به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت
مقالات رزومه:

دکتر محمد رضا زرگران

  • پریسا مدی سعدآبادی، محمدرضا زرگران*، سید یحیی صالحی لیسار، زهرا هاشمی خبیر

    این پژوهش در سال 1399 با هدف بررسی تنوع و غنای گونه ای کنه های اریباتید در جنگل های بلوط و داغداغان ارسباران (اهر و کلیبر)، استان آذربایجان شرقی اجرا شد. نمونه برداری از خاک در اردیبهشت و خرداد انجام شد. کنه های موجود در نمونه های خاک با استفاده از قیف برلیز جداسازی و در محلول نسبیت شفاف سازی شدند، سپس از آنها اسلاید میکروسکوپی تهیه شد. کنه های نهان استیگمایان پس از شناسایی، شمارش و شاخص های تنوع و یکنواختی شانن و سیمسون و غنای گونه ای آنها با استفاده از نرم افزار Ecological methodology 6.0 محاسبه شد. در این پژوهش، 29 گونه کنه اریباتید از 27 جنس و 23 خانواده به شرح زیر شناسایی شدند.Cosmochthonius lanatus Michael, Sphaerochthonius splendidus Berlese, Steganacarus (Tropacarus) carinatus Koch, Papillacarus pseudoaciculatus Mahunka, Rhysotritia ardua Koch, Nothrus biciliatus Koch, Hermanniella septentrionalis Berlese,  Plesiodamaeus ornatus Pérez-Íñígo,  Belba sp., Xenillus setosus Grobler, Ozman & Cobanoglu, Fosseremus quadripertitus Grandjean, Rhinoppia obsoleta Paoli, Ramusella (Ramusella) puertomonttensis Hammer, Ramusella (R.) sengbuschi Tokyoensis, Ramusella (R.) sengbuschi  Str., Graptoppia (G.) sundensis acuta Ayyildiz, Rectoppia sp., Suctobelella sp., Austrocarabodes (Austrocarabodes) foliaceisetus Murvanidze & Weigmann, Tectocepheus velaus Michael, Eupelops acromios Haman, Berlesezetes aegypticus Balogh & Mahunka, Oribatula (O.) tibialis allifera Subías, Protoribates (P.) paracapucinus Mahunka, Scheloribates fimbriatus Thor, Ceratozetes conjunctus  Mihelčič, Punctoribates angulatus Bayartogtokh, Grobler & Cobanoglu, Galumna sp., Pilogalumna sp.بیشترین فراوانی کنه ها، در شهرستان اهر و کلیبر به ترتیب متعلق به گونه های Scheloribtes fimbriatus و Oribaiula tibilis بود. مقادیر شاخص های تنوع گونه ای محاسبه شده در منطقه کلیبر در خرداد بیشتر از اردیبهشت بود. تنوع و غنای گونه ای کنه های اریباتید در شهرستان کلیبر با پوشش گیاهی بلوط، به دلیل بالاتر بودن رطوبت و اسیدی بودن خاک، بیشتر از شهرستان اهر به ثبت رسید.

    کلید واژگان: تنوع, کنه های اریباتید, جنگل, ارسباران, خاک
    Parisa Medi Saadabadi, MohammadReza Zargaran *, Seyed Yahya Salehi-Lisar, Zahra Hashemi Khabir

    This research was conducted in 2020 in order to investigating the species diversity and abundance of oribatid mites in the oak and hornbeam forests of Arasbaran (Ahar and Kaleibar) in East Azerbaijan Province. Soil sampling was carried out in May and June. Oribatid mites present in soil samples were separated using Berlese funnels and clarified in relative solution, followed by preparation of microscope slides. After identification, counting, diversity and evenness indices (Shannon and Simpson), as well as species richness were calculated using Ecological Methodology 6.0 software. In general, 29 species of Oribatid mites from 27 genera and 23 families were identified in this study: Cosmochthonius lanatus Michael, Sphaerochthonius splendidus Berlese, Steganacarus (Tropacarus) carinatus Koch, Papillacarus pseudoaciculatus Mahunka, Rhysotritia ardua Koch, Nothrus biciliatus Koch, Hermanniella septentrionalis Berlese, Plesiodamaeus ornatus Pérez-Íñígo, Belba sp., Xenillus setosus Grobler, Ozman & Cobanoglu, Fosseremus quadripertitus Grandjean, Rhinoppia obsoleta Paoli, Ramusella (Ramusella) puertomonttensis Hammer, Ramusella (R.) sengbuschi Tokyoensis, Ramusella (R.) sengbuschi Str., Graptoppia (G.) sundensis acuta Ayyildiz, Rectoppia sp., Suctobelella sp., Austrocarabodes (Austrocarabodes) foliaceisetus Murvanidze & Weigmann, Tectocepheus velaus Michael, Eupelops acromios Haman, Berlesezetes aegypticus Balogh & Mahunka, Oribatula (O.) tibialis allifera Subías, Protoribates (P.) paracapucinus Mahunka, Scheloribates fimbriatus Thor., Ceratozetes conjunctus Mihelčič, Punctoribates angulatus Bayartogtokh, Grobler & Cobanoglu, Galumna sp., Pilogalumna sp. The highest abundance of mites in Ahar and Kaleibar belonged to Scheloribtes fimbriatus and Oribaiula tibilis, respectively. The calculated species diversity indices in the Kaleibar region during June were higher than those in May. The diversity and species richness of oribatid mites were higher in Kaleibar with oak vegetation, which could be due to the higher humidity and acidity of the soil compared to Ahar.

    Keywords: diversity, Oribatid mites, Forests, Arasbaran, soil
  • احمد اسدی، محمدرضا زرگران*، سید رستم موسوی میر کلا

    یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل های بلوط، پروانه جوانه خوار بلوط (Tortrix viridana L.) است که با تغذیه از برگ و جوانه های درختان بلوط خسارت زیادی را به این جنگل ها وارد می کند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تغییرات جمعیتی این آفت در طبقات ارتفاعی مختلف از سطح دریا بود. این پژوهش در سال 1397 در مناطق پردانان و میرآباد انجام شد. در هر منطقه در سه طبقه ارتفاعی، خط نمونه هایی با فواصل 100 متر پیاده و در هر طبقه ارتفاعی تعداد 30 درخت دارمازو (Quercus infectoria Olivier) که در راستای خط نمونه مشخص قرار داشتند و از لحاظ شکل ظاهری (تاج و ارتفاع) مشابه بودند، مورد اندازه گیری قرار گرفتند. از هر درخت چهار شاخه در چهار جهت اصلی انتخاب (هر جهت یک شاخه به طول 50 سانتی متر) و لاروهای آفت شمارش و قطر شاخه ها نیز اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد با توجه به تنوع اقلیمی دو منطقه، تعداد لاروهای جوانه خوار بلوط در منطقه پردانان بیشتر از منطقه میرآباد بود. همچنین تعداد لاروهای این آفت برای هر دو منطقه در طبقه ارتفاعی 1300-1200 متر به ثبت رسید که نشان از مساعد بودن شرایط برای فعالیت لاروهای آفت دارد. طبقه ارتفاعی در پراکنش این آفت در جهات مختلف تاج درخت بی تاثیر بود به طوری که بیشترین مقدار تراکم لاروهای جوانه خوار بلوط در هر سه طبقه ارتفاعی در جهت شرقی تاج درخت و کمترین مقدار آن نیز در جهت غربی درختان به ثبت رسید.

    کلید واژگان: زاگرس, آفت, بلوط, پراکنش, تغییرات جمعیت, جوانه خوار بلوط
    Ahmad Asadi, MohammadReza Zargaran *, Seyed Rostam Mousavi Mirkola

    One of the main destruction factors of oak forests is the oak leaf roller Tortrix viridana L. which causes a lot of damage to these woods by feeding leaves and buds of oak trees. The purpose of study was to investigate the population changes of this pest in different altitudes. This research was conducted in 2018 in Perdanan and Mirabad. In each region, in three elevation classes, transects with 100 meters’ intervals, and in each elevation class, 30 individuals of Quercus infectoria Olivier, which were located along the specific transect and in terms of appearance approximately similar, measured. In each tree, four branches were selected in four main directions (each direction of a length of 50 cm) and the pest larvae counted and the diameter of the branches were measured. Data were analyzed by SPSS 18 software and comparison of means was performed using Duncan's multiple range test. Results showed that according to the climatic diversity of two regions, the number of T. viridana larvae in the Perdanan was higher than Mirabad. Also, the number of larvae was recorded for both areas in the 1200-1300 meters’ elevation, which shows that the favorable conditions for larvae activity. The elevation class had no effect on distribution of pest in directions of the tree crown. The highest number of larvae in all three elevation classes was recorded in the eastern direction of the tree and its lowest amount were recorded in the west direction.

    Keywords: Zagros, Pest, Oak, Distribution, Population dynamism, Oak leaf-roller
  • علی خداکریمی مغانجوقی، محمدرضا زرگران*، حسین لطفعلی زاده، جواد اسحاقی راد

    زنبورهای گال زای بلوط در خانواده Cynipidae از مهم ترین حشرات وابسته به درختان بلوط هستند. به منظور جمع آوری و شناسایی جوامع پارازیتوییدهای زنبورهای گال زا روی بلوط دارمازو Quercus infectoria Oliv. نمونه برداری از گال ها با توجه به جمع آوری نسل غیرجنسی زنبورهای گال زای بلوط در مهر 1396 و در دو دامنه ارتفاعی (1500-1300 و 1700 -1500 متر از سطح دریا) در مناطق پردانان و میرآباد انجام گرفت. حشرات خارج شده از گال ها شناسایی و سپس شاخص های تنوع و غنای گونه ای آنها با استفاده از نرم افزار Ecological Methodology 3/0 محاسبه شد. میانگین تیمارهای اندازه گیری شده بین دامنه های ارتفاعی با آزمون تی استیودنت مستقل در نرم افزار SPSS 21 مقایسه شد. براساس نتایج از دو منطقه تحت بررسی بیست گونه زنبور گال زای بلوط و ده گونه زنبور پارازیتویید متعلق به پنج خانواده از راسته بال غشاییان شناسایی شد. از بیست گونه زنبور گال زای بلوط جمع آوری شده، فقط پانزده گونه دارای پارازیتویید بودند. دو گونه زنبور گال زای Andricus coriarius Hartig وAndricus coriariformis Melika et al.  دارای بیشترین تعداد زنبور پارازیتویید بودند. در بین زنبورهای پارازیتویید شناسایی شده نیز بیشترین فراوانی مربوط به گونه Aulogymnus gallarum Linnaeus بود که دست کم در ده گونه زنبور گال زای بلوط اصلی ترین پارازیتویید بود و با فراوانی زیاد مشاهده شد. مقادیر میانگین شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای پارازیتوییدهای زنبورهای گال زای بلوط دارمازو در مناطق و همچنین در دامنه های ارتفاعی متفاوت، از اختلاف معنی داری برخوردار نبودند.

    کلید واژگان: آذربایجان غربی, بلوط دارمازو, تغییرات جمعیتی, دشمن طبیعی, گال
    A .Khodakarimi Moghanjughy, M.R. Zargaran *, H .Lotfalizadeh, J .Eshaghi-Rad

    Oak gallwasps (Family: Cynipidae) are among the most important insects associated with oak trees. To identify the parasitoid communities of gall wasps on Quercus infectoria Oliv., galls were sampled in October 2018 due to the collection of asexual generations of oak gall wasps. Sampling was carried out at two altitudes (1300-1500 and 1500-1700 m) in the Pidaranan and Mirabad areas in 2018. Parasitoid species were identified, and their abundance, species diversity, and richness indices were calculated using Ecological Methodology ver. 3.0 software. The means of the treatments were compared between altitude slopes using an independent student t-test with SPSS ver. 21 software. Results showed that 20 species of gall wasps and 10 species of parasitoid wasps belonging to five families of the order Hymenoptera were collected and identified. Of the 20 species of oak galls, 15 had parasitoids. The two species Andricus coriarius Hartig and Andricus coriariformis Melika et al. had the highest number of parasitoid wasps. Among the parasitoid wasps, the most frequent species was Aulogymnus gallarum L., which was introduced as the main parasitoid in at least 10 gall wasp species with high population density. The mean values of parasitoid species diversity and evenness indices for gall wasp species on Q. infectoria in different regions and altitude slopes were not significantly different from each other.

    Keywords: demographic change, gall, Natural Enemy, Quercus infectoria, West-Azarbaijan
  • علیرضا غزفر، محمدرضا زرگران*، حسین لطفعلی زاده، جواد اسحاقی راد

    پروانه دم قهوه ای برگ خوار بلوط (.Euproctis chrysorrhoea L) یکی از مهم ترین آفات برگ خوار درختان بلوط در جنگل های ارسباران است. این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های زیست شناسی، پراکنش و تغییرات جمعیتی این آفت در هشت رویشگاه از شهرستان های اهر و هوراند از توابع استان آذربایجان شرقی در سال های 1399 و 1400 انجام شد. پس از انتخاب 20 درخت بلوط (.Quercus petraea (Matt.) Liebl) در هر رویشگاه، 10 لانه زمستان گذران از هر درخت نمونه جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. لاروهای زمستان گذران شمارش و با ترازوی دیجیتالی حساس وزن شدند. دوره زندگی آفت در شرایط صحرایی بررسی و عرض کپسول سر لاروها نیز با استفاده از لام مدرج اندازه گیری شد. برای بررسی تفاوت رویشگاه های مورد مطالعه ازنظر میانگین تعداد و وزن لاروهای موجود در لانه های زمستان گذران و مقایسه میانگین آن ها به ترتیب از آزمون های تجزیه واریانس و دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که پروانه دم قهوه ای برگ خوار بلوط، پنج سن لاروی دارد. اغلب لاروهای درون لانه های زمستان گذران (حدود 90 درصد)، مربوط به سن سوم لاروی بودند. همه درختان بلوط نمونه در همه رویشگاه های مورد مطالعه به این آفت آلوده بودند. به طوری که روی هر درخت نمونه، حداقل چندین لانه لاروی مشاهده شد. میانگین تعداد و وزن لاروهای درون لانه ها در رویشگاه های سه گانه هوراند در یک گروه قرار گرفتند و به طور معنی داری بیشتر از رویشگاه های شهرستان اهر بودند. مبارزه با این آفت در شهرستان اهر ازجمله قطع و جمع آوری لانه های لاروی می تواند در کاهش تعداد لاروهای آفت در این منطقه نسبت به شهرستان هوراند موثر بوده باشد.

    کلید واژگان: آفت, استان آذربایجان شرقی, بلوط, پراکنش, لارو
    A. Ghazfar, M.R. Zargaran *, H. Lotfalizadeh, J. Eshaghi Rad

    The brown tail moth (Euproctis chrysorrhoea L.) is a significant leaf-eating pest that affects oak trees in the Arasbaran forests of Iran. This study aimed to investigate the biological characteristics, distribution, and demographic changes of this pest. The research was conducted in eight sites located in Ahar and Horand counties, East Azarbaijan province of Iran, during 2020-2021. For the study, 20 oak trees (Quercus petraea (Matt.) Liebl.) were chosen from each site, and 10 wintering nests were collected from each tree and taken to the laboratory for analysis. In the lab, the overwintering larvae were counted and weighed using a digital scale. The researchers also measured the width of the head capsule of the larvae and studied the life cycle of the pest in field conditions. The analysis of variance test was conducted to assess the difference between the eight sites concerning the average number and weight of the larvae in the wintering nests. The comparison of the averages was performed using Duncan's test. The results showed that E. chrysorrhoea has five larval instars, with the majority of the larvae in the wintering nests belonging to the third instar (around 90%). All the sample oak trees from the studied sites were infected with this pest, with several larval nests seen on them. The study found that the average number and weight of larvae inside the nests in the three sites of Horand county were significantly higher than the five sites in Ahar county. The control methods applied in Ahar county, including cutting and collecting larval nests, may have had an impact on reducing the number of brown tail moth larvae compared to Horand county.

    Keywords: East Azarbaijan, Pest, Oak, distribution, Larvae
  • علیرضا غزفر، محمدرضا زرگران*، حسین لطفعلی زاده، جواد اسحاقی راد

    پروانه دم قهوه ای بلوط.Euproctis chrysorrhoea L آفت درجه اول جنگل های ارسباران بوده و از پراکنش بالایی در این جنگل ها برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی تنوع و غنای گونه ای بندپایان مرتبط با لارو های زمستان گذران این آفت در هشت منطقه از دو شهرستان اهر و هوراند در آذربایجان شرقی (سال 1399) انجام شد. در هر منطقه تعداد 20 درخت بلوط به طور تصادفی انتخاب و از هر درخت تعداد 10 لانه زمستان گذران لاروی آفت جمع آوری شدند. بندپایان داخل لانه های لاروی آفت در آزمایشگاه جدا شده و شاخص های غنای گونه ای، تنوع شانن و سیمسون آنها در طبقات مختلف ارتفاعی محاسبه شدند. در این پژوهش تعداد هفت گونه از بندپایان روی لاروهای زمستان گذران این آفت به شرح ذیل شناسایی شدند: Brachymeria intermedia Nees (Hym.: Chalcididae), Monodontomerus aerus Walker (Hym.: Torymidae), Pimpla turionellae L. (Hym.: Ichneumonidae), Meteorus obsoletus Wesmael (Hym.: Braconidae), Telenemus sp. (Hym.: Scelionidae), Tachina praeceps Meigen (Dip.: Tachinidae), Thomisas sp. (Aranea: Thomisidae). بیشترین تعداد بندپایان (شش گونه) در منطقه نیق (هوراند) مشاهده شد. بیشترین فراوانی در بین بندپایان شناسایی شده مربوط به گونه Telenemus sp. بود. تنوع و غنای گونه ای بندپایان شناسایی شده در مناطق مختلف اهر از هوراند کمتر بود. به طوری که بیشترین و کمترین میزان شاخص تنوع شانن با مقادیر 56/2 و 04/1 و همچنین بیشترین و کمترین میزان شاخص سیمسون نیز با مقادیر 76/0 و 31/0 به ترتیب در مناطق نیق (هوراند) و گوراوان (اهر) به ثبت رسید. نتایج نشان داد ارتفاع از سطح دریا بر شاخص های تنوع بندپایان مرتبط با لارو های زمستان گذران دم قهوه ای بلوط تاثیری نداشته است.

    کلید واژگان: تنوع, آفت, بلوط, تغییرات جمعیت, کنترل طبیعی
    Alireza Ghazfar, MohammadReza Zargaran *, Hossein Lotfalizadeh, Javad Eshaghi Rad

    Euproctis chrysorrhoea L. is the key pests of Arasbaran forests and has very high distribution. This research was conducted in order to investigating species diversity and richness of the arthropods related to wintering larvae of pest in eight regions of Ahar and Horand in East Azarbaijan in 2019. Number of 20 oak trees were selected in each area and 10 nests of wintering larvae were collected from each tree and transferred to the laboratory. Isolation of arthropods inside larval nests was done in the laboratory and species richness indices, Shannon and Simpson diversity of them at different elevation classes were also calculated. In this research, the number of seven species of arthropods on the overwintering larvae of E. chrysorrhoea were collected and identified as follows: Brachymeria intermedia Nees, Monodontomerus aerus Walker, Pimpla turionellae L., Meteorus obsoletus Wesmael, Telenemus sp., Tachina praeceps Meigen and Thomisas sp. The highest number of arthropods (six species) was observed in Niagh area in Horand. The highest frequency was belong to Telenemus sp. Diversity and species richness of arthropods of E. chrysorrhoea was less in different regions of Ahar than Horand. So that the highest and lowest values of Shannon's diversity index with values of 2.56 and 1.04, as well as the highest and lowest values of Simpson index with values of 0.76 and 0.31, respectively, were recorded in Niagh in Horand and Goravan in Ahar. Results showed that the height above sea level did not affect diversity indices of arthropods related to wintering larvae.

    Keywords: diversity, Pest, Oak, population changes, natural control
  • رعنا آقازاده، محمدرضا زرگران*، شهرام آرمیده، مهدی رزمی

    شته فندق از آفت‏های مهم فندق است. این شته ساقه و برگ درختان فندق را مورد حمله قرار داده و درصورت افزایش جمعیت، با تغذیه از برگ سبب خشک شدن و ریزش برگ ها می‏شود. استفاده از قارچ های بیمارگر حشرات در کنترل شته فندق به دلیل کاهش عوارض مضر زیست محیطی به عنوان یک اولویت مدنظر قرار گرفته اند. این بررسی بر پایه قارچ های بیمارگر حشرات با استفاده از جدایه های DEMI001، M14، V245 و IRAN 715C مربوط به قارچ Metarhizium anisopliae روی حشرات کامل شته فندق در شرایط آزمایشگاهی و باغی انجام شد. برای ارزیابی سمیت چهار جدایه، از غلظت کشنده پنجاه درصد LC50 با استفاده از برنامه پروبیت استفاده شد. نتایج LC50 حاصل از تاثیر جدایه هایIRAN715C ، DEMI001، M14 و V245 روی حشرات کامل شته فندق در شرایط آزمایشگاه و شرایط باغی به ترتیب 106×9/1، 106×34/2 ، 106×46/0، 106×79/1 کنیدی بر میلی لیتر و 106×7150، 106×101000، 106×4860، 106×14700 کنیدی بر میلی لیتر محاسبه شدند. نتایج نشان داد جدایه M14 روی حشرات کامل شته فندق موثرتر است. همچنین برای کنترل شته بالغ در شرایط باغی به غلظت بالاتری از سوسپانسیون قارچی در مقایسه با شرایط آزمایشگاهی نیاز است. در بررسی اثر تلفیقی بین دو جدایه موثر، اثر افزایشی و سینرژیستی مشاهده نشد. از این رو استفاده از جدایه M14 در برنامه مدیریت تلفیقی شته فندق قابل توصیه است.

    کلید واژگان: جنگل, فندق, قارچ بیمارگر, کنترل بیولوژیک
    Rana Aghazadeh, MohammadReza Zargaran *, Shahram Aramideh, Mehdi Razmi

    Myzocallis coryli (Goetze) (Hemiptera: Aphididae) is a major hazelnut pest in Iran. This aphid attacks the stems and leaves of Corylus avellana L. hazelnut trees, and as the population grows, it causes the leaves of hazelnut trees to dry and fall, reducing the quality of the nuts. The use of entomopathogenic fungi in the management of hazelnut aphid has been prioritized in order to reduce negative environmental consequences. The isolates IRAN 715C, DEMI001, M14, and V245 from the fungus Metarhizium anisopliae were employed in this work to assess on the adults of M. coryli. To assess the toxicity of four isolates, the Probit tool in SPSS 21 software was employed with a fatal dose of 50% of the LC50. The LC50 values for DEMI001, IRAN715C, M14, and V245 isolates on adults of M. coryli in laboratory and field settings were 1.9×106, 2.34×106, 0.469×106, 1.79×106 and 7150×106, 101000×106, 4860×106, 14700×106 con/ml, respectively. According to the findings of this investigation, isolated M14 is particularly efficient on adult filbert aphids. In addition, a larger concentration of fungal suspensions is required in the field to suppress adult aphids than in the laboratory. The additive or synergistic effects were not seen when assessing the interaction between two effective isolates. As a result, the use of isolate M14 in the hazelnut aphid integrated management program (IPM) is suggested.

    Keywords: Forest, Hazelnut, Entomopathogenic Pathogen, Biological Control
  • سید انور حسینی، محمدرضا زرگران*، حسین لطفعلی زاده، جواد اسحاقی راد

    زنبورهای پارازیتویید از دشمنان طبیعی و عامل اصلی مرگ ومیر زنبورهای گال زای بلوط (خانواده Cynipidae) هستند. این پژوهش در سال های 1397 و 1398در مناطق ربط و واوان (شهرستان سردشت) برای شناسایی نسل جنسی زنبورهای گال زا روی بلوط ایرانی Quercus brantii Lindl. و جمع آوری دشمنان طبیعی آنها انجام شد. گال های جمع آوری شده به آزمایشگاه منتقل و برای جمع آوری عوامل گال زا و پارازیتوییدهای مربوطه در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شدند. شاخص های تنوع، یکنواختی شانن و سیمسون و همچنین غنای گونه ای پارازیتوییدها به روش ریرفکشن (Rarefaction) محاسبه شدند. در این پژوهش 14 گونه زنبور پارازیتویید متعلق به 6 خانواده از راسته بال غشاییان شناسایی شدند. بیشترین فراوانی پارازیتوییدهای جمع آوری شده از مناطق ربط و واوان مربوط به گونه Bootanomyia dorsalis بود. میانگین شاخص های تنوع و یکنواختی پارازیتوییدهای جمع آوری شده در دو منطقه مورد بررسی از اختلاف معنی داری با یکدیگر برخوردار نبود و تنها مقدار شاخص تنوع شانن بین مناطق ربط و واوان از اختلاف معنی داری در هر دو سال برخوردار بود، به طوری که مقدار این شاخص در منطقه ربط بیشتر از منطقه واوان به ثبت رسید. بیشترین مقدار غنای گونه ای پارازیتوییدهای زنبورهای گال زای بلوط ایرانی نیز در سال 98 در منطقه ربط مشاهده شد.(Fabricius), Eupelmus urozonus (Dalman), Eurytoma adleriae (Zerova), Mesopolobus albitarsus (Walker), M. amaenus (Walker), Ormyrus pomaceus (Geoffroy in Fourcroy), Pediobius saulius (Walker), Sycophila flavicollis (Walker), S. iracemae (Nieves), Torymus auratus (Müller), Torymus sp.بیشترین فراوانی پارازیتوییدهای جمع آوری شده از مناطق ربط و واوان مربوط به گونه Bootanomyia dorsalis بود. میانگین شاخص های تنوع و یکنواختی پارازیتوییدهای جمع آوری شده در دو منطقه مورد مطالعه از اختلاف معنی داری با یکدیگر برخوردار نبود و تنها میزان شاخص تنوع شانن بین مناطق ربط و واوان از اختلاف معنی داری در هر دو سال برخوردار بود. به طوری که میزان این شاخص در منطقه ربط بیشتر از منطقه واوان به ثبت رسید. بیشترین میزان غنای گونه ای پارازیتوییدهای زنبورهای گال زای بلوط ایرانی نیز در سال 98 در منطقه ربط مشاهده شد.

    کلید واژگان: بلوط, جمعیت, دشمن طبیعی, گال, تنوع زیستی
    Seyed Anvar Hosseini, MohammadReza Zargaran *, Hossein Lotfalizadeh, Javad Eshaghi Rad

    Parasitoid wasps are one of the natural enemies and major causes of mortality of Oak gall wasps (Cynipidae). This study was conducted during 2018-2019 in Rabat and Vavan regions (Sardasht –West-Azerbaijan) in order to identify the sexual generation of oak gall wasp’s species on the Persian oak Quercus brantii and their natural enemies. The galls were reared to collect gall wasps and parasitoids in laboratory. Then, Species diversity, evenness and species richness (with Rarefaction method) were calculated with Ecological Mothology 3.0 software. 14 parasitoid wasps belonged to six families of Hymenoptera were identified. Bootaniomyia dorsalis had the highest frequency among collected parasitoid wasps from Rabat and Vavan in two years. The mean of diversity and evenness indexes in 2018 and 2019 in two studied regions showed that the mean of diversity between Rabat and Vavan had a significant difference in both years. The Shannon diversity index in Rabat was more than Vavan. The highest richness of parasitoids was recorded in Rabat in 2019.

    Keywords: Oak, Population, Natural Enemies, gall, Biodiversity
  • اکرم رشیدی، محمدرضا زرگران*، جواد اسحاقی راد

    زنبورهای گال زای بلوط در میان زنجیره های غذایی در اکوسیستم جنگلی زاگرس وابستگی زیادی به این درختان دارند. زنبورهای گال زای زیر خانواده Cynipinae با دارا بودن 1380 گونه، مسبب ایجاد جذاب ترین گال های گیاهی با ساختاری بسیار پیچیده در دنیا هستند. در این پژوهش به منظور بررسی پراکنش و تنوع گونه ای زنبورهای گال زای بلوط، نمونه برداری از گال ها با توجه به جمع آوری نسل جنسی و غیرجنسی زنبورهای گال زای بلوط به ترتیب در اردیبهشت و مهرماه سال 1398 انجام شد. گال های جمع آوری شده از مناطق قاسم رش، شلماش و کانی رش در داخل پاکت های کاغذی به آزمایشگاه منتقل شدند. از هر نوع گال 50 عدد به طور مجزا جمع آوری و در ظروف پرورش که با تور بسته و امکان تهویه مناسب هم داشت، قرار داده شد. حشرات خارج شده از گال ها بر اساس خانواده، جنس و گونه شناسایی شدند. شاخص های تنوع و یکنواختی شانن و سیمسون و همچنین غنای گونه ای نیز محاسبه شدند. در این بررسی تعداد 22گونه زنبور گال زا متعلق به جنس های Andricus، Chilaspis، Cynips و Neuroterus (5 گونه نسل جنسی در بهار و 17 گونه نسل غیرجنسی در تابستان-پاییز) شناسایی شدند. از مناطق قاسم رش، شلماش و کانی رش به ترتیب 18، 14 و 15 گونه زنبور گال زای بلوط جمع آوری شد. بیشترین فراوانی در تمامی مناطق مربوط به گونه Neuroterus numismalis بود. بیشترین غنای گونه ای زنبورهای گال زای بلوط در منطقه قاسم رش به ثبت رسید. شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی محاسبه شده در تمامی مناطق یکسان و از اختلاف معنی داری برخوردار نبودند.

    کلید واژگان: اقلیم, بلوط, زاگرس, زنبور, نسل
    Akram Rashidi, Mohammed Reza Zargaran *, Javad Eshaghi Rad

    Oak gall wasps among food chains in the Zagros forest ecosystem are highly dependent on these trees. The gall wasps of the Cynipinae subfamily with 1380 species create the most attractive herbaceous plant galls with a very complex structure in the world. In this study, the distribution and diversity of oak gall wasps species, the samplings of oak gall wasps species based on the sexual and asexual generations were carried out in May and October of the year 2019, respectively. The collected gall wasps from Ghasem-rash, Shalmash, and Kani-rash regions were transferred to the laboratory by paper envelopes. 50 galls of each type were collected separately and placed in breeding containers that were closed with a net and could be properly ventilated. Shannon and Simpson diversity and uniformity indices as well as species richness were also calculated. In this study, 22 species of gall wasps, belonging to the genera Andricus, Chilaspis, Cynips, and Neuroterus (5 species of sexual offspring in spring and 17 species of asexual offspring in summer-autumn) were identified. The number of 18, 14, and 15 oak gall wasps species were collected from Ghasem-rash, Shalmash, and Kani-rash, respectively. Neuroterus numismalis was the most abundant in all regions. The highest species richness of the oak gall wasps species was recorded in Ghasem-rash. The calculated indices of species diversity and uniformity were the same in all regions and did not have significant differences.

    Keywords: climate, generation, Oak, Zagros, Wasps
  • اکبر روانگرد، محمدرضا زرگران*، جواد اسحاقی راد

    آفات یکی از مهم ترین عوامل خسارت زا در کشت و توسعه صنوبر می باشند. این درختان در اثر خسارت حشرات زیان آور به شدت دچار کاهش محصول چوب از نظر کمی و کیفی شده و متحمل خساراتی شدید می شوند. این پژوهش در راستای جمع آوری و شناسایی آفات مهم صنوبر در سه نهالستان واقع در ارومیه، سلماس و خوی و تغییرات جمعیتی آنها بوده که با نمونه برداری از آفات صنوبر توسط روش هایی نظیر تله نوری، تور حشره گیری و شکار مستقیم انجام شد. در هر نهالستان تعداد 30 درخت مورد نمونه برداری و بررسی قرار گرفت و غنای گونه ای آفات صنوبر به روش ریرفکشن و تنوع گونه ای آنها نیز با استفاده از شاخص های تنوع شانن و سیمسون محاسبه شد. آفات مهم شناسایی شده در این پژوهش عبارتند از: پروانه گالزای صنوبر (.Paranthrene tabaniformis Rott)، شته صنوبر (.Chaitophorus populi L)، پروانه دم چنگالی (.Cerura vinula L)، پروانه برگخوار (.Amorpha populi L)، شته گال مارپیچی دمبرگ (.Pemphigus spirothecae Pass)، سوسک چوبخوار صنوبر (.Melanophila picta Pall)، سنک بید و صنوبر (Monosteria unicostata Muls. & Rey)، شته آبله ای صنوبر (Phloemyzus passerini Sign.)، سوسک برگخوار صنوبر (Melasoma populi L.)، سوسک ریشه خوار صنوبر (.Capnodis miliaris Klug) و پروانه مینوز صنوبر (.Lithocolletis populifoliella T). بیشترین تعداد آفت صنوبر (تعداد 11 گونه) در ارومیه مشاهده شد. میزان شاخص های تنوع و یکنواختی محاسبه شده نیز در هر سه منطقه از اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد برخوردار نبودند که نشان از عدم تاثیر اقلیم بر میزان این شاخص ها دارد. در حال حاضر، مینوز صنوبر مخرب ترین آفت صنوبرکاری های آذربایجان غربی محسوب شده و فعالیت آن روی کلن های مختلف صنوبر بسیار قابل توجه می باشد.

    کلید واژگان: آفات, ارومیه, صنوبر, فراوانی, نهالستان
    Akbar Ravangard, Mohammad Reza Zargaran *, Javad Eshaghi Rad

    Pests are one of the most dangerous factors in the development and cultivation of Poplar. These trees are severely reduced in terms of quantity and quality of the wood products and suffer severe damage due to the damage of harmful insects. This study was conducted to collect and identify important poplar pests in three plantations located in Urmia, Salmas and Khoy and their demographic changes by sampling Poplar pests using methods such as light trap, net trap and direct capture. In each plantation, 30 trees were sampled and the species richness of the poplar pests was calculated by the rarefaction method and their species diversity was calculated using Shannon and Simpson diversity indices. The important identified pests were: dusky clearwing (Paranthrene tabaniformis Rott.), Chaitophorus populi L., puss moth (Cerura vinula L.), Amorpha populi (L.), poplar spiral gall aphid (Pemphigus spirothecae Pass.), Melanophila picta (Pall.), Monosteria unicostata (Muls.& Rey), poplar woolly aphid (Phloemyzus passerini Sign.), Melasoma populi (L.), Capnodis miliaris (Klug.), and poplar minnow moth (Lithocolletis populifoliella Tr.). The values of diversity and evenness indices calculated in all three regions did not have a significant difference at the level of 5%, which showed the climate did not affect these indices. The poplar minnow moth was considered to be the most destructive pest of the poplar cultivations in West Azerbaijan and its activity on various poplar colonies was significant.

    Keywords: Frequency, Pests, Plantation, Populus, Urmia
  • امیررضا پیروزنیا، حسین لطفعلی زاده*، محمدرضا زرگران، ثمین لطفعلی زاده
    Amir-Reza Piruznia, Hossein Lotfalizadeh*, Mohammad-Reza Zargaran, Samin Lotfalizadeh

    Chalcidoidea play an important role in the biological control of many agricultural pests. The present study determines and compares the diversities of this superfamily in four ecosystems in the Lake Urmia basin. It is the largest hypersaline lake in the world with a large basin of different ecological conditions in northwest Iran. These stations were: Khajeh (K) and Tasuj (T) in Lake Urmia Basin (LUBin) and Khoda-Afarin (KA) and Tikme-Dash (TD) out of their (LUBout). Four months of Malaise trapping in these habitats resulted in a total of 512 specimens from 11 families of Chalcidoidea, including 6, 9, 10 and 10 families in K, KA, T and TD, respectively. Maximum abundance was observed in the T station with 192 and the minimum was in the K station with 38. However, the families, Encyrtidae and Chalcididae have maximum abundance in T and KA, respectively. The maximum activity of chalcidoid wasps was observed during June-August. The majority of the species were belonging to the family Mymaridae (25%), in LUBout habitats peaked at 47 specimens in TD during the sampling period, while the corresponding LUBin habitats peaked at 40 specimens in T. The two LUBout habitats had greater community similarity (60%) than found between in and LUBout habitats (42%) and diversity of chalcidoid wasps in LUBout was found much more than LUBin. Biodiversity studies showed that the KA station has the greatest values of diversity, evenness, and richness of Chalcidoidea. This station is located outside of Lake Urmia basin with the warmest and most humid climate and forest ecosystem on the margins of the Aras River.

    Keywords: Diversity, parasitoid, Chalcidoidea, Lake Urmia, halophyte, conservation
  • رعنا آقازاده، محمدرضا زرگران*، شهرام آرمیده، مهدی رزمی
    بیشترین خسارت وارده به محصول فندق ناشی از آفات است. شته فندق Myzocallis coryli Goetze یکی از آفات مهم این محصول است. هدف از انجام این پژوهش استفاده از روش مهار زیستی بر پایه قارچ های بیمارگر حشرات در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی بود. در این بررسی از چهار جدایه DEMI001، IRAN 715C ، M14 و V245 قارچ Metarhizium anisopliae (Metsch) برای بررسی اثر کشندگی روی پوره سن دوم شته فندق M. coryli در شرایط آزمایشگاهی (1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت تاریکی: روشنایی) و صحرایی (3±30 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 6±55 درصد و دوره نوری 14:10 ساعت (تاریکی: روشنایی)) استفاده شد. به منظور ارزیابی سمیت چهار جدایه، از شاخص غلظت کشنده پنجاه درصد جمعیت (LC50) با استفاده از برنامه پروبیت در نرم افزار SPSS v.21 استفاده شد. نتایج LC50 حاصل از تاثیر جدایه های DEMI001، IRAN715C، M14 و V245 روی پوره سن دوم شته فندق در شرایط آزمایشگاه به ترتیب 106×51/0، 106×3، 106×31/0 و 106×11/1 (اسپور در میلی لیتر) و در شرایط صحرایی 106×50/0، 106×81/1، 106×43/0 و 106×50/1 (اسپور در میلی لیتر) به دست آمد. نتایج این بررسی نشان داد جدایه M14 روی پوره سن دوم فندق بسیار موثر بوده و هم چنین، برای کنترل مرحله پورگی شته در شرایط صحرایی به غلظت بالاتری از سوسپانسیون قارچی در مقایسه با شرایط آزمایشگاهی نیاز است. در بررسی اثر تلفیقی جدایه ها، اثر افزایشی و هم افزایی مشاهده نشد.
    کلید واژگان: شته فندق, فندق, قارچ بیمارگر حشرات, مهار زیستی
    R. Aghazadeh, M. R. Zargaran *, S. Aramideh, M. Razmi
    The greatest damage to hazelnut is due to its pests. Filbert aphid Myzocallis coryli is one of the important pests of this tree. In order to reduce the population of hazelnut aphids, which causes severe damage to this plant, the use of biological control method based on insect pathogenic fungi in laboratory and field conditions is purposed. In this study, the effects of four isolates DEMI001, IRAN 715C, M14, V245 of M. anisopliae were used and evaluated on the second instar nymphs in laboratory (25±1 °C, 65±5% relative humidity and photoperiod 16: 8 hours dark: light) and field conditions (30±3 °C, 55±6% relative humidity and photoperiod 14:10 dark hours: Ligh). In order to evaluate the effects of four isolates from the lethal concentration for 50% of the population (LC50) probit analyses program of SPSS-21 software was used. The LC50 value achieved from the effect of, IRAN 715C, DEMI001, M14 and V245 isolates on the second instar nymphs of the aphid in laboratory and field conditions were 5. 13 ×107, 3.00 ×106, 3 . 09 ×107, 1.11 ×106 (spores/ml) and 5. 03 ×107, 1.81 ×106, 0.43 ×106, 1.5×106 (spores/ml), respectively. The results of this study showed that the isolate M14 is more effective on the second instar nymphs of this aphid. Also, for controlling the aphids’ nymphs in field conditions, a higher concentration of fungal suspension is required compared to experimental conditions. In evaluate interaction between two isolates additive or synergistic effect was not observed.
  • مظهر محمودی، احمد علیجانپور*، عباس بانج شفیعی، محمدرضا زرگران، علی منصوری

    این پژوهش برای بررسی تاثیر اجرای طرح صیانت بر ویژگی های کمی، کیفی، گسترش موخور و زادآوری در توده های جنگلی شهرستان ثلاث باباجانی انجام شد. بدین منظور در داخل توده های جنگلی صیانت شده و صیانت نشده، دو عرصه به مساحت 40 هکتار با شرایط فلورستیکی و فیزیوگرافی مشابه انتخاب شدند. سپس شبکه آماربرداری منظم تصادفی به ابعاد 100×100  متر طراحی و 40 قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت 12 آر در هر کدام از آن ها پیاده شد. در هر قطعه نمونه علاوه بر مشخصات محیطی، ویژگی های توده بالغ شامل نوع گونه، مشخصات کمی درختان مانند قطر برابر سینه (با حد شمارش 5/7 سانتی متر) و قطر کوچک و بزرگ تاج درختان و ویژگی های زادآوری اندازه گیری شد. برای مقایسه داده های کمی بین دو توده، از آزمون t مستقل و برای داده های کیفی از آزمون مربع کای استفاده شد. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش گونه Quercus brantii و گونه Crataegus sp. به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد آمیختگی در منطقه مورد بررسی بودند. میانگین قطر تاج، درصد پایه های سالم، میانگین تعداد جست در پایه های دارای جست و میانگین تعداد موخور در پایه های مبتلا به موخور در منطقه صیانت شده بیشتر از منطقه صیانت نشده است.

    کلید واژگان: ثلاث باباجانی, جنگل های زاگرس, طرح صیانت, قطر تاج, موخور
    Mazhar Mahmoudi, Ahmad Alijanpour *, Abbas Banj Shafiei, MohammadReza Zargaran, Ali Mansuri

    This research was conducted to study the effect of implementation forest protected plan on quantitative and qualitative characteristics, extension of Loranthus europaeus and regeneration in Salas-babajani’s Forest stands. For this purpose, in the protected and unprotected region, 40 hectares area with similar physiography and floristic condition in a range of 1250 to 1550 meters above sea level, were selected. 40 circular sample plots with 1200 m2 area in a 100*100-meter inventory grid was established in each of them. In each sample plot, the general specification of the location of the sample plot such as slope, altitude, aspect, species type, quantitative characteristics of tree (diameter at breast height, small and large diameter of the crown) measured. Independent t-test and chi-square test were used to compare quantitative and qualitative data, respectively. According to the results of this study, Quercus brantii and Crataegus sp. had the highest and lowest percentage of mixing in the forest stands of the study area, respectively. The mean of crown diameter, the percentage of healthy trees, average sprout number and the average number of Loranthus europaeus in the polluted trees in protected area were higher than unprotected area. The results of this research indicated that the forest conservation-based management has positive effect on quantitative and qualitative characteristics in protected forests and emphasized the necessity of conservation, regeneration and development of these forests.

    Keywords: Crown diameter, Loranthus europaeus, Preservation policy, Salas-e Babajani, Zagros forests
  • محمدرضا زرگران، محمدحسن صفرعلیزاده، علی اصغر پورمیرزا
    گال های تشکیل شده توسط زنبورهای گال زای بلوط در آذربایجان غربی از مناطق قبرحسین، میرآباد، واوان، شلماش، ربط و دارقبر، از فروردین لغایت آبان ماه سال 1388 جمع آوری شدند. تعداد بهینه ی نمونه ی مورد نیاز نیز 40 درخت محاسبه و سپس گال های تشکیل شده روی آن ها شمارش شدند. میزان غنای گونه ای، شاخص سیمپسون، شاخص شانون و ضریب شباهت سورنسن نیز اندازه گیری شد. تعداد 35 گونه زنبور گال زا روی سه گونه بلوط (Quercus infectoria، Q. brantii و Q. libani) در آذربایجان غربی شناسایی شدند. بیش ترین تعداد گال روی Q. infectoria جمع آوری شد. در این تحقیق تمامی گونه های گال زای بلوط جمع آوری شده متعلق به 7 جنس Andricus Hartig، Cynips L.، Neuroterus Hartig، Biorhiza Westwood، Pesudoneuroterus Kinsey، Chilaspis Mayr و Aphelonyx Mayr بودند، به طوری که بیش ترین تعداد گونه (23 گونه) متعلق به جنس Andricus بود. بیش ترین میزان شاخص سیمپسون و شانون در مورد گال های بهاره در منطقه ی میرآباد و بیش ترین میزان شاخص سیمپسون و شانون در مورد گال های تابستانه- پاییزه در مناطق قبرحسین و دارقبر دیده شد. بیش ترین میزان شاخص شباهت سورنسن نیز در مورد گال های بهاره (نسل جنسی زنبورهای گال زا) بین دارقبر با میرآباد و در گال های تابستانه- پاییزه (نسل غیرجنسی زنبور های گال زا) بین مناطق قبرحسین و دارقبر مشاهده شد. نکته ی مهم این است که نقش گونه، زیرگونه های بلوط و اقلیم منطقه در تنوع و پراکنش زنبور های گال زا باید به عنوان عاملی مهم مورد توجه بیشتر قرار بگیرند.
    کلید واژگان: تنوع, شاخص, بلوط, زنبور گال زا, Cynipidae, ایران
    M. R. Zargaran, M. H. Safaralizadeh, A. A. Pourmirza
    The induced galls by oak gall wasps were collected from various oak forests of Iranian province of West Azerbaijan in the regions of Ghabre-Hossein، Mir-Abad، Vavan، Shalmash، Rabat and Dar-Ghabr during from April to November 2009. The optimum number of samples was found to be 40 oak trees. In each tree، as a sampling unit، all of the existing galls were counted. The species richness of oak gall wasps in the West Azerbaijan province was measured and the parameters such as Simpson’s، Shannon’s H''، and Sorensen similarity indexes were calculated. In this study، 35 species of oak gall wasps on the oak tree species of Quercus infectoria، Q. brantii and Q. libani were identified. Most galls were observed on Q. infectoria. All of the collected oak gall wasp species belonged to the genera Andricus Hartig، Cynips L.، Neuroterus Hartig، Biorhiza Westwood، Pseudoneuroterus Kinsey، Chilaspis Mayr and Aphelonyx Mayre. The genus Andricus included 23 species of oak gall wasps. The highest Simpson and Shannon indexes were recorded for the spring galls of Mir-Abad and for the fall galls of Ghabre-Hossein and Dar-Ghabr regions. The Sorensen similarity index reached its peak for the spring galls (sexual generation of oak gall wasps) of Ghabre-Hossein and Mir-Abad and for the fall galls (asexual generation of oak gall wasps) of Ghabre-Hossein and Dar-Ghabr. The distribution of oak species and subspecies، and geographical and climatic aspects are believed to be among the key factors for the species diversity of oak gall wasps.
    Keywords: diversity, index, oak gall wasps, Cynipidae, Iran
فهرست مطالب این نویسنده: 13 عنوان
  • دکتر محمد رضا زرگران
    دکتر محمد رضا زرگران
    استادیار جنگلداری، جنگلداری، منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ، ایران
نویسندگان همکار
  • دکتر حسین لطفعلی زاده
    : 4
    دکتر حسین لطفعلی زاده
    پژوهشگر بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، ، ایران
  • مهدی رزمی
    : 2
    مهدی رزمی
  • دکتر شهرام آرمیده
    : 2
    دکتر شهرام آرمیده
    هیت علمی دانشگاه ارومیه
  • دکتر زهرا هاشمی خبیر
    : 1
    دکتر زهرا هاشمی خبیر
    پژوهشگر منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ، ایران
بدانید!
  • این فهرست شامل مطالبی از ایشان است که در سایت مگیران نمایه شده و توسط نویسنده تایید شده‌است.
  • مگیران تنها مقالات مجلات ایرانی عضو خود را نمایه می‌کند. بدیهی است مقالات منتشر شده نگارنده/پژوهشگر در مجلات خارجی، همایش‌ها و مجلاتی که با مگیران همکاری ندارند در این فهرست نیامده‌است.
  • اسامی نویسندگان همکار در صورت عضویت در مگیران و تایید مقالات نمایش داده می شود.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال