دکتر مجتبی باقری
-
بیان مسئله:
داوری و ارزیابی طرح های معماری، همواره یکی از چالش های پیش روی طراحان و معماران است. این چالش در عرصه حرفه ای به سبب حساسیت طرح ها و مقیاس آن ها، بیشتر به نظر می رسد. به طورکلی نبود معیارهای مدون و شفاف جهت داوری طرح های معماری، مهم ترین دلیل این مسئله به شمار می رود. شکل گیری زمینه های فکری پژوهش، مطرح شدن این سوالات است: داوری و ارزیابی طرح های معماری با چه معیارهایی انجام می گیرد؟ آیا ارائه دهندگان طرح ها در ادارات دولتی از انتخاب طرح برتر رضایت خاطر دارند؟ یا این انتخاب را نتیجه سلائق شخصی داوران، رانت های سیاسی، و معروفیت رقبای شرکت کننده می دانند؟ و درنهایت، آیا انتخاب طرح برتر طبق ضوابط و معیارهای خاصی که همه پسند است، شکل می گیرد؟
هدف پژوهش:
تعیین سازوکار، معیارها و مشخصات داوران این گونه طرح ها و درنهایت چک لیست پیشنهادی جهت داوری و ارزیابی است.
روش پژوهش:
داده های پژوهش، حاصل تحلیل مصاحبه های باز و نیمه عمیق از خبرگان عرصه معماری است. در این پژوهش، روش کاربردی استفاده از «گراندد تئوری» در پژوهش های معماری با هدف اعتلای تعیین معیارهای داوری طرح بناهای عمومی در ارگان های دولتی براساس تفسیر خبرگان این رشته بیان شده است.
نتیجه گیرییافته های پژوهش و بیشترین تعداد مقوله های منتج شده، به مشخصات داوران و چگونگی داوری آن ها اشاره دارد و مبین این نکته است که، درصورت به کارگیری داوران متخصص و دارای صلاحیتجهت داوری طرح، پروسه داوری به طور صحیح مسیر خود را طی کرده و معضلات مربوط به آن کاهش می یابد. درنهایت، مقوله هسته تحت عنوان «هیات منتخب داوری مشروع و صلاحیت دار»، همچنین معیارها، شرایط دخیل در داوری و مشخصات داوران این گونه طرح ها ارائه شده است.
کلید واژگان: معیارهای داوری, بناهای عمومی, ادارات دولتی, گراندد تئوری, مشخصات داورانProblem statement:
Judgment and evaluation of architectural designs have been among the challenges that designers and architects deal with. This challenge is more serious at the professional level due to the sensitivity of designs and these scales. In general, the lack of comprehensive and clear criteria for evaluating and judging architectural designs is named as the most substantial reason causing this issue. The intellectual foundations of the study have been shaped based on the following questions: What criteria are used to judge and evaluate architectural designs? Are design providers or participants in governmental organizations satisfied with the top design chosenor is this choice the outcome of the personal interests of the jury, political rents, and popularity of consultant companies or competitors? Finally, is the top design selected based on certain criteria and regulations that are everyone’s favorite?
Research objectiveThe study attempts toidentify the mechanism, criteria, and characteristics of the jury that judges these designs, and finally develop the proposed checklist forjudging and evaluating public building’ design in governmental organizations.
Research methodThe datawere obtained from analysis of open and semi-in-depth interviews with architecture experts. This study uses the practical method of “Grounded Theory” in architectural studies to identify the judgment criteria for public buildings’ design in governmental organizations based on the interpretations provided by architecture experts.
ConclusionResearch findings and categories point to the characteristics of the jurors and their judgment technique. The results show that when professional and competent jurors are employed to judge the architectural designs, the judgment process and its criteria are done accurately with fewer problems. Ultimately, the core category or theme titled “The selected legitimate and competent jury” has been presented in addition to the criteria and conditions involved in the judgment process, as well as the characteristics of the jurors who judge these designs.
Keywords: Judgment Criteria, public buildings, Governmental organizations, Grounded theory, Jurors’ Characteristics -
داوری و ارزیابی طرح های معماری یکی از چالش های اصلی این رشته می باشد. این چالش در تمام مراحل و سطوح معماری چه در جوامع دانشگاهی و چه در جوامع حرفه ای وجود دارد. به دلیل عدم وجود معیارهای مشخص و مدون، جهت داوری و ارزیابی طرح ها، اعتراض به نتایج داوری و در نهایت سردرگمی طراحان و شرکت کنندگان مشهود است. با توجه به تفاوت ذاتی رشته معماری با سایر رشته ها و علوم، سازوکار مدون و علمی جهت داوری و ارزیابی در طرح های معماری وجود ندارد. داوری طرح های معماری عموما بر مبنای سلایق شخصی، دانش ضمنی ارزیابان و تجربه های قبلی آن ها و هم چنین انتظارات و سفارشات کارفرما از طرح انجام می گیرد. این پژوهش به وسیله روش تحلیل سلسله مراتبی، به داوری طرح های معماری ارایه شده به نهادهای دولتی می پردازد. این روش، با تبدیل مسایل پیچیده به سلسله مراتبی از عوامل متشکل از آن به یک راه حل مناسب که بیش ترین تناسب را با اهداف و معیارهای مورد نظر داشته باشد، دست پیدا می کند. بر این اساس در مرحله اول از طریق مطالعات کتابخانه ای و تهیه پرسش نامه معیارهایی که در طرح های معماری در نهاد های دولتی توسط خبرگان و کارشناسان دفاتر فنی ارایه شده استخراج گردید. سپس از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی به مقایسه دو به دویی معیارها پرداخته و در نهایت وزن نسبی هر معیار محاسبه گردید و سپس امتیاز نهایی هر معیار جهت ارزیابی و داوری طرح ها مشخص شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تکنیک AHP (تحلیل سلسله مراتبی)، با توجه به منعطف بودن، سادگی و به کارگیری همزمان معیارهای کمی و کیفی، می تواند در ارزیابی و داوری طرح های معماری در نهادهای دولتی کاربرد مطلوبی داشته باشد.کلید واژگان: داوری و ارزیابی, معیار, تحلیل سلسله مراتبی, روش AHP, نهاد های دولتیEvaluating and judging architectural designs has always been challenging. This challenge exists at all stages and levels of architecture, both in academic and professional communities. Due to the lack of criteria, guidelines or standard and codified regulations for judging and evaluating projects, objections to the results of judging and ultimately confusion of designers and participants is evident. Due to the essential differences between the field of architecture and other disciplines, there is no scientific and codified mechanism for judging and evaluating architectural designs. Judging of projects is generally based on personal tastes, tacit knowledge and previous experience of judges and the expectations and orders of the employer of the project. The present study uses Analytic Hierarchy Process (AHP) to evaluate and judge the architectural designs submitted to government agencies. This method, by transforming complex problems into a hierarchy of its constituent factors, achieves the appropriate solution that is most relevant to the objectives. Accordingly, in the first stage, through library studies and preparation of a questionnaire, the criteria presented in the architectural plans in government institutions by experts and experts of the technical office were extracted. Then, through the method of hierarchical analysis, the two criteria are compared and finally the relative weight of each criterion is calculated. And then the final score of each criterion is determined for evaluation and judging. The results show that AHP (hierarchical analysis) technique, due to its simplicity, flexibility and simultaneous application of quantitative and qualitative criteria, can be used in evaluating and judging architectural designs.Keywords: evaluation, Criteria, Government institutions, hierarchical analysis, AHP method
- این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شدهاست.
- مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه میکند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایشها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامدهاست.
- اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.