mahdi esmailian
-
کیفیت منابع آبی از اهمیت فراوانی برخوردار است. آلودگی و افت کیفی منابع آب باعث کاهش منابع آب قابل استفاده، فلج شدن توسعه اقتصادی و تهدید سلامت انسان ها می شود. در این پژوهش به بررسی و تحلیل کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان دشت اردبیل پرداخته شد. بدین منظور تعداد 32 نمونه از منابع آب زیرزمینی دشت اردبیل جمع آوری و غلظت یون های اصلی، یون های فرعی و برخی فلزات سنگین اندازه گیری شد. سپس با استفاده از روش های آماری چند متغیره شامل ضرایب همبستگی و تحلیل عاملی، اثر عوامل هیدروژیوشیمیایی موثر بر کیفیت آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه تحلیل شد. بر اساس ماتریس همبستگی، غلظت فلزاتی مانند آرسنیک، باریم، اسکاندیم، سیلسیم، روی و وانادیم همبستگی چندانی با یون های اصلی نشان نداد. لذا می توان نتیجه گرفت ورود این عناصر به آب های زیرزمینی و آلودگی ناشی از آن به علت فعالیت های انسانی است. عناصر لیتیم و مولیبدن دارای همبستگی مثبت نسبتا بالایی با یون های اصلی بودند که این امر، احتمالا مربوط به فعالیت های زمین شناسی است. در تحلیل عاملی، تغییرات کیفیت آب زیرزمینی دشت اردبیل تحت تاثیر چهار عامل اصلی با مجموع 31/77 درصد از واریانس کل داده ها قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که عامل اول زمین زاد، عامل دوم و سوم زمین زاد و انسان زاد و عامل چهارم فقط انسان زاد بود.
کلید واژگان: آب های زیرزمینی, عناصر سنگین, روش آماری چند متغیره, آبخوان دشت اردبیلInvestigation of Groundwater Quality Using Multivariate Statistical Methods in Ardabil Plain AquiferPollution and declining quality of water resources reduce usable water resources, weaken economic development and threaten human health. In this study, groundwater quality was studied and analyzed in Ardabil aquifer. For this purpose, 32 samples of groundwater sources in the Ardabil plain were collected and the concentrations of major ions, minor ions and some heavy metals were measured. Then, hydrogeochemical factors affecting the groundwater quality of the study area were analyzed using multivariate statistical methods, including correlation coefficients and factor analysis. According to the correlation matrix, the concentrations of metals such as arsenic, barium, scandium, silicon, zinc and vanadium indicated a little correlation with the main ions. Therefore, it can be concluded that the entry of these elements into groundwater is due to human activities. In factor analysis, the groundwater quality changes were affected by four main factors with 77.31% of the total variance of data in Ardabil plain. The results of factor analysis showed that the first factor was lithogenic, the second and third factors were lithogenic and anthropogenic, and the fourth factor was just anthropogenic. The results showed that the concentrations of heavy metals such as arsenic, barium, scandium, silicon, vanadium and zinc did not have a high correlation with the main ions, so the presence of these elements could be due to human activity. Also, the greatest effect on groundwater hydrochemistry in the study area was related to magnesium, sodium, calcium ions and electrical conductivity.
Keywords: Groundwater, heavy metals, multivariate statistical methods, Ardabil aquifer
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.