منیژه طالبی
-
مقدمه
گردشگری در جنگل می تواند در توسعه طرح های جنگلداری به ویژه در زمان استراحت موثر واقع شود. مناطق جنگلی از مکان های مهم برای حفاظت سیستم های محیط زیستی و منابع طبیعی و همچنین ارائه فرصت های تفرجی برای مردم هستند. از این رو تفرج جنگلی به عنوان توسعه گردشگری، از عوامل موثر و تامین کننده مزایای مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی بسیاری است. هدف این پژوهش طراحی و تکمیل شبکه جاده جنگلی و افزودن مسیرهای پیاده روی با هدف توسعه گردشگری در جنگل خیرود با استفاده از قابلیت های شبکه عصبی مصنوعی و GIS است.
مواد و روش هاابتدا لایه های شیب، جهت، ارتفاع، زمین شناسی، خاک، درصد تاج آشکوب و جاده موجود تهیه شد و تک تک لایه ها طبقه بندی داخلی و وزن دهی شدند. طبقه بندی داخلی لایه ها توسط نظر یک کارشناس و محقق در زمینه مهندسی جنگل و گردشگری در جنگل و وزن دهی لایه ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) انجام گرفت. با تلفیق لایه های مختلف و وزن نظیر هر یک به روش وزن دهی خطی (WLC)، نقشه شایستگی بخش پاتم به عنوان بخش آموزش شبکه عصبی برای عبور شبکه جاده تهیه شد. ارزش هر سلول از شکل ها به همراه مختصات، توسط نرم افزار ArcGIS استخراج شد و همه داده ها به دامنه 1 تا 5 نگاشته شدند. در این پژوهش برای مدل سازی، از شبکه عصبی پرسپترون چندلایه ((MLP با 30 نورون در لایه مخفی استفاده شد. داده های شیب، جهت، ارتفاع، زمین شناسی، خاک، درصد تاج آشکوب و جاده موجود به عنوان ورودی و داده شایستگی عبور جاده بخش پاتم به عنوان خروجی برای آموزش به شبکه داده شد و شبکه عصبی، میزان مطلوبیت برای هر سه بخش فعال جنگل را براساس بخش پاتم برآورد کرد.
یافته هانتایج روی هم گذاری لایه های شبکه جاده موجود، نقشه منظر و نقشه شایستگی منطقه پژوهش، نشان داد که شبکه جاده موجود بسیاری از مناطق دارای پتانسیل گردشگری را در دسترس گردشگران قرار داده است؛ بنابراین برای تکمیل شبکه دسترسی به مناطق دارای پتانسیل گردشگری جنگل با استفاده از برنامه جانبی PEGGER در محیط نرم افزار ArcView و در نظر گرفتن شکل منظر و شکل شایستگی، مسیرهای پیاده روی به طول حدود 14 کیلومتر طراحی شد. در طول طراحی سعی شد که جاده از مناطق مطلوب تر (پیکسل های دارای ارزش کمتر) عبور کند. طبق نتایج، شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه با ضریب تبیین (R2) 902/0 و مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) 126/0، توانایی بیشتری از رگرسیون خطی برای برآورد ارزش مطلوبیت عبور جاده نشان داد.
نتیجه گیرینتایج این پژوهش قابلیت روش هوشمند مبتنی بر شبکه عصبی مصنوعی و GIS را برای طراحی و برنامه ریزی شبکه جاده نشان می دهد و نتیجه نشان دهنده افزایش توانایی یادگیری شبکه MLP با افزایش تکرار تا تکرار 7 ام است.
کلید واژگان: توسعه گردشگری, سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS), شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه (MLP), شکل شایستگی, مدل سازیIntroductionTourism in forests can be effective in developing forest management plans, specially during forest rest periods. Forest areas are important for the protection of ecosystems and natural resources, as well as providing recreational opportunities for people. Therefore, forest recreation, as a form of tourism development, is a significant factor that provides many direct and indirect economic, social, cultural, and environmental benefits. The aim of this research is to design and complete the forest road network and add walking paths with the goal of tourism development in Kheyrud Forest using the capabilities of artificial neural networks and GIS.
Material and methodsInitially, layers of slope, aspect, elevation, geology, soil, canopy cover percentage, and existing roads were prepared, and each layer was internally classified and weighted. The internal classification of the layers was done based on the opinion of an expert and researcher in the field of forest engineering and forest tourism, and the weighting of the layers was performed using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method. By integrating the various layers and their corresponding weights using the Weighted Linear Combination (WLC) method, a suitability map of the Patam section was prepared as the training section for the neural network to pass the road network. The value of each cell from the shapes, along with coordinates, was extracted using ArcGIS software, and all data were mapped to a range of 1 to 5. In this research, a Multilayer Perceptron (MLP) neural network with 30 neurons in the hidden layer was used for modeling. The data on slope, aspect, elevation, geology, soil, canopy cover percentage, and existing roads were used as inputs, and the suitability data for the Patam section road passage was used as the output for training the network. The neural network estimated the suitability for each of the three active forest sections based on the Patam section.
ResultsThe overlaying of the existing road network layers, landscape map, and suitability map of the research area showed that the existing road network has made many areas with tourism potential accessible to tourists. Therefore, to complete the access network to areas with tourism potential in the forest, using the PEGGER extension in the ArcView software environment and considering the landscape shape and suitability shape, walking paths of approximately 14 kilometers were designed. During the design, efforts were made to ensure that the road passes through more desirable areas (pixels with lower values). According to the results, the MLP artificial neural network, with a coefficient of determination (R²) of 0.902 and a root mean square error (RMSE) of 0.126, showed greater ability than linear regression in estimating the suitability value for road passage.
ConclusionThe results of this research demonstrate the capability of the intelligent method based on artificial neural networks and GIS for designing and planning the road network. The findings indicate an increase in the learning ability of the MLP network with an increase in iterations up to the 7th iteration.
Keywords: Competency Map, Geographic Information System (GIS), Multilayer Perceptron Artificial Neural Network (MLP), Modeling, Tourism Development -
توسعه گردشگری با برنامه ریزی اصولی جاده های دسترسی می تواند به مدیریت و توسعه روستاها در عرصه های طبیعی و مناطق حفاظتی کمک کند. این پژوهش با هدف برنامه ریزی و توسعه جاده های دسترسی به منظور دستیابی به مناطق گردشگری و روستایی به عنوان جاذبه های تفرجی در منطقه حفاظت شده ارسباران انجام گرفت. بدین منظور گزینه های شبکه جاده برای سه سناریوی مختلف به منظور دسترسی به مناطق تفرجی و روستاها در محیط ArcGIS طراحی و از جهات فنی، محیط زیستی و اقتصادی- اجتماعی ارزیابی شدند. در مرحله بعد شبکه جاده موجود با توجه به گزینه های بهینه طراحی شده اصلاح شد و در نهایت گزینه های اصلاح شده برای توسعه و مدیریت گردشگری در منطقه پیشنهاد شدند. بدین ترتیب واریانت های شبکه جاده موجود، شبکه جاده بهینه طراحی شده و شبکه جاده اصلاح شده ارزیابی و مقایسه شدند. از بین گزینه های طراحی شده، گزینه 10 در سه سناریوی دسترسی به مناطق تفرجی و حداقل، متوسط و حداکثر روستاها به ترتیب با تراکم های 17/4، 93/4 و 86/5 متر در هکتار به عنوان گزینه بهینه برای اصلاح شبکه جاده موجود انتخاب شد. در نهایت شبکه جاده های اصلاح شده به ترتیب با تراکم های 98/3، 66/4 و 55/5 متر در هکتار و قابلیت دسترسی 7/72، 19/76 و 33/78 درصد برای این سه سناریو پیشنهاد شدند. با توجه به ارزیابی و مقایسه واریانت ها، شبکه جاده های بهینه طراحی شده و شبکه جاده های اصلاح شده وضعیت بهتری در مقایسه با شبکه جاده موجود نشان دادند. مدیریت و توسعه گردشگری با برنامه ریزی اصولی و توسعه جاده های دسترسی در منطقه ارسباران می تواند موجب رونق فعالیت های اقتصادی و بهبود توسعه روستاهای منطقه شود.کلید واژگان: ارسباران, برنامه ریزی, توسعه روستایی, شبکه دسترسی, گردشگریTourism development by planning the principles of access roads can help the management and development of villages in natural and protected areas. This study aimed at planning and developing the access roads to achieve the tourism and rural areas as the recreational attractions in Arasbaran protected area. For this purpose, the road network options were designed for three different scenarios to access the recreational and rural areas in GIS environment and evaluated in terms of technical, environmental and socio-economic aspects. In the next stage, the existing road network was modified according to the optimal-designed road options. Finally, the modified versions of the existing road network were proposed for tourism development and management in the region. Thus, the variants of the existing road network, the optimal-designed road network and the modified-road network were evaluated and compared. Moreover, among the designed options, the 10th option in three different scenarios to access the recreational areas and the minimum, medium, and maximum villages with densities of 4.17, 4.93, and 5.86 mha-1, respectively, was chosen as the optimal option to modify the existing road network. Finally, the modified road networks with densities of 3.98, 4.66, and 5.55 mha-1 and accessibilities of 72.7, 76.19, and 78.33 percent were proposed for these three scenarios. According to assessment and comparison of the variants, the optimal-designed road networks and the modified road networks were identified as the better alternatives compared to the existing road network. Tourism management and development in Arasbaran by principled planning and development of access roads can lead to prosperity of economic activities and improve the rural development in this area.Keywords: Access Network, Arasbaran, planning, Rural development, Tourism
-
استفاده تفرجی از منطقه باید مطابق توان محیطزیستی آن انجام گیرد. بنابراین، این پژوهش با هدف ارایه یک روش برای مدلسازی و رتبهبندی مناطق دارای توان اکوتوریسم انجام شد. بدین منظور از روش سیستمی مخدوم با توجه به ویژگیهای منطقه و شبکه عصبی پرسپترون چندلایه (MLP) برای ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه حفاظت شده ارسباران استفاده شد. در گام نخست منابع اکولوژیکی و اقتصادی- اجتماعی شناسایی و نقشههای آنها تهیه شدند، سپس با تجزیه و تحلیل و جمعبندی دادهها در نرمافزار ArcGIS نقشه توان اکوتوریسم حاصل شد. در مرحله بعد با استفاده از نتایج روش سیستمی، شبکه عصبی آموزش داده شد و ساختارهای مختلف آن مورد ارزیابی قرار گرفتند و در نهایت نقشه مناطق مناسب گردشگری براساس خروجی شبکه عصبی مدلسازی شد. در مرحله آخر با دخالت دادن معیارهای اقتصادی- اجتماعی و جاذبههای تفرجی اولویتبندی و ارزیابی نهایی انجام گرفت. ارزیابی توان اکولوژیکی با روش سیستمی نشان داد، منطقه دارای توان برای تفرج متمرکز طبقه دو (06/0%) و تفرج گسترده طبقه دو (33/10%) است. توپولوژی 3-9-7 به عنوان بهترین طبقهبندی با دقت کلی 98% جهت طبقهبندی مناطق تفرجی انتخاب شد و بهترین عملکرد شبکه عصبی به کلاس تفرج متمرکز و کمترین عملکرد به کلاس تفرج گسترده تعلق گرفت. براساس نقشه مدلسازی شده، 17/0% منطقه به تفرج متمرکز طبقه 2، 09/10% به تفرج گسترده طبقه 2 و 74/89% به نامناسب برای تفرج اختصاص یافت. مطالعه حاضر نشان داد شبکه عصبی مصنوعی قابلیت طبقهبندی مناطق مناسب گردشگری را با دقت بالا دارد.کلید واژگان: ارزیابی توان اکولوژیکی, اکوتوریسم, تجزیه و تحلیل سیستمی, شبکه عصبی مصنوعی, منطقه حفاظتشده ارسبارانRecreational use of the area must be performed conforms to its ecological capability. Therefore, this study was carried out with the aim of providing a method for modelling and ranking the areas with ecotourism capability. For this purpose, Makhdoum systemic method, regarding to the region specifications, and multi-layer perceptron artificial neural network (MLP) were used to evaluate the ecological capability of Arasbaran protected area. At first, ecological and socio-economic resources were identified and maps of them were provided. Then, ecotourism capability map was prepared by analyzing and overlaying of data in ArcGIS. In the next step, using the results of the systemic method, neural network was trained and its various structures were evaluated. Finally, map of the suitable tourism areas was modeled based on neural network output. In the end, using the socio-economic criteria and recreational attractions, prioritize and final evaluation was performed. Regarding to the systemic analysis, the area has the capability for intensive recreation class-2 (0.06%), and extensive recreation class-2 (10.33%). Topology 7-9-3 was selected as the best classifier with an overall accuracy of 98% for recreational regions classification. The best and the lowest of neural network application were shown to belong to intensive recreation class, and extensive recreation class, respectively. Based on modeled map, 0.17%, 10.09%, and 89.74% of the area were shown to belong to intensive recreation-class 2, extensive recreation-class 2, and unsuitable for recreation, respectively. This study showed artificial neural network has potential for classification of the suitable tourism areas with high accuracy.Keywords: Ecological capability evaluation, Ecotourism, Systemic analysis, Artificial Neural Network, Arasbaran Protected Area
-
شبکه جاده از ارکان مهم برای مدیریت پایدار بوم سازگان جنگلی است. از طرفی با رعایت مسایل زیست محیطی و اصول فنی در طراحی جاده می توان کارایی و کیفیت طراحی را بهبود بخشید. لذا این مطالعه با هدف تعیین قابلیت منطقه حفاظت شده ارسباران برای عبور جاده و راه های ارتباطی به منظور استفاده در مدیریت منطقه انجام گرفت. بدین منظور پس از شناسایی معیارهای شیب، جهت، ارتفاع، بافت خاک، سنگ شناسی، حساسیت به فرسایش، تراکم پوشش گیاهی، فاصله از رودخانه و فاصله از جاده موجود با استفاده از منابع به عنوان معیارهای موثر بر طراحی جاده و تهیه لایه های اطلاعاتی، نقشه های تهیه شده با روش منطق فازی استانداردسازی شدند. سپس معیارها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن دهی و در نهایت جهت تهیه نقشه شایستگی جاده سازی با روش ترکیب وزن دهی خطی (WLC) در نرم افزار ArcGIS رویهم گذاری شدند. با توجه به نتایج بهدست آمده، معیار شیب بیشترین وزن (289/0) و معیار ارتفاع کمترین وزن (033/0) را به خود اختصاص دادند. در نهایت منطقه به چهار کلاس با قابلیت کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد جهت عبور شبکه جاده طبقه بندی شد، که منطقه با قابلیت متوسط بیشترین درصد (83/49%) را برای عبور جاده دارا می باشد. مطالعه حاضر قابلیتهای GIS و AHP را با توجه به مسایل اقتصادی و زیست محیطی برای تهیه نقشه قابلیت جاده سازی جهت استفاده برای مکانیابی جاده در منطقه ارسباران به اثبات رساند.
کلید واژگان: تصمیم گیری چندمعیاره, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, قابلیت عبور جاده, مدیریت پایدار, منطق فازیThe road network is an important element for sustainable forest ecosystem management. On the other hand, efficiency and quality of road design can be improved by considering of environmental and technical principles. Therefore, this study was performed to determine the capability of Arasbaran protected area for road passing and communication routes in order to use in the area management. For this purpose, criteria of the slope, aspect, height, soil texture, lithology, erosion susceptibility, vegetation density, distance to stream, and distance to existing road as the effective criteria for road design were identified by literature review, and their prepared maps were standardized with the fuzzy logic method. Then, the criteria were weighted using of analytical hierarchy process (AHP) and finally were combined to prepare suitability map for road planning by weighted linear combination (WLC) method. According to results, the highest weight (0.289) and the lowest weight (0.033) were belonged to slope and height criterion, respectively. Finally, the area was classified into four classes with the capability of low, medium, high and very high for road network passing, that region with medium passing capability has the highest percent (49.83%). The study proved GIS and AHP capabilities considering to economic and environmental problems for developing the road capability map in order to use for road locating in Arasbaran area.
Keywords: Multi-criteria decision making, Analytical hierarchy process, Road possibility, Sustainable management, Fuzzy logic -
هدف از این پژوهش ارایه روشی هوشمند مبتنی بر شبکههای عصبی مصنوعی برای مدل سازی قابلیت منطقه حفاظتشده ارسباران برای عبور جاده برای طراحی و اصلاح و توسعه مناسب شبکه جاده و راههای ارتباطی موجود در منطقه است. ابتدا با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش ترکیب وزندهی خطی (WLC) و به کارگیری لایه های اطلاعاتی موثر بر مسیریابی، نقشه شایستگی جادهسازی برای تهیه نمونه های آموزشی در محیط ArcGIS تهیه شد. در ادامه از شبکه پرسپترون چندلایه (MLP) برای برآورد مقدار مطلوبیت عبور جاده استفاده شد. برای ارزیابی عملکرد مدل شبکه عصبی نتایج به دست آمده با نتایج حاصل از رگرسیون خطی چندمتغیره مقایسه شدند. طبق نتایج به دست آمده، شبکه عصبی مصنوعی و روش آماری رگرسیون بهترتیب با ضریب تبیین (R2)، 908/0 و 901/0 و مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE)، 0385/0 و 04/0 قابلیت لازم برای تعیین ارزش مطلوبیت عبور جاده نشان دادند و شبکه عصبی نتایج بهنسبت بهتری در مقایسه با رگرسیون نشان داد. همچنین با توجه به نتایج آنالیز حساسیت متغیرهای ورودی، چهار معیار شیب، سنگ بستر، حساسیت به فرسایش و بافت خاک بهترتیب بیشترین تاثیر را در برآورد مدل نشان دادند.
کلید واژگان: شبکه جاده, شبکه عصبی پرسپترون چندلایه, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, نقشه شایستگیThe aim of the study was to provide an intelligent artificial neural networks-based method for modeling the capability of Arasbaran protected area for road crossing, in order to design, modify, and appropriate development of existing road network and communication routs in the region. First, using Analytical Hierarchy Process (AHP) and Weighted Linear Combination (WLC) method, and utilization the effective informative layers on routing, the suitability map of road construction was prepared to provide training samples in ArcGIS. In the following, Multilayer Perceptron (MLP) network was used to estimate the suitability value of road crossing. In order to evaluate the neural network’s model performance, the results were compared with the results of multivariate linear regression. According to the results, artificial neural network and statistical method of regression were shown to be useful in determining the suitability value of road crossing with coefficient of determination (R2) 0.908 and 0.901, root mean squared error (RMSE) 0.0385 and 0.04, respectively. Neural network results were relatively better than regression. Also, according to the results of sensitivity analysis of input variables, four criteria of slope, bedrock, erosion susceptibility, and soil texture showed the highest influence in estimating the model, respectively.
Keywords: Analytical Hierarchy Process, Multilayer perceptron neural network, Road network, Suitability map -
نشریه سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، سال نهم شماره 1 (بهار 1397)، صص 93 -112مسیرهای دسترسی از نیازهای اساسی جهت دستیابی به مناطق تفرجی و برنامهریزی گردشگری هستند. هدف از این تحقیق، طراحی و ارزیابی شبکه جاده جنگلی به منظور انتخاب شبکه جاده بهینه جهت توسعه گردشگری در منطقه حفاظتشده ارسباران است. بدین منظور مناطق مستعد تفرجی با استفاده از روش سیستمی مخدوم و شبکه عصبی پرسپترون چندلایه (MLP) ارزیابی و شناسایی شدند. برای تهیه نقشه شایستگی عبور جاده، معیارهای موثر بر طراحی جاده با روش منطق فازی استانداردشده و با توجه به اهمیت نسبی حاصل از فرایند تحلیل سلسله مراتبی تلفیق شدند. سپس گزینه های شبکه جاده جهت دسترسی به مناطق تفرجی در محیط GIS طراحی و از جهات فنی، محیطزیستی و اجتماعی- اقتصادی ارزیابی گردید. نتایج ارزیابی مناطق مستعد گردشگری نشان داد، بخشهایی از منطقه دارای توان برای تفرج متمرکز طبقه 2 (0.17%) و تفرج گسترده طبقه 2 (10.09%) میباشد. با توجه به نتایج وزندهی معیارها، معیار شیب با مقدار 0.289 و معیار ارتفاع با مقدار 0.033 به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. در کل 14 گزینه شبکه جاده طراحی شدند و بر اساس ارزیابی نهایی گزینه 7 با تراکم 3.34 متر در هکتار، قابلیت دسترسی (سخت) 64.68 درصد و با حداقل هزینه و اثرات محیطزیستی به عنوان گزینه بهینه انتخاب شد. بنابراین با در نظر گرفتن هزینه و اثرات محیطزیستی و با به کارگیری قابلیتهای GIS میتوان به طراحی اصولی شبکه جاده و درنتیجه توسعه جاده های دسترسی موجود به منظور توسعه گردشگری در منطقه پرداخت.کلید واژگان: ارزیابی مناطق تفرجی, شبکه دسترسی, توسعه گردشگری, سیستم اطلاعات جغرافیایی, منطقه حفاظت شده ارسبارانAccess routes are the basic requirements to access recreational areas and tourism planning. The purpose of this study is designing and evaluating of forest road network in order to select the optimal road network for tourism development in Arasbaran protected area. For this purpose, recreational suitable areas were evaluated and identified using Makhdoum systemic methods and Multilayer perceptron (MLP) neural network. In order to prepare the road passing suitability map, effective criteria for road designing have been standardized with the fuzzy logic method and combined according to the relative importance obtained from the analytical hierarchy process. Then, the road network options were designed for access to recreational areas in the GIS environment and evaluated in terms of technical, environmental and socioeconomic. The results of the tourism suitable area assessment showed sections of the region have a capability for intensive recreation class 2 (0.17%), and extensive recreation class 2 (10.09%). According to the weighting results by criteria, slope criterion with a value 0.289 and height criterion with a value 0.033 have the highest and the lowest weight, respectively. Overall, 14 road network variants were designed and based on the final evaluation, variant 7 was selected as the optimal option with density 3.34 m/ha, accessibility (hard) 64.68% and minimum cost and environmental impacts. Therefore, taking into account the cost and environmental impacts and using GIS capabilities, it is possible principle design of the road network, and as a result the development of existing access roads in order to develop tourism in the area.Keywords: Recreational areas evaluation, Access network, Tourism development, Geographic information system, Arasbaran protected area
-
جاده های جنگلی از ضروریترین زیرساختها در مدیریت واحدهای جنگلی محسوب میشوند. از طرفی برنامهریزی نامناسب جاده های جنگلی موجب آسیبهای محیطزیستی در اکوسیستمهای جنگلی میشوند. یکی از این اثرات فرسایش، تولید رسوب و آلودگی منابع آبی جنگلها می باشد. لذا مدیریت جاده های جنگلی باید به گونهای باشد که علاوه بر تحقق اهداف جنگلداری، آسیبهای محیطزیستی مانند فرسایش و تولید رسوب ناشی از ساخت جاده حداقل گردد. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی وضعیت زهکشی شبکه جاده در حوزه کلیبرچای منطقه ارسباران، برای ارائه راهکارهای عملی تعمیر و نگهداری به منظور کاهش آسیبهای وارده به جنگل میباشد. به این منظور ابتدا تعداد 131 نمونه انتخاب و در هر نمونه داده های جویکناری و الگوی جاده برداشت، بررسی و در نرمافزار ArcGIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. آبروها و پلهای موجود در طول جاده نیز بررسی شدند. طبق نتایج تنها 32/18% از مسیر جاده دارای جوی میباشد و 9/22% نمونه ها دارای مشکل الگوی سطح جاده میباشند. بررسی آبروها و پلهای مسیر جاده تنها وجود یک آبرو را نشان میدهد. در نهایت به منظور عملکرد صحیح سیستم زهکشی جاده مورد مطالعه، مکانهای ضروری ایجاد زهکش عرضی پیشنهاد شد. نتایج این پژوهش میتواند در مدیریت جاده های جنگلی و کاهش اثرات منفی محیطزیستی ناشی از آن موثر باشد.کلید واژگان: جاده های جنگلی, زهکش, منطقه ارسباران, مدیریتForest roads are essential infrastructure in management forested areas. On the other hand improperly planning of forest roads may cause environmental damages to forest ecosystems. One of the most important effects is erosion and sediment production. Therefore management of forest road should be such that in addition to forestry objective realization, environmental damage such as erosion and sediment production from road construction is at least. The purpose of this study was to assess drainage system of the road network in Kaleibarchay watershed of Arasbaran region, to provide practical solutions of maintenance and repair to reduce damage to forests. To do this, first 131 samples were selected and for each sample some data such as ditch, culverts, bridges and road template were collected. The spatial data and corresponding databased were developed in ArcGIS. According to the results 18.32% of the road segment had ditch and 22.9% of the samples have road template failure. But only one culvert was existed in network. In order to function properly of study case road drainage system, necessary places cross drainage creation were proposed. The results of this research can be used in forest road management and reduction of negative environmental effects.Keywords: Forest roads, Drainage, Arasbaran region, Management
-
جاده های جنگلی از زیر ساخت های پایه برای مدیریت مناطق جنگلی به شمار می روند و تضمین عملکرد پایدار آن ها نیازمند نظارت و نگهداری منظم است.آماربرداری جاده ها نخستین گام مهم در شناخت و مدیریت جاده های جنگلی به شمار می رود و GIS به منزله ابزاری نیرومند به منظور کسب، تحلیل، و مدیریت داده ها در این زمینه می تواند به کار رود. هدف این پژوهش به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز مدیریت جاده های حوضه کلیبر چای منطقه ارسباران، برای ارائه راه حل های عملی حفاظت و نگهداری و پایش آن است. به این منظور، ابتدا 131 نمونه انتخاب و در هر نمونه داده های مربوط به اجزای جاده و اشکالات روسازی و ترانشه ها برداشت، بررسی و تجزیه و تحلیل شد. طبق نتایج، شیب عرضی نسبت به دیگر اجزا بیشترین درصد تطابق با استاندارد را دارد. حدود 19/ 25 درصد مسیر جاده بدون اشکالات روسازی است و از بین اشکالات روسازی شیار بیشترین و چاله کمترین فراوانی را دارد. با توجه به اشکالات ترانشه ها، ترانشه خاک برداری نسبت به ترانشه خاک ریزی بیشترین میزان اشکال را دارد. درنهایت، به منظور مدیریت سیستم زهکشی جاده مطالعه شده، مکان های ضروری ایجاد زهکش عرضی پیشنهاد شد. نتایج این پژوهش می تواند در کاربرد GIS برای مدیریت جاده های جنگلی موثر باشد.
کلید واژگان: آماربرداری جاده, جاده های جنگلی, مدیریت جاده, منطقه ارسباران, نگهداری جاده, GISForest roads are basic infrastructures for management of forested areas. Sustainable management of roads depends on regular and timely forest road maintenance. Road inventory is as an important tool to recognize the needs of roads and do corresponding correction operations. GIS can be a powerful tool for acquirement, analysis and management of data in road management. The purpose of this study was to obtain the required information for road management in Kaleibarchay watershed, Arasbaran region, to provide practical maintenance and monitoring solutions. To do this, 131 samples were selected and for each sample some data such as road gradient, template, problems of surfacing and slope stability were collected. Then spatial data and corresponding database were developed in ArcGIS and were compared to standard values. According to the results cross-slope has the highest consistency with standard values. 25.19% of the road length was without any sign of surfacing problems. Among surfacing problems rutting has the highest and pothole has the lowest abundance and cut slope had more stability problems than fill slope. In order to better management of drainage system, we suggested some places for new cross drain including culverts and fords. The results of this research showed the potential application GIS for forest roads management.Keywords: Road inventory, Forest roads, Road management, Arasbaran region, Road maintenance, GIS -
جاده های جنگلی از ضروری ترین زیرساخت ها در مدیریت واحد های جنگلی محسوب می شوند که تضمین عملکرد پایدار آن ها نیازمند پایش و نگهداری منظم شبکه جاده های جنگلی می باشد. آماربرداری جاده اولین گام در مدیریت جاده های جنگلی، بررسی و کنترل رعایت استانداردهای ساخت و نگهداری اصولی آن می باشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی استاندارد جاده های موجود از طریق آماربرداری به منظور برنامه ریزی بهینه مدیریت نگهداری و بازسازی جاده های موجود می باشد. به این منظور بخشی از شبکه جاده حوزه کلیبر چای منطقه ارسباران آماربرداری و متغیرهای نیمرخ عرضی و آبروها و پل های موجود برداشت و با مقادیر استاندارد مقایسه شدند. اجزای جاده و اشکالات روسازی و ترانشه ها به صورت کمی و کیفی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج مقایسه با مقادیر استاندارد نشان داد، به جز در مورد عمق جوی و عرض بستر که اختلافی بین جاده های موجود و میزان استاندارد وجود ندارد، در دیگر موارد همه اختلاف ها معنی دار می باشد. نتایج بررسی آبروها و پل های مسیر جاده تنها وجود یک آبرو را نشان داد. شیب عرضی نسبت به بقیه اجزا بیشترین درصد تطابق با استاندارد را دارا می باشد. 19/25 درصد مسیر جاده بدون اشکالات روسازی می باشد و در این میان شیار بیشترین فراوانی ایراد را شامل می شود. ترانشه خاکبرداری نسبت به ترانشه خاکریزی بیشترین میزان اشکال را دارا می باشد. نتایج این پژوهش می تواند در مدیریت بهینه نگهداری و بازسازی جاده های منطقه مورد مطالعه موثر و در نهایت به عنوان الگوی پایش جاده های منطقه مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: استانداردهای ساخت, منطقه ارسباران, جاده های جنگلی, آماربرداری جاده, ArcGISForest roads are as essential infrastructure and prerequisite in management of forested areas. Sustainable management of roads depends on regular and timely forest road maintenance. Road inventory is the first step in forest road management، control of construction standards and maintenance operation. The purpose of this study was to assess existing roads standards by road inventory and using the results to schedule maintenance operation. To do this a part of the road network from Kaleibarchay watershed in Arasbaran region was inventoried، and cross sectional components were measured and compared to standard ones. Culverts and bridges along the road were also investigated. Road components، problems of surfacing and slope stability were analyzed quantitative and qualitatively. The results showed that there were significant differences between existing parameters and standard ones and the exceptions were side ditch depth and roadbed. The results of culverts and bridges assessment showed that the road segment only had one culvert. According to the results cross-slope has the highest consistency with standard values. 25. 19% of the road length was without any sign of surfacing problems. Among surfacing problems rutting has the highest abundance and cut slope had more stability problems than fill slope. The results of this research can be used in maintenance operation for studied road and also as a model to study and collect required inventory data.Keywords: construction standards, Arasbaran region, forest roads, road inventory, ArcGIS
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.