دکتر زهرا علیزاده بیرجندی
-
در میان مولفه های هویتی یک متن تاریخی، عنوان اثر جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. نام هر اثر تاریخی، عامل تمایز و شناسایی آن از دیگر آثار و معیار معرفی مضامین مندرج در آن است. انجام مطالعات در حیطه نام پژوهی منابع تاریخی می تواند افق تازه ای را فراروی پژوهشگران این رشته بگشاید. مقاله حاضر، با خوانش هرمنوتیکی نام گزینی منابع تاریخ ایران اسلامی در نظر دارد که به تحلیل دلایل نام گذاری متون مذکور بپردازد. هدف اصلی در این خوانش نشان دادن عناصر و عواملی است که در فرایند تولید نام متن موثرند. دوره مطالعه شده در این نوشتار، متون سده پنجم تا چهاردهم هجری قمری است. دستاوردهای حاصل از این بررسی نشان می دهد که نام گزینی منابع تاریخ ایران بعد از اسلام تحت تاثیر برخی عوامل متنی و فرامتنی است که در میان آنها، بهره گیری از صنایع ادبی، تقلید از شیوه های نام گذاری در آثار پیشین، نقش ایدیولوژی حاکمیت و بینش مورخ بیشترین تاثیر را داشته اند.کلید واژگان: نام گذاری, منابع تاریخ ایران اسلامی, هرمنوتیک, عوامل متنی, عوامل فرامتنی.The title of work has a special place among identity-related components of a historical text. The title of historical work is a critical factor for identifying and distinguishing from other works and can act as a criterion to introduce its themes. Studies on title selection in historical sources can open new horizons for researchers in this field. The present study offers a hermeneutic reading of title selection in historical sources of Islamic Iran to analyze factors contributing to selecting the title of these texts. The primary purpose of this reading is to show factors and elements affecting the process of title selection. This study explores texts from 11 to 20 Century CE (5-14 Century AH). Results of this study show that the selection of titles in Iranian historical sources after Islam was affected by certain textual and hypertextual factors, the most influential factors being the use of stylistic devices, imitation of existing titling methods, the role of state ideology, and the perceptions of the historian.Keywords: Title Selection, Historical Sources of Islamic Iran, Hermeneutic, Textual Factors, Hypertextual Factors
-
در مطلع بیشتر دیباچه های منابع تاریخ ایران اسلامی تحمیدیه هایی به چشم می خورد که از نظر شکل، ساختاری مشابهی دارند اما در بعد محتوا تفاوت هایی در آن ها دیده می شود. این تفاوت ها تحت تاثیر عوامل مختلفی رخ نموده است. هدف مقاله حاضر واکاوی دلایل تفاوت برخی از مضامین، توضیحات و تعابیر به کاررفته در تحمیدیه های منابع تایخ ایران اسلامی است. در تبیین این تفاوت ها متغیرهایی چون سیاست های مذهبی حاکمان، باورهای اعتقادی و تاثیر آن ها در شیوه نگارش تحمیدیه ها مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان دهنده تاثیرپذیری تحمیدیه ها از مبانی و شالوده های نظری حکومت ها، وضعیت فرهنگی اجتماعی و به طورکلی فضای گفتمانی زمانه ای است که تحمیدیه ها در آن به رشته تحریر درآمده است.
کلید واژگان: تحمیدیه ها, ایران اسلامی, منابع تاریخیIn the first part of introduction in the literatures of the history of Islamic Iran, Tahmidiehs (praising Allah statements) can be seen that are similar in shape and structure, meanwhile there are some differences are in their contents. These differences are made by various factors. This paper aims to consider the reasons why differences are there in contents, descriptions and interpretations used in Tahmidiehs presented in the literature of the history of Islamic Iran. To explain these differences, some factors, namely religious policies of governors, common religious beliefs and their impacts on the writing methods of Tahmidieh are considered. The results of this study show that Tahmidiehs are under the effect of the theoretical foundations of governments, cultural-social status, and generally discursive space related to the time they are written.
Keywords: Tahmidieh (praising Allah statements), Islamic Iran, Historical literatures -
اندیشه ی ناسیونالیسم یا ملی گرایی و مفهوم حقوق شهروندی از مفاهیم و مبانی اندیشه ی تجدد به شمار می آیند.پیدایش این دو گفتمان در اروپا تحت تاثیر زمینه های ذهنی، تحولات سیاسی و اجتماعی و انقلاب های دموکراتیک به ویژه انقلاب کبیر فرانسه بوده است.در ایران عصر قاجاریه به دنبال رشد اندیشه های نوخواهانه، مجالی نیز برای طرح مفاهیم جدید حقوقی از جمله مفهوم حقوق شهروندی فراهم شد.بررسی آثار اندیشه گران و نوخواهان دوره ی قاجار نشان می دهد گفتمان ملی گرایی بستر مناسبی برای طرح مفهوم نوپای حقوق شهروند در آن روزگار بوده است.مقاله ی حاضر با هدف بررسی تاثیر اندیشه ی ملی گرایی در طرح و رواج گفتمان حقوق شهروندی در عصر قاجار نگاشته شده است.مهم ترین رهیافت مقاله این است که گفتمان وطن مدار علاوه بر برانگیختن احساسات وطن دوستانه، مدخل مناسبی برای طرح حقو شهروندی و دگرگونی روابط دولت و ملت شد.
کلید واژگان: قاجاریه, دوره ی ناصری, حقوق شهروندی, ناسیونالیسم -
بانک شاهنشاهی ایران که پس از امتیاز رویتر تاسیس شد، شعبات متعددی را در شهرهای مختلف ایران دایر نمود. از زمان تاسیس شعب بانک شاهی انگلیس در شهرهای ایران، میان بانک و طبقات گوناگون اجتماعی مراوداتی وجود داشت که نوع این مراودات بر اساس شان طبقاتی و موقعیت افراد متفاوت بوده است. یکی از این شعب، بانک شاهی بیرجند می باشد. با تاسیس این شعبه ی بانک در بیرجند، امور تجاری بازرگانی و مبادلات مالی اعتباری این منطقه بر عهده ی این موسسه قرار گرفت. در همین راستا، روابط این شعبه با سه قشر حاکمان محلی، تجار و مردم عادی شکل گرفت. این بانک در کنار روابط دوستانه با حکام و کارگزاران این منطقه، امور مالی و اعتباری این افراد را در دست داشت و کالاهای سفارشی آنان را نیز تامین می کرد و در مقابل تامین مستحفظ و امنیت روسا، کارمندان و کاروان های بانک بر عهده ی حاکم محلی بود. این بانک هم چنین، بسیاری از نقل و انتقالات امور نقدی و غیر نقدی تجار و مردم عادی را نیز با شعبه های دیگر بر عهده داشت. افزون بر این روابط اعتباری، بانک گاهی به عنوان واسطه در اختلافات شخصی، ملکی و مالی که میان مردم و حکام رخ می داد، دخالت می کرد. این مقاله به بررسی و تحلیل مناسبات بانک با (امرای محلی، تجار، مردم عادی) و ارزیابی عوامل موثر در این تعاملات اختصاص دارد.
کلید واژگان: بانک شاهی انگلیس, بیرجند, اف, هیل, حاکمان محلی, تجار, مناسبات مالی و اعتباریInteractions and the Relationships of British Imperial Bank of Persia with the Social Classes of Iran / Case Study: BirjandImperial Bank of Persia which had been founded under concession of Reuter in Iran had established numerous branches in various cities. Form the establishment of the British Imperial Bank in different cities of Iran, there were some relationships between the bank and various social classes in a different status according to the rank of the class and the situation of the peoples. Birjand Royal Bank is amongst of these branches. This branch of the bank in Birjand performed commercial-mercantile, financial and credit matters of this region. Therefore, it formed the relationship of this branch with three social classes of local governors, merchants and ordinary people. This bank had a friendly relationship with governors and agents of this region and assumed the financial and credit matters of these persons and provided their custom-made goods, while local governors supplied the security of guard, employees and caravans of the bank. The bank also operated the cash and illiquid transitions of the merchants and ordinary people with other branches. Apart from these credit relations, sometimes bank interfered as a mediator in the personal, proprietary and financial conflicts between people and the governors. This article will study and analyze the relationship of the bank with local governors, merchants and ordinary people and evaluate the essential factors in these interactions.Keywords: British Imperial Bank of Persia, Birjand, F. Hill, Local Governors, Merchants, Financial, Credit Relations -
بانک شاهنشاهی طی امتیازی از سوی ناصرالدین شاه به انگلیس اعطا و در ایران تاسیس شد، مقر اصلی آن در لندن قرار گرفت و سهام گذاران و عمده ی کارگزاران آن هم انگلیسی ها بودند و با صدور منشور سلطنتی از سوی دولت بریتانیا تحت حمایت آن کشور قرار گرفت. دولت بریتانیا با تاسیس بانک شاهنشاهی اهداف خاصی را دنبال می نمود. بانک علاوه بر کارکردهای اقتصادی مانند: وام دهی، نشر اسکناس، در دست داشتن تجارت خارجی و داخلی...، به عنوان یک اهرم فشار در اختیار دولت بریتانیا قرار داشت که در امور سیاسی و نظامی ایران هم نقش آفرینی می کرد، همانند: کودتای 1299، به سلطنت رسیدن رضاشاه، دخالت در روابط خارجی ایران با کشورهای دیگر از جمله امریکا، پرداخت حقوق ارتش و جاسوسان، کمک مالی به قشون انگلیس در ایران و.... حتی تاسیس شعبات در شهرهای مختلف نشانگر این رویکرد سیاسی می باشد، تاسیس یک شعبه در بیرجند به خاطر موقعیت سوق الجیشی و نزدیکی این منطقه به هند برای جلوگیری از نفوذ روس ها و آلمانی ها بوده است. در این پژوهش ضمن بررسی ساختار و تشکیلات بانک شاهنشاهی، عملکرد و کارکردهای سیاسی بانک نیز بررسی شده و اینکه اهداف سیاسی در تاسیس بانک و شعبات آن نقش اصلی را داشته و انگلیس از آن به عنوان یک ابزار نفوذ بر ایران استفاده می کرده است.
کلید واژگان: بانک شاهنشاهی ایران, انگلیس, بیرجند, استعمار اقتصادیHaving been established in Iran, the Imperial Bank of Persia had it slicencegranted to Britain by Naser al-Din Shah, with the headquarters located in London, and the shareholders and most agents being English. It was under Britain’s support through the British Royal Charter. British government sought particular aims through the establishment of the Imperial Bank which acted as leverage by the British government to exert pressure on Iran, thus playing roles in its political and military affairs as well as have such economic functions as loaning, theissue of banknotes, controlling foreign and domestic trade, etc. The political and militaryactivities included CoupD’étatof 1921, the reigning of Reza Shah, intervening in Iran’s foreign affairs with other countries such as the United States, payroll of the army and spies, giving financial aids to the British troops in Iran, etc. The establishment of the bank branches in cities, even, indicates this political approach, such as the establishment of one branch in Birjanddue to its strategic location, and the short distance of this region to India in order to prevent the advancement of Russians and Germans. In the present article the political functions of the Imperial Bank of Persia as well as its structure and organization have been studied. The objective has been to show that the political aims played a major role in establishing the bank and its branches, and Britain used it as a tool to exert pressure on Iran.Keywords: Imperial Bank of Persia, Britain, Birjand, economic colonialism -
در مطالعات تاریخ اجتماعی بیرجند، طبقه تجار به سبب تاثیرگذاری در حیات اجتماعی و اقتصادی جامعه و نقش آفرینی در روند تحولات اجتماعی، درخور نگرش و بررسی می باشند. تجار به عنوان یک طبقه اجتماعی و به لحاظ تعاملات و روابطی که با سایر طبقات اجتماعی از جمله روحانیون و دولتمردان حکومتی داشته اند، از نفوذ اجتماعی و تنوع کارکردی برخوردار بوده اند. برخورداری از سرمایه نیز معیار مهمی در کسب اعتبار طبقه ی تجار ایفا کرده است و این عامل نیز در مطرح شدن تجار به عنوان یک طبقه منتفذ و تاثیرگذار حائز اهمیت بوده است.
در مقاله ی حاضر به منظور بررسی نقش و کارکردهای تجار، ابتدا چشم اندازی از اوضاع تجاری بیرجند درسده ی سیزده و چهارده هجری، ترسیم شده است. در این چشم انداز، اقلام تجاری، راه ها، شهرها و کشورهای طرف تجارت و سایر عوامل تاثیرگذار در تجارت منطقه مورد بحث قرار گرفته است. در ادامه ضمن بیان مهم ترین ویژگی های طبقه تجار، به کارکردهای اقتصادی و غیراقتصادی آنها پرداخته شده است.
کلید واژگان: تجار, بیرجند, قایناتThe merchant class, because of their effect on social and economical life of the society and their role in the process of social development, are worth studying and consideration. Merchants, as a social class and because of their interaction and relationship with other social classes including religious preachers and government officials, have had social influence and a variety of functions. Having a capital, too, has been a significant measure for the credit of this class. This factor has been important in presenting merchants as an influential class. In the present paper, first an outlook of the trade situation of 13th and 14th hejri centuries of Birjand has been drawn to study the role and function of merchants. In this outlook merchandise pieces, roads, cities, trade exchanging countries, and other effective factors on the trade of the region have been discussed. Following this, while mentioning the most important characteristics of the merchant class, their economical and non-economical functions have been taken into account.Keywords: Merchants, Birjand, Ghayenat -
رشد کشاورزی تجاری و پیامدهای آن در نیمه ی دوم قاجاریه / مطالعه ی موردی: ولایت قایناتتحولات اقتصاد ایران در نیمه ی دوم حکومت قاجاریه، حوزه های مختلف کشور را دستخوش تغییر کرد. کشاورزی نیز مانند دیگر عرصه های اقتصادی و اجتماعی، از این تغییرات متاثر شد. بررسی تاثیر تحولات اقتصادی قاینات در نیمه ی دوم حکومت قاجاریه بر کشاورزی این ولایت و پیامدهای آن، مسئله پژوهش حاضر است. بنا بر یافته های این پژوهش، به دنبال توسعه ی دادوستد های خارجی و داخلی که ولایت دورافتاده و مرزی قاینات را به حلقه ای مهم در تجارت روسیه، هند بریتانیا و ایران در شرق کشور در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تبدیل کرد، کشاورزی این ولایت نیز به سوی تجاری شدن سوق یافت. افزایش تولید محصولات صادراتی مانند تریاک، زعفران و ابریشم و کاهش تولید اقلام ضروری مانند گندم و جو از مشخصه های این روند جدید بود.
کلید واژگان: کشاورزی تجاری, قاجاریه, قاینات, بیرجند, اقتصادThe changes those occurred in the second half of Qajar Era in the economy of Iran, changed many fields of the country. Agriculture also influenced by those changes, like other economical and social fields of the country.To survey on the influence of economical changes of Ghaenat in the second half of Qajar Dynasty on the agriculture of this Velayat and its consequences is the problem of this research.Due to this research after the development of domestic and foreign trade in the end of nineteenth and the beginning of twentieth century, the Ghaenat remote and border Velayat turned to a hub in the trade of Russia, Britain India and Iran in the eastern part of country. Thus the agriculture of Velayat experienced of the process of commercialization. Increase in the production of export products like Opium, Saffron and Silk, and in the other hand, decrease in the production of essential products like Wheat and Barley were one of the character of this new process.Keywords: Commercial Agriculture, Qajar Era, Ghaenat Velayat, Saffron, Silk
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.