rohoallah yousefi zoshk
-
دگرگونی های آب وهوایی در دوره ی هولوسن و هم زمان با دوره ی نوسنگی، موجب تغییرات وسیع در میزان دما و رطوبت مناطق مختلف زمین و پوشش گیاهی و جانوری آن ها شده است. یکی از این مناطق مستعد، حوزه ی فرهنگی-جغرافیایی گرگان می باشد که مهم ترین ویژگی جغرافیایی آن درکنار کوه های البرز و کوپه داغ، دریای مازندران است. عمده شناخت ما درباره ی محوطه های فراپارینه سنگی و نوسنگی منطقه، از کاوش محوطه ها در مناطق ساحلی دریای مازندران به دست آمده است. هدف پژوهش پیش رو، امکان سنجی ارتباط و انتقال جمعیتی و اطلاعاتی میان مناطق مذکور باتوجه به نقش جغرافیای طبیعی در شکل گیری و تحول فرهنگی اجتماعات انسانی است. این مسئله بر این فرض استوار است که ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی درکنار دگرگونی های آب و هوایی، باعث شکل گیری انطباق های خاص منطقه ای فرهنگ های نوسنگی شده است. داده های موجود، شامل اطلاعات اقلیمی از منابعی همچون تحلیل های مغناطیسی و زمین شیمی، دیرین بوم شناسی، گرده شناسی، مطالعه ی نوسانات سطح آب دریای مازندران و توالی رسوبات لسی دشت گرگان در کنار داده های باستان شناختی به ما کمک می کند. دیگر ویژگی منطقه، وجود رسوبات ساحلی است که از دو منبع رودخانه ها و کمربندهای لسی تامین می گردند. منطقه ی دریای مازندران درطول سال های متمادی محل پیش روی ها و پس روی های متعدد دریای مازندران به شمار می آمده است. تقسیم بندی های لایه های فراپارینه سنگی در غارهای هوتو و کمربند قابلیت تطبیق با آب وهوای باستانی را دارد و می تواند با پیش روی ها و پس روی های دریای مازندران تایید گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد که منطقه در آغاز نوسنگی در شرایط سخت و خشن به سر می برده است. برآیند این امر نشان می دهد که تحولات فرهنگی و تکنولوژیکی اجتماعات انسانی منطقه به شدت تابع شرایط تحمیلی از سوی محیط بوده و نوسانات محیطی شدید، ضرورت تحرک جوامع را ایجاب می کرده است. این امر، باعث نفوذ مواد فرهنگی به فراتر از مرزهای جغرافیایی گردیده و همگونی نسبی را در بین سفال های منتسب به فرهنگ جیتون پدید آورده است. با تکیه برمستندات موجود تحرک جمعیتی از ویژگی های منطقه در دوران پایانی پلیستوسن و آغاز هولوسن به شمار می آمده است.کلید واژگان: آب و هوای باستانی, پلیستوسن, دریای مازندران, نوسنگی, هولوسنDuring the Holocene Epoch and simultaneously with the Neolithic Period, weather variations caused wide-ranging changes in temperature and humidity of various regions. These together with geographical and climatic features, led to the shaping of special regional matching of Neolithic cultures. We have obtained most of our knowledge of Epipaleolithic and Neolithic sites from excavations in locations on coasting regions bordering the Caspian Sea. Obviously, feasibility of relationships and population and information transfer between the mentioned regions is a research priority considering the role natural geography plays in the shaping of and developments in human communities. Available data includes climatic information from various sources such as magnetic analyses and geochemistry, paleoecology, palynology, study of oscillations in the water level of Caspian Sea, and sequences of loess sediments in the Gorgan Plain together with archeological data obtained from explorations made in the region. Considering the importance of developments in and environmental potentials of the region and their relationships with domestication of plants and animals, attempts were made to answer these questions through comparing and matching data obtained from reviewing studies carried out on oscillations in the water level of Caspian Sea, studies on soil sequences of loess sediments, and studies on archeological findings in the region.The study region is the cultural-geographical area of Gorgan that refers to a triangle in the southeastern corner of the Caspian Sea. The base of this triangle borders on the southern end of the eastern coasts and the other two sides meet the Alborz mountain range to the south and the Kopet Dagh mountain range to the east. The most important geographical feature of the Gorgan area, in addition to the Alborz and Kopet Dagh mountains, is the Caspian Sea that is fed by river sources in Iran and Russia. Presence of coastal sediments is the other feature of the region, and these sediments are derived from the rivers and aeolian loess belts. One of the strategies for paleoclimatology of the region is the study of alternate oscillations in the water level of the Caspian Sea that has yielded various results. The Caspian Sea region has experienced numerous alternate advances and recessions during the years. Moreover, soil studies have also provided interesting results. The loess formation in the region is in the form of the hilly areas in Gorgan and results from aeolian deposits of the last glacial recession in the Quaternary Period. Rereading archaeological data of the region and matching it with ancient weather can provide us with important information. Classification of Epipaleolithic layers in the Hotu and Belt caves can be matched with ancient weather and be confirmed by advances and recessions of the Caspian Sea. The present conditions indicate that the region faced hard and harsh conditions at the start of the Neolithic Period. Evidence of deep gaps between dating of the Hotu and Belt caves and evidence of plant and animal domestication and of pottery, and accumulation of aeolian loess sediments are among the available reasons for confirmation of population transfer. Another reason supporting this claim is that the Pokerdval area in the Gorgan Plain with materials and pottery of the Neolithic Period, that have great similarities with the oldest samples of the Tappeh Sang-e Chakhmagh and the Hotu and Belt caves, lies one yellow layers of loess that probably match the second advance of the Caspian Sea during the Holocene Period. Therefore, this set of information shows that cultural and technological developments in the human communities of the region strongly depended on conditions imposed by the environment, and severe environmental fluctuations necessitated continuous population movement, which caused infiltration of cultural material beyond geographical borders and created the relative homogeneity between the potteries attributed to the Jeitun Culture. Based on present documents, population mobility was one of the features of this region in Late Pleistocene and Early Holocene Periods.Keywords: Caspian Sea, Holocene, Neolithic, Paleoclimate, Pleistocene
-
استان خراسان و به ویژه دشت درگز، به دلیل قرارگیری در میان سه حوضه ی فرهنگی؛ جنوب غرب آسیای مرکزی (کوه پایه های ترکمنستان)، شمال شرق فلات مرکزی ایران و شمال شرق ایران یکی از مناطق مهم، اما ناشناخته در پژوهش های باستان شناسی به شمار می رود. ویژگی های اقلیمی، جایگاه خاص جغرافیایی و موقعیت مهم منطقه باعث شده که از دیرباز مورد توجه گرو ه های انسانی واقع گردد. با این وجود اطلاعات ما درباره ی تحولات منطقه در دوران مختلف پیش از تاریخ و یکفیت ارتباط این منطقه با سایر حوضه های فرهنگی بسیار ناقص است. از این رو انجام پژوهش های باستان شناختی و به ویژه کاو ش های باستان شناسی بسیار ضروری است. بررسی های باستا ن شناسی و تحلیل الگوی استقراری، از روش های شناخته شده در باستان شناسی برای کمک به شناخت روابط فرهنگی در دوران پیش از تاریخ می باشد. اطاع و آگاهی از الگوهای استقراری این منطقه می تواند درک و ما را از چشم انداز فرهنگی آن بهبود بخشد. در گذشته، این نوع تحلیل با روش های سنتی انجام می گردید اما امروزه، تحلیل الگوهای انجام می گردد که به ARC GIS؛ استقراری با نرم افزارهای متفاوتی به ماننداطلاعات واضح تر و واقعی تری منجر می گردد.
در این مقاله به نتایج حاصل از بررسی های باستا ن شناختی دشت درگز و پرداخته شده است. در این مطالعه Arc GIS تحلیل آن ها با استفاده از نرم افزار مشخص گردید که تاثیرپذیری از آب و خاک و هم چنین طیف ارتفاعی مشخصی باعث به وجود آمدن الگوی استقراری مشخصی می گردد.کلید واژگان: دشت درگز, بررسی باستان شناختی, الگوی استقراری, نرم افزار Arc GISKhorasan province and in particular Dargaz plain which is located among the cultural area of southwestern central Asia (Turkmenistan mountainous), northeastern of central plateau and northeastern Iran is one of the unexplored but important regions in archaeological investigation in Iran. Climate characteristics of the region, its special geographical conditions and its important location caused this region to receive attention from human’s groups long time ago. Therefore, our records of the changes of the region in different periods of prehistory and its mode of relationship with other cultural area are incomplete. So archaeological investigation and archaeological excavation is very necessary. Archaeological survey’s and settlement pattern analysis is one certain method in archaeology for understanding cultural contacts at prehistoric periods. Information and awareness of settlement pattern of Dargaz plain could improve the perception of its cultural landscapes. In the past, this kind of analysis was done through traditional methods but nowadays analysis of settlement pattern is done by different software like ArcGIS that results in real and accurate information. In this article, we are working with the results of archaeological surveys of Dargaz plain and analysis of them with ArcGIS. In this study, the influence of soil, water and also a certain height range created a specific pattern.
Keywords: Dargaz Plain, Archaeological Survey, Settlement pattern, ArcGIS Software
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.