arya tabibzadeh
-
در این یادداشت به معرفی رساله ای عروضی از حسام الدین خویی با عنوان معیار الاشعار الشمسیه می پردازم که ویژگی های مهمی در تبیین و طبقه بندی اوزان شعر، متفاوت با سنت شمس قیس و خواجه نصیر، دارد. در ضمن بحث شواهدی از کاربرد اتانین در تبیین وزن شعر در منابع مختلف از جمله رسالات موسیقی، اشعار و منابع عروضی ارائه کرده ام و نشان داده ام که تقطیع اتانینی سنتی بسیار کهن نزد موسیقیدانان بوده و نشانه های آن را در رسالات عروضی متعلق به سنت های غیر از سنت شمس قیس و خواجه نصیر نیز مشاهده کرد.
کلید واژگان: معیار الاشعار الشمسیه, حسام خویی, عروض فارسی, شمس قیس, خواجه نصیر, ابوالحسن نجفی, اتانین, تقطیع اتانینیMiʿyār al-ʾAšʿār al-Šamsiyyah, An Unpublished Treatise on Persian Prosody This note introduces Miʿyār al-ʾAšʿār al-Šamsiyyah, an unpublished treatise on Persian prosody by Ḥusām al-Dīn al-Ḫu'ī (c. 13th CE). Some fascinating features of this work are discussed here, such as the use of a circle identical to that of Abolhassan Nadjafi, which has been presumed to be unique to modern Persian prosody, and the scansion of meters by means of musical elements (or Atānīn).
Keywords: Persian Prosody, Miʿyār Al-ʾašʿār Al-Šamsiyyah, Ḥusām Al-Dīn Al-Ḫu'ī, Abolhassan Nadjafi, Atānīn -
در این یادداشت به بررسی دو نکته مورد اختلاف میان محققان در اشعار خاقانی شروانی می پردازم؛ نخست درباره ترکیب «خط ترسا» در مطلع قصیده ترسائیه خاقانی، ابتدا به نقد نظرات شارحان و محققان درباره این ترکیب پرداخته و سپس استدلال می کنم که این ترکیب نه به الفباهای یونانی، لاتین، ارمنی و سریانی، بلکه به الفبای گرجی اشاره دارد. نکته دوم مربوط به اختلاف نسخه ها و شارحان بر سر ضبط و معنای کلمه «ستاره» یا «سه تار» در بیتی از خاقانی است. به نظر بنده ضبط «سه تار» به معنای ساز مشهور سه سیم شبیه به تنبور که در تصحیح ضیاءالدین سجادی و اکثر شروح آمده ناصحیح بوده، خاقانی نام این ساز را همواره به صورت «سه تا» به کار برده و در بیت مورد بحث هم، ضبط صحیح کلمه «ستاره» به معنای پرده است.کلید واژگان: خاقانی, گرجی, ترسائیه, سه تار, ستارهTwo Controversial Phrases in Dīwān of Ḫāqānī Širvānī
This note discusses briefly two controversial phrases in two odes by Ḫāqānī Širvānī (c.a. 12th century), namely "ḫaṭṭ-e tarsā" 'Christian script' and "setāre-bastan" 'to set a curtain' (or alternatively, "setār-bastan" 'to play Setār (a musical instrument)'. Firstly I discuss the phrase "Christian Script"; this phrase has traditionally been defined as "an alphabet used by Christians", the precise concept it denotes however, has been disputed among the modern scholars. Thus, various alphabets such as Greek, Latin, Armenian and Syriac have been suggested as the possible answers. I discuss the shortcomings of these suggestions and argue that the "Christian Script" denotes the Georgian alphabet. Finally, I discuss the phrase "Setāre-bastan". Challenging the common reading of the phrase as "setār-bastan" 'playing Setār' I argue that the accurate reading is "setāre-bastan" meaning 'to set a curtain'.Keywords: Khaghani, Georgian Alphabet, The Christian Ode, Setār -
تاریخ و سنت زردشتی و متون فارسی زردشتی عنوان های دو مجلد نخست از مجموعه «سنت زرتشتی در روزگار اسلامی» است که هدف آن بررسی تاریخ کیش زرتشتی و جامعه مومنان آن، الگوهای مهاجرت های زرتشتیان و کانون های زرتشتی، شناخت حلقه ها و هیربدستان های پدیدآورنده متون و مفاهیم دینی و متولی شریعت رایج و نیز برشمردن، طبقه بندی، احیا، تحلیل و تفسیر میراث مکتوب زرتشتیان ایران در دوره اسلامی است (1: 5). مولف در جلد اول برای نخستین بار چارچوبی برای مطالعه کانون های تولید متون زرتشتی و مراکز دینی کیش زرتشتی در دوره اسلامی ایران و روابط این کانون ها با هم و نیز با جامعه پارسیان هند ارائه کرده است (همان: 6 و 7).در جلد دوم، یعنی متون فارسی زردشتی، به طور مفصل به معرفی متون فارسی زرتشتی پرداخته شده که پیش از آن کلیاتی درباره آن ها در جلد نخست آمده بود (1: 137-204). این مجلد را می توان جامع ترین فهرست موجود از آثار فارسی زرتشتی اعم از منابع خطی و چاپی در کتابخانه ها و مجموعه های ایران و هند و سایر کتابخانه های جهان دانست.
کلید واژگان: سنت زردشتی در روزگار اسلامی, تاریخ و سنت زردشتی, متون فارسی زردشتیZoroastrian history and tradition and Zoroastrian Persian texts, the first two volumes of the collection 'Zoroastrian tradition in the Islamic era' , aim to study the history and textual traditions of the Persian Zoroastrian community, during the Islamic era. The volumes deal with issues such as the Zoroastrians' migrations patterns and their settlement centers, the hirbadistans i.e. associations that undertook duties including the composition of the religious texts as well as setting the Zoroastrian jurisprudence. The present two volumes provide their readers with a comprehensive list of the Iranian Zoroastrians' written texts during the Islamic era of Persia, with excellent analyses of the texts.
Keywords: Zoroastrian tradition in Islamic times, Zoroastrian history, tradition, Zoroastrian Persian texts -
در یکی از حکایات گلستان سعدی، دو بیت وجود دارد که از نظر عروضی مبهم بوده و نظرات متعددی درباره آن مطرح شده است.: نه به اشتر بر سوارم نه چو اشتر زیر بارم نه خداوند رعیت نه غلام شهریارم غم موجود و پریشانی معدوم ندارم نفسی می زنم آسوده و عمری می گذارم (سعدی، 1392: 92) مصاریع این دوبیت از نظر وزنی شبیه نیست. این امر سبب شده است تا دو بیت فوق از حیث وزن، وضعیت بسیار پیچیده ای به خود بگیرند و همواره مورد بحث و اختلاف نظر باشند. به نظر نگارنده، سعدی دو بیت فوق را بر اساس قواعد عروض عرب سروده است، و غفلت از همین نکته باعث بروز اختلاف نظر در بین محققان درمورد وزن دو بیت شده است. در این مقاله ابتدا ضبط-های مختلف و سپس آراء شارحان را درباره این دو بیت معرفی و نقد کرده ایم، و سپس نظر خود را شرح داده ایم دال بر اینکه دو بیت فوق براساس عروض عرب سروده شده است، همچنین صورت پیشنهادی خود را که در آن چینش مصاریع مطابق با عروض عرب است، ارایه می کنیم.
کلید واژگان: سعدی, عروض عربی, عروض فارسی, گلستانBoostan Adab, Volume:11 Issue: 4, 2020, PP 231 -242There is a line of poetry in one of the tales of Sa'di's Gulistan causing much discussion “I am neither mounted on a camel, nor like a mule under a load. I am no lord of a vassal, neither the slave of any king. I have no concern about either the present or the past. I draw my breathe feely, and pass my life in comfort.” (Gladwin, 1865: 183,184). In Persian classical prosody, the lines of each verse must have similar meters, but in this verse, there is no such similarity between the lines. In this paper, different emendations of this verse have been mentioned and various views on the meter of this verse have been discussed. It is argued that the verse is composed according to the rules of Arabic prosody.
Keywords: Arabic prosody, Persian prosody, Gulistan, Sa'di -
There are some Arabic couplets in Sa’di’s Golestân logically composed according to Arabic prosody, but nearly all Persian emendators have wrongly edited them based on Persian prosody; this wrong method has caused some mistakes in their emendations. There are not however such mistakes in two Arabic translations as well as in one Turkish commentary of Golestân simply because these Arabic couplets are emendated correctly based on Arabic prosody rules. In this paper the correct editions of the couplets and also the wrong editions are introduced and classified.
Keywords: Sa’di, Golistân, Arabic, Persian Prosody, Comparative Metrics
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.