ihsan torkashvand
-
فصلنامه حکمت اسلامی، پیاپی 34 (پاییز 1401)، صص 155 -173
از اجزاء گسترش معنویت و اخلاق، توجه به ملاک فعل اخلاقی در مکتب اخلاقی اسلام (یعنی قرب اختیاری) است که هم حسن فعلی و هم فاعلی موجب آن می گردد. حسن فاعلی یعنی: خلوص نیت اگر باشد، در پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست و همچنین اگر اصلا نباشد، در عدم پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست. اما اگر نیت قرب مغشوش گردد، بنا بر ظاهر روایاتی مانند «انا خیر شریک»، عمل مردود و غیر قابل پذیرش است. درحالی که اگر این گونه باشد، اکثر انسان ها از کمال و سعادت و رضوان الهی محروم شده و دین اسلام حرجی می گردد و مسلمانان دچار یاس می شوند. مقصود ما از صعوبت حسن فاعلی همین است. در نوشتار حاضر، چهار راه حل به روش نقلی تحلیلی در برابر صعوبت مذکور ارایه شده است: «رفع صعوبت با تدقیق در مفهوم شرکت»، «رفع صعوبت با توجه به کیفیت عمل»، «پذیریش صعوبت و جبران آن با فضل و رحمت الهی یا شفاعت معصومین:» و «تشکیکی بودن مراتب قرب».
کلید واژگان: فعل اخلاقی, حسن فاعلی, صعوبت اخلاص, نیت مغشوشHikmat - e - Islami, Volume:9 Issue: 34, 2023, PP 155 -173One factor of the promotion of spirituality and morality is the criterion of moral act in the Islamic school of moral thought (voluntary proximity to Allah) required by both the very good act and good intention of the agent. When good intention of the agent, i.e. the sincere intention, is there, the action will be undoubtedly accepted; and it will be rejected, otherwise. If the intention of proximity were impure, the act would be rejected according to the apparent meaning of some traditions such as "I am a good partner". If that were the case, most people would fail to attain perfection happiness and Allah's pleasure left alone in despair, and Islam would be a cause of strait. This is what we mean by the difficulty of good intention of the agent.In their essay and adopting a descriptive-analytic method, the authors have proposed four solutions: 1- "a close look into the concept of partnership"; 2- "dealing with the quality of the act"; 3- "embracing the difficulty but counterbalancing it through divine mercy or the intercession of infallible saints"; and 4- "that the stages of proximity is graded".
Keywords: moral act, good intention of the agent, difficulty of sincere intention, impure intention -
استاد مصباح مصداق کمال انسان را ارزش ذاتی می داند که منطبق بر «قرب الی الله » است. لکن از آن رو که «قرب» دارای معانی متعددی است و همه آنها نمی توانند موردنظر باشند، ایشان معتقد است: قرب حداقل به سه معنای «مکانی و زمانی»، «وجودی» و «ارزشی» به کار می رود و معنای ارزشی، خود به سه معنای «تشریفی و اعتباری»، «تشبیهی» و «عرفانی و توحیدی» تقسیم می شود. با تحلیل هایی که این استاد بزرگوار دارند، معتقدند: قرب به معنای ارزشی آن، همان معنای عرفانی و توحیدی است که می تواند مصداق ارزش ذاتی و کمال انسان باشد. مستفاد از آیات و روایات از مصداق کمال انسان نیز قرب به خدا به معنای مذکور (عرفانی و توحیدی) است، و این حقیقتی است که خود استاد هم در آثار متعدد خود، بیان فرموده اند.
کلید واژگان: ارزش ذاتی, کمال انسان, قرب الی الله, قرب عرفانی, قرب در قرآن, قرب در روایات, استاد مصباحProfessor Misbāh believes that man's perfection is exemplified in the intrinsic value which conforms to "drawing to Allah". However, since "nearness" has several meanings and none can be the intended meaning, he believes that "nearness" has at least three meanings: temporal-spatial", "existential", and "axiological". The axiological meaning itself is divided into three kinds: "honorific and hypothetical", "assimilative", and "gnostic and monotheistic". Based on the analyses provided by this eminent professor, "nearness" in its axiological meaning corresponds to the gnostic and monotheistic meaning which may account for intrinsic value and man's perfection. According to what is inferred from the verses and traditions, the meaning of man's perfection and also nearness to God as already stated, a gnostic and monotheistic meaning, and this is a fact which the professor himself has made explicit in his different works.
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.