محمدعلی موحدی
-
ناصر القفاری اندیشمند وهابی معاصر، ضمن متهم انگاشتن جابربن یزیدجعفی، او را جاعل و ناشر روایات رجعت خوانده، و با ادعای نقش موضوعیتی وی در گسترش این آموزه، در صدد انکار اصالت آن برآمده است. این امر در حالی است که افزون بر مخدوش بودن مقدمات دعاوی قفاری، و ناتوانی وی در تمییز جابر بن یزید با جابر بن عبد الله صحابی، احادیث باب رجعت، با طرق متعدد و مستقل از جابر ین یزید، به نحو متواتر گزارش شده و صرف نظر از آیات مثبت رجعت، گزارش های متعلق به سده نخست نیز از وجود آموزه ی رجعت در میان اصحاب امیرالمومنین حکایت دارد. هم چنین مطالعه میراث مکتوب امامیه نشان می دهد که اولا گزارش های جابر در باب رجعت فراوان نیست و از راویان هم طبقه با وی چون ابوبصیر اسدی، روایات بیشتری در باب رجعت گزارش شده، و ثانیا گزارش گری جابرجعفی به عنوان یک راوی ممدوح و بهره مند از توثیقات خاص و عام، مورد قبول امامیان است. در نتیجه نه تنها جابر بن یزید، نقش موضوعیتی در نشر آموزه ی رجعت ندارد، بلکه نقش طریقیتی او نیز آنچنان که قفاری ادعا کرده، پر رنگ و انحصاری نیست.کلید واژگان: رجعت, ناصر القفاری, جابر بن یزید جعفی, کلام امامیهThe contemporary Wahhabi thinker Nasser al-Qifari, accusing Jabir bin Yazid al-Jowfi, considered him to be a forger and creator of the hadiths of Rajat. In addtion al-Qifari by claiming Jaber's thematic role in the spread of this doctrine, he sought to deny the authenticity of the doctrine of Raj’at.
This is despite the fact that the premises of al-Qifari's claims are confused and he was unable to distinguish Jabir bin Yazid from Jabir bin Abdullah. In addition to this, basically, the hadiths of the chapter of Raj’at have been reported in a consistent manner in many ways and independently of Jabir bin Yazid, and regardless of the verses that prove Rajat, the reports belonging to the first century also tell about the existence of the doctrine of Rajat among the Companions of Amir al-Mu'minin.
Also, the study of the written heritage of the Imamiyyah shows that, firstly, there are not many narrations of Jabir about the Raj’at, and more narrations about the Raj’at have been reported from narrators of the same class as him, such as Abu Basir Asadi, and secondly, the narrations of Jabir al-jowfi - a praised narrator benefiting from specific and general -endorsements is accepted by Imami thinkers. As a result, not only Jabir bin Yazid does not have a thematic role in the publication of the doctrine of Raj'at, but also his tariqa role is prominent and exclusive as al-Qifari has claimed.Keywords: Raj'at, Jabir Al-Jo'fi, Naser al-Qifari's, Imamiya theology -
اگرچه با فقدان تک نگاری های مهدوی متقدم، سابقه و اصالت پاره ای از آموزه های امامی چون غیبت، با انتقادهایی روبرو شد، اما بازسازی آن آثار، می تواند بخش هایی از میراث حدیثی عصر حضور را دردسترس قرار دهد. محمد بن جمهور(154-256ق) از ملازمان امام هشتم با نگارش کتابی سترگ با عنوان الملاحم، سهم قابل اعتنایی را در ثبت و انتقال میراث حدیثی مهدویت و غیبت به نسل های بعدی داشته است. این اثر اگرچه همینک مفقود است، اما توسط دو تن از شاگردان او، به مدارس حدیثی قم و بغداد راه یافت. همین نکته فرضیه امکان بازسازی این اثر را در پی دارد. پژوهش در آثار موجود مدرسه قم و بغداد در سده چهارم، 42حدیث از این اثر سترگ را در دسترس قرار می دهد. مطالعه ی این احادیث نشان می دهد که اندیشه غیبت و آموزه های فرعی مرتبط با آن با بسامد قابل ملاحظه ای در زمان حضور امامان مورد توجه بوده است. زیرا افزون بر 5 حدیث صریح در باب غیبت و پاره ای از فرعیات آن، احادیث قابل اعتنای دیگری نیز در باب امامت گزارش شده که مجموع آنان تاکید دیگری بر غیبت صاحب الامر است. مهم ترین دستاورد متن حاضر افزون بر بازسازی یک اثر حدیثی مفقود، پاسخ گویی به شبهه ی فقدان مستندات آموزه غیبت در عصر حضور است.
کلید واژگان: محمد بن جمهور العمی, کتاب الملاحم الکبیر, تک نگاری های مهدوی, غیبت, بازسازی آثار حدیثی -
به رغم تفاوت های مبنایی در پاره ای از مباحث مربوط به امامت و باورداشت قایمیت میان امامیان و زیدیان، گزارش های در دسترس از همگرایی در خور توجه این دو گروه حکایت دارد. این همگرایی که در عصر غیبت با تدوین جوامع حدیثی و آثار اختصاصی از سوی مولفان امامی، بروز و ظهور بیشتری یافت_ از سوی پاره ای از خاورشناسان_ به عدم اصالت و فقدان مستندات تاریخی در عصر حضور متهم شد. بی گمان، بازسازی آثار مفقود شده متقدمان زیدیه و درنگ در گزارش های بازسازی شده با هدف سنجش همگرایی پیش گفته و پاسخ به انتقادات یادشده سودمند است. ابو سعید رواجنی_ عالم زیدی عصر حضور _ با نگارش آثار اختصاصی در مهم ترین مباحث امامت و مهدویت، نقش قابل اعتنایی را در انتقال میراث حدیثی زیدیه به جوامع علمی سده های بعد داشته است. بازسازی تک نگاری او با عنوان اخبار المهدی، افزون بر آن که از وجود پاره ای از مهم ترین باورهای امامتی و مهدویتی امامیه در عصر حضور حکایت دارد، از همگرایی زیدیان متقدم و امامیان سلف نیز سخن می گوید. حصر شمار امامان؟عهم؟ به دوازده تن، نسب ایشان، غیبت طولانی قایم و تولد مخفی او، از مهم ترین فواید کلامی بازسازی این اثر است.
کلید واژگان: زیدیه, بازسازی تک نگاری های مهدوی, عباد بن یعقوب, کتاب اخبار المهدیEmamat Pajouhi, Volume:10 Issue: 27, 2021, PP 119 -155Despite the fundamental difference of some issues on the Imamate and Mahdism between the Imamites and Zaydites, the extant accounts demonstrate a close convergence between them. The convergence that increased in the occultation era by the composition of Hadith compilation, is accused of not being authentic by some orientalists. Indeed, the reconstruction of the lost works of the ancient Zaydite scholars and study of them is useful to find the convergence and response to the orientalists’ claims. Abū Sa’īd Rawājinī, the Zaydite scholar at the time of presence of Imams, played a vital role in the transmission of Zaydite Hadith heritage to the next generation by composing some specialized books in Imamate and Mahdism. The reconstruction of his monograph “Akhbār al-Mahdī” not only approve the existence of some Imamite beliefs on Imamate and Mahdism in the time of presence of Imams, but assert the convergence between the Imamite and Zaydite in this era. The number of the Imams as twelve men, their ancestry, the long occultation of Mahdī, and his hidden birth, are the main advantages of this reconstruction.
Keywords: Zaydite, Reconstruction of the Mahdism Monograph, ‘Abbād b. Ya’qūb, Akhbār al-Mahdī book -
فزاری، محدث سده ی سوم بغداد، جایگاه قابل اعتنایی در انتقال میراث حدیثی امامیه به سایر مدارس آن دوران، در مباحث کلامی، به ویژه در مساله مهدویت و غیبت دارد. وی از سوی پاره ای از رجالیان متقدم به کذب و غلو متهم شده و استثنای او از اسانید نوادر الحکمه، در کنار معضلات دیگر، قول به ضعف او را شهرت بخشیده است. این امر در حالی است که او از توثیقات عام و خاص قابل اعتنایی نیز بهره مند است. همین تشتت آراء درباره ی او، و اهمیت گزارش های فزاری در مباحث کلامی، شناخت دقیق تر شخصیت رجالی او را ضرورت می بخشد. ناتمامی قریب به اتفاق ادله ی ضعف او، در کنار شواهد دردسترس از صحت مذهب و حسن حال وی، قول به ضعف او را با انصراف جدی همراه می کند. کثرت روایت اجلای امامیه از او در کنار توثیق مباشران وی و آگاهی معدل از تضعیفات مربوط به او، قول به وثاقت او را رجحان می دهد.
کلید واژگان: جعفر بن محمد بن مالک, فزاری, جرح و تعدیل, میراث حدیثی مهدویتHadith Sciences, Volume:25 Issue: 2, 2020, PP 147 -171Al-Fazārī, the traditionist of the third/ninth century in Baghdad, enjoys a position worthy of heeding in transmission of the Imāmī hadith heritage to other hadith schools of that era, in the field of Islamic scholastic theological discussions, particularly, in the issue of Mahdi'ism and Occultation. He has been accused of falsehood (kidhb) and extremism (ghuluww) by some of early Rijal experts. His exclusion from the isnads of Nawādir al-Ḥikmah along with other problems, has made the idea of his weakness well-known, while he enjoys general and specific authentications which are worthy of heeding. This very diversity of opinions about him as well as the importance of alFazārī's reports in theological discussions, make it necessary to understand his Rijal-oriented character more precisely. Imperfection of almost all evidences for his weakness, along with available proofs denoting the validity of his denomination, and the goodness of his behavior seriously questions the opinion of his weakness. Plethora of the prominent Imāmī scholars' narrations from him along with authentication of his representatives as well as the awareness of those who have authenticated him of the opinions about his weakness, altogether make it preferable to maintain he is reliable.
Keywords: Ja`far ibn Muhammad ibn Mālik al-Fazārī, discrediting, accrediting (al-jarḥ wa alta`dīl), hadith-oriented heritage of Mahdi'ism (messianism) -
حیات پس از مرگ از مهم ترین آموزه های دینی است. اندیشمندان مکاتب مختلف در درازنای تاریخ براهین متعددی را با روش ها و اهداف متفاوت در راستای توجیه یا اثبات این آموزه اقامه کرده اند. به رغم تعدد این برهان ها می توان در یک تقسیم منطقی، این براهین را به چهار گونه ی کلی براهین امکانی، براهین تجربی، براهین معقولیت، و براهین ایجابی دسته بندی نمود. هر یک از گونه های مذکور، با روشی متفاوت، هدف یا اهدافی خاص را پی می گیرد و در صدد دست یابی به غایتی متفاوت با سایر گونه هاست. نا آگاهی از هدف این براهین،گاهی سبب بروز انتقاداتی شده که سنجش آن انتقادات در پرتوی هدف اصلی برهان ها ضروری است. هم چنین پاره ای از براهین ارایه شده، به رغم نگاه مشهور، توان اثبات مدعای خود را ندارند و از همین جهت فاقد ارزش علمی هستند. مهم ترین دستاورد متن حاضر افزون بر گونه شناسی مشهورترین براهین معاد، سنجش کارآمدی هریک از آن براهین است.
کلید واژگان: معاد, براهین معاد, امکان معاد, معقولیت معاد, اثبات معاد -
روش قرطبی در ارزیابی و فهم حدیث منزلت، آسیب هایی را به همراه داشته است. گستردگی و کثرت این آسیب ها در کنار قطعیت صدور و سادگی الفاظ و عبارات این حدیث، فرضیه تاثیر پیش فرض های اعتقادی وی را بر فقه الحدیث او به ذهن متبادر می سازد. این فرضیه آنگاه تقویت می شود که دانسته شود وی با خودداری از فحص طرق صدور این خبر، از تشکیل خانواده حدیثی نیز پرهیز نموده و با اصرار بر انحصار صدور حدیث منزلت به جریانی خاص، حجم انبوهی از مستندات را - که در فهم مقصود این خبر نقش داشته - به طور کلی نادیده گرفته است. افزون بر این، جزمیت پیشینی بر معنای مخالف حدیث، و شتاب در فهم عبارات و مقصود این خبر، تصویری را از این حدیث به دست داده که عوض سازگاری با مواضع صدور و انطباق بر متن و معنای آن، تنها به پیش فرض های کلامی نویسنده آن شبیه است و نیازهای کلامی او را برآورده می سازد.
کلید واژگان: باورهای کلامی, فقه الحدیث, حدیث منزلت, قرطبی, خلافتQurṭubī's method in evaluation of the Hadith of Manzilayh (Tradition of
the Rank) suffers from certain harms (i.e. methodological problems). While the hadith enjoys certainty of issuance and simple words and phrases, vastness and plethora of these harms make one assume that Qurṭubī has had doctrinal premise to his comprehension of hadith (fiqh al-hadith). This proposition is strengthened if one understands that he has avoided searching the paths of issuance of this hadith and hence has prevented the formation of hadith family. Having insisted on exclusiveness of issuance of the hadith of Manzilayh to a particular trend, he has totally ignored a massive volume of supporting documents that have played role in understanding the purpose of this hadith. In addition, the dogmatism in advance with regard to a meaning opposite to the hadith, and hurriedness in understanding the phrases and purpose of this report, have given us a depiction of this hadith that instead of compatibility with the positions of its issuance, and its conformity with the text and its meaning is merely similar to the theological premises of Qurṭubī and meets his theological needs.Keywords: theological beliefs, fiqh al-hadith (hadith comprehension), Hadith al-Manzilah (the hadith of the rank) -
القطره من بحار مناقب النبی و العتره اثری حدیثی _ کلامی است که در راستای بازخوانی فضائل اهل بیت علیهم السلام تالیف یافته است. ساختار سنتی، سازواره نه چندان نظام مند، و اندک بودن دستاوردهای نوین علمی این کتاب، اگرچه معضل فرو غلتیدن در دوره تکرار را به همراه داشته، اما این تکرار، در جهت حفظ و تثبیت داشته های حدیثی، احیای روش کلامی اسلاف امامیه، و کاستن از ضریب اشتغال یک سویه به مباحث فقهی صرف، به گونه ای هدفمند پیگیری شده است. علاوه بر ادای دین به معصومان، تاکید بر لزوم توجه به معارف اهل بیت، و هشدار نسبت به ضرورت پیروی از ایشان را نیز می توان در فهرست انگیزه تالیف این اثر جای داد.کلید واژگان: سید احمد مستنبط, القطره من بحار مناقب النبی و العتره (کتاب), کتابشناسی احادیث اعتقادی''Al Qatrata men Behar Manaqeb al Nabi va al Itrah'' is a book of theology and hadith which has been written for the purpose of reviewing the virtues of Ahl Al-Bayt (the Prophet''s Household)(PBHT). Its traditional structure¡ its rather poor systematicity¡ and its meagerness of new scientific achievements have led to being somehow accused of repetition. However¡ this repetition could be said to have been purposeful in terms of maintaining and establishing the pre-existing hadiths¡ reviving the theological methods of early Imamyyeh¡ and decreasing the proportion of a one-sided preoccupation with mere jurisprudential discussions. In addition to paying tribute to the Infallibles¡ an emphasis on the necessity of attending to Ahl Al-Bayt''s teachings as well as a warning about the necessity of following them are among the motives of writing the bookKeywords: the position of Imam, theological belief, Rijali judgement, neo, Rijali basics
-
سخنان پیامبر گرامی اسلام در روز غدیرخم به گونه های مختلفی از حیث حجم ثبت و ضبط شده است. طولانی ترین متن منقول از این سخنان که به آن خطبه طولانی غدیر گفته شده است، نسبت به سایر گونه ها به ویژه نسبت به حدیث غدیر، کمتر مورد بحث و کاوش سندی و دلالی قرار گرفته است. گرچه تعداد اندکی از عالمان و پژوهشگران امامی، پیرامون متن این خطبه آثاری از خود به جای نهاده اند، اما در مورد اعتبار سندی آن، پژوهش دقیقی صورت نگرفته است. از این رو، در متن پیشارو کوشیده شده است آخرین سند موجود از خطبه طولانی غدیر، که در اثری از آثار سال های واپسین حیات سید بن طاووس به نام التحصین مضبوط گشته، مورد بررسی رجالی واقع شود. در این راه پس از بیان مقدماتی پیرامون تفاوت میان (حدیث غدیر) و (خطبه غدیر) و تقسیم بندی گونه های مختلف ضبط سخنان پیامبر و ارائه فهرستی از منابع موجود به ترتیب زمان، به پژوهشی مختصر در خصوص آثار مرتبط با این سند و مآخذ آن پرداخته شده است. در این پژوهش با بررسی ها و پژوهش های رجالی صورت گرفته، وثاقت تمامی راویان شیعه و مخالف مذکور هر طبقه، مطابق با مبانی رجالی آن مذهب، مورد بررسی قرار گرفته، و در نهایت با تکیه بر نظریه اطمینان، سند این خطبه در حکم (موثق) دانسته شده است.
Sayings of the Holy Prophet (S) in the Day of al-Ghadir have been recorded in various extents. The longest available text of these sayings (which is called the long Sermon of al-Ghadir) has been discussed and studied as for chain of transmitters and references to a lesser extent than other versions and in particular the hadith of al-Ghadir. Though some Imami scholars and thinkers have created some works about this sermon, no accurate study has been made about the authenticity of its chain of transmitters. Thus, in the present writing, the author has tried to study the last available chain of transmitters of the long Sermon of al-Ghadir as recorded in a work called al-Tahsin written by Sayyid Ibn Tawus in the last years of his life. To do so, at first, the author has mentioned some preliminary points about differences between the hadith of al-Ghadir and the Sermon of al-Ghadir,classified various ways in which sayings of the Holy Prophet (S) have been recorded, and provided a chronologically ordered list of the available sources; then, he has gone to study the works concerning this chain of transmitters and its resources. In the present research, studies made about this chain of transmitters have been analyzed, and authenticity of all Shi’i transmitters as well as that of the opponents has been assessed; in conclusion, and based on the theory of reliability, the chain of transmitters of this Sermon has been considered as being “authentic”.Scientific Dialogue
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.