khadijeh asghari aghozgoleh
-
سابقه و هدف
جنگل های دست کاشت می توانند بر تنوع گونه های گیاهی و خصوصیات خاک یک منطقه اثرگذار باشند. بدین منظور در پژوهش حاضر به بررسی اثرات توده های 25 ساله جنگل کاری شده با گونه های پلت، توسکا ییلاقی و زربین بر تنوع زیستی گیاهی و پوشش کف جنگل و برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در مقایسه با جنگل طبیعی (ممرز و راش) در جنگل کلت استان مازندران پرداخته شد.
مواد و روش هادر هر توده جنگل کاری شده که درختان در فاصله 22 متر کاشته شدند و توده طبیعی مجاور آن تعداد ده قطعه-نمونه 400 مترمربعی (2020 متر) به صورت انتخابی با ابعاد شبکه آماربرداری 100100 متر پیاده شد. سپس فهرست کلیه گونه-های علفی و وفور (درصد پوشش) آنها ثبت شد. همچنین در هر قطعه نمونه اقدام به برداشت یک نمونه خاک از چهار گوشه و مرکز آن به عمق 0-15 سانتی متر شد، سپس این نمونه ها باهم مخلوط و یک نمونه ترکیبی به منظور مطالعه مشخصه های فیزیکی و شیمیایی خاک (جرم مخصوص ظاهری، بافت خاک، واکنش خاک، هدایت الکتریکی، کربن آلی، ازت کل، فسفر و پتاسیم قابل جذب) در آزمایشگاه تهیه شد. همچنین به بررسی شاخص های غنای (مارگالف و منهنیک)، یکنواختی (شانون- وینر) و تنوع (سیمپسون و شانون- وینر) نیز پرداخته شد.
یافته هانتایج نشان داد توده های جنگل کاری شده از نظر میزان واکنش خاک (05/0>P)، پتاسیم قابل جذب، رس و درصد رطوبت نسبی خاک با جنگل طبیعی اختلاف معنی داری داشتند (01/0>P). همچنین، به ترتیب مقدار واکنش خاک و پتاسیم قابل جذب در توده پلت (99/6 ،51/904 میلی گرم بر کیلوگرم) بیشترین میزان و کم ترین آن در توده طبیعی (18/6، 52/557 میلی گرم بر کیلوگرم) مشاهده شد. از طرفی بالاترین درصد رس در توده طبیعی (57/43 درصد) و کم ترین درصد آن در توده توسکا (32/39 درصد) بود. رطوبت نسبی نیز در توده پلت (78/40 درصد) بیشترین میزان و در توده زربین (12/20 درصد) کمترین مقدار به خود اختصاص داده است. اما سایر متغیرهای خاک اختلاف معنی داری با توده طبیعی نشان ندادند. میزان غنای مارگالف و منهنیک در چهار توده دارای تفاوت معنی داری بود (05/0>P)، شاخص تنوع (سیمپسون،58/0)، (شانون- وینر، 26/1) و غنای (مارگالف، 00/2)، (منهنیک، 57/1) نیز در توده طبیعی بیشتر از توده های جنگل کاری شده بود و شاخص یکنواختی (شانون- وینر، 82/0) در توده زربین بیشترین مقدار را نشان داد. تحلیل رگرسیون چندگانه متغیرهای خاکی با دو محور اول و دوم تحلیل DCA حاکی از آن است که تنها پتاسیم در تفکیک و تمایز توده های گیاهی منطقه موثر واقع شده است و چهار توده مورد مطالعه از نظر ترکیب پوشش گیاهی زیرآشکوب قابل تفکیک و تمایز هستند.
نتیجه گیریبه طورکلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که شاخص های غنای گونه های علفی و همچنین مشخصات رطوبت، واکنش خاک و پتاسیم قابل جذب تحت تاثیر جنگل کاری تغییر کرده و طبق تحلیلDCA مهم ترین مولفه موثر در تفکیک توده های گیاهی پتاسیم قابل جذب است. همچنین بررسی شاخص های تنوع زیستی حاکی از بالا بودن شاخص های تنوع و غنا با توجه به آمیختگی گونه ها در توده طبیعی (ممرز و راش) نسبت به توده های جنگل کاری شده سوزنی برگ (زربین) بود. به عبارتی نتایج نشان دهنده نقش حفاظتی بیشتر توده های پهن برگ (پلت و توسکا) و توده طبیعی (ممرز و راش) نسبت به توده سوزنی برگ (زربین) برای غنا و تنوع گونه های علفی و نگهداری پایدار جوامع زیرآشکوب در منطقه کلت است.
کلید واژگان: احیای پوشش گیاهی, تجزیهDCA, تنوع گونه ای, خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک, زربینBackground and objectivesReforestation stands can effect on diversity of plant species and soil characteristics of an area. In this study, the effects of 25-year-old reforestation stands with Acer velutinum Bioss., Alnus subcordata C. A. M. and Cupressus sempervirens species on plant biodiversity, understory vegetation and some physico-chemical of soil properties were studied compared with natural forest (Carpinus betulus and Fagus orientalis) in the Kolet forests of Mazandaran province.
Materials and methodsIn each reforested stands and natural forest, ten plots (2020 meters) were selectively sampled in transects which were 100-m stretches systematically. Then, the list of all herbaceous species and their abundance (cover percentage) was recorded. Also, in each sample plot, a soil sample was taken from the four corners and its center at a depth of 0-15 cm, then these samples were mixed together and a composite sample were taken to study the physic-chemical characteristics of the soil (bulk density, soil texture, acidity, electrical conductivity, organic carbon, total nitrogen, absorbable phosphorus and potassium). The indices of richness (Margalf and Menhenic), evenness (Shannon-Wiener) and diversity (Simpson and Shannon-Wiener) were also studied.
ResultsThe results showed that reforested stands were significantly different from natural forest (control) in terms of soil reaction rate (P <0.05), potassium, clay and relative soil moisture (P <0.01). Also, the amount of acidity and absorbable potassium reaction in Acer velutinum Bioss mass (6.99, 904.51 mg kg-1) was the highest and lowest in natural mass (6.18, 557.57 mg / kg). It was observed that the highest percentage of clay in natural mass (43.57%) and the lowest percentage in Alnus subcordata mass (39.32%) and the relative moisture in Acer velutinum Bioss mass (40.78%) was the highest and It has the lowest value in Cupressus sempervirens mass (20.12%). But other soil variables did not show significant differences with natural forest. Margalf and Manhenic richness in the four reforestation stands was significantly different (P <0.05). The diversity indices (Simpson, 0.58 and Shannon-Wiener, 1.26) and the richness (Margalf, 2.00 and Mannick, 1.57) were higher in the natural forest than four reforestation stands and the evenness index (Shannon-Wiener, 0.82) showed the highest value in the Cupressus sempervirens stand. Multiple regression of soil variables with the first and second axes of DCA analysis indicates that only potassium has been effective in the separation and differentiation of vegetation in the area and the four studied stands can be distinguished in terms of understory vegetation.
ConclusionIn general, the results of the present study showed that the richness indices of understory vegetation species as well as the characteristics of moisture, soil reaction and adsorbable potassium changed under the influence of reforestation and according to DCA analysis is the most important component in mass segregation. Potassium is an absorbable plant. Also, the study of biodiversity indices showed that the diversity and richness indices were higher due to the fusion of species in the natural massif (Carpinus betulus and Fagus orientalis) compared to the reforested massifs of conifers (Cupressus sempervirens). In other words, the results show a greater protective role of broadleaf stands (Acer velutinum Bioss and Alnus subcordata C.A.M) and natural stands (Carpinus betulus and Fagus orientalis) than needle stands (Cupressus sempervirens) for richness and diversity of understory vegetation species and sustainable maintenance of communities the underside is in the Kolet area.
Keywords: Vegetation restoration, DCA analysis, species diversity, Physico-chemical soil properties, Cupressus sempervirens
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.