علی سلگی
-
به نظر می رسد مطالعه و بررسی لندفرم های توپوگرافیکی و الگوی سیستم شبکه ی زهکشی، بر اساس شاخص های ژئومورفیک، می تواند وضعیت عملکرد تکتونیک فعال را ارزیابی کند. با این وجود، ساختار اولیه ی زمین، نوع سنگ و عوامل محلی تعیین کننده ی میکروکلیما مورد توجه قرار نگیرند. ضریب عدم تقارن (AF) برای اندازه گیری عدم تقارن حوضه زهکشی استفاده می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی فعالیت زمین ساختی ناحیه گلپایگان با استفاده از شاخص عدم تقارن حوضه زهکشی انجام شده است. گستره ی این پژوهش در ناحیه ی گلپایگان و در زون ساختاری سنندج-سیرجان قرار دارد. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد حوضه های قودجان، شاه عنایت، هزار جریب غربی، چهل خانه، وانشان غربی و وانشان در رده 1 تکتونیکی طبقه بندی شده و بقیه حوضه در رده های 2 (متوسط) تا رده 3 (فعالیت نسبی تکتونیکی پائین) را نشان می دهند. مقادیر محاسبه شده شاخص تقارن توپوگرافی عرضی با مقادیر محاسبه شده شاخص عدم تقارن همخوانی خوبی دارد و مقادیر مربوط به شاخص عدم تقارن به خوبی مقادیر تقارن توپوگرافی عرضی را تایید می کند.کلید واژگان: توان حرکتی, عدم تقارن حوضه زهکشی, گسل های جنباIt seems that the study and investigation of topographical landforms and the pattern of the drainage network system, based on geomorphic indicators, can evaluate the status of active tectonic performance. However, the basic structure of the earth, the type of rock and the local factors that determine the microclimate are not taken into consideration. Asymmetry factor (AF) is used to measure the asymmetry of the drainage basin. This research was conducted with the aim of evaluating the tectonic activity of Golpayegan area using the asymmetry index of the drainage basin. The scope of this research is located in the Golpayegan area and in the structural zone of Sanandaj-Sirjan. The results obtained from the research show that Gudjan, Shah Enayat, Hazar Jarib Gharbi, Chehlkhane, Vanshan Gharbi and Vanshan basins are classified in tectonic class 1 and the rest of the basin in class 2 (moderate) to class 3 (relative tectonic activity) below) are shown. The calculated values of the transverse topographic symmetry index are in good agreement with the calculated values of the asymmetry index, and the values related to the asymmetry index confirm well the values of the transverse topographic symmetry.Keywords: Movement Power, Drainage Basin Asymmetry, Side Faults
-
منطقه حسین آباد در 120 کیلومتری جنوب شرقی زنجان واقع است. سنگ های آتشفشانی در این منطقه دارای سن ائوسن و جوانتر از آن هستند. سنگ های آتشفشانی طیفی از گدازه های داسیتی، تراکی آندزیتی و آندزیتی به همراه توف را شامل می شوند. از نظر کانی شناسی، سنگ های آتشفشانی مورد بررسی دارای کوارتز، فلدسپات قلیایی، پلاژیوکلاز فراوان، پیروکسن و آمفیبول هستند. فلدسپات قلیایی از نوع سانیدین و پلاژیوکلازها از نوع الیگوکلاز و آندزین هستند. بافت های پورفیری، پورفیری ریزسنگی، گلومرو پورفیری و خال خال بافت در این سنگ ها غالب هستند. بررسی شیمی کانی های سنگ های منطقه نشان می دهد که ترکیب کلینوپیروکسن های این سنگ ها از انواع دیوپسید و اوژیت است. آمفیبول موجود در این سنگ ها از نوع ماگمایی و کلسیمی و دارای ترکیب شیمیایی پارگازیت است. بر اساس نمودارهای تعیین نوع ماگما، ماگمای سازنده سنگ های آتشفشانی منطقه مورد بررسی قلیایی است. نمودارهای دما-فشارسنجی بر پایهی ترکیب پلاژیوکلاز، پیروکسن و آمفیبول نشان دهنده دمای 700 تا 750 درجه سانتیگراد و فشار 5 تا 6.5 کیلوبار هستندکه با ژرفای پوسته میانی-زیرین همخوانی دارد. از این رو، این سنگ ها در یک کرانه فعال قاره ای تشکیل شده اند.
کلید واژگان: دما فشارسنجی, آمفیبول, پلاژیوکلاز, سنگ های آتشفشانی, ابهرThe Hossein Abad area is located 120 km southeast of Zanjan. The volcanic rocks in this area belong to Eocene and younger a ges. Volcanic rocks include dacitic, trachyandesite and andesitic lavas, as well as tuff. Volcanic rocks have quartz, alkali feldspar, abundant plagioclase, pyroxene and amphibole. The alkali feldspar is Sanidine and plagioclases are oligoclase and andesine. The Porphyritic, microlithic porphyritic, glomeroporphyritic and poikilitic textures are predominant in these rocks. Examining the mineral chemistry of rocks in the study area shows that the clinopyroxenes are diopside and augite. Amphiboles in these rocks are magmatic and calcic with the chemical composition of pargasite. Based on magmatic diagrams, rocks in studied area are alkaline. According to the thermobarometric diagrams, these rocks have formed at temperature and pressure ranges of 700-750℃ and 5-6.5 kbar respectively. These values correspond to the depth of middle-lower crust. The rocks are formed in the active continental margin.
Keywords: Thermobarometry, Amphibole, Plagioclase, Volcanic Rocks, Abhar -
مجله زمین ساخت، پیاپی 23 (پاییز 1401)، صص 57 -74ناحیه فارس از کمربند چین خورده- رانده زاگرس به جهت جای دادن ذخایر عظیم گازی در رسوبات کربناته پرمو- تریاس از اهمیت زیادی برخوردار می باشند، لذا بررسی تاثیر احتمالی گسل هندورابی بر گسترش تله های هیدروکربوری در ناحیه فارس داخلی جهت پیشبرد اهداف اکتشافی مواد هیدروکربوری حائز اهمیت می باشد. منطقه مورد مطالعه در ناحیه فارس داخلی کمربند چین خورده رانده زاگرس واقع می باشد. با توجه به اهمیت تغییرات و تحولات سیستم هیدروکربوری در اکتشاف منابع هیدروکربوری، در این پژوهش نقشه های هم ضخامت بر اساس داده های چاه های حفاری منطقه و با استفاده از نرم افزار Arc GIS تهیه و مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته شده است. شناخت دقیق عملکرد گسل های پی سنگی اصلی با نقش کنترل کننده کف حوضه های رسوبی به همراه تحولات رخ داده، می تواند ماهیت یک سیستم هیدروکربوری و تله های هیدروکربوری ایجاد شده را دست خوش تغییر و تحول قرار دهد. به طور کلی با توجه به بالاآمدگی و فرونشست های ایجاد شده در طرفین گسل هندورابی همزمان با رسوبگذاری برخی سازندها مانند دشتک که این فعالیت گسل مذکور سبب تغیرات ضخامت در طرفین گسل شده است، فعالیت این گسل به عنوان گسل کنترل کننده کف حوضه رسوبی در زمان رسوبگذاری سازندهای مانند دشتک، تایید می گردد. بر اساس نتایج به دست آمده به طور کلی، به سبب ضخامت کافی و مناسب و عمق قرارگیری مناسب افق مخزنی کنگان و سنگ پوش دشتک، به طور کلی محدوده جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه، دربردارنده تله های هیدروکربوری ساختاری مناسبی جهت اکتشاف معرفی می گردند.کلید واژگان: گسل هندورابی, تله های هیدروکربوری, ناحیه فارس داخلی, زاگرسThe Effect of Strike-Slip Faults on Hydrocarbon Traps in the Fars Region: a Study of Hendurabi FaultThe Zagros fold-thrust belt's Fars region is crucial for the placement of enormous gas reserves in Permo-Triassic carbonate sediments. Therefore, it's important to investigate the potential impact of the Hendurabi fault on the expansion of hydrocarbon traps in the inner Fars region. This will help advance the exploration goals of hydrocarbon materials. The study area is located in the inner Fars region of the Zagros thrust belt. In this research, maps of equal thickness have been prepared, analyzed, and evaluated based on drilling well data in the region, using ArcGIS software. Given the importance of changes and evolutions of the hydrocarbon system in the exploration of hydrocarbon resources, the function of the main basement faults with the role of controlling the bottom of the sedimentary basins, along with the changes that have occurred, can change the nature of a hydrocarbon system and the created hydrocarbon traps. Overall, the activity of the Hendurabi fault has caused thickness changes on the sides of the fault, confirmed by the uplifts and subsidence’s created on the sides of the Hendurabi fault at the same time as the deposition of some formations such as Dashtak. The activity of this fault as a controlling fault of the sedimentary basin floor during the sedimentation of formations like Dashtak is confirmed. Based on the obtained results, the southeastern area of the studied area, containing hydrocarbon traps, is suitable for exploration due to the adequate and appropriate thickness and suitable depth of the Kangan reservoir horizon and Dashtak caprock.Keywords: Hendurabi fault, hydrocarbon traps, Interior Fars region, Zagros
-
Eocene volcanic are exposed in southeast of Zanjan in the Tarom magmatic zone that located in the Central Iran structural zone. The Abhar Eosen pyroclastic with andesite, trachy-andesite, dacite and rhyolite along with tuff compositions is located 120 km southeast of Zanjan. Mineralogically point of view, the studied volcanic rocks have low quartz, negligible alkaline feldspar, abundant plagioclase, and pyroxene contents. Textureally, Porphyritic, microlithic porphyritic, glomeroporphyritic, and poikilitic are predominant in these rocks. All of the studied samples display REE patterns characterized by LREE-enriched (Rb and Ba) and HREE-depleted segments typical of arc lavas which is one of the characteristics of subduction zone. The geochemical characteristics of the studied samples indicated that fractional crystallization is the primary cause of the diversity and differentiation of these rocks compared to crustal contamination. The rocks of the study area are composed of a similar origin to the OIB (mantle components) and partial melting of subcontinental lithospheric mantles. Of course, this mantle source has been modified by recycled sediments and melt released from the edge of the subducting oceanic crust.
Keywords: Volcanic rocks, Active continental margin, Zanjan, Iran -
Landslide term is used for all mass movements on slopes, including falling, overturns and flow debris. Using the potential landslide hazard zonation, areas with high potential of landslide hazard can be detected and so prevent the landslide occurrence with providing appropriate solutions. In this study, the landslide hazard zonation along the water transmission lines of the Shirin-dare Dam Water Supply Pipeline has been done. Studied area is located at the western part of the Northern Khorasan (Bojnord). Study procedure is included of the general geology of the studied area, recognition the most important effective parameters on the landslide phenomena (such as slope, lithology, faults and streams) and also, mapping them as a layer on the basic maps. Then, each layer was validated based on the importance of the effective factors using the maps weighting method in ArcGis software. Finally, the studied area was zoned based on the landslide potential using the overlapping of the various layers.Final zonation map shows that the North, Northwestern and Median parts of the studied area have highest landslide potential. These areas are included of Marl and red Marl and to some extend loss deposits with slopes between 14 to more of 50 degrees. Seemingly, faults (due to low occurrence) and streams (due to drought) have lower effect on the landslide potential. However, the degree of the slope and type of lithology are the most important parameters on the landslide potential, respectively.Keywords: landslide, zoning, Shirin-dare Dam Water Supply Pipeline, Mass movements, Northern Khorasan
-
The Gazkhizan Copper deposit is located in the Troud-Reshm zone, Central Iran. It is situated in a shear zone bounded by the Anjilo and Troud sinistral strike-slip faults from the north and south, respectively. Mineralization is done by siliceous-shear veins along with copper mineralization. About 41 mapping points carried out around the fault outcrops, along with the interpretation of the Win Tensor software data and geometrical analysis of structural features paved our way to study the Riddle pattern in the region. The structural features include sinistral and dextral strike-slip faults, normal faults, reverse faults (rarely), and mineralized veins, as well as different types of shear zone fractures with different grades of copper ore. The mineralized veins in the area are frequent in four types including the R´, R, T, and X fractures, respectively. The highest number of the veins have been formed within the Riddle fractures. Because of the hybrid nature of the fractures, the veins are formed within the tensile fractures, and then they are aligned along the R fractures’ strike by the clockwise rotations. The importance and necessity of this research work is as what follows. The definitive reserve of this mineralized area is 434,500 tons of copper ore with an average grade of 1.61% of copper. For this reason, it is necessary to determine and classify the fractures that host this reserve.
Keywords: Gazkhizan mine, Troud, Mineralization, Shear zone, Central Iran -
میدان گازی خانگیران با یک ساختار شمال غربی جنوب شرقی در بخش شمال شرقی استان خراسان رضوی واقع شده است. هدف از این مطالعه بررسی رخساره ها، محیط رسوبی و فرآیندهای دیاژنتیکی است که بر کیفیت مخزنی سازند شوریجه در چاه های مورد مطالعه موثر بوده اند. بررسی پتروگرافی 480 عدد مقطع نازک سازند شوریجه در چاه های مورد مطالعه منجر به شناسایی 9 رخساره رسوبی شامل کنگلومرای ماسه ای، کوارتز آرنایت، ساب لیتارنایت، ساب آرکوز، کوارتز وک، رس سنگ/ شیل، انیدریت نودولار، دولومادستون ماسه ای و دولوگرینستون ماسه ای متعلق به پهنه های جزر و مدی، رودخانه ای، دشت سیلابی و رسوبی میاندری شده است. مطالعات پتروگرافی مقاطع نازک میکروسکوپی نشان می دهد که فرآیندهای دیاژنزی در سه محیط دریایی، جوی و تدفینی، سازند شوریجه را تحت تاثیر قرار داده اند. از فرآیندهای دیاژنتیکی اثر گذار در رخساره های سازند شوریجه می توان به سیمانی شدن، آشفتگی زیستی، دولومیتی شدن اولیه، انیدریتی شدن، تخلخل، شکستگی، تراکم و انحلال اشاره کرد. در نهایت با استفاده از نمودار تصویرگر، نمودار پتروفیزیکی و تلفیق نتایج حاصل از مطالعات مقاطع نازک در چاه کلیدی چاه های مورد مطالعه میدان خانگیران مشخص گردید که در اکثر موارد انطباق خوبی بین نتایج حاصل از نمودار تصویرگر، مقاطع نازک و نمودار پتروفیزیکی وجود دارد.کلید واژگان: میدان گازی خانگیران, رخساره ها, فرآیندهای دیاژنز, محیط رسوبی, نمودار پتروفیزیکی و نمودار تصویرگرShurijeh Formation is deposited in Kopeh Dagh sedimentary basin, and it is one of the gas reservoirs in northeastern Iran. Khangiran gas field with a northwest-southeast structure is located in the northeastern part of Khorasan Razavi province. The purpose of this study is to investigate facies, sedimentary environment and diagenetic processes that have been effective on the reservoir quality of Shurijeh Formation in the studied wells. Based on petrographic studies on thin sections of Shurijeh Formation in the studied wells, nine main rock facies including Sandy Conglomerate, Quartz Arenite, Sublitarnite, Subarcose, Quartz Wackes, Claystone/Shale, Nodular Anhydrite, Sandy Dolomudstone and Sandy Dologrenston have been identified that are located in the tidal, river, flood plain and meandering sedimentary zones. Petrographic studies of thin microscopic sections show that diagenetic processes in three marine, meteoric and burial environments have affected the Shurijeh Formation. The primary processes affected in the facies of Shurijeh Formation include cementation, bioturbation, primary dolomitization and anhydrite. Finally, using image log, petrophysical log and combining the results of thin section studies in the key well of Khangiran field, was determined that in most cases there is a good conformity between the results of image log, thin sections and petrophysical log.Keywords: Khangiran gas field, facies, diagenesis processes, Sedimentary Environment, petrophysical log, image log
-
مجله زمین ساخت، پیاپی 20 (زمستان 1400)، صص 31 -57
البرز مرکزی بخش جنوبی تحدب دریای کاسپین را شامل می شود و دارای گسترشی از سمنان تا قزوین است. پژوهش انجام شده با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین کانه زایی سرب و روی و زمینساخت و پتانسیل بالای این پهنه بر روی پهنه البرز مرکزی متمرکز شده است. در این پژوهش ابتدا سعی شده بر اساس بررسی های صحرایی، دفتری و نیز مطالعات پیشین، افق های اصلی کانه زایی سرب و روی و جایگاه این افق ها با رخدادهای کوهزایی بررسی شود. بر اساس این مطالعه مشخص گردید 8 افق کانه زایی سرب و روی در البرز مرکزی قرار دارد که از قدیم به جدید شامل افق کانه زایی سازند سلطانیه مرتبط با کوهزاد زایگونین ، افق کانه زایی سازند میلا مرتبط با کوهزاد کالدونین، افق کانه زایی سازند مبارک مرتبط با کوهزاد البرز، افق کانه زایی سازند روته مرتبط با کوهزاد هرسی نین، افق کانه زایی سازند الیکا مرتبط با کوهزاد سیمرین پیشین، افق کانه زایی سازند لار مرتبط با کوهزاد سیمرین میانی، افق کانه زایی کربنات های به سن کرتاسه مرتبط با کوهزاد لارامید و افق کانه زایی درون واحد کرج به سن ایوسن مرتبط با رخداد پیرنه می باشد. بر اساس مدل سازی ریاضی در پهنه البرز مرکزی مشخص شده کنترل کننده های کانه زایی سرب و روی گسل های راندگی و امتدادلغز معکوس می باشند. براساس این پژوهش مشخص شد بیش از 60 درصد از کانه زایی های مرتبط با ساختارها در مزوزوییک شکل می گیرد که کانه زایی های تریاس همزمان با زمین ساخت کششی شکل گرفته و کانه زایی های کرتاسه در یک رژیم فشارشی ایجاد شده اند.
کلید واژگان: البرز مرکزی, سرب و روی, کوهزادهای البرزThe southern section of the Caspian Sea convexity is included in the Central Alborz, which stretches from Semnan to Qazvin. The Central Alborz zone is the focus of the research because of the strong association between lead and zinc mineralization and tectonics, as well as the great potential of this zone. The major horizons of lead and zinc mineralization, as well as the location of these horizons with orogenic events, have been investigated in this study, based on fieldwork and office studies as well as previous research. According to this research, there are eight lead and zinc mineralization horizons in Central Alborz, ranging from old to recent, including the mineralization horizon of Soltanieh Formation associated with Zaygonin orogeny, the mineralization horizon of Mila Formation associated with Caledonian orogeny, the mineralization horizon of Mubarak Formation With Alborz orogeny, Mineralization horizon of Ruteh Formation related to Hercynian orogeny, Mineralization horizon of Elika Formation related to Early Cimmerian orogeny, Mineralization horizon of Lar Formation related to Middle Cimmerian orogeny, Cretaceous mineralization horizon related to Laramid orogeny and Mineralization within the Karaj Formation is related to the Eocene age in the Pyrenean orogen. According to mathematical modeling in the Central Alborz area, the lead and zinc mineralization controls by thrust faults and reverses-strike slip faults. According to the findings of this study, more than 60% of mineralizations connected to structures occur in the Mesozoic. Triassic mineralizations occurred along with extention tectonics, while Cretaceous mineralizations formed under a compressive regime.
Keywords: Central Alborz, lead, zinc, Alborz orogenies -
مجله زمین ساخت، پیاپی 19 (پاییز 1400)، صص 65 -77
وجود پیشینه فعالیت لرزه ای و نرخ بالای فعالیت تکتونیکی در منطقه که نشان می دهد ناحیه مورد مطالعه در حال آزاد سازی انرژی در مرحله پیش لرزه و در نتیجه در برخی نقاط تجمع تنش هاست، که توان لرزه خیزی بالایی را در آینده بدنبال خواهد داشت. به همین منظور گسل های فعال محدوده مورد پژوهش ترسیم شده است و نقشه پراکندگی سطح فعالیت نسبی زمین ساختی با داده های لرزه ای دستگاهی مورد ارزیابی قرار گرفته است در آخر بیشینه شتاب لرزه ای ناحیه محاسبه گردید و خطواره های منطقه با روش PCA بدست آمده است. پس از بررسی خطواره های ناحیه مشخص گردید که خطواره های L1,L2,L3,L4,L5 فاقد همتا در نقشه مغناطیس هوایی هستند و لذا یک گسل سطحی می باشند و نیز خطواره های سطحی L1 دارای انطباق مناسبی با گسل داوودیه G27 و خطواره سطحی L6 دارای انطباق مناسبی با خطواره مغناطیسی F-9 و خطواره های سطحی L2,L3,L4,L5 دارای انطباق با هیچ کدام از گسل های رخنمون یافته در نقشه زمین شناسی و خطواره مغناطیسی نمی باشند و تایید گسلی بودن آن ها نیاز به بررسی های صحرایی دارد.
کلید واژگان: استخراج خطواره, سنجش از دور, تحلیل مولفه اصلی (PCA), تراکم خطوارهExistence of seismic activity history and high rate of tectonic activity in the region, which indicates that the study area is releasing energy in the pre-seismic stage and as a result in some points of stress accumulation, which will lead to high seismic potential in the future. For this purpose, the active faults of the study area have been drawn and the scatter map of the relative tectonic activity level has been evaluated with instrumental seismic data. Finally, the maximum seismic acceleration of the area has been calculated and the area lines have been obtained by PCA method. After examining the area lines, it was found that lines L1, L2, L3, L4, L5 do not have a counterpart in the aerial magnetic map and therefore are a surface fault. L6 has good compatibility with F-9 magnetic line and surface lines L2, L3, L4, L5 do not have any compatibility with any of the faults exposed in the geological map and magnetic line and their faulting needs to be investigated. It has a desert.
Keywords: Linear Extraction, remote sensing, Principal Component Analysis (PCA), Linear Density -
In this study, the study region is Zagros orogenic belt in the southwest of Iran and it is situated in the structural zones called Sanandaj-Sirjan (the northeastern half of the region) and crushed Zagros (southwestern half of the region). In this study, the basic Guttenberg-Richter method as well as the updated Kiko-Selovel method have been used and the Kiko-Selovel method is based on the double bounded Guttenberg-Richter distribution function so that the importance of applying novel methods can be more clarified through the comparison of the results. In order to investigate the depth phase of the earthquakes in the studied domain, the data obtained from the earthquakes’ epicentral mechanism was utilized. To do so, the focal data of the studied region’s design level earthquake mechanisms were extracted within a 200-kilometer distance from such credible websites as USGS, NEIC, and CMT and the form of their epicentral mechanism was drawn using WInTensor Software and based on the obtained results, the maximum seismic power of the intended faults ranges from 5.8 to 7.8 in the Richter scale. Moreover, the highest seismic powers were found respectively pertaining to Main Zagros’s thrust fault (M=7.8), high Zagros (M=7.6), Kushk Nosrat (M=7.5), Lahbari 9M=7.5), F3 (M=7.4), Zardkuh (M=7.2) and Ardal (M=7.4). The largest horizontal accelerations obtained in the deterministic approach are 0.23g, 0.18g, and 0.17g, respectively. Furthermore, the largest horizontal and orthogonal accelerations in the probabilistic approach and the DBE design level are 0.30g and 0.14g, respectively
Keywords: Earthquake, Seismic Power, Probabilistic approach, Deterministic Approach -
نهشته های گروه شمشک در نواحی آبیک و جیرنده، واقع در البرز غربی، در بر دارنده مجموعه ای غنی از ماکروفسیل های گیاهی است. این مقاله به معرفی دم اسبیان و سرخس های گروه شمشک و بررسی نقش بوم شناختی این گیاهان در این دو ناحیه می پردازد. در این مطالعه پنج گونه از راسته اکوییزتال ها، هفت گونه از فیلیکال ها و دو گونه از ماراتیال ها شناسایی شده اند که در این میان، دو جنس و پنج گونه برای نخستین بار از ایران و دو گونه برای نخستین بار در البرز غربی گزارش می شوند. افق بررسی شده در ناحیه آبیک معرف فروبوم دلتا در زمان رتین است؛ بخش های وسیعی از این فروبوم توسط بیشه های تک گونه ای از Equisetites muensteri Clathropteris meniscioidesو Dictyophyllum nathorsti پوشیده می شده که اندوخته ای قابل دسترس برای تغذیه سوروپدها محسوب می شده است. افق بررسی شده در ناحیه جیرنده متعلق به زمان لیاس بوده و در بخش هایی از فروبوم و فرابوم دلتا گسترش داشته است؛ بخش های گوناگون این زیر محیط ها توسط بیشه های تک گونه ای از Equisetites laevis ،Schizoneura paradoxa Neocalamites hoerensis ،N. ishpushtensis ،Clathropteris obovata ،Dictyophyllum exile ،D. nathorstiو Thaumatopteris brauniana پوشیده می شده که اندوخته غذایی مهمی برای سوروپد ها به شمار می رفته اند؛ در حالی که، زیستگاه های خشک تر این دلتا، خاستگاه گونه های Symopteris pseudolobifolia و Marattiopsis barnardii بوده که نقش ناچیزی در رژیم غذایی سوروپدها داشته اند.
کلید واژگان: البرز غربی, اکوئیزتال, فیلیکال, ماراتیال, گروه شمشک, ماکروفسیل های گیاهیThe Shemshak Group contains a rich and diversified flora in the Abyek and Jirande areas (western Alborz). This paper considers the description of ferns and horsetails from this flora and their ecological significance. The study revealed the occurrence of five species of Equisetales, seven species of Filicales, and two species of Marattiales; among these, two genera and five species are recorded for the first time from Iran. Moreover, two species are recorded as new to the western Alborz. The studied horizon in the Abyek area represents a Rhaetic delta lowland. Monospecific thickets of Equisetites muensteri, Clathropteris meniscioides, and Dictyophyllum nathorsti were extended across large regions of the lowland, providing an accessible source of food for sauropods. The studied horizon in the Jirande area is Liassic in age, well developing in parts of delta lowland and delta upland sub-environments; the different parts of these sub-environments were covered by monospecific thickets of Equisetites laevis, Schizoneura paradoxa, Neocalamites hoerensis, N. ishpushtensis, Clathropteris obovata, Dictyophyllum exile, D. nathorsti, and Thaumatopteris brauniana, forming a significant food source for sauropods, while drier habitats within the delta were occupied by Symopteris pseudolobifolia and Marattiopsis barnardii , which had a less important role in sauropod’s diet.
Keywords: Western Alborz, Equisetales, Filicales, Marattiales, Shemshak Group, plant macrofossils -
در این مقاله به بررسی شاخص های ژیومورفیک حوضه زهکشی جاسک و تاثیر گسل زندان بر این شاخص ها و در نتیجه تاثیر آن بر مخاطرات زمین ساختی منطقه با استفاده از نرم افزارهایGlobal Mapper و Arc GIS پرداخته شده است. شاخص های محاسبه شده عبارت اند از: شاخص طول- شیب رودخانه (SL)، نسبت عرض کف دره به ارتفاع آن (Vf)، شاخص نبود تقارن حوضه زهکشی (Af)، پیچ وخم پیشانی کوهستان (Smf)، شاخص سینوسی رودخانه (Bs)، فاکتور توپوگرافی عرضی (T) و شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat). منطقه پژوهش در جنوب ایران و جنوب شرق استان هرمزگان قرار دارد. در این منطقه، گذر گسل زندان که جداکننده دو صفحه زاگرس و مکران است، سبب ایجاد ساختارهای مختلف زمین شناسی و فرایندهای تکتونیکی حاصل از آن شده که عامل اصلی بروز مخاطرات در این منطقه اند. بر اساس نتایج تحقیق و شاخص های تکتونیکی، منطقه در شرایط تکتونیکی متوسطی به سر می برد. عوامل تهدیدکننده منطقه، از جمله تاثیر گسل زندان بر بالاآمدگی منطقه سبب افزایش شیب منطقه در قسمت های شمالی و در نتیجه افزایش سرعت جریان آب و طغیان رودخانه ها در مناطق پایین دست و ایجاد ناپایداری دامنه ای و رانش زمین در منطقه شده اند. بنابراین با برنامه ریزی درست و آگاهی کامل از شرایط تکتونیکی حاکم بر منطقه می توان از توان مخاطرات و حوادث طبیعی پیش بینی پذیر کاست.
کلید واژگان: زمین ساخت, گسل, گسل زندان, مخاطرات, مورفوتکتونیکIntroductionThe study area is located in the northern part of Jask, southeastern Hormozgan. The drainage basin is of the North-South trend and mostly except for one case that flows into the Strait of Hormuz, the rest flows into the Oman Sea and the main ones are Bahmadi and Tabarkan Rivers. From a geomorphological point of view, the study area can be divided into two parts, the high part near the fault and the low part that flows into the deltas of the Oman Sea and the Strait of Hormuz. The highest points in the region are Mount Riman, Samuki, Perke and Mubarak. The most important geomorphological controlling factors in the Jask area are the type of rock units, structural features, deformed landforms, and erosive activities due to the greater weakness of rock units and their lithological compositions, which cover large parts of the area as low and eroded lands. The erosional activities in the southern part, which mostly composed of marl, is much higher than the northern part, and the impact of the Zendan Fault in the erosion, followed by floods and landslides, is very evident.
Materials and MethodsThe area is one of the most hazardous areas in the South Iran due to its location on the border between two plates of Zagros and Makran, and the compressional stress caused by the movement of these two plates. So, to better understand and identify, prevent and deal with natural disasters and hazards, in this study using the geomorphological indices of SL, Smf, Vf, Af, T, Bs and Iat, which determine the tectonic conditions prevailing in each region, the high-risk points in terms of geodynamic processes occurring on the area and the impact of the Zendan Fault on these indicators are discussed.
Discussion and ResultsA set of several geomorphic indices can be used to study the relative active tectonics. These indicators can be used as a quantitative method to study geomorphology related to erosional and sedimentation processes in the river channel, longitudinal profile and morphology of the river valley, or tectonic features such as fault escarpment. Tectonic indicators are able to determine the different zones created as a result of local change in tectonic activity. In this research, several geomorphic indices in the basins of the Jask region were investigated and the results of each index were analyzed based on the values obtained for that index. The various geomorphic indices mentioned in the above section in relative tectonics (Iat) were divided into four categories: very high activity, high activity, medium activity, low activity. By calculating the average class category of indices (S / n) in each basin and evaluating it by the method [3], the relative tectonic index (Iat) was divided into four class categories. In this classification, category one is very high tectonic activity (S / n between 1.5 to 1), category two is high tectonic activity (S / n between 2 to 1.5), category three is medium tectonic activity (S / n is between 2.5 to 2) and category four is low tectonic activity (S / n is more than 2.5). According to this classification, the following results were obtained in the study area (table 1-1). Table 1. Tectonic activity index (IAT) in the case study area of the author 1400
ConclusionAfter examining the geomorphological indices and calculating them, it was found that the study area is relatively affected by the three major tectonic phenomena of the Zendan Fault, uplift and rough topography, oceanic subduction, and the presence of soft sedimentary rocks as the value of Iat index indicates moderate tectonic activity in this region.
Keywords: Tectonics, Hazards, faults, Prison Faults, Morphotectonics -
منطقه مورد مطالعه در پهنه برخورد قاره ای عربی و ایران جای دارد. این پهنه شامل زاگرس مرتفع وچین خورده در سوی باختر به عنوان حاشیه غیرپویای زاگرس و یک پهنه خردشده و پهنه زمین درز شامل نهشته های بستر اقیانوس، سنگ آهک های محیط سکوی قاره حاشیه پویا و باقیمانده پوسته اقیانوسی تتیس جوان و سنگ های آذرین ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی و نفوذ آن ها در حاشیه پویا می باشند که به وسیله ی گسل موچی- ملاعلی کرم بر روی پهنه ی چین خورده رانده می شود. تمامی سنگ های پهنه برخورد بارها به روی هم رانده شده اند و در حقیقت همبری بیشتر واحدهای سنگی در پهنه خرد شده گسله می باشد. برپایه ی موازنه ی برش عرضی در دو پهنه نرخ کوتاه شدگی در پهنه چین خورده و(252/6)کیلومتر و در پهنه خرد شده و(040/2)کیلومتر برآورد شده است. باتوجه به تفاوت ساختاری، سنگ شناختی و سیستم دگرشکلی در هردو پهنه، الگو سازی ساختارهای دو پهنه به ویژه در بخش زمین درز به دشوار امکان پذیرگردید. در این پژوهش کوشش شده است که در سه برش ساختاری تعیین شده نرخ کوتاه شدگی پوسته قاره ای برآورد گردد. بسیار روشن است که نرخ کوتاه شدگی در پهنه زمین درز خیلی بیشتر از زاگرس چین خورده است. بر پایه موازنه برش های عرضی نرخ کوتاه شدگی در برش های 2 و 3 به ترتیب (040/2)و (531/6)کیلومتر است. در برش (1) که در گستره اسلام آباد غرب برداشت شده است نرخ کوتاه شدگی (252/6)کیلومتر به دست آمده است .
کلید واژگان: ژئودینامیک, کینماتیک, پهنه برخورد, کوتاه شدگی, زمین درزThe Zagros suture zone is one of Key regions. Continent - Continent collision between Arabian plate and Iranian Block. This region is coincided by High Zagros and Zagros Simply Fold Zones in Western side and in other side is the Sanandaj- Sirjan Zone. The region of this research in situated in Northern part of suture zone. The Zagros suture is oriented parallel to the other collision Structures as passive and active margins of Neo- Tethys Basin and also to Magmatic Arc (Urmiyeh - Dokhtar Arc).The main Faults in this region which we can mention by name are Zagros Main Thrust Fault and Zagros Main Recent Fault, Which they are also parallel to others structures. This region of suture zone in highly deformed and structures as folds, faults and nappes are the evident of a long compression Tectonics. The aim of this research firstly is analysing of folds and secondly is calculation of shortening rate of crust in this part of collision Zone. Three structural section (Eslam Abad- e- Gharb - Mahidasht, Kamyaran and Gazorkhani) have been balanced and the rate of shortening which is obtained respectively is 6252m , 6530m and 2040m.
Keywords: Geodynamics, Kinematics, Collision Zone, Shortening, Suture -
استفاده از تحلیل فراکتال به عنوان روشی متفاوت از روش های معمول در بررسی ویژگی های لس ها به خصوص در یکی از گسترده ترین پهنه های لسی ایران که به عنوان حلقه ارتباطی بین لس های آسیای مرکزی و اوراسیا نیز شناخته می شود، ضروری و پراهمیت تلقی می گردد. بنابراین هدف از این مقاله، تحلیل فراکتال توزیع اندازه ذرات با ویژگی های بافتی لس های استان گلستان است. در این تحقیق، از 16 ایستگاه نواحی لسی استان گلستان نمونه برداری شد و نمونه ها از طریق دانه بندی و فراکتال مطالعه شدند. سپس کاربرد فراکتال توزیع اندازه ذرات و فراکتال شمارش جعبه ای در شناسایی تغییرات پس از رسوب گذاری لس ها و ارتباط مقادیر فراکتال با پارامترهای بافتی نظیر جورشدگی، کج شدگی و کشیدگی بررسی شد. نتایج ابعاد فراکتال توزیع اندازه ذرات نشان داد لس های منطقه 1 بیشترین پدوژنز را تحمل کرده و دارای DbH بالاتری هستند. با افزایش DbH جورشدگی ذرات کاهش می یابد و شاخص کشیدگی کمتر شده و پهن شدگی منحنی بیشتر می شود. ایستگاه های آلاگل، آلماگل و کمربندی آق قلا با جور شدگی بهتر، میانگین اندازه دانه بیشتر، دارای ابعاد فراکتال DbH پایین تر از سایر نقاط هستند. همچنین ابعاد فراکتال توزیع اندازه ذرات و هندسه فراکتالی ذرات بر اساس روش شمارش جعبه ای نتایج همدیگر را تایید می کنند.
کلید واژگان: تحلیل بافتی, فراکتال توزیع اندازه ذرات, فراکتال شمارش جعبه های تفاضلی, لسIntroductionParticle size distribution (PSD) is one of the sediments' most important physical properties, affecting other physicochemical properties. Fractals are the objects or processes that show a similar appearance or behavior on some large, spatial, or temporal scale. Each fractal can be divided into several parts, each of which resembles the main body. Many natural phenomena and processes are based on fractal models. Loess particles maintain good self-similar properties even when modified through pedogenesis so that the fractal dimension of their particle size is considered as a new indicator of particle size. The loess sequences, produced by aeolian under the influence of past weather changes, have been transported, deposited, and undergone many changes by pedogenesis, whose information is recorded in loess particles. By studying the PSD loess, which is a natural fractal, one can discover data about the past environment. Therefore, PSD changes can be used to indicate the pedogenesis intensity and process or the soil age.Post-depositional pedogenesis, including chemical and biological weathering, causes further particle crushing, the extent of which may vary in different locations due to deposition PSD and the time and intensity of pedogenesis or some other factors. Typically, intense pedogenesis or poor to very poor sorting occurs in warm and humid climates, while poor pedogenesis occurs in cold and dry climates. Changes in the loess texture reflect its post-deposition conditions. Thus, this study sought to analyze Golestan's loess texture developments via fractal PSD for the first time, which could interpret the extent of tissue changes at different points. The results were then compared to the fractal geometry obtained from the electron microscope images.
Materials and methodsThis study was conducted in Golestan province. The study area is located at latitudes of 38° 8' to 36° 30'N and longitudes of 53° 57' to 56° 22' E. Based on three types of loess texture, including sand loess, silt loess, and clay loess, sixteen samples were totally collected from three zones. Moreover, the fractals were measured using differential box-counting and PSD. The PSD fractal was calculated by sieve-hydrometric (DbH) and laser (Dbl) methods.
ResultThe mean DbH for region 1 was 2.64 and region 2 was 2.30. DbH in region three differed in two values. For two regions S12 and S13, the values of DbH are 2.74 and 2.70 and for S 14, S15 and S16 are 2.62,1.06 and 2.24 respectively. Also, the results showed a mean of 4.37 microns and sorting is very poorly (mean φ = 2.96) for region one, a mean of 14.35 microns and sorting is very poorly (mean φ = 3.17) for region two and a mean of 49.56 microns with two different sorting values show very poorly sorting (mean φ = 2.28) at S13 and S12 stations and sorting poorly (mean φ = 1.78) at stations S16, S15, S14 for zone three. The average fractal grain dimension in region one is 0.673 in region two is 00.788 and in region three is 0.850.. The fractal dimensions of the grain surface in region one have an average of 0.51 in region two is 0.49 and in region three is 0.50. The average value of fractal geometry of grain density arrangement (DFf) is 1.94 in region one, 1.87 in region two and 1.91 in region three.The average fractal arrangement of pore fabric density (DFp) in region one is 1.47 in region two and 1.5 in region three is 1.59.. The fractal geometry of the cement fabric density arrangement is 1.33 in region one, 1.43 in region two and 1.52 in region three.
Discussion and conclusionThe results of examining DbH dimensions in the loess of Golestan province show that the percentage of sand decreases and the clay content increases with the increase of DbH. Comparison of fractal with sediment textual parameters indicate that the number of sorting increases and the sorting of particle decreases with the increase of DbH. This means that the samples have a better gradation of PSD and a larger volume of particle size classes. The kurtosis index decreases with the increase of DbH and the curvature broadening increases as a result of the increase of the particle size classes.The results of examining DbL fractal dimensions in the loess of Golestan province show that the percentage of sand decreases and the silt and clay contents increase with the increase of DbL. Based on the results of laser sizing, the increased silt and clay contents lead to a better gradation of sediments. The negative trend of particle sorting against DbL means that the sorting index decreases and the particle sorting increases with the increase of DbL. The positive trend of kurtosis against DbL means that the kurtosis index increases and the curvature broadening decreases with increase of DbL.Three stations of AlmaGol, AlaGol and Agh Ghala Belt in zone 3 had lower DbH and DbL, better sorting, and the highest median size. This may be due to the differences in the sediments’ origins or forming environment and retransfer. This implies that the fractal values can be useful for identifying the transfer mechanism in different sediments.The fractal geometry changes with the changes in loess texture. Therefore, a higher fractal dimension content indicates a higher soil formation and higher fine particle ratios. According to the results, if particle distribution is well graded, it can be claimed that fractal geometry demonstrates the changes after loess deposition. According to the fractal results obtained from electron microscope images in Golestan loess, the fractal dimensions of the grain increased with the increase of diameter. This confirms that near the source, grains are deposited with higher order and away from the source, the fractal number becomes smaller as the grain size decreases. The fractal dimensions of the grain decrease with the increase of particles roundness from zone 3 (near the source) to zone 1 (away from the source). This implies that the sedimentss order decreases and the texture undergoes less changes with the increase of particles roundness. On the other hand, the fractal grain dimensions increase with the increase of sphericity. Since the sphericity decreases from zone 3 to zone 1, the fractal number of grain dimensions decreases. This means that a higher sphericity leads to a higher initial order of the sediment and less texture exposure to changes.The fractal geometry values of the grain fabric density of the fabric in different parts of Golestan province are not equal. Zones 3 and 1 have a higher order than zone 2. Zone 3, with the fractal number close to 2, has a high order during the deposition due to its proximity to the source. In zone 2, with a farther transfer, the particles have been highly subjected to changes in size and arrangement, and thereby the fractal number and order have been subjected to changes and decline. The highest fractal number is seen in zone 1. This can be due to the humid climate in zone 1, which induces the formation of secondary clay and increases the fractal numbers and sediment order. These results show that the content of clay can determine the order and homogeneity of the sediment texture. It can be concluded that fractal and its related parameters, as an efficient tool in analysis of loess sediment, can justify the zone of texture changes, distance from the main source, pedogenesis and climate and The results of DbH dimensions analysis in Golestan province's loess showed that the percentage of sand decreased, and the clay content increased with an increase in DbH. Comparing the fractal with textual sediment parameters indicated that the number of sorting increased and the particle sorting decreased with an increase in DbH, suggesting that the collected samples had a better PSD grading and a larger volume of particle size classes. Moreover, it was found that the kurtosis index decreased with an increase in DbH, and the curvature broadening increased with an increase in particle size classes.The results of Dbl fractal dimensions analysis in Golestan loess showed that the percentage of sand decreased, and the silt and clay contents increased with an increase in DbL. Furthermore, according to the results of laser sizing, the increased silt and clay contents led to a better sediments gradation. A negative trend of particle sorting against DbL means that the sorting index decreased and the particle sorting increased with an increase in DbL. on the other hand, a positive trend of kurtosis against DbL means that the kurtosis index increased and the curvature broadening decreased with an increase in DbL.Three stations, including AlmaGol, AlaGol, and Agh Ghala Belt in zone 3, had lower DbH and DbL, better sorting, and the largest median size, which could be due to the differences in the sediments' origins or the environment's form and retransfer, implying that the fractal values could help identify the transfer mechanism in different sediments.The fractal geometry would change with the changes made in loess texture. Therefore, a higher fractal dimension content indicates a higher soil formation and higher fine particle ratios. According to the study's results, should the particle distribution is well graded, it can be claimed that fractal geometry demonstrates the post-deposition changes in the loess. Based on the fractal results obtained from electron microscope images in Golestan loess, the grain's fractal dimensions increased with an increase in diameter, indicating that the grains are deposited with higher-order near the source, and the fractal number becomes smaller with the decrease in the grains' size away from the source. It was also found that from zone 3 (near the source) to zone 1 (away from the source), the grains' fractal dimensions decreased with an increase in particles roundness, implying that the sediments' order decreased and the texture underwent fewer changes with an increase in particles roundness. On the other hand, the grains' fractal dimensions increased with an increase in sphericity. Therefore, as the sphericity decreased from zone 3 to zone 1, the fractal number of grain dimensions decreased too, indicating that higher sphericity led to a higher initial order of the sediment and less texture exposure to changes.The fractal geometry values of the grain's fabric density in different parts of Golestan province are not equal. Therefore, zones 3 and 1 had a higher order than zone 2. Due to its proximity to the source, zone 3, with the fractal number close to 2, had a high order during the deposition. In zone 2, with a farther transfer, the particles were highly subjected to changes in size and arrangement, and thereby the fractal number and order were subjected to changes and decline. Moreover, zone 1 was found to have the highest fractal number because of its humid climate, inducing secondary clay formation and increasing the fractal numbers and sediment order.These results suggest that the content of clay can determine the order and homogeneity of the sediment's texture. Therefore, it can be concluded that as an efficient tool in analyzing loess sediment, fractal and its related parameters can justify the zone of texture changes, distance from the main source, pedogenesis, and climate, and determine the model of post-deposition changes.
Keywords: Texture analysis, Fractal particle size distribution, Defferenial Box counting, Loess -
مجله زمین ساخت، پیاپی 15 (پاییز 1399)، صص 100 -115
سازندهای سروک و ایلام در حوضه رسوبی زاگرس به عنوان سازندهایی با قابلیت مخزنی شناخته می شوند. بیش از نیمی از میادین هیدروکربوری در حوضه زاگرس در افق های سروک و ایلام دارای هیدروکربور است. در این تحقیق به منظور شناسایی مناطق دارای پتانسیل هیدروکربوری برای افق های سروک و ایلام در ناحیه هینترلندبندرعباس پارامترهایی نظیر رخنمون سازندها، گسل های اصلی، دیاپیرهای نمکی، نقشه های هم ضخامت و حجم رسوبات فوقانی سازندها از نقشه زمین شناسی منطقه و نیز داده های چاه استخراج گردید. با طراحی یک شبکه استنتاجی بین داده ها و منطق فازی مناطق با پتانسیل بالای هیدروکربوری برای افق های سروک و ایلام در ناحیه هینترلندبندرعباس شناسایی گردیدند. این ناحیه به لحاظ پتانسیل اکتشافی در افق های مخزنی سروک و ایلام به عنوان یک منطقه با قابلیت نسبتا ضعیف شناسایی شد. به گونه ای که68 درصد از منطقه هینترلند دارای پتانسیل هیدروربوری پایین، 18 درصد دارای پتانسیل هیدروکربوری متوسط و تنها 14 درصد دارای پتانسیل هیدروکربوری بالایی جهت اکتشاف در افق سروک و ایلام می باشند. این درحالی است که با در نظر گرفتن اثر تاقدیس ها درصد های یاد شده برای مناطق با پتانسیل بالای هیدروکربوری به 4.3 درصد کاهش پیدا کرد. که مجموعا به نظر می رسد تاقدیس های گشو جنوبی، بستانه، کیسن، نمک غربی و سورو در افق های سروک و ایلام دارای پتانسیل هیدروکربوری هستند.
کلید واژگان: توزیع هیدروکربور, منطق فازی, عوامل زمین ساختی, سازند سروک و ایلامJournal of Tectonics, Volume:4 Issue: 15, 2021, PP 100 -115The Sarvak and Ilam Formations in the Zagros sedimentary basin are known as hydrocarbon reservoir formations. More than half of the hydrocarbon fields in the Zagros Basin on the Sarvak and Ilam horizons contain hydrocarbons. In this research, to identify areas with hydrocarbon potential of the horizon of Sarvak and Ilam at Bandar Abbas hinterland, parameters such as outcrops of formations, main faults, salt plugs, isopach maps and upper sediment volume of formations from the geological map of the region and well data were extracted. With designing a network inference among data and using Fuzzy logic method with the high hydrocarbons, potential of the Sarvak and Ilam horizons were identified in the Bandar Abass hinterland. This area identified as a relatively weak area in terms of exploratory potential in Sarvak and Ilam reservoir horizons. 68% of the hinterland region has low hydrocarbon potential, 18% has medium hydrocarbon potential and only 14% has high hydrocarbon potential for exploration in Sarvak and Ilam horizons. However, considering the effect of anticlines, the mentioned percentages for areas with high hydrocarbon potential reduced to 4.3%. Together, it seems that the anticlines of South Gashu, Bastaneh, Kisn, West Namak and Suru have hydrocarbon potential in Sarvak and Ilam horizons.
Keywords: hydrocarbon distribution, Fuzzy logic, structural factors, Sarvak, Ilam Formations -
رشته کوه های البرز از خاور تا شمال باختری ایران مارپیچ وار دارای تغییرات زیادی در روند ساختاری شکل گرفته می باشد.رخدادهای دو فاز کوهزایی سیمرین و آلپی سبب تغییرات زیادی در حوضه رسوبی وپیچیدگی فراوان ساختاری این بخش شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل ساختارهای شکل گرفته در بخش خاوری البرز مرکزی از شمال باختر دامغان (حنوب تویه) تا جنوب ساری (گسل شمال البرز) بوده است. بررسی ها نشان می دهد که در پی کوتاه شدگی پوسته البرز در این منطقه چین ها الگوی آغازین خود را از دست داده و بسیاری از آنها مایل، خوابیده و یا چینهای جریانی یا کششی را به جهت جابه جا شدن یک یال آنها بر روی سطح گسل های راندگی کوچک زاوبه بصورت خوابیده را ساخته اند. از کنترل کننده های اصلی تنوع ساختاری این بخش از رشته کوه البرز گسل های راندگی فراوان می باشند. بیشترین نرخ دگرشکلی رشته کوه البرز در مرز البرز و ایران مرکزی پدید آمده است. بر پایه ویژگی های زمین شناسی و ساختاری، شکل گیری ساختارهای چین خورده در طی کوهزایی آلپی از زمان ایوسن پسین (37 میلیون سال) آغاز شده و بیشتر نرخ کوتاه شدگی و گسلش در میوسن پسین رویداده است. برآورد نرخ کوتاه شدگی در این بخش از البرز مرکزی 36.27 درصد و نرخ کوتاه شدگی این گستره نیز 0.93 میلیمتر در سال محاسبه گردیده است.
کلید واژگان: خاور البرز مرکزی, کمربند چین و رانده, کوتاه شدگی البرز, نرخ کوتاه شدگیThe Alborz Mountains has been separated the subsiding Caspian Basin from the foreland basin of Central Iran. This mountain range from east to northwest, has changed greatly in structural trend formed spirally. Two orogenic phases, Cimmerian and Alpine events caused more changing in sedimentary basin of Palo Tethys and Neotethys and it caused the complexity of abundant structural in other way too. The aim of this research is to investigate and analysis of existence structures in east central Alborz from northwest of Damghan (South of Toyeh) to South of Sari (North Alborz fault). The Structural features Analysis indicate that the Alborz Mountains are a fold and thrust belt. During the intense shortening of Alborz crust in the studied area the initial model of folds have been modified or destroyed. Some of these folds could take place in flexural flow folds or Drug folds classes since one limb of folds on the surface of low-angel thrust faults was thrusted recumbently. The thrust faults with south and north dipping is the main controller for variety structures in this part of Alborz. Based on geological and structural properties, construction of folding structures initiated during the Alpine orogeny since the late Eocene (37 million years) and the most shortening and faulting had occurred during at the Late Miocene. Data presented here demonstrate that shortening percent in the study area of Alborz Mountains is about 36.27% and the Rate of Shortening is estimated about 0.93 mm/y.
Keywords: East central Alborz, fold, thrust belt, Shortening of Alborz, Rate of Shortening -
در این پژوهش به منظور مطالعات اکتشافات ناحیه ای از روش فرکتالی عیار–تعداد استفاده شده است و آنومالی های عناصر مس، سرب و روی بررسی شد. به این منظور 800 نمونه از رسوبات آبراهه ای، برگه های زمین شناسی 1:100000 کهک و آران مورد استفاده قرار گرفت و نقشه آنومالی های این عناصر رسم شد. نتایج حاصل نشان می دهد، که مناطق دارای آنومالی های شدید مس در بخش های شمالی، مرکزی، جنوبی و باختر منطقه گسترش دارند، شدیدترین آنومالی های سرب در بخش باختر منطقه جای گرفته است. آنومالی های شدید به دست آمده عنصر روی در بخش های مرکز، جنوب و باختر منطقه جای گرفته اند. این آنومالی ها بر واحدهای سنگ شناسی گدازه های آندزیتی- بازالتی، برش های ولکانیکی، توف ها، داسیت ها و توده های کوچک مقیاس کوارتزهای دیوریتی و کوارتزهای مونزونیتی منطبق هستند. نقشه به دست آمده از ترکیب نقشه آنومالی ها و گسله های منطقه نشان می دهد که آنومالی ها در پهنه گسله ها و نقاط برخورد گسله ها دارای غلظت بیشتری هستند و گسله ها نقش اساسی در کانی زایی دارند.
کلید واژگان: روش فرکتالی, ژیوشیمیایی, عیار-تعداد, کانی زایی, گسل هاIn this study, the concentration-number fractal method was used for regional exploration studies, and determining the anomalies of copper, lead and zinc elements. For this purpose, 800 samples of stream sediments were selected from the rivers in the area (i.e. from Kahak and Aran geological maps, 1: 100,000 sheets) and then the anomalies of these elements were mapped. The results show that strong copper anomalies are observed in the northern, central, southern and western parts of the area and the highest lead anomalies are located in the western part of the area. Strong anomalies of the zinc element are located in the central, southern and western parts of the region. These anomalies coincide with the lithological units of andesitic- basalt lava, volcanic breccia, tuffs, dacites, small scale masses of quartz -diorite, and small-scale masses of quartz-monzonite. The obtained map from combining anomalies and faults map reveals that the anomalies are mostly concentrated in fault zones and fault intersection points in the area and faults play a fundamental role in ore mineralization.
Keywords: Fractal method, Geochemical, Concentration-Number, Mineralization, Faults -
Ahwas sandstone and Kalhur evaporate members are two main constituents of the best reservoir unit of Zagros region, i.e. Asmari Formation. Poorly cemented to loose nature of the sandstone member and it’s well textural maturity provide highly porous and permeable zones, whereas highly compacted nature of the evaporate member provide impermeable zones in the reservoir. This paper aims to study the lithological characteristics of these members and their lateral and vertical distribution in two main zones of the Zagros, i.e. Dezful Embayment and Abadan Plain.The sandstone member is well developed in central part of the northern Dezful Embayment and Abadan Plain. It is poorly developed in the southern Dezful Embayment, except for its NW. Based on its distribution patterns, the bordering fields around the central part of the northern Dezful Embayment and Abadan Plain are found more susceptible for development of the stratigraphic traps. On the other hand, The evaporate member is well developed in NW of the northern Dezful Embayment but is absent in southern Dezful Embayment, except Parsi and Karanj fields. Therefore based on its distribution pattern in the studied area, the NW bordering fields between northern and southern Dezful Embayment have greater potential for stratigraphic traps development.
Keywords: Zagros, Dezful Embaymen, Abadan Plain, Asmari Formation, Ahwaz Sandstone, Kalhur Evaporate, Stratigraphic Traps -
نشریه علوم زمین، پیاپی 114 (زمستان 1398)، صص 175 -184
محدوده مورد مطالعه در بخش کوچکی از پهنه ساختاری کمان ماگمایی ارومیه - دختر در فاصله 60 کیلومتری جنوب قم و 12کیلومتری جنوب خاوری کهک واقع شده است. از آنجا که پهنه در دو برگه زمین شناسی کهک و آران به مقیاس 1:100000 واقع شده است در آغاز نقشه زمین شناسی 1:25000 تهیه و واحد های سنگی مشترک تفکیک گردید. در مرحله بعدی طی چند مرحله برداشت های میدانی 17 نمونه از سنگهای ولکانیکی منطقه جهت آنالیزهای شیمیایی XRF و ICP-Ms برداشت شده و اکسیدهای اصلی، عناصر سنگین و کمیاب آن مشخص گردید. بیشتر نمونه های آنالیز شده در سریهای کالک آلکالن و نمونه های کمتری در سری های تولئیتی جای گرفته اند. این نمونه ها همچنین در نمودارهای سنگ شناسی به ترتیب در محدوده سنگ های آندزیتی، داسیت، تراکی آندزیت و ریولیت قرار می گیرند. با توجه به بی هنجاری و میزان Nb در نمونه های منطقه می توان شکل گیری آنها را مربوط به فرآیند فرورانش دانست. از سوی دیگر تهی شدگی از Nb و Ti نیز ویژه ماگماتیسم در رابطه با فرورانش می باشد، چرا که در مناطق فرورانش سیالات آزاد شده از لیتوسفر فرورونده که از LILE غنی اند، در گوه گوشته ای افزایش می یابند. از آنجایی که در منطقه مورد بررسی سنگها ویژگی کالک آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا را نشان می دهند، می توان نتیجه گرفت که سنگهای منطقه مربوط به حاشیه فعال قاره ای مرتبط با فرورانش هستند.
کلید واژگان: ارومیه-دختر, جایگاه ژئوشیمیایی, عناصر کمیاب, فرورانش, مسThe Studied area is located in the small part of the structural zone of Urumieh- Dokhtar Magmatic Arc, at 60km far from south of Qom and 12km far from south east of Kahak. In the beginning, 1:25000 map of the area was prepared, because, region is located in two 1:100000 scale map sheet of Kahak and Aran, and more rock units were separated. In the next step, in a several step of the field observations, 17 samples of regional volcanic rocks were taken for XRF and ICP chemical analysis, and they main Oxides, heavy metals and rare elements were identife. Most of the samples have been located in the Calk- alkaline series, and some in the Tulleit series. In the lithology diagrams, these samples respectively are arranged in the range of Andesite, Dacite, Trachy Andesite and Rhyolite Rocks. Due to the anomalies and the amount of Nb in the samples of the region, they formation can be related to the subduction zone. On the other hand, the depletion of Nb and Ti is special in magmatism in the subduction zone. Because in the subduction regions released fluids from floating lithospheric rich in LILE, increases in the mantle wedge. Since in the study area rocks exhibit calc- alkaline with moderate to high potassium, it can be concluded that the stones are related to active continental margin associated with subduction.
Keywords: copper, Geodynamic place, Rare elements, Subduction, Urumieh- Dokhtar belt -
در این مطالعه از خطوط لرزه ای، اطلاعات چاه های اکتشافی و مشاهدات صحرایی به منظور توصیف هندسه ساختاری زیر سطحی و تاریخچه زمین شناسی دو حوضه رسوبی واقع در بخش شمالی حوضه ایران مرکزی (حوضه های رسوبی حوض سلطان و زاویه)، در بازه زمانی الیگوسن پسین - پلیوسن بهره گرفته شده است. در حوضه رسوبی حوض سلطان، ضخامت سازند قم و بخش زیرین سازند قرمز بالایی توسط دو گسل عادی دوباره فعال شده یعنی گسل های جنوب مره کوه و حوض سلطان کنترل شده است. از سوی دیگر در ناحیه مره کوه، تغییر رخساره مشخصی در توالی رسوبی میوسن پیشین، از فرادیواره تا فرودیواره گسل معکوس شمال مره کوه وجود دارد. این روند تغییرات از رسوبات کربناته سازند قم (در فرادیواره) به رسوبات غالبا تخریبی سازند قرمز بالایی (در فرودیواره) مشخص می کند که گسل شمال مره کوه یک گسل عادی بوده است که بعد ها دچار فعالیت مجدد شده است. در حوضه رسوبی زاویه، توالی الیگوسن - میوسن پیشین به سمت مرزهای شمالی و جنوبی حوضه نازک شده و بازتاب دهنده های لرزه ای بخش زیرین توالی، الگوی پیشرونده (onlap) را با دیواره حوضه نشان می دهند. پدیده ای که نشان می دهد رسوبات بر روی سطح ناهموار و شیب دار دیواره حوضه نهشته شده است. از زمان میوسن میانی (یا در میوسن پسین) رخداد یک فاز دگرریختی فشارشی موجب چین خوردگی و گسلش توالی سنگی حوضه های حوض سلطان و زاویه گردید. رسوبگذاری بخش بالایی سازند قرمز بالایی و واحد پلیوسن همزمان با این دگرریختی است.
کلید واژگان: حوضه رسوبی ایران مرکزی, حوضه حوض سلطان, حوضه زاویه, مره کوه, سازند قمSub- surface geometry of Howz Soltan basin and northwestern part of Zavieh basin, Central Iran BasinWe used 2D seismic profiles, well data and field observation to describe the sub- surface structural styles and geological history of two basins in the northern part of Central Iran Basin (the Howz Soltan and Zavieh basins) from Late Oligocene to Pliocene. Two basin- bounding faults with normal- slip component, the South Moreh Kuh Fault (SMF) and the Howz Soltan Fault (HSF), controlled the thickness of Qom Formation and lower part of Upper Red Formation (URF) in the Howz Soltan basin, particularly during the Early Miocene to early- Middle Miocene. In the Moreh Kuh area, there is also a facies change within the Early Miocene succession from the hanging wall to the footwall of a south- dipping inverted normal fault, the North Moreh Kuh Fault (NMF). The change from carbonated deposits of the Qom Formation (in the hanging wall) to clastic dominated URF (in the foot wall) indicates that the NMF had been a normal fault which was subsequently subjected to inversion. In the Zavieh basin, the Oligocene- Early Miocene succession thins onto the basin margins. The lower part of this interval shows an onlap from the north towards the basin margin. This could be an indication that the basin wall had been slightly inclined prior to the marine transgression. Since the Middle Miocene and/or Late Miocene, the initiation of a regional compressional phase resulted in folding and reverse faulting in the Zavieh and Howz Soltan basins. The deposition of upper URF and Pliocene units was simultaneous with this stage.
Keywords: Central Iran Basin, Howz Soltan basin, Zavieh basin, Moreh Kuh, Qom Formation -
A new and the first mammal fossil locality from the Zagros Basin of Iran is reported here. The fossil locality, known as Dimeh, is located in the Lorestan province, west of Iran. The fauna includes abundant bovid cranial remains, mostly representing boselaphines and palaeoryxoids, as well as gazelles and spiral horned antelopes. Hipparionine horses similar to Hippotherium group are also represented by many individuals and specimens. In addition, large giraffids are among the common elements. Rhinocerotidae, Proboscidea and hyaenids are also present. Based on the current assessment of this fauna, it is most similar to the Middle Maragheh biostratigraphic levels in northwest Iran. Hence, an age of 8-7 Ma (MN 11-12 equivalent) can be assigned for this assemblage. This new fauna is comparable to the Pikermian-type mammal palaeocommunities of the late Miocene and may indicate an extension of these faunas toward Zagros high lands in pursuit of seasonal precipitation and vegetation.Keywords: Neogene, Lahbari member, Bovidae, Lorestan, Dimeh
-
This study was performed to recognize the loess texture in Golestan Province, Iran using the microstructure analysis according to the electron microscopic images. Loess microstructure study allows for investigating the characteristics of particle shape, fabric, cement and porosity in microscopic images. In recent years, computer analysis has been replaced with manual calculation due to its high speed, precision and ease of use. Since the scanning electron microscope (SEM) digital image analysis method can quantitatively determine the loess microstructure and identify the microstructure changes, it was used to analyze the loess texture. The obtained results showed that the loess microstructure changed from north and northeast to south and southwest of Golestan Province. According to microstructural and sedimentology parameters, Golestan Province loess can be divided into 4 zones. The results also showed that microstructural study of loess sediments in Golestan Province could be a useful tool for loess zoning and separating loess sediments from loess-like deposits.Keywords: Loess, Microstructure Analysis, Particle Shape, Fabric, Scanning Electron Microscope (SEM)
-
در این مطالعه با توجه به اعماق سطح بالایی پی سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری و ضخامت این سازند و سازندهای رسوبی بالای پی سنگ، تاثیر ریخت شناسی سطح بالایی پی سنگ بر فضای رسوب گذاری مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از تحقیقات پیشین و داده های بیش از 200 حلقه چاه حفاری شده در میادین نفتی فروبار دزفول و دشت آبادان، نقشه های عمقی سطح بالایی پی سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری و نقشه های هم ضخامت سازند آسماری و سازندهای بالای پی سنگ تهیه گردید. نقشه سطح بالایی پی سنگ نشان می دهد که کمینه و بیشینه مقادیر مربوط به عمق پی سنگ از حدود 7000 تا 15000 متر متغیر است، به طوری که عمیق ترین سطح آن در فروبار دزفول شمالی و کم عمق ترین آن در فروبار دزفول جنوبی و دشت آبادان قرار دارد. نقشه های سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری نیز انطباق خوبی با نقشه سطح بالایی پی سنگ، به ویژه در ناحیه فروبار دزفول شمالی، نشان می دهند. همچنین نقشه های هم ضخامت تهیه شده نیز هم خوانی مناسبی با نقشه عمقی سطح بالایی پی سنگ و سطوح بالایی و پایینی سازند آسماری در این ناحیه دارد. با این وجود در فروبار دزفول جنوبی نقشه سطح بالایی پی سنگ همخوانی منطقی با دیگر نقشه ها نشان نمی دهد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که فضای رسوب گذاری سازند آسماری در فروبار دزفول شمالی و دشت آبادان، عمدتا متاثر از ریخت شناسی سطح بالایی پی سنگ در دوره های مختلف رسوب گذاری بوده است. بنظر می رسد این فضا در فروبار دزفول جنوبی عمدتا تحت تاثیر زون های گسلی پی سنگی قرار داشته است. براساس نتایج این مطالعه بیشترین نرخ تامین رسوب در بخش میانی فروبار دزفول شمالی ثبت شده است.کلید واژگان: زاگرس, فروبار دزفول, پی سنگ, سازند آسماری, فضای رسوب گذاریThe effect of basement’s upper surface morphology on the accommodation development is investigated in this study, through a case study from the Asmari Formation in Dezful Embayment and Abadan Plain. Considering the depth of the basement’s upper surface, position of the studying formation’s bounding surfaces, its thickness and total thickness of basin fill sediments are calculated. Based on the available data from previous researches and data extracted from more than 200 drilled oil wells in the studied area, the maps of basement surface, the Asmari Formation bounding surfaces, isopach maps of the Asmari Formation and total basin fill deposits are created. Results from this study shows the minimum and maximum depth of the basement’s upper surface 7,000 and 15,000 meters respectively. The deepest level of the surface is in the north Dezful Embayment, while the shallowest level in the southern Dezful and Abadan plain. The maps of the formations bounding surfaces well correlates with the basement’s upper surface map, especially in the north Dezful embayment area. Similar results are achived from the correlation of created isopach maps with that of basement’s top. However, slight discrepancy in the correlations is observed in the south Dezful embayment. Results of present study clearly show that development of accommodation space of the Asmari Formation in the north Dezful embayment and Abadan plain was mainly affected by the basement upper surface during different sedimentation periods. The accommodation space in the southern Dezful embayment was most likely affected from the basement faults’ actvities. Highest rate of sediment supply was recorded in the middle part of the north Dezful embayment.Keywords: Zagros, Dezful embayment, Basement, Asmari Formation, Accommodation space
-
The Fahliyan Formation of the Khami Group is the most important oil and gas reservoir in southwestern Iran. The formation attains a thickness of 435.5 m in the oil well X2 in Dorood oil field, Persian Gulf. It is represented mainly by thin-bedded limestones. This formation unconformably overlies the evaporate late Jurassic Hith Formation and conformably underlies the Gadvan Formation. Integrated palaeontological and sedimentological studies supported by an analysis of 150 thin-sections led to the identification of 21 benthic foraminiferal genera dominated by agglutinated forms with an additional 8 algal genera. Two foraminiferal biozones of Berriasian through Hauterivian age include the Pseudochrysalidina (Dokhania) arabica acme zone and Pseudocyclammina lituus- Coscinoconus assemblage zone, and an algal zone includes the Salpingoporella annulata range zone have been recognized. The correlation of the lower Cretaceous petroleum source rock in the Persian Gulf with regions from Tethyan Realm is limited by the lack of the analog formation that can be used for comparison. In this way, the foraminiferal zones are correlated with coeval zones in south and southwest of Iran.
Keywords: Fahliyan Formation, benthic foraminifera, algae, Berriasian-Hauterivian, Persian Gulf -
نشریه علوم زمین، پیاپی 111 (بهار 1398)، صص 301 -310"کوه آهن" یک برجستگی منفرد و با ارتفاع زیاد در دشتی به نسبت مسطح در شمال بلوک طبس و در نزدیکی محل برخورد دو گسل نایبند و کلمرد واقع شده است و رخنمون های گسترده ای از رگه های اکسید آهن، همخوان با گسل ها و شکستگی های خاوری- باختری در گستره کوه آهن وجود دارد. این پژوهش تلاش کرده است با مطالعات ساختاری و دورسنجی گستره به شناخت سازوکار شکل گیری کوه آهن و شیوه جایگیری ماده معدنی در این کوه بپردازد و نقش شکستگیها و گسلهای اصلی گستره را در این فرایند آشکار سازد. در رویکرد دورسنجی با استفاده از دادههای DEM و تصویر ماهواره Aster و فیلترگذاری در جهتهای اصلی، جابه جایی و قطع شدگی ناگهانی واحدهای سنگشناختی و تغییر الگوی آبراههها بررسی شد و شکستگیها و گسلهای گستره شناسایی و به نقشه تبدیل شدند. در برداشتهای میدانی، سازوکار گسلها به ویژه در محدوده معدن کوه آهن تعیین شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که گسل های دارای راستای شمالی- جنوبی (روند گسل نایبند) و شمال خاوری- جنوب باختری (روند گسل کلمرد) بیشتر دارای سازوکار راستالغز راستبر هستند و گسلهای با روند خاوری-باختری، سازوکار راستالغز چپبر با مولفه معکوس دارند. مدل ساختاری این پژوهش پیشنهاد میکند جابه جایی راستالغز بر روی گسلهای همیوغ، فضایی مناسب برای بالاروی (ascend) و تشکیل مواد معدنی گرمابی (hydrothermal mineral) در محدوده معدن فراهم آورده است.کلید واژگان: کوه آهن, بلوک لوت, گسل نایبند, گسل کلمرد, گسلش راستالغز, کانیسازی آهنKuh-e-Ahan is a high-standing single relief within a rather flat plain, which is located in the north of the Tabas block, near the intersection of the Nayband and Kalmard faults and there are great outcrops of fe-oxide, along with eastern-western faults and fractures in Kooh-e-Ahan area.. The present study uses structural and remote sensing methods to discover the mechanism for evolution of the Kuh-e-Ahan, and to understand style of mineralization in the mountain, emphasizing on the role of fractures and major faults. In our remote sensing approach, we used DEM data and Aster satellite images and their filtering in main directions to detect displacements and sudden offsets of lithologic units and changes in drainage patterns. In our field studies, we studied mechanism of the faults, emphasizing on the faults within the Kuh-e-Ahan mining district. The results show N-S faults (Nayband fault trend) and NE-SW faults (Kalmard trend) have a general right-lateral mechanism, and the E-W faults are left-lateral with a reverse component. Structural model developed in this study suggest that strike-slip displacement on conjugate fault provided the space required for ascend and development of hydrothermal mineral deposits within the mine district.Keywords: Kuh-e-Ahan, Lut block, Nayband fault, Kalmard fault, Strike-slip faulting, Iron mineralization
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.