به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « اسباب و مسببات » در نشریات گروه « علوم انسانی »

  • منصور ایمانپور
    بدون تردید، یکی از دغدغه های اساسی ابن سینا در الهیات بالمعنی الاخص، همان تبیین نظام مند علم واجب تعالی بود. او درصدد ارائه طرحی بود که بدون خدشه به بساطت ذات واجب تعالی، علم مطلق او را هم تبیین کند؛ علمی که در عین جامعیت، از غبار تغییر نیز در امان باشد. شیخ الرئیس برای دستیابی به این هدف، نظریه «صور ارتسامی» را مطرح کرد. این «صور» از منظر ابن سینا، از تعقل ذات واجب تعالی برخاسته و لوازم ذات و اسباب موجودات عینی محسوب می شوند و علم واجب تعالی به موجودات از طریق علم به آن صور حاصل می شود. شالوده اصلی این رای، همان رابطه سببیت و مسببیت میان صور مذکور و موجودات عینی است. اگرچه این رابطه، هم در آثار ابن سینا منعکس شده است و هم در تفاسیر شارحان و منقدان نظر شیخ، ولی همین نکته در ماجرای آفرینش موجودات کثیر به کلی نادیده گرفته شده است و ابن سینا هیچ اشاره ای به نقش و سهم صور ارتسامی در آفرینش عقل نخست و عقول و افلاک نمی کند و به صراحت می گوید که عقل نخست بی واسطه از واجب تعالی صادر می شود و عقول و افلاک و متغیرات نیز از هم دیگر صادر می شوند؛ بنابراین، در بحث علم واجب تعالی، از سببیت صور مرتسمه بر موجودات سخن گفته شده است و در هنگام تشریح نحوه صدور موجودات از واجب الوجود بسیط، از نقش صور ارتسامی در آفرینش موجودات سخنی به میان نیامده است و همین امر، ناسازگاری موجود در این طرح را به ذهن متبادر می کند.
    کلید واژگان: صورمرتسمه, صدور, اسباب و مسببات, تعقل متغیرات}
    Mansour Imanpour
    One of the most important concerns of Avicenna in theology was systematic explanation of knowledge of Almighty Necessary. He wants to provide a theory for explanation of the omniscience of Almighty Necessary, which is unchangeable and comprehensive, without harming His simplicity. In order to achieve this goal, Avicenna introduced the theory of “Imprinted Forms”. Avicenna held that these Forms are essential properties of the Essences and causes of beings and raising from the Necessary’s intellectual thought, He also held that the knowledge of Almighty Necessary to the creatures come from knowledge to these Forms(causes). It is clear that the underlying ground of this view is the causal relationship between the Forms and objective beings. Although there is clearly this relationship in either Avicenna’s works ,and his commentaries, but, this point has been completely neglected in the phase of the creation of multiplicity of creatures. Avicenna didn’t say anything about the role and participation of these Forms in emanation of the First Intellect and the other Intellects and heavenly Spheres. Conversely he held that the First intellect immediately created from the Almighty Necessary. He also thought that the Intellects and heavenly Spheres emanated from each other, and not from Imprinted Forms. We show, in this Article, that there is inconsistency between these two explanations.
    Keywords: Avicenna, Imprinted Forms, emanation, causes, effects, God?s knowledge}
  • لقمان محمودپور
    «علت و معلول» و «اسباب و مسببات» از مباحث اعتقادی و کلامی صوفیه است. استنباط کلی از موضوع تاکنون این بوده که صوفیه علیت را انکار می کنند و تنها حق تعالی را موثر و فاعل حقیقی می دانند. هدف این مقاله بررسی این موضوع و تبیین چگونگی اعتقاد صوفیه به آن است. این موضوع در متون مختلف صوفیه اعم از فارسی و عربی، نثر و نظم و نیز در کتب کلامی مرتبط با موضوع مورد مطالعه قرار گرفته و آنچه که مورد اعتقاد عموم صوفیه بوده از آن ها استخراج و استنباط شده است. نتیجه آنکه در اعتقاد صوفیه «علت و معلول» چیزی است غیر از «اسباب و مسببات». کل جهان و پدیده های آن معلول یک علت است و آن «فعل خداوند» است که بی علت است و غیر از این علت و معلولی در جهان وجود ندارد. آنچه در این جهان وجود دارد و اصطلاحا «علت و معلول» نامیده می شود صوفیه آن را «اسباب و مسببات» و در اصطلاح خود «عالم حکمت» نامیده و به آن معتقد بوده اند و علت و معلول به این معنی را انکار نکرده اند. در اعتقاد صوفیه اسباب و مسببات بر اساس سنت های الهی عمل می کنند. آن ها می گویند خداوند قادر است بدون اسباب هم مسببات را پدید بیاورد که به آن «عالم قدرت» گفته اند.
    کلید واژگان: صوفیه, علت و معلول, اسباب و مسببات, علم کلام, اشاعره و معتزله}
  • اسدالله لطفی*، سپیده میر مجیدی
    هنگامی که یک مسبب ( معلول ) دارای چند سبب مستقل و در عرض یکدیگر باشند، بحث مهم « تداخل یا عدم تداخل اسباب »، قابلیت طرح می یابد. به عبارت ساده تر، هنگامی که اسباب، متعدد ( به قتل رساندن چند نفر ) ولی مسبب ها تکرار شدنی نباشند ( اجرای چند مجازات قتل )، با تداخل اسباب مواجهیم و آن گاه که اسباب متعدد ( مانند خوابیدن و دست زدن به میت ) و مسبب ها نیز قابل تکرار ( تکرار وضو ) باشند، به غیر از مواردی که دلیل خاص بر تداخل یا عدم تداخل اسباب وجود دارد، اقتضای قاعده، مطابق قول مشهور فقهای امامیه، عدم تداخل اسباب و مسببات است. اصل عدم تداخل مسببات، به اصل عدم تداخل اسباب بر می گردد، به این معنا که به تبع پذیرفتن قاعده عدم تداخل اسباب، این بحث به میان می آید که آیا لازمه تعدد اسباب، انجام یک مسبب است، یا انجام تکالیف متعدد. نوشتار حاضر بر آن است با تبیین اصولی مفهوم تداخل و عدم تداخل اسباب و مسببات به عنوان پیش نیاز، مصادیق و جلوه های آن را در فقه جزاء و حقوق کیفری ایران، به بحث گذارد. بر همین اساس، پس از بررسی مفاهیم و ادبیات مقدماتی، مفهوم « تداخل و عدم تداخل اسباب و مسببات » با اتخاذ رویکردی اصولی، به بحث گذاشته می شود و پس از آن، جلوه های آن در فقه جزاء و حقوق کیفری ایران تبیین می گردد. نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد گرچه قانونگذار « عدم تداخل اسباب و مسببات » را به عنوان یک قاعده اصولی و فقهی پذیرفته است، ولی در مواردی نیز شاهد تداخل اسباب و مسببات هستیم.
    کلید واژگان: اسباب و مسببات, شرط و جزاء, تداخل و عدم تداخل, تعدد, حدود, قصاص, دیات}
  • خلیل قبله ای خویی، هادی شعبانی کندسری، محمدرضا دشتی

    در این مقاله تعدد شرط و وحدت جزاء و حاصل آن، که بحث تداخل یا عدم تداخل اسباب و مسببات است، در علم اصول و حقوق موضوعه مورد بررسی قرار گرفت. هدف از انجام این تحقیق، علاوه بر رفع تعارض میان جملات شرطیه ای که در آنها شرط متعدد و جزا واحد می باشد، تعیین حکم جملات شرطی مزبور از حیث تداخل یا عدم تداخل اسباب و مسببات در علم اصول و حقوق موضوعه بود. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که اصولا اسباب و مسببات تداخل نمی کنند، خواه جزا قابل تکرار باشد خواه غیرقابل تکرار، مگر اینکه دلیلی بر تداخل وجود داشته باشد. در قوانین نیز به عنوان قاعده باید گفت: هرگاه در مواد مختلف قانونی شرط متعدد و جزا واحد باشد، هر شرط به طور مستقل و بدون نیاز به شرط دیگر، موجب ایجاد جزا می گردد؛ مگر آنکه خلاف آن ثابت شود.

    کلید واژگان: تعدد شرط, وحدت جزا, اسباب, مسببات, جزای قابل تکرار, جزای غیر قابل تکرار}
    Khalil Queblehi Khuyi, Hadi Shabani Kandsari, Mohammadreza Dashti

    Multiplicity of provision and unity of result and its outcome which is interference or non-interference of causes and inducements was studied in Jurisprudence and statute in this article. The purpose of this article was removal of conflict in provisional sentences in which there is multiplicity of provision and unity of result and determination of dictum of those provisional sentences from the viewpoint of interference or noninterference of causes and inducements. The outcome was that for removal of conflict in these provisional sentences it should be taken into account that causes and inducements wouldn’t basically interfere, whether the result is repeatable or not, unless there would be a reason for interference. As a rule in statutes, it should be said that in various cases when provision is multiple and result is the same, every provision, without relying on others, causes the result to come into being, unless its contrary is proven.

    Keywords: multiplicity of provision, unity of result, causes, inducements repeatable result, non-repeatable result}
  • سیدعلی هاشمی
    توحید در ابعاد مختلف آن، از جمله توحید افعالی، محور تمام آموزه های اسلامی است. در این نوشتار تلاش شده است دیدگاه ملاملاصدرا در این موضوع مورد دقت و بررسی قرار گیرد. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی با مراجعه به کتاب های ایشان، انجام گرفته است. هدف از این پژوهش آشنایی با نوآوری های ملاصدرا در تبیین آموزه مهم توحید افعالی است.
    ملاصدرا اگرچه در مواردی مانند سایر حکما از رابطه طولی بین موجودات و خداوند سخن گفته است، اما بیشتر با نگاه برگرفته از عرفان نظری، درصدد ارائه تبیین های دقیق تر از رابطه توحید افعالی با اسباب و مسببات و اختیار انسان است. او معتقد است: همان گونه که وجود فرد به طور حقیقی به خود او منسوب است، یکی از شئون حق متعال نیز می باشد. بنابراین، علم، اراده، افعال و همه آنچه از فرد صادر می شود، نیز به طور حقیقی منسوب به خداوند است. در نتیجه، فعل انسان، به صورت اعلی و اشرف و به صورت لایق ذات احدیت، یکی از افعال خداوند است.
    کلید واژگان: توحید, اختیار انسان, اسباب و مسببات, رابطه خدا و انسان}
    Seyyed Ali Hashemi
    Monotheism in its all different dimensions, including Unity of Divine Acts, is central to all Islamic doctrines. The present paper tries to study and scrutinize Mullah Sadra's view on this issue by referring to his works through using a descriptive- analytical method. The aim of this article is to explore Mullah Ṣadrā’s innovations in expounding the important doctrine of Unity of Divine Acts.Although Mullah Sadra, like other philosophers, talks about a longitudinal relationship between God and creatures in some cases, he tries to offer a more precise explanation of the relationship of Unity of Divine Acts with man's free will and causes on the basis of theoretical mysticism. He believes that just as individual's existence is really attributed to the very individual it is also one of the Most High God's affairs. Therefore, knowledge, will, acts and all that an individual earns is really attributed to God. As a result, man's act in its highest and noblest form which is appropriate for the Essence of Divine Unity is among God's acts.
    Keywords: monotheism, man's free will, causes, relationship between God, man}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال