور حسنی، حسین حاتم زاده، مجید خیاوی
    رقم صادق از تلاقی بین گونه ای کلزا و خردل روغنی در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بدست آمده است. پس از شناسایی لاین های خردل با میزان اسید اروسیک و گلوکوزینولات پایین در تلاقی های برگشتی و بررسی های مقدماتی، آزمایشات سازگاری طی سال های 1387 تا 1390 در ایستگاه های مراغه، کنگاور کرمانشاه، قاملوی کردستان و شیروان خراسان شمالی انجام شد. نتایج بررسی پایداری لاین ها نشان داد که لاین خردل روغنی DARI-4-2 با متوسطعملکرد دانه 700 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با سایر لاین ها از بیشترین میانگین عملکرد و پایداری دانه در مجموع سال ها و مکان ها برخوردار بود. بررسی های کیفی نشان داد که دو لاین خردل روغنی دارای کیفیت کلزا بوده ضمنا در تمام مراحل آزمایشی مقاومت بسیار بالایی در برابر ریزش بذر داشتند. نهایتا لاین های DARI-4-1 و DARI-4-2 به همراه ارقام کلزا بصورت تحقیقی- تطبیقی در مزارع زارعین بررسی شده و نتیجه گیری شد که رقم صادق با شناسه DARI-4-2 می تواند جهت کشت در دیم زارهای کشور معرفی شود.
    کلید واژگان: خردل روغنی, براسیکا, صادق
    Khoshnod Alizadeh*
    Cultivar Sadegh was generated from inter-specific hybridization and subsequent backcrosses between Brassica napus and B. juncea genotypes in Dryland Agricultural Research Institute (DARI). After identification of low glucosinolate and low erucic acid lines among backcross families and also after evaluating of backcrosses in the preliminary trials, adaptability tests were conducted during 2008-2011 in Maragheh (East Azarbaijan), Kangavar (Kermanshah), Ghamloo (Kurdestan) and Shirvan (North Khorasan). Stability parameters showed that line DARI-4-2 with average of 700 (kgha-1) grain yield had the highest stability over years and locations. Quality assessments showed that two Indian mustard linesDARI-4-1 and DARI-4-2 were highly resistant to shattering and also had good oil quality compared to canola cultivars. After evaluation of promising lines under on-farm trials, it was concluded that Sadegh (line DARI-4-2) could be introduced as a suitable oil crop for drylands of the country.
    Keywords: Canola, indian mustard, Brassica juncea
  • مظفر روستایی، داود صادق زاده اهری، ابراهیم روحی، مقصود حسن پور حسنی، غلامرضا عابدی اصل، ایرج اسکندری، رضا حق پرست، ملک مسعود احمدی، کاظم سلیمانی، رسول اسلامی، رضا رضایی
    گندم رصد از تلاقی گندم سرداری (Sefid) با لاین خارجیFenkang15 ایجاد و به علت وجود ویژگی های زراعی مناسب در آزمایشات دیم انتخاب و برای کاشت در برخی مناطق سردسیر دیم معرفی شد. عملکرد دانه بیشتر و سازگاری آن با مناطق سرد اردبیل و شمال استان آذربایجان شرقی موجب استقبال کشاورزان دیم کار از این رقم شده است. میانگین عملکرد دانهرقم رصد و شاهدهای سرداری و آذر2 در ایستگاه های اردبیل و مراغه به ترتیب 2547، 2152 و 2196 کیلوگرم در هکتار بود،که رقم رصد بیش از 351 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری (17 درصد) نسبت به شاهدها داشت. میانگین وزن هزار دانه ارقام رصد، سرداری و آذر2 به ترتیب 39، 37 و 35 گرم بود. رقم رصد در سال زراعی 83-1382 در آزمایش آنفارم در منطقه اردبیل با تولید 3570 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم سبلان (1405 کیلوگرم در هکتار) برتری معنی داری (154 درصد برتری) داشت. براساس نتایج رقم رصد از سازگاری و پایداری تولید برخوردار است و می تواند به دلیل دارا بودن ویژگی هایی از جمله عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، کیفیت خوب نانوایی، تحمل به بیماری زنگ زرد، مقاومت به سرما موجب افزایش و پایداری تولید گندم دیم در دیم زارهای منطقه شمال غرب کشور شود.
    کلید واژگان: گندم نان, رصد, سازگار خصوصی, مناطق دیم
    Mozafar Roostaei, D. Sadeghzadeg, ahari, E. Roohi, M. Hasanpour, Hosni, G. Abedi asl, I. Eskandari, R. Haghparast, M. Masoudahmadi, K. Soleimani, R. Eslami, R. Rezaei
    Rasad was generated by crossing between Fenkang15 and Sardari (Sefid local variety) and based on its appropriate agronomic traits under rainfed trials was released for cultivation in rainfed condition in some areas of cold regions. Its higher grain yield and adaptability was favoured its cultivation in cold areas of Ardabil and north of East Azarbaijan. Means of grain yield for Rasad, Sardari and Azar2 in Ardabil and Maragheh were 2547, 2152 and 2196 kgh-1, respectively, during 1999-2013 cropping season. Results showed that the means of 1000 Kernel weight for Rasad, Sardari and Azar2 were 39, 37 and 35 gr. respectively. On farm study showed that new cultivar had higher grain yield (3570 kgh-1) compared with Sabalan (1405 kgh-1) under farmer field in Ardabil. Based on these results, theRasad cultivar with high tolerant to cold and drought stresses and grain yield adaptability and stability was suitable cultivar for planting in the cold drylands of Ardabil and East Azerbaijan provinces.
    Keywords: Bread Wheat, Rasad, Specific Adaptation, Dryland Areas
  • بهزاد صادق زاده*، رضا محمدی، حسن احمدی، غلامرضا عابدی اصل، غلامرضا خلیل زاده، مهناز محمدفام، نوذر بهرامی، حسن اسماعیل زاد، محمدشریف خالدیان، مقصود حسن پورحسنی

    برهمکنش ژنوتیپ × محیط در مورد عملکرد گندم دوروم باعث می شود که نتوان یک رقم اصلاح شده پرمحصول را برای مناطق مختلف توصیه کرد. لذا به منظور بررسی پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاین های گندم دوروم در مناطق مختلف دیم، تعداد 16 لاین پیشرفته دوروم به مدت سه سال زراعی (94-1391) در مناطق مراغه، کردستان، سرارود، اردبیل و ارومیه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم ارزیابی شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین محیط ها، ژنوتیپ ها و برهمکنش ژنوتیپ در محیط اختلاف آماری معنی داری مشاهده گردید. بر اساس نتایج GGE بای پلات، محیط ها به سه گروه و ژنوتیپ ها به چهار گروه تفکیک شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها با استفاده از آماره پایداری امی (ASV) و GGE بای پلات نشان داد که امکان انتخاب ژنوتیپ های پایدار و پرمحصول بین لاین های پیشرفته نسبت به ارقام شاهد وجود دارد و لاین هایی نظیر G-1252 و 61-130/414-44// در مناطق سردی مثل مراغه، قاملو و منطقه معتدل سرارود و لاین 10 در اردبیل می توانند منبع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام دوروم متحمل به تنش های خشکی و سرما در دیمزارهای این مناطق باشند. در مجموع، طی سه سال، لاین61-130/414-44// به طور میانگین 27 درصد عملکرد بیشتری نسبت به رقم شاهد (ساجی) داشت. انجام آبیاری در مراحل کشت و اوایل گرده افشانی توانست عملکرد عمومی لاین ها را 14 و 68 درصد به ترتیب در مناطق مراغه و سرارود افزایش دهد که این افزایش برای لاین 61-130/414-44// در منطقه مراغه 17 درصد و در سرارود 37 درصد بودند. در نهایت، بر اساس نتایج GGE بای پلات و AMMI، امکان گزینش لاین های پیشرفته گندم دوروم با پایداری و عملکرد زیاد نسبت به شاهد (ساجی) وجود دارد. به علاوه، نتایج AMMI و شاخص پایداری امی (ASV) در مقایسه با نتایج GGE بای پلات نشان داد تمامی این شاخص ها از پتانسیل خوبی برای ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپ ها برخوردار بودند و این در حالی است که نتایج GGE بای پلات در بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ژنوتیپ ها در محیط های متفاوت بسیار کارآ و کاربردی تر بوده و می تواند به صورت گسترده ای در بررسی لاین ها در مناطق و سال های متعدد در برنامه های اصلاح گندم دوروم و سایر غلات به کار گرفته شود.

    کلید واژگان: پایداری, دوروم دیم, ژنوتیپ × محیط, سازگاری, سردسیر
    Behzad Sadeghzadeh*, Reza Mohammadi, Hasan Ahmadi, Gholamreza Abedi-Asl, Gholamreza Khalilzadeh, Mahnaz Mohammadfam, Nozar Bahrami, Hasan Ismaeilzad, Mohammad-Sharif Khaledian, Maghsoud Hasanpour-Hosni

    Genotype × environment interactions make it difficult to release high yielding durum varieties for diverse environmental conditions. The main purpose of this study was to achieve high yielding durum wheat genotypes with higher yield stability in different environmental conditions, tolerance to environmental stresses such as cold damage, terminal drought, and heat stresses. Hence, 16 durum wheat lines were evaluated for grain yield stability and morphological traits in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Urmia Agricultural Research Stations in 2012-15. In each location, the experiments were conducted in a randomized complete block design with three replications. Based on combined ANOVA, there were significant differences among the environments (E), genotypes (G) and G×E. GGE-biplot analysis showed that the 14 environments belonged to 3 mega-environments, and different genotypes had higher yield in each mega-environments. The AMMI and GGE results also confirmed that genotypes 2 (G-1252) and 3 (61-130/414-44//…) were the most high-yielding durum lines with reasonable yield stability across environments. Also, genotype 10 was the most adapted genotype to Ardabil. Line 61-130/414-44//… had 60, 11, 31, 10 and 17% more yield than check line (Saji) in Maragheh, Sararood, Qamloo, Ardabil and Urmia under rainfed conditions, respectively. Hence, these lines can be candiates to release as new durum varieties for cold and moderate rainfed areas. Complementary irrigation could increase grain yield up to 14 and 68% in Maragheh and Sararood, respectively. It can be concluded that finding new stable high-yielding durum lines, with better performances, as compared to the existed varieties, is a great progress in durum breeding programs in cold rainfed areas. Moreover, the GGE biplot and AMMI analysis had good performance in adaptability and yield stability analysis in durum genotypes and could be used to evaluate durum genotypes at different locations over the years in durum breeding programs.

    Keywords: Stability, Adaptability, Genotype × Environment, Durum, Cold rainfed
  • مظفر روستایی*، مقصود حسنپور حسنی، حسن اسماعیل زاد، داود صادق زاده، بهزاد صادق زاده، عارف امیری، رسول اسلامی، رضا رضایی، صابر گلکاری، کاظم سلیمانی، غلامرضا عابدی اصل، ابراهیم روحی، هوشنگ پاشاپور، رضا حق پرست، مصطفی آقایی
    رقم جدید باران در سال زراعی 79-1378 در قالب خزانه های بین المللی گندم های زمستانه و بینابین در نسل های سوم و چهارم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه و انتخاب قرار گرفت و مراحل انتخاب و گزینش آن طی سال های 1385-1379 تکمیل گردید. این رقم جدید در قالب آزمایش های مقایسه عملکرد و سازگاری در ایستگاه های تحقیقاتی مراغه، قاملو، زنجان، اردبیل، سرارود، شیروان و ارومیه از سال زراعی 92-1384 مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین عملکرد دانه رقم باران، آذر 2 و سرداری در کل سال های مورد بررسی (92-1383) در ایستگاه های تحقیقاتی به ترتیب 2383، 2260 و 2004 کیلوگرم در هکتار بود. در سال زراعی 92-1391 رقم جدید به همراه ارقام آذر2 و اوحدی در استان آذربایجان شرقی و در مزارع کشاورزان شهرستان های هشترود و اهر مورد بررسی و نتایج نشان داد که میانگین عملکرد دانه رقم باران، آذر2 و اوحدی به ترتیب 1727، 1493 و 1403 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین رقم باران در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح تحقیقی- ترویجی در شهرستان مراغه در سطح دو هکتار با شاهد سرداری مقایسه و میانگین عملکرد دانه این رقم و رقم سرداری به ترتیب 2652 و 1750 کیلوگرم در هکتار بود که رقم باران برتری معنی داری نسبت به رقم متداول در منطقه داشت. این رقم دارای تیپ رشد زمستانه، دانه سفید، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و مقاوم به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته 83 سانتی متر، میانگین وزن هزار دانه 37 گرم و متحمل به تنش خشکی بود. رقم باران در مجموع به دلیل دارا بودن میانگین عملکرد بالا، کیفیت خوب نانوایی، تحمل به تنش های خشکی، سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی های مناسب زراعی، رقم برای کاشت در شرایط دیم مناطق سرد و معتدل کشور مناسب می باشد.
    کلید واژگان: شرایط دیم, کیفیت نانوایی, گندم نان
    M. Rostaii *, M. Hassanpour Hosni, H. Esmailzad, D. Sadeghzadeh, B. Sadeghzadeh, A. Amiri, R. Eslami, R. Rezaii, S. Golkari, K. Soleimani, Ghr. Abedi Asl, E. Rohi, H. Pashapour, R. Haghparast, M. Aghaee
    New wheat cultivar baran has been selected through segregation population (F3-F6) of international bread wheat germplasm in Maragheh Research Station (1999-2004). The new cultivar was evaluated during 2005-2009 in Maragheh, Qamlo, idar, Ardebil, Sararood, and Uromieh research stations. The results of the experiments indicated that the average yield of Baran, Azar2 and Sardari cultivars were 2383,2260 kgha-1 respectively. Onfarm study results showed that means of grain yield for Baran, Azar2 and Ohadi cultivars were 1727, 1493 and 1403 kgha-1 in Hashtrood and Ahar area in East Azarbayjan province respectively (2012-13). The new cultivar evaluated in large scale in farmer fields of Maragheh region (2012-2013), with means of grain yield of 2652 while Sardari cultivar was 1750 kgha-1. Baran cultivar showed winter habit, early maturity, high 1000 kernel weight (37gr), 11.2% protein content, good bread quality,oderate rusts resistant and logging resistant and also cold tolerance. Baesd on the results then new wheat cultivar baran, is suitable for cold and semi cold drylands of Iran.
    Keywords: Bread quality, Bread wheat, Dryland Conditions
  • محتشم محمدی *، مقصود حسن پور حسنی، حسن قوجق، طهماسب حسین پور، اصغر مهربان، محمد آرمیون، مظفر روستایی، جبار آلت جعفربای، فرزاد افشاری، محسن یاسایی، محمود عطاحسینی
    رقم آفتاب حاصل ارزیابی خزانه بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (سیمیت) در سال زراعی 1387-1388 در ایستگاه های تحقیقاتی گچساران و گنبد است. رقم جدیدآفتاب با توجه به عملکرد دانه برتر و ویژگی های مطلوب زراعی، در آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته و در ایستگاه های گچساران، گنبد، خرم آباد و ایلام به مدت پنج سال مورد ارزیابی قرار گرفت و با میانگین عملکرد 3183 کیلوگرم در هکتار، نسبت به رقم های شاهد (کوهدشت و کریم)، 373 کیلوگرم در هکتار(3/13 درصد) افزایش عملکرد نشان داد. در این بررسی رقم جدید در مقایسه با رقم سازگار کوهدشت از لحاظ معیارهای پایداری به ترتیب دارای رتبه یک، انحراف معیار رتبه و ضریب تغییرات درون مکانی بسیار پایین بود. رقم آفتاب نسبت به بیماری های زنگ زرد، زنگ قهوه ای و فوزاریوم سنبله از مقاومت خوبی برخوردار است. این رقم از لحاظ صفات مهم کیفیت نانوایی نسبت به رقم کوهدشت برتری دارد.رقم آفتاب در آزمایشات تحقیقی- تطبیقی از عملکرد بالایی برخوردار بود.
    کلید واژگان: پایداری عملکرد دانه, تنش های محیطی, خشکی, رقم آفتاب و گرما
    M. Mohammdi *, M. Hassanpour Hosni, H. Ghojegh, T. Hosseinpour, A. Mehrban, M. Armion, M. Rostaii, J. Alt Jafarbay, F. Afshari, M. Yasaii, M. Ata Hosseini
    Aftab cultivar originated from national cereal breeding programs .The new cultivar was evaluated in International high rainfall wheat yield trial nursery at Gachsaran and Gonbad Agricultural Research Stations (2008-2009). Due to optimum grain yield and other agronomic traits, the new cultivar was tested in advanced yield trials in Gachsaran, Ilam, Khoram Abad and Gonbad research stations (2009-2010). Aftab cultivar with high grain yield, high kernel weight and earliness compare to Koohdasht cultivar as check was classified as desirable genotype .Aftab cultivar showed high grain yield (3183kg.ha-1) in advanced experiment trials during five years, it was 13.3% more than check cultivars (Koohdasht and Karim) with 2810 kg.ha-1.The new cultivar showed the best rank, compering to all cultivar and advanced lines, such as Koohdasht which cultivated in large scale by farmers in warm dryland regions, based on stability parameters: low standard deviation and small within location coefficient of variation. Aftab cultivar showed remarkable resistance against important current wheat diseases such as yellow rust, brown rust, and fusarim head blight in warm dryland stations under natural infection and artificial inoculation conditions, in addition it has optimum bread flour quality. On-farm experimental results, the new cultivar showed high grain yield.
  • محتشم محمدی *، مقصود حسن پور حسنی، مهدی کلاته، حسن خانزاده، طهماسب حسین پور، مظفر روستایی، حسن قوچق، معرفت قاسمی، محمد آرمیون، محمد مهدی پورسیابیدی، فرزاد افشاری، محسن یاسایی، محمود عطاحسینی
    لاین CMSS00M02400S-030M-030WGY-030M-9M-0YKAUZ/PASTOR//BAV92/RAYON (رقم قابوس) با منشا مرکز بین المللی تحقیقات گندم و ذرت (CIMMYT)در سال زراعی 86-1385 در ایستگاه های گچساران و گنبد مورد ارزیابی اولیه قرار گرفت و با توجه به زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب انتخاب شد. این لاین به دلیل دارا بودن عملکرد دانه بالا و صفات زراعی مطلوب در آزمایش های مقدماتی و پیشرفته به مدت سه سال (91-1388) به همراه 16 لاین پیشرفته دیگر و رقم شاهد کوهدشت در آزمایش های یکنواخت سراسری در ایستگاه های گرمسیری گچساران، گنبد، مغان و خرم آباد ارزیابی شد. متوسط عملکرد رقم قابوس در تمام ایستگاه ها، 3514 کیلوگرم در هکتار بوده که در سطح احتمال پنج درصد نسبت به شاهد کوهدشت با عملکرد 3333 کیلوگرم در هکتار برتری داشت. قابوس دارای بهترین میانگین رتبه با انحراف معیار کم و ضریب تغییرات درون مکانی بسیار کمی بود. در حالیکه رقم شاهد کوهدشت با میانگین رتبه هفتم، کمترین ضریب تغییرات درون مکانی و انحراف معیار رتبه نسبتا بالایی داشت. علاوه بر این، رقم قابوس در شرایط آبیاری تکمیلی در مقایسه با شاهد سازگار کوهدشت در سطح احتمال پنج درصد، برتری معنی داری داشت. تفاوت چشمگیر اغلب مولفه های مرتبط با کیفیت نانوایی بویژه میزان پروتئین، ارتفاع رسوب SDS، گلوتن تر و میزان آب قابل جذب، از دیگر صفات برجسته این رقم بود. همچنین در مقابل بیماری های مهم شایع در ایستگاه های هم اقلیم در شرایط طبیعی و آلودگی مصنوعی مزرعه و گلخانه حساسیتی از خود نشان نداد.
    کلید واژگان: تنش های محیطی, خشکی, دیم, رقم قابوس, عملکرد دانه و گرما
    Mohtasham Mohammadi *, M. Hassanpour Hosni, Mehdi Kalateh, Hasan Khanzadeh, Tahmaseb Hoseinpour, Mozafar Rostaii, Hasan Ghojegh, Marefat Ghasemi, Mahammad Armion, Mohammad Mehdi Poursiabidi, Farzad Afshari, Mohsen Yasaii, Mahmood Ata Hosseini
    The new line (KAUZ/PASTOR//BAV92/RAYON CMSS00M02400S-030M-030WGY-030M-9M-0Y) (Gaboos cultivar) was evaluated at Gachsaran and Gonbad Agricultural Research Stations in the first time in 2006-2007. Due to optimum earliness, plant height, kernel weight and successful performance of grain yield in observation nursery, preliminary and advanced yield trials (2007-2009), this genotype along to 16 promised lines and check (Koohdasht cv.) studied during three years (2009-2012) in uniform regional wheat yield trials in Gachsaran, Khoram Abad, Gonbad and Ilam stations. Three years average of grain yield across all stations for new cultivar was 3514 kg/ha which showed significant difference at 5% probability level in compare to check (3333 kg/ha), and also, considered line had 17 and 11 percent grain yield increasing with significant preference at 5% and 1% probability level in Gachsaran and Gonbad stations respectively. In view of stability parameters, Gaboos cultivar had the best rank with low standard deviation and small within location coefficient of variation among all advanced lines. Koohdasht cultivar (check) had seventh rank with partially high standard deviation of rank, but, the least within location coefficient of variation. Mean while, it has good preference for qualitative characteristics particularly: protein percent, wet gluten, gluten index, water absorption, seed hardiness, zeleny number, sodium dodecyl solphat and bread volume in compare to check. New cultivar has not showed remarkable susceptibility to important current diseases such as yellow rust, brown rust, common bunt and Fusarim head blight in warm dry land stations under natural infection and artificial inoculation conditions.
  • همایون کانونی*، یدالله فرایدی، سید حسین صباغ پور، داوود صادق زاده اهری، محمدرضا شهاب، مسعود کامل، علی سعید، علی اکبر محمودی، پیام پزشکپور، خشنود نورالهی، مقصود حسنپور حسنی، محسن مهدیه، سامان بهرامی کمانگر، فرشید محمودی
    انتخاب و معرفی ارقام نخود که پرمحصول بوده و در عین حال برای کاشت پاییزه در مناطق سرد و مرتفع مناسب باشنداز اهمیت زیادی برخوردار است. رقم سارال (Sel93TH24460) دو رگ حاصل از تلاقیILC3470 × ILC8617 در مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA)است. این ژنوتیپ از سال 1379 تا سال 1389 در آزمایش های مختلف از جمله آزمایش هایبین المللی، مقدماتی، پیشرفته و سازگاری و مطالعات مربوط به مقاومت به بیماری های برق زدگی و پژمردگی فوزاریوم در ایستگاه های تحقیقاتی و همچنین در مزارع کشاورزان در کشت پاییزه مناطق سردسیر کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، رقم سارال با میانگین عملکرد 4/1 تن در هکتار، نسبت به شاهدهای جم، آرمان و ILC482 به ترتیب 15، 34 و 10 درصد افزایش عملکرد داشت و سرمای 16- درجه سانتیگراد را در شرایط مزرعه به خوبی تحمل نمود. در شرایط کنترل شده این رقم از تحمل قابل توجهی در برابر دماهای زیر صفر برخوردار بود و در آزمایش تحقیقی- تطبیقی (آنفارم) برتری آن به اثبات رسید. با توجه به نتایج فوق و نتیجه آزمایش میزان پروتئین، نخود سارال جهت کشت پاییزه در مناطق سردسیر غرب و شمال غرب کشور انتخاب و معرفی گردید.
    کلید واژگان: عملکرد دانه, مقاومت به سرما و نخود زراعی
    Homayon Kanouni *, Yadollah Farayedi, Seyed Hosein Sabaghpour, Davood Sadeghzadeh, Ahari, Mohammad Reza Shahab, Masoud Kamel, Ali Saeid, Ali Akbar Mahmoodi, Payam Pezeshkpour, Khoshnood Norollahi, Maghsoud Hasanpour, Hosni, Mohsen Mahdie, Saman Bahrami Kamangir, Farshid Mahmoodi
    Selecting and introducing of cold tolerant chickpea varieties with high yielding potential as well as suitable to autumn sowing has highly importance. Sel93TH24460 is hybrid of a cross, ILC 3470 × ILC 8617 which has done at International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA). This genotype has been sent to Iran in an International cold tolerance nursery in 1999 and evaluated in different trials including international, national, advanced and adaptability yield trials and disease screening as well as on-farm examinations at autumn planting of cold areas during 2000 to 2010. According to the results, Saral (Sel93TH24460) with mean yield of 1.4 tons/hectare had increased performance rather than to the check varieties, Jam, Arman and ILC 482 by 15, 34 and 10 percent, respectively, and fairly tolerated -16°C at farm conditions. At controlled conditions of cold room, the mentioned line had considerable tolerance to below zero temperatures and its superiority has confirmed at on-farm trials. Regards to these results and protein assay trial; Saral has been released as a fall sowing variety for cold dry land regions.
  • مظفر روستایی *، داوود صادق زاده اهری، مقصود حسنپور حسنی، اسماعیل زادحسن، رضا رضایی، رسول اسلامی، غلامرضا عابدی اصل، کاظم سلیمانی، ایراهیم روحی، هوشنگ پاشاپور، امیرقلی سنجری، علی حسامی، کوروش نادر محمودی، رضا حق پرست، مصطفی آقایی
    کمبود آب یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید گندم است. به منظور گزینش و معرفی رقم مناسب برای افزایش بهره وری از آب، این رقم جدید در سال زراعی 1376-1375 در قالب خزانه بین المللی گندم های زمستانه و بینابین ترکیه- سیمیت- ایکاردا (Wheat Observation Nursery- Semi Arid= WON-SA)به موسسه تحقیقات کشاورزی دیم ارسال و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه قرار گرفت و به دلیل دارا بودن ویژگی های مناسب زراعی انتخاب شد. نتایج حاصل از اجرای پروژه های آبیاری تکمیلی در ایستگاه های تحقیقاتی مراغه و اردبیل نشان داد که طی 10 سال گذشته میانگین عملکرد دانه تک-آب (Manning/Sdv1//Dogu88 0YC-0YC-0YC-12YC-0YC)، آذر2 و الوند با یک بار آبیاری در زمان کشت به ترتیب 3636، 2785 و 2556 کیلوگرم در هکتار و با دو بار آبیاری (زمان کشت+ مرحله آبستنی) میانگین عملکرد دانه رقم تک- آب و آذر2 به ترتیب 4737 و 4346 کیلوگرم در هکتار بود. بررسی پایداری عملکرد دانه بر اساس برخی شاخص ها نشان دهنده پایداری عملکرد این رقم است. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد، قهوه ای و سیاهک ها واکنش نیمه حساس- نیمه مقاوم داشت. در سال زراعی 1390-1389 رقم تک- آب در استان های کردستان و آذربایجان غربی به ترتیب در سطح سه و هشت هکتار (با سه بار آبیاری) کشت گردید و میانگین عملکرد دانه آن به ترتیب 5133 و 6470 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، دانه قرمزسخت، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و نیمه حساس به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته 80 سانتی متر، میانگین وزن هزار دانه 36 گرم و متحمل به تنش خشکی بود. رقم تک- آب از کیفیت نانوایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت دانه خیلی خوب، مقاومت به سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی های مناسب زراعی دیگر، برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق سرد انتخاب و به نام تک- آب نامگذاری و آزادسازی شد.
    کلید واژگان: آبیاری تکمیلی, تک, آب, سردسیر و گندم
    Mozafar Roostaei *, Davood Sadegzade, Ahari, Maghsoud Hasanpoor, Hosni, Esmail Zadhasan, Reza Rezaei, Rasool Eslami, Gholam Reza Abediasl, Kazem Soleimani, Ebrahim Roohi, Hoshang Pashapour, Amir Gholi Sanjari, Ali Hesami, Korosh Nader Mahmoodi, Reza Haghparast, Mostafa Aghaee
    Tak-Ab is a new winter bread wheat cultivar developed from evaluation of ICARDA-Turkey-CIMMYT international bread wheat germplasm to supplementary irrigation areas. Study of new cultivars under supplementary irrigation in Maragheh and Ardebil Research Stations (2005-2012) showed that, Tak-Ab had high grain potential under supplementary irrigation conditions. Based on results means of grain yield for Tak-Ab, Azar2 and Alvand with one time irrigation at sowing date were 3636, 2785 and 2556 kg ha-1 respectively. Average of grain yield of Tak-Ab and Azar2 with two times irrigation (Sowing Bolting) was 4737 and 4346 kg ha-1 respectively. Results revealed that this line is more tolerant to cold, moderate resistant to rusts and resistant to logging, thus it is suitable for supplementary irrigation in cold dry lands of Iran, and it has higher 1000 kernel weight and good bread quality as well. It is a winter habit and early maturity, 80 cm plant height, 36gr. 1000 kernel weight, grain color red and with 12% protein content. Based on these results, thenew line (Manning/Sdv1//Dogu88 OYC-OYC-OYC-12YC-OYC) was released in 2013 under the name of Tak-Ab.
  • M. Mohammadi, M. Kalateharabi, T. Hosseinpour, Hassanpour Hosni
    Karim as a new line (HAMAM-4: T. AEST/SPRW''S''//CA8055/3/BACANORA86 ICW92-0477-1AP-1AP-4AP-1AP-0AP) was evaluated at Gachsaran agricultural research station in 2004-2005. It was selected for its high grain yield (3975 kg ha-1) and included in advance yield trial in Gachsaran، Khoramabad، Gonbad، Moghan and Ilam field stations in next growing season. Average yield of this line and check (cv. Koohdasht) in these stations were 3762 and 3416 kg ha-1، respectively. Karim had also desirable agronomic traits. Therefore، this line along with 17 promising lines were studied in three successive growing seasons (2006-2009) in uniform regional wheat yield trial in Gachsaran، Khoramabad، Gonbad and Moghan field stations. Average grain yield for new cultivar was 3310 kg ha-1 which was significantly higher as compared to check. New cultivar had 338 kg ha-1 (13. 7%) yield superiority to check during 2004-2009 across all field stations. Considering grain yield stability parameter this line had the highest rank with least standard deviation and small within location coefficient of variation. New cultivar showed resistance to important wheat diseases such as yellow rust، leaf rust، common bunt، dwarf bunt and powdery mildew. It has good quality properties in addition to earliness، optimum plant height and high 1000 grain weight. Overall، due to its optimum grain yield، grain yield stability، desirable agronomic traits and quality، Karim was released by Agricultural Research، Education and Extension Organization in 2011.
  • M. Roustaii, Y. Arshad, D. Sadegzadeh Ahari, M. Hasanpour Hosni
    To evaluate the genetic diversity in Sardari bread wheat landrace, purification and selection of lines with good agronomic traits, were carried out for ten cropping seasons (1995-2006) in Maragheh and six other dryland Agricultural Research Stations. One hundred and six individual spikes were selected among Sardari landrace in the first phase of study (1995- 2000). Results of morph-physiological characteristics and molecular studies (SSR) confirmed a high diversity within Sardari landrace. In the second phase of study (2003- 2006) adaptability and grain yield stability of selected pure lines were studied in five locations. Based on the results, the pure line Sar-HR 39 exhabited a good performance and yield stability. Similar to check cultivars (normal Sardari and Azar 2), SAR-HR 39 is early maturity, is high 1000 kernel weight, suitable plant height and tolerance to winter cold (winter type). It is also tolerant to drought. The mean protein contents of this line has 10.5% but it is susceptible to yellow rust. The mean grain yield of the new line was 2185 kgha-1, that was higher than those of Azar 2 (2050 kgha-1) and normal Sardari (2070 kgha-1). The new line was officially released in 2010 through the Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), under the name of Homa.
  • داود صادق زاده اهری، مظفر روستایی، مقصود حسنپور حسنی، علی حسامی، ابراهیم روحی، کاظم سلیمانی
    D. Sadeghzadeh-Ahari, M. Rostaii, M. Hassanpour-Hosni, G. A. Hesami, E. Rohi, K. Soleimani
    To evaluate the genetic diversity in Sardari bread wheat landrace, purification and selection of lines with good agronomic traits, were carried out for ten cropping seasons (1995-2006) in Maragheh and six other dryland Agricultural Research Stations. One hundred and six individual spikes were selected among Sardari landrace in the first phase of study (1995- 2000). Results of morph-physiological characteristics and molecular studies (SSR) confirmed a high diversity within Sardari landrace. In the second phase of study (2003- 2006) adaptability and grain yield stability of selected pure lines were studied in five locations. Based on the results, the pure line Sar-HR 39 exhabited a good performance and yield stability. Similar to check cultivars (normal Sardari and Azar 2), SAR-HR 39 is early maturity, is high 1000 kernel weight, suitable plant height and tolerance to winter cold (winter type). It is also tolerant to drought. The mean protein contents of this line has 10.5% but it is susceptible to yellow rust. The mean grain yield of the new line was 2185 kgha-1, that was higher than those of Azar 2 (2050 kgha-1) and normal Sardari (2070 kgha-1). The new line was officially released in 2010 through the Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), under the name of Homa.
  • علیرضا فخرواعظی، خشنود علیزاده دیزج، مقصود حسن پورحسنی، محسن مهدیه، فرهاد آهک پز، جلیل اصغری میدانی
    A.Fakhrevaezi, K.Alizadehdizaj, M.Hassanpour Hosni, M.Mahdieh, F.Ahakpaz, J.Asghari Meidani

    Drylands cover about 6.2 million hectares of arable lands across Iran, but annual feed legumes are not present in rainfed crop rotations. Introduction of new forage cultivars with high productivity and nutritive values is a key solution in drylands development. Vd-2446 a vetch (Vicia dasycarpa) line with origin of Italy has been selected from vetch nurseries provided by ICARDA during 1995 and was evaluated along with other selected lines and local checks over 9 years in different research stations and on-farm conditions. Vd-2446 with mean 2240 kgha-1 dry biomass over environments, high stability and higher protein content compared to other lines and local check was Selected as a suitable cultivar for cultivation as a spring crop in cold areas and as a winter crop in moderate cold drylands of Iran. It was officially registered by Agricultural Research, Eduction and Extension Organization in 2009 and named Maragheh.

  • مظفر روستایی، داود صادق زاده اهری، مقصود حسن پور حسنی، اسماعیل زاد حسن، رضا حق پرست، مصطفی آقایی سربرزه، کورش نادرمحمودی
    M. Roustaii, D. Sadeghzadeh Ahari, M. Hassanpour Hosni, E. Zadhassan, R. Haghparast, M. Aghaee Sarbarzeh, K. Nadermahmoudi
    Research was conducted to develop and release new improved winter wheat (Triticum aestivum L.) cultivar suitable for cold and mild-cold rainfed areas of Iran. In 1988/89 cropping season Fenkang15/Sefid was created by crossing between Fenkang15 and Sardari (Sefid local cultivar)) in Karaj. Based on agronomic traits, and biotic stress tolerance under field conditions, a new line of Fenkang15/Sefid was selected. The new line was evaluated in main cold and mild-cold DARI research stations together with 16 other wheat lines, including the widely grown improved check cultivars Sardari and Azar 2. Results indicated that the new line had higher and stable grain yield at Maragheh and Ardebil areas. It was early-mild in maturity, with mean grain yield of 2420 kgh-1 (in seven years of evaluation in cold and mild cold research stations). The plant height of the new line is 81cm, 1000 kernel weight is 36 g, grain color is red and its protein content is 11-12.5%. Based on these results, the new line was officially released in 2007 through the Agricultural, Education and Extension Organization, under the name of Rasad.
  • محتشم محمدی، مظفر روستایی، عباسعلی نوری نیا، طهماسب حسین پور، غلامرضا خلیل زاده، حسن خانزاده، بهروز واعظی، مقصود حسن پور حسنی، محمد ترابی، مهران پاتپور، محمدعلی دهقان
  • محتشم محمدی، سیدکریم حسینی، مظفر روستایی، جعفر آلت جعفربای، طهماسب حسین پور، غلامرضا خلیل زاده، محمد مهدی پورسیاه بیدی، مقصود حسن پور حسنی، محمد ترابی

    Some parts of semitropical regions in Khouzestan, Fars, Kohgiloyieh-va-Boyrahmad, Lorestan, Golestan, Ardabil, Kermanshah and Boushehr provinces specified to spring barley cultivation which local or a few improved cultivars are grown there. Barley breeding activities in Dryland Agricultural Research Institute(DARI) are continuously undertaken in Gachsaran, Kouhdasht, Gonbad and Moghan to introduce new cultivars for these regions. Obtained results during 11 years (1993-2003) showed that genotype Wi2291/Wi2269//Er/Apm originated from ICARDA, had good adaptation, yield stability and good agronomic traits in dryland areas with semitropical climate. The average yield of this genotype in all locations was 3.556 tha-1 which was 12 percent more than the yield of Izeh as improved check. Higher thousand kernel weight (more than 10 gram in some locations) is a remarkable trait of this genotype. The new genotype is a spring type barley with an average plant height of 72cm and resistant to lodging. This genotype was introduced through Agricultural Extension, Education and Research Organization under the name of Mahoor in 2008

  • مظفر روستایی*، داوود صادق زاده اهری، علی حسامی، کاظم سلیمانی، هوشنگ پاشاپور، کورش نادرمحمودی، محمد مهدی پورسیاه بیدی، مسعود احمدی ملک، مقصود حسن پورحسنی، غلامرضا عابدی اصل

    به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد ارقام و لاین های گندم نان در مناطق سردسیر و معتدل دیم کشور، تعداد 16 رقم و لاین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در هشت ایستگاه تحقیقاتی سردسیر دیم (مراغه، زنجان، ارومیه، کردستان، ایلام، سرارود، اردبیل و شیروان) در سال های 1377تا1380 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه در سال ها و مکان های مختلف اختلاف معنی داری دارند. براساس نتایج آزمون یکنواختی واریانس اشتباهات آزمایشی، تجزیه واریانس مرکب ژنوتیپ ها در سال ها و مکان های مختلف انجام و نتایج به دست آمده نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ×سال×مکان در سطح یک درصد معنی دار است. بین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود داشت و لاین های شماره 4 (آذر2) ،و شماره 10،(sbn/1-64-199)، به ترتیب با 1635 و 1597 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمودند. میانگین عملکرد دانه رقم شاهد (سرداری) 1485 کیلوگرم در هکتار بود. در این بررسی با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ در محیط از تجزیه پایداری برای تشخیص لاین های پایدار استفاده گردید. براساس نتایج تجزیه پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها بر پایه روش های ضریب تغییرات محیطی (%.c.v)، واریانس درون مکانی (پارامتر تیپ چهار) و روش غیر پارامتری رتبه (Rank)، لاین های شماره 4 (رقم آذر 2)، 16 (شاهد سرداری)، و 10 جزء لاین های پایدار تشخیص داده شدند. لاین شماره 10 (199-64-sbn/1) به علت دارا بودن عملکرد دانه بالا، پایداری محصول و همچنین داشتن مقاومت به بیماری زنگ زرد به عنوان ژنوتیپ جدید برای نامگذاری و معرفی جهت کاشت در مناطق سردسیر و معتدل دیم کشور انتخاب گردید.

    کلید واژگان: گندم دیم, عملکرد دانه, پایداری, سازگاری, مناطق سردو معتدل
    M. Roustaii *, D. Sadeghzadeh Ahari, A. Hesami, K. Soleymani, H. Pashapour, K. Nader Mahmoudi, M.M. Pour Siah Bidi, M. Ahmadi, M. Hassanpour Hosni, G. Abediasl

    To study the stability and adaptability of grain yield of advanced bread wheat genotypes in cold and moderate-cold dryland areas, 16 adanced genotypes were evaluated in Maragheh, sararood, kordestan, Ilam, Zanjan, Shirvan, Orumieh and Ardebil Experimental Stations in 1998 to 2001 cropping seasons. The experimental design in all the locations was randomized complete block design with four replications. In each location simple and combined analysis of variance were implemented. Based on homogeneity of error variances, combined analysis of variance was done over locations and years. Results showed that interaction effect of genotype × year × location was significatn at 1% probability level. A significant difference was also found among the genotypes, and genotypes No. 4(Azar 2) and No. 10(sbn/ 1-64-199) with 1635 and 1597 kgha^-1produced the highest the highest grain yield respectively, sardari(the check cultivar) produced 1485 kgha^-1 of grain yield. Result of stability analysis on grain yield using parametric method of C.V.% and Lin and Binns, and non-parametric method of rank, showed that genotypes No. 4(Azar 2) No. 16(Sardari) and No. 10(Sbn/1-64-199) were the most stable genotypes. Overall based on the mean of grain yield, stability parameters and diseases results, genotype No. 10(Sbn/ 1-64-199) was found to be the highest yielding, most stable and resistant to yellow rust genotype, therefore it was selected as a desirable genotype.

    Keywords: Dryland wheat, Grain yield, Stability, adaptability, cold, mederate-cold areas.19
  • مظفر روستایی*، مقصود حسن پور حسنی، داوود صادق زاده اهری
    به منظور انتقال مقاومت به بیماری سیاهک پنهان معمولی با عامل Tilletia laevis K ühn از ارقام مقاوم به ارقام متداول در منطقه، نظیر سرداری، سبلان، آذر و قرمز قن، اولین تلاقی ساده در سال زراعی 74-1373 بین والدین مورد نظر، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام شد. در این بررسی تعداد 4 رقم مقاوم به عنوان والده بخشنده با ارقام زراعی متداول در منطقه تلاقی داده شدند و در نتیجه در سال اول تعداد 16 تلاقی ساده حاصل گردید نسل F1 حاصل در سال زراعی 75-1374 مورد ارزیابی قرار گرفت و فامیل های مقاوم به این بیماری انتخاب و برای انجام اولین بک کراس (تلاقی برگشتی) انتخاب شدند. لاین های حاصل از دو بار تلاقی برگشتی در سال های زراعی 80-1377 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در شرایط آلودگی مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از سه سال آخر ارزیابی لاین ها نشان داد که حتی در شرایط آلودگی مصنوعی اکثر لاین ها حاصله دارای مقاومت به این بیماری بودند. همزمان با ارزیابی لاین ها در شرایط مایه زنی مصنوعی نسبت به گزینش لاین های مقاوم و مشابه والدین اقدام گردید و لاین های انتخابی به منظور بررسی های تکمیلی در آزمایش های پیشرفته و در نهایت معرفی به زارعین جهت کاشت برگزیده شدند، منظور بررسی های تکمیلی در آزمایش های پیشرفته و در نهایت معرفی به زارعین جهت کاشت برگزیده شدند، که از جمله می توان به لاین های "s"Sardari*2/Kal-Blo، "s"Sabalan*2/Kal-Blo و //Ch74a.630"s"/Pima77/3/CMH24A.630/Bui"s"Sardari*2/4/Ald اشاره نمود.
    کلید واژگان: گندم دیم, سیاهک پنهان, معمولی, مقاومت, تلاقی برگشتی
    M. Roustai *, M. Hassanpour Hosni, D. Sadeghzadeh Ahari
    The present research was conducted at Maragheh Research Station on 4 commercial bread wheat cultivars (Sardari, Sabalan, Azar and Ghermezghen) as recurrent parents, and 4 resistant lines as donor parents to transfer the resistance to Tilletia laevis Kiihn to the commercial bread wheat cultivars during 1994-2001. In this study two back crosses were used for transferring of resistance. F1 populations were artificialy inoculated with teliospores of a virulent isolate of Tilletia laevis, and resistant plants were selected. Back cross breeding method was used to transfer common bunt resistance to the commercial bread wheat cultivars. Selfing the second back cross generation, coupled with 3 years of selection of resistant progenies identical to the original parents under artificial infections, prodouced some resistant lines such as Sabalan*2/Kal-Blo"s", Sardari*2/Kal-Blo"s" Sardar*2/4/Ald"s"/Pima77/3/CMH24A.630/Bui"s"//Ch74a.630 to Introduce to farmers for planting.
    Keywords: Dryland bread wheat, common bunt, resistance, back cross
  • مظفر روستایی*، سید کریم حسینی، طهماسب حسین پور، مهدی کلاته، مقصود حسن پورحسنی، عارف امیری، غلامرضا خلیل زاده، محتشم محمدی، فرج اله نارکی، بهنام محفوظی، محمد ترابی، ناصر بنی صدر، حسن مختارپور، مجتبی وهاب زاده
    M. Roustai *, K. Hossaini, T. Hossainpour, M. Katata, M. Hassanpour-Hossni, A. Amiri, GH Khalilzadeh, M. Mohammadi, F. Naraki, B. Mahfoosi, M. Torabi, N. Banisadr, H. Mokhtarpour, M. Vahabzadeh

    Kohdasht is a new improved spring bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivar suitable for warm and semi arid areas of Iran. In 1990-91 cropping season, line Tr 801020029 R-1R-6R-0R was received from ICARDA under 9th Semi Arid Area Screening Nursery. Based on agronomic characteristics, resistance to diseases and abiotic stresses under field conditions, Tr 8010200-29R-1R-1R-6R-0R was selected for further evaluations. It was included in yield trials in main Research Stations in warm and semi arid areas of the country, together with other 24 wheat lines, as well as the widely grown improved cheek cultivar Zagros. Results revealed that this line is more tolerant to drought, yellow rust, leaf rust and produces significantly higher and stable yield. This line is earlier in spike emergence and maturity than Zagros, with mean grain yield of 3.77 tha-1. Its plant height and thousand kernel weight are about 90 cm and 37g, respectively. Its grain color is white and its grain protein content is 10.5%. Based on these superiorities and good performance, the new line was released in 2000, under the name of Kohdasht.

نمایش عناوین بیشتر...
بدانید!
  • در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
  • همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال