جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « شهر تبریز » در نشریات گروه « علوم انسانی »
-
مقدمه
در رابطه با تجربیات جهانی پیاده راه سازی، می توان به پیاده راه های لیمبکر و کتویگر در شهر اسن آلمان، بردیک در شهر کالامازو آمریکا و استروگت در شهر کپنهاگ دانمارک اشاره کرد. پیاده راه سازی در شهرهای یادشده اثراتی مانند کاهش تدریجی ترافیک و پارکینگ، رونق اقتصادی این محورها، انطباق مرکز شهر با تغییرات فصل ها، سرزندگی پیاده راه ها در شبانه روز را به دنبال داشته است. همچنین، از تجربیات پیاده راه سازی در ایران نیز می توان به پیاده راه های جنت مشهد، تربیت و ولیعصر تبریز، خیام ارومیه و لیان بوشهر اشاره کرد. در حال حاضر، با توجه به تاسیس سازمان زیباسازی در شهرداری ها سعی شده است تا حدودی بر مشکلات مبلمان شهری فائق آید، اما تداخل مسئولیت های سازمان ها و نهادها با یکدیگر نیز تا حدودی به این معضل دامن زده و وظایف سازمان زیباسازی را تحت الشعاع خود قرار داده است. فقدان قوانین و ضوابط لازم و ناظر بر ایجاد حداقل کیفیت های مورد نیاز پیاده راه ها در شهر تبریز، جسارت های قابل ملاحظه ای را به دنبال دارد؛ به این معنا که علی رغم ایجاد پیاده راه، به دلیل بی توجهی به استانداردهای اولیه در طراحی و اجرای پیاده راه ها، معمولا بعضی از آن ها را به فضاهایی غیر قابل استفاده تبدیل می کند و هزینه ها و اراضی مربوط به احداث چنین پیاده راه های نامناسبی در واقع تلف شده تلقی می شود. در بین چهار پیاده راه مقصودیه، ارک، تربیت و ولیعصر، پیاده راه های مقصودیه و ارک علی رغم وجود عناصر منظر شهری مانند درختان و... به دلیل اغتشاشات بصری حاصل از ناهمگونی نماهای شهری، نامناسب بودن رنگ و مصالح کف سازی ها و دیواره ها، عرض کم پیاده راه ها و عبور وسایل نقلیه موتوری، نبود تسهیلات مناسب و... فاقد منظر شهری مناسب و استاندارد است. همچنین، کیفیت فضایی موجود در این پیاده راه ها همگی نامناسب و نیازمند بازنگری هستند. تا کنون مطالعات قابل توجهی روی خیابان های پیاده محور شهر تبریز صورت گرفته است. با این حال، در هیچ یک از این مطالعات نارسایی ها و کمبودها در خیابان های پیاده محور مورد بررسی قرار نگرفته است. از این رو، پژوهش حاضر برای پوشش این خلا، در صدد پاسخ به این پرسش است که نارسایی های کیفیت فضایی در خیابان پیاده محور ارک شهر تبریز چیست؟
مواد و روش هاروش تحقیق حاضر از نظر ماهیت به صورت توصیفی تحلیلی و اکتشافی همراه با روش ترکیبی کیفی کمی و پیمایشی انجام گرفته است. برای جمع آوری داده ها از روش اسنادی به همراه مصاحبه نیمه عمیق ساختاری و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق نیز شامل دو گروه: گروه خبرگان و متخصصان و گروه کاربران، عابران در پیاده راه ارک شهر تبریز است. حجم نمونه خبرگان برابر 20 نفر انتخاب شد. دلیل انتخاب 20 نفر این است که در پژوهش های خبره محور محدودیتی در انتخاب حجم نمونه وجود ندارد. در رابطه با حجم نمونه کاربران و عابران از فرمول کوکران با جامعه آماری نامحدود استفاده شد که برابر 384 نفر به دست آمد.پس از مشخص کردن متغیرها از طریق مصاحبه های انجام گرفته توسط خبرگان و آنالیز با نرم افزار MAXQDA و تهیه پرسشنامه برای کاربران و عابران برای روایی شاخص ها با نظر جامعه آماری گروه متخصصان، اساتید راهنما و مشاور تایید شد. پایایی شاخص های پرسشنامه نیز با آزمون آلفای کرونباخ برای مولفه اجتماعی فرهنگی 0/901؛ کارکردی عملکردی 0/876؛ اقتصادی 0/841؛ دسترسی 0/894؛ زیبایی شناسی 0/803 و کالبدی 0/882 محاسبه شد.
یافته هابراساس یافته های حاصل از جدول 9 همه شاخص های اجتماعی فرهنگی، کارکردی عملکردی، حرکتی دسترسی، اقتصادی، زیبایی شناسی و کالبدی (متغیر مستقل) دارای رابطه معناداری با متغیر وابسته پیاده محوری هستند و به ترتیب شاخص های، اجتماعی فرهنگی با (0/615) و شاخص زیبایی شناسی با (0/523)، شاخص حرکتی دسترسی با (0/316)، شاخص اقتصادی با (0/225)، کالبدی با (0/209) و کارکردی عملکردی با (0/192) ضریب استاندارد بیشترین تا کمترین تاثیر را بر متغیر میانجی (نارسایی کیفیت فضایی پیاده راه ارک) وابسته (پیاده محوری) دار ند. بنابراین، همه شاخص های مورد بررسی با توجه به ضریب تعیین (R2) بر متغیر میانجی کیفیت فضایی پیاده راه ارک و متغیر وابسته پیاده محوری تاثیر دارند و می توان گفت که متغیر وابسته متاثر از شاخص های متغیر مستقل است و مقدار بتا (Beta) هم نشان دهنده ارتباط مستقیم شاخص های کیفیت فضایی بر متغیر وابسته (پیاده محوری) است. در نتیجه، هرچه مقدار Beta و T بیشتر و سطح معناداری کوچک تر از (0/05) باشد، متغیر مستقل (اجتماعی فرهنگی، کارکردی عملکردی، حرکتی دسترسی، اقتصادی، زیبایی شناسی و کالبدی) بر متغیر میانجی کیفیت فضایی پیاده راه و متغیر وابسته (پیاده محوری) تاثیر بیشتری دارد. با توجه به نتایج تحقیق می توان نتیجه گرفت که بیشترین اثرگذاری از نظر نارسایی کیفیت فضایی پیاده راه ارک تبریز به صورت مستقیم و غیرمستقیم مربوط به شاخص اجتماعی فرهنگی با اثر مستقیم 0/615 و غیرمستقیم 0/313 و اثر کل 0/928 است. بنابراین، حتما در ارتقای کیفیت فضایی و رفع نارسایی کیفیت فضایی در پیاده راه ارک تبریز برای پیاده محوری و پیاده مدار بودن به شاخص اجتماعی فرهنگی باید توجه بیش از حد بشود تا با ایجاد شرایط مناسب موجب حضور بیشتر افراد و کاربران و تعاملات اجتماعی بیشتر در پیاده راه شده که خود باعث سرزندگی فضای شهری از بعد پیاده راه ارک با پیاده محوری خواهد شد. کمترین تا ثیرات نارسایی هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم مربوط به شاخص کارکردی عملکردی با اثر مستقیم 0/217 و غیرمستقیم 0/101 و اثر کل 0/318 کمترین اثرگذاری بر نارسایی کیفیت فضایی پیاده راه ارک تبریز داشته است. بنابراین، در اولویت های بعدی پیاده محوری برای ارتقای کیفیت فضایی پیاده راه ارک قرار می گیرد.
نتیجه گیریبا توجه به نتایج تحقیق می توان گفت که یکی از روش های مناسب برای تشویق پیاده محوری عابران، دسته بندی طیف استفاده کنندگان از پیاده راه ها و در نظر گرفتن نیازهای آن هاست. به عنوان مثال: کودکان، جوانان، بزرگسالان، سالمندان، استفاده کنندگان در شهرهای کوچک یا در شهرهای بزرگ، استفاده کنندگان بالای شهر و پایین شهر و... در نهایت طراحی پیاده راه های باکیفیت فضایی بالا با اینکه نیاز به سرمایه گذاری زیادی دارند، اما در درازمدت باعث کاهش هزینه ها، کاهش آلودگی، سلامت روحی جسمی افراد جامعه خواهد شد.
کلید واژگان: پیاده محوری, عابر پیاده, پیاده راه, کیفیت فضایی, شهر تبریزPedestrian-Oriented Movement Analysis in Terms of the Lack of Air Quality in Tabriz’s Arak SidewalksIntroduction :
Concerning the world experiences of pedestrian construction, we can refer to the Limbeker and Ketweger sidewalks in Essen, Germany, Berdick in Kalamazoo, America, and Struget in Copenhagen, Denmark. Pedestrian construction in the mentioned cities has had effects such as the gradual reduction of traffic and parking, the economic prosperity of these axes, the adaptation of the city center to the changes of the seasons, and the vibrancy of the sidewalk day and night. Also, from the experiences of pedestrian construction in Iran, we can mention the pedestrians of Janat Mashhad, Tarbiat, and Valiasr in Tabriz, Khayyam Urmia, and Lian Bushehr. Currently, due to the establishment of beautification organizations in the municipalities, they have tried to overcome the problems of urban furniture to some extent. Still, the interference of the responsibilities of organizations and institutions has fueled this problem to some extent and overshadowed the tasks of the beautification organization. Is. The lack of the necessary rules and regulations that monitor the creation of the minimum required qualities of the sidewalks in Tabriz city, leads to considerable audacity. This means that despite the creation of sidewalks, due to the lack of attention to basic standards in the design and implementation of sidewalks, some of them are usually turned into unusable spaces and the costs and land related to the construction of such sidewalks Improper ways are considered wasted. Among the four pedestrian paths of Maqsoodiyeh, Ark, Tarbiat and Valiasr, Maqsodieh, and Arak pedestrian paths, despite the presence of urban landscape elements such as trees, etc. streets, the narrow width of sidewalks, and the passage of motor vehicles, the lack of proper facilities, etc., lacks an appropriate and standard urban landscape. Also, the spatial quality of these sidewalks is inappropriate and needs to be reviewed. So far, there have been significant studies on the pedestrian-oriented streets of Tabriz city, however, none of these studies have investigated the inadequacies and deficiencies in the pedestrian-oriented streets. Therefore, the current research aims to answer this question, what are the deficiencies of spatial quality in the pedestrian street of Orak axis in Tabriz city?
Materials and MethodsThe present research method is descriptive-analytical and exploratory in nature, along with a combined qualitative-quantitative and survey method. To collect data, a documentary method was used along with a semi-structured interview and researcher-made questionnaire. The statistical population of the research also includes two groups: the group of experts and specialists and the group of users, passers-by on the sidewalks of Tabriz city. A sample size of 20 experts was selected. The reason for choosing 20 people is that there is no limit in choosing the sample size in expert research. Regarding the sample size of users and passers-by, Cochran’s formula was used with an unlimited statistical population, which was equal to 384 people. After specifying the variables through interviews conducted by experts analysis with MAXQDA software and preparing a questionnaire for users and passers-by, the validity of the indicators was confirmed by the opinion of the statistical community of experts, supervisors, and consultants. The reliability of the questionnaire indicators is also 0.901 with Cronbach’s alpha test for the social and cultural component; functional-functional 0.876; Economic; 0.841; Access 0.894; Aesthetics was calculated as 0.803 and physical as 0.882.
FindingsBased on the findings from Table (9), all socio-cultural, functional-functional, movement-access, economic, aesthetic, and physical indicators (independent variable) have a significant relationship with the pedestrian-oriented dependent variable, and according to the indicators, socio-cultural with (0.615) and aesthetic index with (0.523), movement-access index with (0.316), economic index with (0.225), physical with (0.209) and Functional-functional with standard coefficient (0.192) have the most to the least effect on the dependent variable (insufficiency of spatial quality of the arch path) (pedestrian axis). Therefore, according to the coefficient of determination (2R), all the examined indicators affect the mediating variable of the spatial quality of the Ark sidewalk and the pedestrian-oriented dependent variable, and it can be said that the dependent variable is affected by the indicators of the independent variable, and the beta value also indicates The direct relationship of spatial quality indicators is on the dependent variable (pedestrian). As a result, the higher the value of Beta and T the smaller the significance level is (0.05). The independent variable (social-cultural, functional-functional, movement-access, economic, aesthetic, and physical) has a greater effect on the mediating variable of the spatial quality of the sidewalk and the dependent variable (pedestrian-oriented). According to the results of the research, it can be concluded that the most effective in terms of the spatial quality of Tabriz’s Ark pedestrian, directly and indirectly, is related to the socio-cultural index with a direct effect of 0.615 and an indirect effect of 0.313 and a total effect of 0.928. Therefore, in improving the spatial quality and solving the inadequacy of the spatial quality in the Tabriz Ark pedestrian walkway, to be pedestrian-oriented and pedestrian-orientated, social and cultural indicators should be paid attention to create suitable conditions for the presence of more people and users and more social interactions. It is on the sidewalk, which will bring life to the urban space since the Ark sidewalk is pedestrian-oriented. The least effects of inadequacy, both directly and indirectly, are related to the functional-performance index with a direct effect of 0.217 an indirect effect of 0.101, and a total effect of 0.318. Therefore, in the next priorities, the pedestrian center is placed to improve the spatial quality of the Ark sidewalk.
ConclusionAccording to the results of the research, it can be said that one of the appropriate methods to encourage pedestrian-oriented pedestrians is to categorize the spectrum of users of sidewalks and consider their needs, for example, children, and young people. , adults, elderly, users in small cities or big cities, users in the upper and lower parts of the city, etc. Finally, the design of high-quality spatial sidewalks, although they require a lot of investment, in the long run, will reduce costs, reduce pollution, and reduce the mental and physical health of people in society.
Keywords: Pedestrian-Oriented, Pedestrian, Sidewalks, Spatial Quality, Tabriz City -
مقدمه
شهر تبریز یکی از قطب های گردشگری منطقه شمال غرب و کانون اصلی گردشگری استان آذربایجان شرقی است. این شهر با برخورداری از طبیعت زیبا و چشم نواز، اماکن فرهنگی و ابنیه تاریخی ، از پتانسیل های زیادی برای توسعه گردشگری برخوردار است و سالانه گردشگران زیادی از نواحی مختلف کشور برای گردش و تفریح به این شهر می آیند. از این رو، ضرورت طرح های بازآفرینی بافت تاریخی فرهنگی شهر تبریز و کمک به توسعه یکپارچه این شهر، رویکردی متفاوت را می طلبد که از آن جمله می توان به توسعه گردشگری با هدف نهایی بازآفرینی در بافت های تاریخی مختلف این شهر اشاره کرد. وجود جاذبه های گوناگون بدون در نظر گرفتن صنایع فرهنگی و توسعه مولفه های شهری مهم و تاثیرگذار، نمی تواند موجب توسعه گردشگری در تبریز شود. به این ترتیب ، عرصه پیش روی این پژوهش، بررسی عوامل اصلی موثر بر توسعه گردشگری شهری است که در طرح ها و تحقیقات گذشته ، کمتر ارزیابی شده و فقط به دنبال ایجاد بهره گیری از جاذبه ها برای تقویت نقش بافت تاریخی و احیای بافت فرسوده مناطق مختلف شهر بوده اند؛ بنابراین آن ها نتوانسته اند از فرصت ها، سرمایه ها و توان های تاریخی فرهنگی شهر برای بازآفرینی آن و از این رو، توسعه گردشگری شهر استفاده کنند و درنتیجه، از پسرفت شرایط اقتصادی اجتماعی ، کیفیت زیستی و دیگر نابسامانی های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی شهر جلوگیری به عمل آورند؛ بنابراین سوال تحقیق این است که عوامل موثر برای توسعه گردشگری میراث فرهنگی در بافت تاریخی شهر تبریز کدام اند؟
مواد و روش هااین مقاله با رویکرد مطالعه موردی به بررسی پتانسیل بازآفرینی شهری از طریق گردشگری مبتنی بر میراث فرهنگی در بافت تاریخی فرهنگی شهر تبریز می پردازد. مانند سایر مطالعات موردی، این بررسی با بیش از یک منبع انجام شده است که شامل منابع کتابخانه ای، مطالعات میدانی و همچنین مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که با 19 متخصص انجام شد. جامعه آماری مصاحبه شوندگان شامل خبرگان شهری بودند که با اشباع نظری در فرایند مصاحبه به دست آمد و نمونه به سه دسته مختلف تقسیم شد: برای کشف حوزه های بالقوه تحقیق، اظهارات مصاحبه شوندگان طبقه بندی و از طریق تحلیل محتوای کیفی برای استخراج عوامل استراتژیک قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها (SWOT) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. برای اولویت بندی استراتژی های به دست آمده از تحلیل SWOT نظرات کارشناسان از طریق پرسش نامه های جمع آوری و با استفاده از مدل فرایند شبکه تحلیلی (ANP) با کمک نرم افزار Super Decision برای امتیازدهی به موارد استخراج شده مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. از طریق تحلیل محتوای کیفی برای استخراج عوامل استراتژیک قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها (SWOT) تجزیه وتحلیل شد. در مرحله بعد، ماتریس SWOT با سازماندهی عوامل استراتژیک داخلی و خارجی که زیربنای اصلی استراتژی توسعه هستند، بسط داده شد. برای اولویت بندی استراتژی های به دست آمده از تحلیل SWOT، نظرات کارشناسان از طریق پرسش نامه های جمع آوری و با استفاده از مدل فرایند شبکه تحلیلی (ANP) با کمک نرم افزار Super Decision برای امتیازدهی به موارد استخراج شده مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. مزیت اصلی این رویکرد، تاثیر عوامل داخلی و خارجی اولویت بندی شده در استراتژی های جایگزین برای بازآفرینی شهری و توسعه گردشگری است. ANP یک روش تصمیم گیری چندمعیاره است که معمولا مورد استفاده قرار می گیرد، که مقایسه های زوجی بین عوامل را برای اولویت بندی آن ها با استفاده از رویکرد محاسبه ارزش ویژه انجام می دهد. هدف از استفاده ANP در چارچوب SWOT، ارزیابی سیستماتیک عوامل SWOT و یکسان سازی شدت آن ها بود.
یافته هاطبق نتایج تحلیل SWOT، مهم ترین محدودیت ها عبارت اند از: نبود ابزار جامع برای سیاست گذاری فرهنگی (0/0182)، فقدان منابع مالی پایدار برای فعالیت های فرهنگی و امکانات گردشگری (0/0114)، کاهش کیفیت فرش تبریز (0/0153)، و کاهش کیفیت فضاهای مربوط به رویدادها و مراسم فرهنگی (0/0134). مهم ترین فرصت ها عبارت اند از: استفاده از بناهای تاریخی به عنوان مراکز رویدادهای اجتماعی و فرهنگی (0/0629)، احیای صنعت قالی بافی (0/0554)، از احیای مراسم های محلی و موسیقی محلی (0/0411). مهم ترین معایب و ضعف ها عبارت اند از: رقابت برای تولید فرش توسط سایر کشورها (0/0411) و تخریب فضاهای عمومی، مانند قسمتی از بافت های تاریخی بازار، و تخریب آثار تاریخی مانند قلعه و ارگ علیشاه (0/0244). مهم ترین قوت ها عبارت اند از: آثار تاریخی مانند بازار تاریخی، قلعه و ارگ علیشاه (0/07070). به منظور تدوین استراتژی ها، از فرصت های خارجی و قوت های داخلی بهره گرفته شد و تلاش شد استراتژی هایی به منظور کاهش تهدیدهای خارجی و ضعف های داخلی تدوین شود. بر اساس جدول SWOT، استراتژی های حاصل با استفاده از مدل anp در نرم افزار Super Decision اولویت بندی شدند. یافته ها اشاره دارد که استراتژی های دفاعی (WT) با وزن 0/0575 از بالاترین اولویت در کاهش آسیب پذیری شهر برخوردار ند. به دنبال این استراتژی ها، استراتژی های حمله (SO)، استراتژی های بازنگری (WO)، و استراتژی های تنوع (ST) مطرح هستند.
نتیجه گیریتوسعه گردشگری اگر هدفمند صورت گیرد، باعث بازآفرینی در بافت تاریخی تبریز می شود. به علت وجود جاذبه های تاریخی فراوان در بافت تاریخی تبریز و پتانسیل برای جذب گردشگر درواقع تقویت و احیای مراکز گردشگری می تواند موتور محرک بازآفرینی شهری در این محدوده شود. باید گفت که اگر توسعه گردشگری در این بافت هدفمند نباشد، باعث از بین بردن ساختار بافت، شلوغی و ترافیک و صلب آسایش از ساکنان خواهد شد. در راستای تحقق بازآفرینی شهری برای توسعه گردشگری میراث فرهنگی در بافت تاریخی شهر تبریز، شش سیاست اجرایی را می توان در نظر گرفت که شامل:1. تهیه ضوابط مصوب حفاظت از بافت های تاریخی فرهنگی شهر تبریز؛2. طراحی شهری با تجدید حیات شهری در بافت های تاریخی فرهنگی شهر تبریز؛3. حمایت از جاذبه های گردشگری و تاریخی از طریق تقویت سرمایه گذاری و تعیین کاربری های متناسب در شهر تبریز؛4. اجتناب از مداخلات کالبدی گسترده و تاکید بر حفاظت از وحدت نظام ساختاری کالبدی و اجتماعی در بافت تاریخی فرهنگی شهر تبریز؛5. تجدید حیات اقتصادی عرصه های فرهنگی و تاریخی در شهر تبریز؛ 6. برنامه ریزی حفاظت و احیای تک بناها، مجموعه ها، محدوده ها و عرصه های تاریخی شهر تبریز.
کلید واژگان: بازآفرینی شهری, بافت تاریخی فرهنگی, گردشگری, شهر تبریزIntroduction :
The city of Tabriz is one of the tourism hubs of the northwest region and the main tourism center of East Azerbaijan province. Tabriz, with its beautiful and eye - catching nature, cultural places, and historical buildings, has great potential for tourism development and every year many tourists from different parts of the country come to this city for sightseeing and entertainment. Therefore, the necessity of creating the historical - cultural texture of Tabriz and helping the integrated development of this city requires a different approach, among which we can mention the development of tourism with the ultimate goal of - creating the different historical textures of this city. The existence of various attractions without considering the cultural industries and the development of important and influential urban components cannot lead to the development of tourism in Tabriz. In this way, the future field of this research is to examine the main factors affecting the development of urban tourism, which have been undervalued in past plans and research and only seek to create the use of attractions to strengthen the role of historical texture and revitalization. The worn texture of different areas of the city has been; Therefore, their results have not been able to use the opportunities, funds, and historical - cultural capabilities of the city to recreate it and, therefore, develop the city’s tourism, and as a result of the regression of economic - social conditions, living quality, and other physical and social disorders. and prevent the economy of the city; Therefore, the research question is, what are the effective factors for the development of cultural heritage tourism in the historical texture of Tabriz city?
Materials and MethodsThis article investigates the potential of urban regeneration through tourism based on cultural heritage in the historical and cultural texture of Tabriz city with a case study approach. Like other case studies, this review was conducted with more than one source, including library sources, field studies, and also semi - structured interviews, conducted with 19 experts. The statistical population of the interviewees included urban experts, obtained by theoretical saturation in the interview process. The sample was divided into three different categories: to discover the potential areas of research, the statements of the interviewees were classified, and through qualitative content analysis to extract the strategic factors of strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT) of the case Analysis was done. To prioritize the strategies obtained from the SWOT analysis, the experts’ opinions were analyzed by collecting questionnaires and using the analytical network process (ANP) model with the help of Super Decision software to score the extracted items. It was analyzed through qualitative content analysis to extract the strategic factors of strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT). In the next step, the SWOT matrix was expanded by organizing the internal and external strategic factors that are the main foundation of the development strategy. To prioritize the strategies obtained from the SWOT analysis, experts’ opinions were analyzed through questionnaires and using the Analytical Network Process (ANP) model with the help of Super Decision software to score the extracted items. The main advantage of this approach is the influence of prioritized internal and external factors in alternative strategies for urban regeneration and tourism development. ANP is a commonly used criteria decision-making method, which performs pairwise comparisons between factors to prioritize them using an eigenvalue calculation approach. The purpose of using ANP in the SWOT framework was to systematically evaluate SWOT factors and equalize their intensity.
FindingsAccording to the results of the SWOT analysis, the most important limitations are the lack of a comprehensive tool for cultural policy (0.0182), the lack of sustainable financial resources for cultural activities, and tourism facilities (0.0114), the decrease in the quality of Tabriz carpets. (0.0153), and reducing the quality of spaces related to cultural events and ceremonies (0.0134). The most important opportunities are the use of historical monuments as centers of social and cultural events (0.0629), the revival of the carpet weaving industry (0.0554), and the revival of local ceremonies and local music (0.0411). The most important disadvantages and weaknesses are the competition for carpet production by other countries (0.0411) and the destruction of public spaces, such as part of the historical textures of the bazaar, and the destruction of historical monuments such as Alisha’s castle and citadel (0.0244). The most important strengths are the historical monuments such as the historical market, the fortress, and the Alisha citadel (0.07070). To develop strategies, external opportunities, and internal strengths were used, and strategies were tried to reduce external threats and internal weaknesses. Based on the SWOT table, the resulting strategies were prioritized using the amp model in the Super Decision software. The findings indicate that defensive strategies (WT) with a weight of 0.0575 have the highest priority in reducing the city’s vulnerability. Following these strategies, there are attack strategies (SO), revision strategies (WO), and diversification strategies (ST).
ConclusionTourism development, if done purposefully, causes regeneration in the historical texture of Tabriz. Due to the existence of many historical attractions in the historical texture of Tabriz and the potential to attract tourists, the strengthening and revitalization of tourist centers can be the driving engine of urban regeneration in this area. It should be mentioned that if tourism development in this texture is not targeted, it will destroy the texture structure, crowding traffic, and the comfort of the residents. To realize urban regeneration for the development of cultural heritage tourism in the historical texture of the city of Tabriz, six implementation policies can be considered, which include: 1. Preparation of approved regulations for the protection of historical cultural tissues of Tabriz city 2. Urban design with the renewal of urban life in the historical cultural textures of Tabriz city3. Supporting tourist and historical attractions by strengthening investment and determining appropriate uses in the city of Tabriz 4. Avoid extensive physical interventions and emphasize the protection of the unity of the physical and social structural system in the historical cultural texture of Tabriz city.5. Renewing the economic life of cultural and historical areas in Tabriz. 6. Planning the protection and revitalization of individual buildings, collections, areas, and historical areas of Tabriz city.
-
مقدمه
در این تحقیق موضوع تاب آوری ویژگی های اقتصادی اجتماعی در سکونتگاهای غیر رسمی در شهر تبریز بر چالش های شهری تاکید می کند. بنابراین چالش های شهر تبریز در زمینه سکونتگاه های غیررسمی با کمبود فضاهای باز شهری، هزینه بالای زندگی، زیرساخت های ناکافی و کیفیت مسکن مشخص می شود. برای رسیدن به هدف این تحقیق، زیرساخت ها به عنوان امکانات فیزیکی، اجتماعی - اقتصادی و زیست محیطی در نظر گرفته شده اند که برای عملکردی موثر و کارا در بافت های شهری ایجاد شده اند . مسائل مرتبط با سکونتگاه غیررسمی در این تحقیق، براساس تعریف سازمان ملل متحد است که سال 2006 آن را این گونه تعریف می کند «مناطقی که دارای فضای جغرافیایی با عملکردی پایین تر از استاندارد برنامه ریزی مورد نیاز در شهرها است.» استانداردهای اتخاذ شده برای برنامه ریزی در این زمینه از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. بنابراین، برنامه ریزی استاندارد شده در این مقاله در ارتباط با زمینه منطقه مورد مطالعه است. همچنین، این تعریف شامل سکونت با شواهدی از وجود مسکن غیر استاندارد، شرایط محیطی تخریب شده و آسیب دیده، آرایش و چینش تصادفی ساختمان ها با معابر تودرتو و پله پله و ایجاد مکان هایی برای جرم از نظر اجتماعی است. با توجه به دیدگاه جهانی این چالش ها (زیرساخت های ضعیف و پایین بودن کیفیت بودن زندگی در سکونتگاه غیر رسمی) و پتانسیل آن در تمام کشورهای جهان؛ این مطالعه به ارزیابی ویژگی های اقتصادی اجتماعی در پاسخ به تاب آوری شهری در سکونتگاه های غیررسمی با توجه به درک وضعیت موجود و کافی نبودن زیرساخت ها در این گونه محلات در شهر تبریز می پردازد.
مواد و روش هادر این مطالعه از روش مطالعه موردی استفاده شد و در آن سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفت. خبرگان و مصاحبه از اهالی محله برای جمع آوری داده ها و مطالعه تحقیق انتخاب شدند. روش مثلث بندی برای جمع آوری داده ها استفاده شد، جمع آوری داده ها از طریق استفاده از دو یا چند رویکرد است و این امر در مطالعه برای تایید و تقویت داده های جمع آوری شده ضروری است. روش مثلث بندی داده ها در این تحقیق به این صورت است که راهبرد جمع آوری اطلاعات در این پژوهش شامل منابع اولیه گردآوری داده ها، منابع ثانویه جمع آوری داده ها با بیش از یک رویکرد (کیفی و کمی جمع آوری داده ها) است. منابع اولیه جمع آوری داده ها از طریق استفاده از بررسی شناسایی، مشاهده، تعامل غیر مستقیم (بدون ساختار) با ساکنان و خبرگان منتخب جمع آوری شد. همچنین، در مجموع 383 پرسشنامه ساختاریافته (383 پرسشنامه) در سکونتگاه های غیر رسمی شهر تبریز اجرا شد و در مجموع، 370 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای درک بیشتر یک پرسشنامه آنلاین با خبرگان اجرا شد و در مجموع، 30 پرسشنامه برای هدف این مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. منابع ثانویه داده های اتخاذ شده شامل بررسی متون مربوط به محتوا و زمینه مرتبط با متون مربوط به تمرکز تحقیق است. این امر به عنوان بستری برای مفاهیم تحقیق، جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل داده ها مورد استفاده در این مطالعه عمل می کند. داده ها با استفاده از روش ترکیبی تجزیه و تحلیل شدند (روش کمی و کیفی تجزیه و تحلیل داده ها) . کمی شامل استفاده از روش تحلیل معادلات ساختاری با روش تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم و تحلیل رگرسیونی انجام گرفت، در حالی که روش کیفی شامل استفاده از صفحات و ابزارهای توصیفی مورد استفاده در تفسیر مصاحبه ها است. داده ها تفسیر شدند و نتایج یافته ها برای انعکاس ویژگی های سکونتگاه های غیر رسمی در رابطه با ویژگی های اجتماعی اقتصادی از نظر تاب آوری در منطقه مورد مطالعه یکپارچه شدند. ویژگی های اجتماعی اقتصادی و تاب آوری سکونتگاه های غیر رسمی تعیین و براساس آن پیشنهادهایی ارائه شد. این تحقیق به منظور استخراج اطلاعات خاص و عمومی دانش تاب آوری شهر تبریز به خصوص سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز در رابطه با سکونت غیر رسمی و برنامه ریزی اجتماعی اقتصادی انجام شد.
یافته هانتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده های تحقیق حاکی از آن است که ویژگی های اعتماد به افراد محله در مواجهه با بحران ها توسط ساکنان سکونتگاه های غیررسمی و تمایل به مشارکت و تشکیل انواع نهادها در این مناطق رابطه متقابلی با مولفه های اقتصادی-اجتماعی افراد دارد. از این رو دست یابی به منابع اقتصادی و ارزش های اجتماعی از یک سو و وجود ساختارهای اجتماعی اقتصادی از سوی دیگر، موجبات ارتقای تاب آوری در سکونتگاه های غیررسمی و به تبع آن، تاب آوری اجتماعی را فراهم خواهد کرد. تحقق این شاخص ها تاثیر قابل توجهی بر افزایش اعتمادبه نفس افراد، توانایی حل مشکلات در مواقع بحرانی و خلق راه حل های مختلف و بهبود خودکارآمدی آن ها می گذارد. همچنین ، برنامه ریزی مناسب در ابعاد فردی و اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی می تواند با توانمند ساختن آن ها موجبات ارتقای تاب آوری افراد در برابر مشکلات و بحرآن ها، ارتقای کارایی فردی، کاهش استرس و اضطراب در مواقع بروز سوانح و افزایش روحیه مشارکتی برای غلبه بر مسائل مختلف شود.
نتیجه گیریاین مطالعه موارد زیر را توصیه می کند و سپس به شرح زیر نتیجه گیری می کند: 1. دولت باید به فکر استحکام ساختمان و طرح های مسکن در سکونتگاه های غیر رسمی شهر تبریز باشد. تا جمعیت زیاد شهروندان کم درآمد را در خود جای دهد. 2. مدیریت محلی باید رویکرد طراحی جامع را تا حد ممکن اتخاذ کند، دولت محلی باید مردم (شهروندان) را به خوبی آموزش دهد و آگاهی و حساسیت بهتری نسبت به آنچه که در حال حاضر در محل زندگی شان وجود دارد، ایجاد کند. همچنین، نقش و مزایای مردم (شهروندان) و دولت باید به وضوح برای دستیابی به طراحی جامع و موفقیت پروژه های آغاز شده در رابطه با سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز بیان شود. 3. همچنین، سیاست های موجود در زمینه معیارها برای دستیابی به برخی از مقررات مسکن عمومی دولت باید با انجمن مشارکت شهروندان (سکونتگاه های غیررسمی) بررسی شود. این وضعیت از نظر افراد مصاحبه شده مسخره به نظر می رسد و حتی به عنوان بخشی از منشا بدنامی فرض می شود، زیرا مردم بر این باورند که برای رسیدن به چنین معیارهایی باید واقعا شخص باید فقیر باشد. بنابراین، شرط تخصیص نباید طوری ارائه یا ایجاد شود که بی عدالتی به وجود آورد. 4. آموزش عمومی و روشنگری نیز باید برای اجتناب از بدنام کردن اشغالگران مسکن عمومی در سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز انجام شود. 5. اصلاحات سیاست اقتصادی نیز باید برای تشویق توسعه اقتصادی برابر یا حداقل کاهش شکاف بین غنی و فقیر به عنوان محصولات اقتصادی کشور انجام شود.
کلید واژگان: تاب آوری شهری, سکونت غیررسمی, شهر تبریز, ویژگی اقتصادی اجتماعیIntroduction :
In this research, the issue of the resilience of socio-economic characteristics in informal settlements in Tabriz emphasizes urban challenges. Therefore, the challenges of Tabriz city in terms of informal settlements are characterized by the lack of urban open spaces, high cost of living, insufficient infrastructure, and poor housing quality. To achieve the goal of this research, infrastructures are considered as physical, socio-economic, and environmental facilities created for effective and efficient performance in urban contexts. The issues related to informal settlements in this research are based on the definition of the United Nations, which in 2006 defined it as “areas that have a geographical space with a function lower than the standard of planning required in cities. The standards adopted for planning Vary from country to country. Therefore, standardized planning in this article is related to the context of the study area. Also, this definition includes housing with evidence of substandard housing, degraded and damaged environmental conditions, the random arrangement of buildings with nested passages, and the creation of places for crime from a social point of view. Considering the global perspective of these challenges (poor infrastructure and low quality of life in informal settlements) and their potential in all countries of the world, this study deals with the evaluation of the socio-economic characteristics in response to urban resilience in informal settlements according to the understanding of the existing situation and the inadequacy of infrastructure in such neighborhoods in the city of Tabriz.
Materials and MethodsThis study uses the case study method, in which the informal settlements of Tabriz city were examined. Experts and interviewers were selected from the neighborhood residents to collect data and study the research. The triangulation method was used for data collection. Data collection is through two or more approaches, which is necessary for the study to confirm and strengthen the collected data. The method of data triangulation in this research is that the information collection strategy includes primary sources of data collection and secondary sources of data collection with more than one approach (qualitative and quantitative data collection). The primary sources of data collection were identification survey, observation, and indirect (unstructured) interaction with residents and selected experts. Also, 383 structured questionnaires (383 questionnaires) were implemented in the informal settlements of Tabriz city, and 370 questionnaires were analyzed. For better understanding, an online questionnaire was implemented with experts, and 30 questionnaires were analyzed for this study. The secondary sources of data adopted include the review of texts related to the content and context related to the texts related to the focus of the research. This serves as a platform for the research concepts, data collection, and analysis used in this study. The data were analyzed using a mixed method (quantitative and qualitative method of data analysis). The quantitative method includes the structural equation analysis method with second-order confirmatory factor analysis and regression analysis. In contrast, the qualitative method consists of pages and descriptive tools used to interpret interviews. The data were analyzed, and the results of the findings were integrated to reflect the socio-economic characteristics of informal settlements in terms of resilience in the study area. Socio-economic factors and resilience of informal settlements were determined, and suggestions were made based on those characteristics. This research was conducted to extract specific and general knowledge of the strength of Tabriz city, especially the informal settlements of Tabriz city, about informal settlement and socio-economic planning.
FindingsThe results of the analysis of the research data indicate that the characteristics of trust in the people of the neighborhood in the face of crises by the residents of informal settlements and the desire to participate and form various institutions in these areas have a mutual relationship with the socio-economic components of the people. Therefore, achieving economic resources and social values on one hand and socio-economic structures on the other will promote resilience in informal settlements and, as a result, provide social resilience. Realizing these indicators significantly increases people’s self-confidence, the ability to solve problems in times of crisis, create different solutions, and improve their self-efficacy. Also, proper planning in the personal and social dimensions of informal settlements, by empowering them, can improve people’s resilience against problems and crises, improve individual efficiency, reduce stress and anxiety when accidents occur, and increase cooperative spirit to overcome various issues.
ConclusionThis study recommends the following and concludes: 1. The government should consider building strength and housing plans in the informal settlements of Tabriz city. to accommodate the large population of low-income citizens. 2. Local management should adopt a comprehensive design approach as much as possible; the local government should educate the people (citizens) well and create a better awareness and sensitivity to what currently exists in their residence. Slow Also, the role and benefits of the people (citizens) and the government should be clearly stated to achieve a comprehensive design and the success of the projects started about the informal settlements of Tabriz city. 3. Also, existing policies on criteria for achieving some of the government’s public housing regulations should be reviewed with the Citizens’ Participation Forum (informal settlements). This situation seems ridiculous from the point of view of the interviewees, and it is even assumed to be part of the origin of notoriety. Because people believe that to reach such standards, a person must be inferior. Therefore, the allocation condition should not be presented or created in such a way as to create injustice. 4. Public education and enlightenment should also be done to avoid defaming the occupiers of public housing in the informal settlements of Tabriz city. 5. Economic policy reforms should also be done to encourage equal economic development or at least reduce the gap between the rich and the poor in terms of the country’s economic output.
Keywords: City Development, Tabriz Metropolis, Tourism, Urban Development Plans -
پژوهش حاضر، مساله رضایت از شاخصهای کالبدی- فضایی پایداری را در میزان رضایت و نحوه وفاداری ساکنان به شهر مطرح نموده و میزان اهمیت شاخصهای پایداری از منظر شهروندان و میزان عملکرد شهر در تعین عینی و ذهنی آنها بررسی شد. جامعه آماری، جمعیت بافت مرکزی کلانشهر تبریز و حجم نمونه 384 نفر برآورد شد. پرسشنامه ها،با استفاده از روش IPA و SEMتحلیل شد. نظر به تحلیل شبکه ای در روش IPA و مشخص شدن اولویت ها و میزان اهمیت و عملکرد شاخص ها، یافته ها با استفاده از معادلات ساختاری همگام سازی و تحلیل شد. شاخص های برازش تحلیل عاملی تاییدی (CFA)، مانند آماره خی دو (x2/fd)= 365/2، شاخص نکویی برازش (961/0=GFI)، شاخص برازش قیاسی (972/0=CFI)، شاخص برازش نرم شده (936/0=NFI)، شاخص تاکر لوئیس (959/0=Tli)، ریشه میانگین مربع خطای تقریب (029/0=RMSEA) ، و ریشه میانگین مربع داده های استاندارد شده (035/0=SRMR) بدست آمد. مقدار RMSEA کمتر از 1/0 بوده که نشان از برازش بسیار خوب مدل است. نتایج نشان می دهد که رضایت ساکنان رابطه بین عملکرد کلی درک شده و وفاداری ساکنان را میانجی گری می کند؛ رابطه بین اهمیت کلی درک شده و وفاداری ساکنان با عملکرد کلی درک شده و رضایت ساکنان میانجی گری می شود و عملکرد شهر پایدار، درک افراد را از توسعه پایدار افزایش و با افزایش درک مردم، توسعه پایدار و وفاداری ساکنین به محل اقامت افزایش می یابد. نتیجه در قالب راهبردهایی در پنج حوزه محتوایی (نظام دسترسی، کالبدی- فضایی، منظر، سازمان فعالیت و عملکرد و کاربری شهری) و سه حوزه رویه ای (قانونی، اقتصادی و مدیریت شهری) ارائه شد.
کلید واژگان: شهر پایدار, وفاداری, رضایت شهروندان, شهر تبریزThe present study raised the issue of satisfaction with physical-spatial indicators of sustainability in the degree of satisfaction and loyalty of residents to the city, and the importance of sustainability indicators from the perspective of citizens and the performance of the city in their objective and subjective determination were investigated. The statistical population is the central population of Tabriz metropolis and the sample size was estimated to be 384 people. Questionnaires were analyzed using IPA and SEM methods. Considering the network analysis in the IPA method and specifying the priorities and importance and performance of the indicators, the findings were synchronized and analyzed using structural equations. Confirmatory factor analysis (CFA) fit indices, such as chi-square statistic (x2/FD) = 2.365, goodness of fit index (GFI = 0.961), comparative fit index (CFI = 0.972), fit index smoothed (NFI=0.936), Tucker-Lewis index (Tli=0.959), root mean square error of approximation (RMSEA=0.029), and root mean square of standardized data (SRMR=0.035) was obtained. The value of RMSEA is less than 0.1, which indicates a very good fit of the model. The results show that resident satisfaction mediates the relationship between perceived overall performance and resident loyalty; the relationship between perceived overall importance and resident loyalty is mediated by perceived overall performance and resident satisfaction, and sustainable city performance increases people's understanding of sustainable development and increases people's understanding of sustainable development and residents' loyalty to the place of residence. The result was presented in the form of strategies in five content areas (access system, physical-spatial, landscape, activity and performance organization and urban use) and three procedural areas (legal, economic and urban management).
Keywords: Sustainable City, Loyalty, Citizen Satisfaction, Tabriz City -
زمینه و هدف
شهرنشینی یک فرآیند اجتماعی- فضایی است که ارتباط مستقیمی با گسترش مناطق شهری و رشد جمعیت شهری دارد. کشورهای توسعه یافته ای مانند آمریکا، ژاپن و بریتانیا در حال حاضر فرآیندهای شهرنشینی خود را تکمیل کرده اند. ساختار فضایی شهری تاثیر به سزایی در توسعه پایدار شهرها دارد. یکی از مراحل مهم تحلیل ساختار فضایی شهری، شناسایی مراکز شهری است.
روش بررسیاین پژوهش از نوع کاربردی بوده و در سال 1402 در شهر تبریز به انجام رسید. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و اسنادی است. شاخص های مورد بررسی شامل مراکز آموزشی، بانک ها، مراکز بهداشتی، ادارات، اماکن ورزشی، مراکز تجاری، فضای سبز، اماکن گردشگری، اماکن مذهبی، اماکن نظامی و پارکینگ ها شهر تبریز بود. پس از تهیه بلوک های شهری و داده های مورد نظر، اطلاعات تهیه شده به کلیه بلوک های شهری تبریز در نرمافزار ArcGIS افزوده شد. سپس براساس نظرات کارشناسی، دامنه مناسب فواصل از امکانات مورد نظر با استفاده از طیف 5 گانه لیکرت تعیین شد. در این پژوهش برای شناسایی هسته های مرکزی شهر از روش تحلیل شبکه ای استفاده شد.
یافته ها و نتیجه گیریطبق نتایج تحلیل شبکه ای، شهر دارای دو هسته مرکزی بزرگ در مرکز شهر و 2 هسته فرعی در اطراف شهر بود. نتیجه نهایی بدین صورت بود که شهر تبریز در حال تشکیل هسته های بعدی و تبدیل شدن به شهر چندهسته ای بود.
کلید واژگان: هسته های مرکزی, تحلیل شبکه ای, سیستم اطلاعات جغرافیایی, شهر تبریزBackground and AimUrbanization is a socio-spatial process that is directly related to the expansion of urban areas and the growth of urban population. Developed countries such as the United States, Japan, and the United Kingdom have already completed their urbanization processes. The urban spatial structure has a significant effect on the sustainable development of cities. One of the important stages of urban spatial structure analysis is the identification of urban centers.
MethodsThis research is of applied type and was done in Tabriz city in 1402. The data collection method is library and document. The investigated indicators included educational centers, banks, health centers, offices, sports venues, commercial centers, green spaces, tourist places, religious places, military places and parking lots in Tabriz city. After preparing the urban blocks and the desired data, the prepared information was added to all the urban blocks of Tabriz in ArcGIS software. Then, based on expert opinions, the appropriate range of distances from the desired facilities was determined using a 5-point Likert scale. In this research, the network analysis method was used to identify the central cores of the city.
Findings and ConclusionAccording to the results of network analysis, the city had two big central cores in the city center and 2 sub-cores around the city. The final result was that the city of Tabriz was forming the next nuclei and becoming a multi-nuclear city.
Keywords: Central Cores, Network Analysis, Geographic Information System, Tabriz City -
با گسترش شهرنشینی و تعامل افراد با فضاهای عمومی شهرها، کیفیت زندگی شهرنشینان به کیفیت فضاهای شهری گره خورده است. بدین ترتیب ضروری است که تمامی قسمت های مختلف یک شهر از خدمات شهری با کیفیت برخوردار باشند. با این حال تنش هایی مبنی بر کیفیت فضاهای عمومی، در مناطق مختلف شهرها دیده می شود که ممکن است عدالت فضایی را تحت تاثیر قرار دهد و تجربه های متفاوت از زندگی شهری برای ساکنین مناطق مختلف یک شهر پدید آید. باتوجه به اهمیت این موضوع، مطالعه حاضر به بررسی کیفیت فضاهای عمومی مناطق مختلف شهر تبریز پرداخته است. اطلاعات مورد نیاز برای این پژوهش که ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد، با استفاده از پرسشنامه و به طور تصادفی جمع آوری گردیده است. سوالات پرسشنامه در 2 بخش عمده شامل اطلاعات فردی و بخش سوالات مربوط به متغیرهای تحقیق تشکیل شده است. زیرساخت های فیزیکی، قابلیت دسترسی، شرایط فرهنگی و امنیت عینی و ذهنی متغیرهای این پژوهش را تشکیل داده اند. داده های حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از تحلیل لکه های داغ و شاخص موران در نرم افزار ARC GIS مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده این است که تفاوت معنی داری میان کیفیت فضاهای عمومی مناطق مختلف شهر تبریز وجود دارد، به طوریکه منطقه 2، 5 و 1 با کیفیت ترین مناطق و منطقه 8، 10، 4 و 6 کم کیفیت ترین مناطق شهر تبریز از دیدگاه ساکنین شناخته شده اند.کلید واژگان: فضاهای شهری, عدالت فضایی, شهر تبریز, کیفیت محلاتThe expansion of urbanization and the interaction of people with urban public spaces, the quality of life of city dwellers is tied to the quality of urban spaces. Thus, it is necessary that all different parts of a city have equal access to high quality services. However, tensions regarding the quality of public spaces can be seen in different areas of cities, which may affect spatial justice and create different experiences of urban life for residents of different areas of a city. The information required for this research, which is descriptive-analytical, has been collected by questionnaires based on random selection. Questionnaires are divided into 2 main sections including personal information and questions related to research variables. Physical infrastructure, accessibility, cultural conditions and objective and subjective security are the variables of this research. The data from the questionnaires were analyzed using hot spot analysis and Moran's index in ARC GIS software version 10.7. The results show that there is a significant difference between the quality of different regions of Tabriz city, so that region 2, 5 and 1 are known as the highest quality regions and region 8, 10, 4 and 6 are the lowest quality regions of Tabriz city from the residents' point of view.Keywords: Urban Spaces, Spatial Justice, Tabriz City, Neighborhood Quality
-
مقدمه
افزایش جمعیت شهری، گسترش صنایع و به تبع آن تنوع فعالیتی و جمعیتی و در نتیجه تحولات سریع کالبدی شهر، معادلات پیشین حاکم بر سازمان فضایی شهرها را متحول ساخت و شهر در عرصه های محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی با مسائل و مشکلاتی جدید و اغلب ناشناخته مواجه شد. یکی از مهم ترین تغییرات به وجودآمده در عرصه های کالبدی و اجتماعی ظهور پدیده و اسکان غیررسمی به عنوان تبلور فضایی فقر شهری و نبود برنامه ریزی مدیریت شهری برای سیل عظیم جمعیت مهاجر به خصوص مهاجران روستا-شهری بوده است که در کشورهای جهان سوم و بخصوص کشور ما ایران در 60 سال اخیر به وجودآمده است. شهر تبریز مرکز مبادلات اقتصادی، تجاری و فرهنگی شمال غرب کشور است و از نظر جمعیتی ششمین شهر کشور به شمار می رود. اهمیت و جایگاه تاریخی-فرهنگی این شهر بر کسی پنهان نیست و تاریخ گواه بر پیشینه تمدنی 3500 ساله این شهر است. وجود چنین پتانسیلی همواره منجر شده شهر تبریز یکی از مهاجرپذیرترین شهرهای کشور باشد که این افزایش جمعیت به خصوص در 50 سال گذشته منجر به توسعه فضایی شتابان شهر به دلیل عدم برنامه ریزیو تحولات فرهنگی و سیاسی کشور شد که این تحولات بصورت توسعه وسیع سکونتگاه های غیررسمی در بخش های شمالی و جنوبی شهر نمود پیدا کرد. هم جواری بخش قابل توجهی از محلات اسکان غیررسمی شهر تبریز با بافت های واجد ارزش تاریخی مانند محلات یوسف آباد-عباسی (مجاورت با ربع رشیدی)، محله تاریخی مارالان، ششگلان، عارف، طالقانی، دوه چی، سرخاب و غیره نشان از پتانسیل های بالای فرهنگی-تاریخی در بخش وسیعی از بافت اسکان غیررسمی شهر تبریز دارد.
مواد و روش هاتحقیق حاضرازنظر هدف جز تحقیقات کاربردی وازنظر روش جزء تحقیقات توصیفی-تحلیلی هست. با توجه به اینکه این تحقیق عوامل موثر بر بازآفرینی فرهنگ مبنا در سکونتگاه های غیررسمی را از دیدگاه متخصصان و خبرگان این حوزه موردبررسی قرار می دهدنمونه آماری در این تحقیق عبارت اند از 40 نفر از متخصصین منطقه ای و ملی در حوزه موردتحقیق که با استفاده از روش گلوله برفی و کارشناسی مورد شناسایی قرارگرفته و انتخاب شده اند. مهم ترین ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته است همچنین جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات تحقیق به فراخور نیاز از انواع روش ها و مدل های آماری من جمله آزمون بارتلت، KMO، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تائیدی و غیره در نرم افزارهای SPSS، آموس و اسمارت پی ال اس استفاده شده است. پرسشنامه تحقیق بر اساس اهداف و مبانی نظری تحقیق از 49 گویه تشکیل شده است که سوالات بر مبنای طیف 5 طبقه ای لیکرت طراحی شده است. فرآیند تحقیق به طورکلی از دو مرحله تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تائیدی مرحله اول و مرحله دوم تشکیل شده است که درواقع مدل نظری تحقیق ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مورد صحت سنجی قرار می گیرد و پس از تائید مدل با استفاده از تحلیل عاملی تائیدی بارهای عاملی آن مشخص می شود.
یافته هابر اساس یافته های تحقیق عوامل موثر بر در بازآفرینی فرهنگ مبنا در سکونتگاه های غیررسمی جنوب شهر تبریز در قالب 4 شاخص اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیرساختی تقسیم بندی شدند. در بین این شاخص ها؛ شاخص اجتماعی 41 درصد، شاخص فرهنگی 27 درصد، شاخص اقتصادی 11 درصد و شاخص زیرساختی 7 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. در میان عامل های اجتماعی شاخص امنیت با بار عاملی 969. بیشترین و شاخص حقوق اقلیت های قومی با بار عاملی 567. کمترین بار عاملی را در جمع شاخص ها دارا هستند. ازنظر متخصصین تامین امنیت در بافت های اسکان غیررسمی که به دلیل مهاجرت پذیر بودن دائما با تهدیدهای متعدد در بعد امنیت اجتماعی مواجه است جز عوامل موثر در بازآفرینی فرهنگ مبنا در بافت های اسکان غیررسمی است. تمامی فعالیت های فرهنگی و اجرایی در بستر محیطی امن قابلیت اجرایی دارد و به همین دلیل عامل امنیت را می توان یکی از مهم ترین پیشران های بازآفرینی فرهنگ مبنا در بافت های اسکان غیررسمی شهر تبریز معرفی کرد. در میان عامل های فرهنگی عامل برگزاری رویدادهای فرهنگی با 839. بیشترین بار عاملی را در بین شاخص های فرهنگی دارد. یکی از مهم ترین ابزارهای برند سازی محصولات فرهنگی در بافت های اسکان غیررسمی برگزاری رویدادهای فرهنگی و معرفی پتانسیل های فرهنگی-هنری این بافت ها است که نظر به اهمیت عامل یادشده این عامل ازنظر متخصصین به عنوان عامل منتخب انتخاب شده است. از طرفی عامل راهنمایی گردشگران با 399. کمترین بار عاملی در بین عوامل فرهنگی را دارا بود. به نظر می رسدتامین پیش نیازهای گردشگری فرهنگی مانند برند سازی محصولات ملموس و ناملموس فرهنگی نسبت به راهنمایی گردشگران در ارجحیت هستند و این دلیلی بر کم اهمیت بودن عامل گردشگری در بازآفرینی فرهنگ مبنا در بافت های اسکان غیررسمی شهر تبریز ندارد. در یک جمع بندی کلی می توان نتیجه گرفت که بین عامل های شناسایی شده تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج نشان می دهد شاخص اجتماعی با بار عاملی 0.862 و مجموع میانگین 3.43 رتبه اول، شاخص فرهنگی با بار عاملی 0.913 و مجموع میانگین 2.6 در رتبه دو، شاخص زیرساختی با بار عاملی 0.959 مجموع میانگین 2.11 به عنوان رتبه سوم و شاخص اقتصادی با بار عاملی 0.933 و مجموع میانگین 1.86 رتبه چهارم عوامل موثر بر بازآفرینیسکونتگاه های غیررسمی کلان شهر تبریز با رویکرد فرهنگ مبنا را کسب کرده اند.
نتیجه گیرینتایج این تحقیق چهار عامل موثر اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی و اقتصادی را به عنوان پیشران های کلیدی و موثر در بازآفرینی بافت اسکان غیررسمی شهر تبریز معرفی کرده و در بخش بعدی اهمیت برنامه ریزی فرهنگی در بازآفرینی بافت های اسکان غیررسمی را مشخص می کند. بررسی پیشینه تحقیق نشان می دهد اکثر تحقیقات قبلی با رویکرد مروری و یا رویکرد آینده پژوهی به بررسی موضوع بازآفرینی فرهنگ مبنا پرداخته اند ولی تحقیق حاضر علاوه بر رویکرد روش شناختی جامع و سیستماتیک خود مبتنی بر روش تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تائید دومرحله ای؛ با یک نگاه نظری نوین به این موضوع نگاه کرده و در تلاش برای حفاظت و احیا بافت های اسکان غیررسمی با اتخاذ رویکرد فرهنگی (فرهنگ مبنا) است و حفظ هویت تاریخی-فرهنگی بافت های اسکان غیررسمی را به عنوان مهم ترین راهبرد در بازآفرینی بافت سکونتگاه های اسکان غیررسمی واجد ارزش معرفی می نماید.
کلید واژگان: بازآفرینی شهری, سکونتگاه های غیررسمی, شهر تبریز, فرهنگIntroduction :
The increase in the urban population, the expansion of industries, and the consequent diversity of activities and population, as a result of the rapid physical changes of the city, changed the previous equations governing the spatial organization of cities. The city faced new and often unknown issues and problems in the environmental, social, economic, and physical fields. Confront with. One of the most important changes in the physical and social fields has been the emergence of the phenomenon of informal settlement as a spatial crystallization of urban poverty and the lack of urban management planning for the huge flood of migrant population, especially rural-urban migrants, which in third world countries and especially our country Iran in 60 It has been created in recent years. The city of Tabriz is the center of economic, commercial, and cultural exchanges in the northwest of the country and is the sixth-largest city in the country in terms of population. The importance and historical-cultural status of this city are not hidden from anyone, and history is proof of the 3500-year civilization background of this city. The existence of such potential has always led Tabriz to be one of the most immigrant-friendly cities in the country. This increase in population, especially in the past 50 years, led to the rapid spatial development of the city due to the lack of planning and cultural and political developments in the country, which took the form of the vast development of informal settlements in the northern parts. And the south of the city appeared. The adjacency of a significant part of the informal settlements of Tabriz city with historically valuable structures such as Yousef Abad-Abbasi neighborhoods (adjacent to Rabe Rashidi), historical neighborhoods of Maralan, Sheshgolan, Aref, Taleghani, Doh Chi, Sorkhab, etc. shows high cultural-historical potentials.
Materials and MethodsThe present research is part of applied research in terms of its purpose and descriptive-analytical research in terms of method. Considering that this research examines the factors influencing the re-creation of base culture in informal settlements from the point of view of specialists and experts in this field, the statistical sample in this research consists of 40 regional and national experts in the researched field using the snowball method and Experts have been identified and selected. The most important research tool is the questionnaire made by the researcher. Also, to analyze the research data, as needed, a variety of statistical methods and models, including Bartlett’s test, KMO, exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis, etc., have been used in SPSS, Amos, and SmartPLS software. The research questionnaire consists of 49 items based on the objectives and theoretical foundations of the research, and the questions are designed based on the 5-point Likert scale. The research process generally consists of two stages: exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis, the first stage and the second stage the theoretical model of the research is first validated using exploratory factor analysis, and after confirming the model, using confirmatory factor analysis of factor loadings. It is determined.
FindingsBased on the findings of the research, the effective factors in re-creating the base culture in the informal settlements in the south of Tabriz city were divided into 4 social, cultural, economic, and infrastructure indicators. Among these indicators; the Social index explains 41%, the cultural index 27%, the economic index 11%, and the infrastructure index 7% of the total variance. Among the social factors, the security index has a factor load of 969. The highest index of the rights of ethnic minorities with a factor load of 567. They have the lowest factor load among the indicators. According to experts, providing security in informal settlement contexts, which are constantly facing numerous threats in terms of social security due to migration, is one of the effective factors in recreating the basic culture in informal settlement contexts. All cultural and executive activities can be implemented in a safe environment, and for this reason, the factor of security can be introduced as one of the most important drivers of re-creating the base culture in the contexts of informal settlements in Tabriz city. Among the cultural factors, the factor of holding cultural events with 839. It has the highest factor load among cultural indicators. One of the most important tools for branding cultural products in informal settlement contexts is holding cultural events and introducing the cultural-artistic potential of these contexts, which has been chosen as the chosen factor by experts due to the importance of the mentioned factor. On the other hand, tourist guidance agents with 399. It had the lowest factor load among cultural factors. It seems that ensuring the prerequisites of cultural tourism, such as branding of tangible and intangible cultural products, is preferable to guiding tourists, and this is not a reason for the lack of importance of the tourism factor in recreating the culture based on the informal settlement contexts of Tabriz city. In a general summary, we can conclude that there is a significant difference between the identified factors. The results show that the social index with a factor load of 0.862 and a total average of 3.43 ranks first, the cultural index with a factor load of 0.913 and a total average of 2.6 ranks second, an infrastructure index with a factor load of 0.959 and a total average of 2. 11 as the third rank and economic index with a factor load of 0.933 and a total average of 1.86 have won the fourth rank of factors affecting the regeneration of informal settlements in Tabriz metropolis with the approach of culture as the basis.
ConclusionThe results of this research introduced four effective social, cultural, infrastructural, and economic factors as key and effective drivers in the regeneration of the informal settlement context of Tabriz city, and the next part specifies the importance of cultural planning in the regeneration of informal settlement contexts. The investigation of the background of the research shows that most of the previous research has investigated the issue of recreating the base culture with a review approach or a future research approach, but the present research, in addition to its comprehensive and systematic methodological approach, is based on the method of exploratory factor analysis and two-stage confirmatory factor analysis; He looks at this issue with a new theoretical perspective and tries to protect and revive informal settlement contexts by adopting a cultural approach (based culture) and values the preservation of the historical-cultural identity of informal settlement contexts as the most important strategy in recreating the context of informal settlement settlements.
Keywords: Informal Settlement, Pathology, Stable Security, Tabriz City -
مقدمه
در کنار رشد طبیعی جمعیت ، مهاجرت باعث رشد بی رویه و ناموزون جمعیت شهرهای بزرگ شده است . به طور کلی، مهاجرت به عنوان یک پدیده اجتماعی دارای پیامدهای بسیار متعدد منفی و یا بی نظمی است و سبب اختلال در تعادل نظام می شود که «سکونتگاه غیررسمی» و به تبع آن، افزایش آسیب های فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و نهادی و زیست محیطی از جمله این موارد است. در این میان، کلان شهر تبریز به عنوان یک نقطه هدف در جغرافیایی ایران و مرکز ثقل جمعیت از این امر مستثنا نبوده و با افزایش رشد جمعیتی و مهاجرت به خصوص در دهه 1350 سبب شده نه تنها پدیده شهرک سازی و شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در اطراف آن به صورت امری رایج درآید، بلکه روستاها و شهرهای واقع در اطراف آن تحت تاثیر این پدیده قرار گیرند. از سال 1395 تا کنون آمار رسمی از تعداد جمعیت سکونتگاه های غیررسمی کشور وجود ندارد. در شهر تبریز بالای 400 هزار نفر در سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کنند. محله ایده لو در شهر تبریز یکی از سکونتگاه های غیررسمی محسوب می شود که 25126 نفر را نیز در خود جای داده است.همچنین، از آنجا که نتایج مطالعات در خصوص وضعیت احساس امنیت مناطق اسکان غیررسمی در برنامه ریزی و سیاست های اتخاذشده بسیار مهم است ، اگر نتایج اشتباه و نادرست حاصل شود، برنامه ریزی های انجام شده نیز به نتیجه مطلوب دست پیدا نمی کنند. لذا بررسی جامع و دقیق از عوامل آسیب پذیری امنیت شهری و شکل گیری امنیت پایدار در سکونتگاه های غیررسمی ایده لو در شهر تبریز، گامی بسیار مهم در رفع نیازمندی ها و مشکلات آن ها خواهد بود. در این راستا اهمیت اصلی این پژوهش، در بررسی جامع و درونی علل آسیب پذیری امنیت پایدار و پدیده امنیت در محله ایده لو است که یک سکونتگاه غیررسمی در شهر تبریز است ، چراکه به نظر می رسد در بسیاری از موارد مطالعات صورت گرفته به بررسی درونی پدیده نپرداخته اند. با توجه به اهمیت و ضرورت توجه به امنیت پایدار در سکونتگاه های غیررسمی، هدف اصلی این تحقیق، تبیین و تحلیل آسیب شناسی امنیت پایدار در محله اید ه لو است. به همین سبب تحقیق حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سوال است که کدام مولفه ها و شاخص ها بیشترین و کمترین تاثیر از نظر آسیب پذیری بر امنیت پایدار در محله ایده لوی تبریز دارند؟
مواد و روش هاروش این پژوهش، از نظر ماهیت، توصیفی اکتشافی به صورت کیفی کمی بوده و از نظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی محسوب می شود و از جهت گردآوری اطلاعات، از نوع تحقیقات پیمایشی است. جامعه آماری شامل دو گروه: خبرگان و ساکنان محله ایده لوی شهر تبریز که برابر 25126 نفر است. حجم نمونه خبرگان برابر 20 نفر انتخاب شد. در تحقیقات خبره محور محدودیتی در انتخاب حجم نمونه وجود ندارد. حجم نمونه ساکنان محله ایده لوی تبریز است که با استفاده از فرمول کوکران 378 نفر به دست آمد. نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در قسمت کیفی روش داده بنیاد به کار گرفته شد که با استفاده از نرم افزار Maxqda به تحلیل داده ها و کدگذاری متغیرهای تحقیق در سه گام کدگذاری باز، محوری و انتخابی پرداخته شد. سپس، در قسمت کمی از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شد که برای اندازه گیری از طیف لیکرت پنج گزینه ای استفاده شد. بعد از مراحل یادشده اقدام به دسته بندی داده ها شد. برای این کار از معادلات ساختاری با روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. سپس، برای تایید عوامل استخراج شده از تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم استفاده شد و تحلیل داده ها در محیط نرم افزارهای SPSS و Amos انجام شد.
یافته هابا توجه به هدف که آسیب شناسی امنیت پایدار در سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز است، برای شناسایی عوامل و مولفه های موثر آسیب پذیری و امنیت پایدار در سکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز ابتدا از طریق تحلیل کیفی و مصاحبه نیمه عمیق ساختاری با خبرگان و آنالیز و کدبندی آن ها، چهار بعد اصلی زیست محیطی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی فرهنگی، نه شاخص که در این میان مولفه زیست محیطی شامل دو شاخص کیفیت بصری، فضای سبز و حمل ونقل که شامل 12 زیرشاخص، مولفه کالبدی دارای دو شاخص اصلی دسترسی به خدمات اساسی و کیفیت دسترسی، مسکن امکانات و خدمات زیربنایی با 23 زیرشاخص، مولفه اقتصادی با دو شاخص اصلی اشتغال و درآمد با 11 زیرشاخص و مولفه اجتماعی فرهنگی با سه شاخص اصلی آموزش عمومی، امنیت فردی و اجتماعی و تعلق مکانی و 17 زیرشاخص و در کل با 63 زیرشاخص شناسایی شدند. در قسمت کمی هم با توجه به یافته های کمی حاصل از معادلات ساختاری، مشخص شد که در بین چهار بعد شناسایی و بررسی شده شاخص های بعد اجتماعی فرهنگی با اثر مستقیم 0/486 و غیر مستقیم 0/252 بیشترین اثرگذاری را در امنیت پایدار سکونتگاه غیررسمی محله ایده لوی شهر تبریز از نظر آسیب شناسی داشته است. پس از آن، به ترتیب بعد کالبدی با اثر مستقیم 0/398 و غیر مستقیم 0/201، بعد اقتصادی با اثر مستقیم 0/219 و غیر مستقیم 0/143 و در نهایت بعد زیست محیطی با اثر مستقیم 0/198 و غیر مستقیم 0/101 در امنیت پایدار سکونتگاه غیررسمی ایده لو شهر تبریز از نظر آسیب شناسی تاثیرگذار بوده است.
نتیجه گیریسکونتگاه های غیررسمی شهر تبریز به خصوص محله ایده لوی تبریز در سال های اخیر به دلیل داشتن بسترهای لازم اما آن چنان که باید و شاید از لحاظ امنیت پایدار شهری توسعه نیافته است تا به این طریق در جهت حفظ و نگهداشت جمعیت و از مهاجرت های شدید و هجوم الکولوژیکی در این محله جلوگیری کند. بنابراین همه عوامل دست در دست هم داده اند تا تامین امنیت پایدار شهری در سطح پایینی قرار بگیرد. در نتیجه نظم فضایی، برنامه ریزی و طراحی سکونتگاه غیررسمی محله ایده لوی شهر تبریز به شدت تحت تاثیر بحث های مربوط به شرایط محیطی و جرم، بی نظمی و ناامنی است. با توجه به یافته های تحقیق برای کاهش آسیب پذیری و بهبود امنیت پایدار در سکونتگاه غیررسمی محله ایده لوی تبریز باید به چهار بعد زیست محیطی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی فرهنگی توجه ویژه شود، چرا که رسیدن به امنیت پایدار در محله ایده لوی تبریز جزء توجه به این ابعاد چهارگانه ممکن نیست و نخواهد بود.
کلید واژگان: آسیب شناسی, امنیت پایدار, سکونتگاه غیررسمی, شهر تبریزIntroduction :
Along with the natural growth of the population, the role of immigration has caused the excessive and uneven development of the population of big cities. In general, migration as a social phenomenon has many consequences, most of which have negative or disorderly repercussions, and it disrupts the balance of the system, which is “informal settlement” and, as a result, increases cultural, economic, physical, institutional, and biological damages. The environment is one of these cases. In the meantime, the metropolis of Tabriz is a target point in the geography of Iran, and the center of gravity of the population is not exempt from this the increase in population growth and immigration especially in the 1350s, has caused not only the phenomenon of urbanization and the formation of informal settlements in It becomes a common thing around it, but the villages and cities located around it are affected by this phenomenon. Since 2015, there have been no official statistics on the number of informal settlements in the country. In Tabriz, over 400 thousand people live in informal settlements. Idelou neighborhood in Tabriz city is considered one of the informal settlements that houses 25126 people. Also, since the results of the studies regarding the feeling of security in the informal settlement areas are very important in the planning and adopted policies the results are wrong and inaccurate. On the other hand, the plans made do not achieve the desired result. Therefore, a comprehensive and detailed investigation of the vulnerability factors of urban security and the formation of sustainable security in ideal informal settlements in Tabriz city will be a very important step in solving their needs and problems. In this regard, the main importance of this research is in the comprehensive and internal investigation of the causes of the vulnerability of sustainable security and the phenomenon of security in the Idalo neighborhood, which is an informal settlement in Tabriz city. Because it seems that in many cases, the studies conducted have not investigated the phenomenon internally. Considering the importance and necessity of paying attention to sustainable security in informal settlements, the main goal of this research is to explain and analyze the pathology of sustainable security in the Id - Halo neighborhood. For this reason, the present research seeks to answer the question, which components and indicators have the most and the least impact on sustainable security in Tabriz’s ideal neighborhood in terms of vulnerability?
Materials and MethodsThe method of this research is qualitative - quantitative in terms of its descriptive - exploratory nature, and terms of its purpose, it is considered part of applied research, and it is survey research in terms of collecting information. The statistical population includes two groups: experts and residents of the Idelou neighborhood of Tabriz, which is equal to 25126 people. A sample size of 20 experts was selected. In expert - oriented research, there is no limit in choosing the sample size. The sample size of the residents of Tabriz’s Ideal neighborhood is 378 using Cochran’s formula. The samples were selected randomly. In the qualitative part, the Foundation’s data method was used, which was analyzed using MAXQDA software and coding of research variables in three steps open, central, and selective coding. Then, in the quantitative part, a questionnaire tool was used to collect data, and a five- choice Likert scale was used for measurement. After the above steps, the data was categorized. For this purpose, structural equations with exploratory factor analysis method were used. Then, second-order confirmatory factor analysis was used to confirm the extracted factors and data analysis was done in the environment of SPSS and Amos software.
FindingsTo identify the effective factors and components of vulnerability and sustainable security in the informal settlements of Tabriz city, first through qualitative analysis and semi - in- depth structural interviews with experts and their analysis and coding, the four main environmental, physical, economic and social dimensions - cultural, nine indicators, among which the environmental component includes two indicators of visual quality, green space and transportation, which includes 12 sub - indices, the physical component has two main indicators of access to basic services and the quality of access, housing, facilities and infrastructure services with 23 sub - indices, the component Economic with two main indicators of employment and income with 11 sub - indices and socio - cultural component with three main indicators of public education, personal and social security and place belonging and 17 sub - indices and a total of 63 sub - indices. In the quantitative part, according to the quantitative findings from the structural equations, it was found that among the four dimensions identified and investigated, the indicators of the socio - cultural dimension with a direct effect of 0.486 and an indirect effect of 0.252 have the highest effect on sustainable security. Tabriz city has an ideal informal settlement in terms of pathology. After that, respectively, the physical dimension with a direct effect of 0.398 and an indirect effect of 0.201, an economic dimension with a direct effect of 0.219 and an indirect effect of 0.143, and finally the environmental dimension with a direct effect of 0.198 and an indirect effect. 0.101 has been effective in the sustainable security of the informal settlement of Tabriz city from the point of view of pathology.
ConclusionThe informal settlements of Tabriz city, especially the ideal neighborhood of Tabriz, have not been developed in recent years due to having the necessary infrastructure, but as they should and perhaps in terms of sustainable urban security, to maintain the population and avoid severe migrations. To prevent the influx of alcoholics in this neighborhood. Therefore, all factors have joined hands. To provide sustainable urban security at a low level. As a result, the spatial order, planning, and design of the informal settlement of Tabriz’s ideal neighborhood is strongly influenced by the debates related to environmental conditions and crime, disorder, and insecurity. According to the findings of the research, to reduce vulnerability and improve stable security in the informal settlement of Tabriz’s ideal neighborhood, special attention should be paid to four environmental, physical, economic, and socio- cultural dimensions, because achieving stable security in Tabriz’s ideal neighborhood is part of paying attention to These four dimensions are not possible and will not be.
Keywords: Pathology, Stable Security, Informal Settlement, Tabriz City -
مقدمه
برنامه ریزی و توزیع امکانات و خدمات باید مبتنی بر اصل عدالت اجتماعی باشد و هم زمان بتواند عدالت فضایی و توزیع بین مناطق مختلف را فراهم نماید و بدون آگاهی و شناخت تغییرات و ساختارهای جمعیتی نمی توان مبادرت به تصمیم گیری کرد و سیاست ها، راهبردها و راهکارهای مناسبی را در زمینه عدالت فضایی و برنامه ریزی شهری برگزید. هدف از این پژوهش بررسی وضعیت پراکنش کاربری های خدماتی در کلان شهر تبریز با توجه به پراکنش و ساختار جمعیتی است.
داده و روشپژوهش حاضر ازنظر هدف توصیفی-تحلیلی و ازنظر نتایج کاربردی می باشد. ابتدا با استفاده از روش نزدیک ترین همسایه وضعیت نوع توزیع خدمات و امکانات موردبررسی قرارگرفته است و در ادامه 12 لایه اطلاعاتی از کاربری های شهر تبریز با استفاده از روش گامای فازی موردبررسی قرارگرفته و در انتها نتایج گامای فازی با پراکنش جمعیتی شهر تبریز مقایسه شده است.
یافته هانتایج نشان داد که در میان مناطق 10 گانه تبریز، منطقه 10 کمترین برخورداری و منطقه 1 بیشترین برخورداری را به خود اختصاص داده است. در انتها پراکنش جمعیتی با میزان برخورداری مقایسه شده است که مشخص گردید جمعیت 0 تا 14 سال بیشترین درصد برخورداری (35.44 درصد) را دارند و در مقابل جمعیت بالای 65 سال با 21.1 درصد کمترین برخورداری را داشته اند.
نتیجه گیریجمعیت سالمند بالای 65 سال در شهر تبریز در مناطقی زندگی می کنند که نسبت به گروه های دیگر جمعیتی امکانات و خدمات شهری کمتری را در دسترس خود دارند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که جمعیت سالمند جهت دسترسی به خدمات و امکانات شهری بیشتر در حاشیه قرارگرفته است و این جمعیت جوان تر هستند که دسترسی مناسب تری به خدمات و امکانات را دارا می باشند.
کلید واژگان: عدالت فضایی, خدمات شهری, ساختار جمعیتی, شهر تبریزUrban Areas Studies, Volume:10 Issue: 23, 2024, PP 237 -256Introductionwithout knowledge and understanding of demographic changes and structures, one cannot make decisions and choose appropriate policies, strategies and solutions in the field of spatial justice and urban planning. The purpose of this research is to investigate the distribution of service uses in Tabriz metropolis with regard to population distribution and structure.
Data and MethodFirst, using the nearest neighbor method, the situation of the type of distribution of services and facilities has been examined, and then 12 layers of information about the uses of Tabriz city have been examined using the fuzzy gamma method, and finally, the results of the fuzzy gamma have been compared with the population distribution of Tabriz city.
ResultsThe results showed that among the 10 regions of Tabriz, region 10 is the least privileged and region 1 is the most privileged. In the end, population distribution has been compared with the amount of wealth, and it was found that the population of 0 to 14 years has the highest percentage of wealth (35.44 percent), and on the other hand, the population over 65 years has the lowest wealth with 21.10 percent.
ConclusionThe elderly population over 65 years of age in Tabriz live in areas that have fewer facilities and urban services available to them than other population groups; Therefore, it can be concluded that the elderly population is more marginalized in order to access urban services and facilities, and it is the younger population that has better access to services and facilities.
Keywords: Spatial Justice, City Services, Population Structure, Tabriz City -
امروزه کیفیت مکان زندگی، از مهمترین حوزه های پژوهش های برنامه ریزی فضایی است به دلیل تاثیرگذاری روز افزون بر دیگر ویژگی های شهری همچون خلاقیت در شهر ها و به عنوان ابزاری کارآمد در برنامه ریزی است. چرا که شهر های خلاق مراکزی هستند که ویژگی های منحصر به فردی را در خود جای داده اند و محیطی جذاب برای فعالیت و زندگی افراد متخصص، هنرمند، پژوهشگر و در یک کلام افراد خلاق فراهم می سازند. هدف پژوهش حاضر نیز تحلیل تاثیر مولفه های کیفیت زندگی بر تحقق شهر خلاق در شهر تبریز است لذا از نظر هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش پژوهش از نوع ترکیبی کیفی - کمی است. بخش کیفی شامل شناسایی مولفه های تاثیرگذار کیفیت زندگی بر تحقق شهر خلاق از طریق بررسی مبانی نظری و تئور یک پژوهش است. در بخش کمی با استفاده از مدل تحلیل معادلات ساختاری و روش تحلیل مسیر در نرم افزار PLS نوع مولفه ها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مولفه ها مشخص شده است. نتایج نشان می دهد مقادیر تمام بارهای فاکتورها از 0.5 بیشتر است که مقیاس بسیار قابل قبولی برای محاسبه متغیرهای پنهان مدل مقیاس است و مولفه کالبدی - زیست محیطی با ضریب 367/0 و مولفه تسهیلات شهری با 312/0 و اجتماعی - فرهنگی با ضریب 292/0 بیشترین تاثیر را در ارتقای خلاقیت در شهر تبریز دارند. همچنین مولفه دسترسی با ضریب 241/0 و مولفه اقتصادی با وزن 136/0 کم ترین تاثیر را در ارتقای خلاقیت در شهر دارند.
کلید واژگان: کیفیت زندگی, شهر خلاق, معادلات ساختاری, شهر تبریزToday, quality of life is one of the most significant areas of research in urban planning. Its increasing influence on other urban characteristics, such as creativity in cities, makes it an effective tool in planning. Creative cities are centers that encompass unique features and provide an attractive environment for the activities and lives of professionals, artists, researchers, and, broadly speaking, creative individuals. This study aims to analyze the impact of quality of life components on the realization of a creative city in Tabriz. Therefore, the research is applied in nature and employs a mixed-methods approach, combining qualitative and quantitative methods. The analysis was conducted using structural equation modeling and path analysis through the PLS software, which determined the impact and interrelationship of components. For sampling, experts and elites were chosen using an accessible method based on scientific experience, willingness, and capability to participate in the research. To assess the validity and reliability of the questionnaire, both the formal and construct (factor) validity methods, as well as Cronbach’s alpha test, were utilized. The Cronbach’s alpha coefficient for the two constructs was obtained above 0.7, indicating desirable convergent validity of the questionnaire. The results show that all factor loadings exceed 0.5, which is a very acceptable scale for calculating latent variables in the model. Among the components, the physical-environmental component with a coefficient of 0.367, the urban facilities component with a coefficient of 0.312, and the socio-cultural component with a coefficient of 0.292 have the greatest impact on enhancing creativity in the metropolitan area of Tabriz. Conversely, the accessibility component with a coefficient of 0.241 and the economic component with a weight of 0.136 have the least impact on fostering creativity in the city.
Keywords: Quality Of Life, Creative City, Structural Equations, Tabriz City -
مقدمه
امروزه مشارکت در شکل های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و حتی روانی مورد توجه سیاست گذاران قرار گرفته است، زیرا مشارکت می تواند باعث ارتقای کیفیت توسعه جامعه و به مراتب آن، کیفیت زندگی شهروندان و تعالی رشد و توسعه انسانی شود. مشارکت شهروندان در طرح های نوسازی شهری می تواند در تامین منابع اقتصادی، کاهش هزینه خدمات، افزایش انسجام اجتماعی، کاهش آسیب ها و تنش های ناشی از زندگی شهری و رضایت شهروندان موثر باشد. بنابراین مشارکت شهروندان در نوسازی بافت های فرسوده شهری می تواند به ارتقای کیفیت بافت های فرسوده بینجامد و رضایت شهروندان را به همراه داشته باشد.
یکی از شهر های ایران که از مشکلات ناشی از بافت های فرسوده رنج می برد، تبریز است که در گذر زمان محله های فرسوده را در ساختار خود پذیرا شده است. تبریز بعد از کلان شهر تهران رتبه دوم را از نظر مساحت بافت فرسوده در کشور دارد و 44 درصد سطح کل بافت فرسوده استان آذربایجان شرقی در شهر تبریز واقع شده است. بافت های فرسوده یک پنجم از مساحت کل شهر تبریز یعنی حدود 2530 هکتار را به اشغال خود درآورده است. بر اساس آخرین برآوردها، حدود 500 هزار نفر از شهروندان در این بافت ها سکونت دارند. جمعیت چند صد هزار نفری ساکن در این مناطق از یک سو از ناایمن بودن سکونت گاه هایشان رنج می برند و از سوی دیگر، به دلیل فقر مالی و نیز ماهیت بافت اطراف محل زندگی شان بدون حمایت و کمک دیگران امکان نوسازی آن را ندارند. امروزه این شهر حدود 28 محله فرسوده دارد. نوسازی این بافت ها بدون در نظر گرفتن ویژگی های اقتصادی اجتماعی ساکنان این محلات و مشارکت آن ها امکان پذیر نیست. در نهایت سوال تحقیق حاضر به این صورت مطرح می شود: چه عواملی موثر بر مشارکت شهروندان در نوسازی بافت های فرسوده شهر تبریز هستند؟مواد و روش هااین تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و توسعه ای بوده و از جنبه روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری درنظر گرفته شده شامل 767 پلاک به همراه مالکان بوده که در محدوده بافت های فرسوده شهر تبریز اقدام به نوسازی آن ها کرده اند. حجم نمونه انتخابی براساس جدول مورگان بوده است که برابر 167 پلاک به همراه 167 مالک به دست آمد که به صورت تصادفی انتخاب شده اند. جدول 2 از طریق آمارهای ارائه شده توسط سازمان نوسازی و برداشت های میدانی نویسندگان تهیه شده است. متغیرهای این پژوهش، در رابطه با مشارکت مردم در نوسازی بافت فرسوده محدوده مورد مطالعه با استفاده از طیف پنج گزینه ای لیکرت در نظر گرفته شده اند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. داده ها به دو صورت توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند و متناسب با نوع داده ها از آزمون های توصیفی شاخص های پراکنش مرکزی (میانگین، مد و میانه) و شاخص های پراکندگی (دامنه تغییرات، واریانس و انحراف معیار) استفاده شده است. در رابطه با تحلیل استنباطی هم از روش رگرسیون خطی چندمتغیره استفاده شد. برای روایی سوالات از روایی صوری و برای پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شد که پایایی داده ها برابر 0/86 به دست آمد. با توجه به اینکه پایایی داده ها بالاتر از 0/7 شد. بنابراین داده ها از پایایی بالایی برخوردارند.
یافته هایافته های تحقیق نشان می دهد ضرایب استاندارد و غیراستاندارد برای متغیرهای مستقل (سابقه سکونت، روحیه مشارکتی، میزان تعلق خاطر، تمایل به مشارکت در امر بهسازی و نوسازی و تمایل به سکونت) و وابسته (مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده) ارائه شده است. با توجه به آزمون معناداری ضرایب نتیجه گرفته می شود که متغیر میزان تعلق خاطر ساکنان محلات با ضریب استاندارد تاثیر قابل توجهی در مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده (محلات ویجویه، بهار، قراملک، بارنج، شمس تبریزی و منجم) شهر تبریز داشته است و میزان همبستگی و روحیه مشارکتی با ضریب استاندارد 0/394- و تمایل به مشارکت در امر بهسازی و نوسازی با ضریب استاندارد 0/125- تاثیر معناداری در متغیر وابسته میزان مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده محلات مورد مطالعه در شهر تبریز ندارد. همچنین با توجه به جدول 12 به جز متغیرهای همبستگی و روحیه مشارکتی با ضریب تعیین 0/133 یعنی 13 درصد واریانس و تمایل به مشارکت در امر بهسازی با ضریب تعیین 0/141 یعنی 14 درصد واریانس متغیر وابسته مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده در محلات شهر تبریز را پیش بینی نکرده و هیچ تاثیری نداشته اند. اما بقیه متغیرها (سابقه اقامت، میزان تعلق خاطر شهروندان، تمایل به سکونت) روی متغیر وابسته مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده تاثیر داشته و پیش بینی کرده اند. که در میان همه متغیرهای پیش بین متغیر میزان تعلق خاطر با ضریب تعیین 0/836 که 83/6 درصد متغیر واریانس مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده شهر تبریز را در محلات مورد مطالعه تبیین می کند. در نهایت مقدار ضریب تعیین (R2) برابر 0/751 به دست آمده که نشان می دهد 75/1 درصد متغیر واریانس مشارکت شهروندان در نوسازی بافت فرسوده شهر تبریز پنج متغیر مستقل (سابقه سکونت، روحیه مشارکتی، میزان تعلق خاطر، تمایل به مشارکت در امر بهسازی و نوسازی و تمایل به سکونت) تبیین می کند که مقدار قابل توجهی است.
نتیجه گیریبررسی های انجام شده در پژوهش نشان می دهد از جمله مهم ترین عوامل موثر در مشارکت مردم می توان به افزایش حس تعلق مردم رابطه با بهسازی بافت های فرسوده، سابقه سکونت ساکنان محلات مورد مطالعه، تمایل به سکونت و ماندگاری ساکنان، تمایل به مشارکت در امر بهسازی و نوسازی و همبستگی و روحیه حس مشارکت ساکنان از روش های مشارکت در زمینه بهسازی بافت فرسوده اشاره کرد.نبود یا کمبود تشکل های مردمی فرهنگی اجتماعی در محله مورد نظر، کمبود اعتبارات مخصوص توسعه بافت های فرسوده، عدم امکان دسترسی به بافت مرکزی محله از تمام نقاط شهر، عدم اطلاع رسانی به موقع و دقیق دولت درباره روش های بهسازی و بازسازی بافت های فرسوده، عدم برگزاری جلسات گفت وگوی مسئولان با مردم در رابطه با بهسازی بافت های، عدم توانایی مالی ساکنان در بازپرداخت تسهیلات، عدم آگاهی ساکنان از تسهیلات ویژه بهسازی بافت های فرسوده، هزینه زیاد مصالح ساختمانی و ساخت و ساز از مهم ترین عواملی است که مانع از تحقق مشارکت مردم می شود، که بخشی از آن ها به مدیران و بخشی دیگر نیز به شرایط اجتماعی و اقتصادی مردم باز می گردد. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده مشارکت شهروندان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده محلات مورد مطالعه شهر تبریز کوچک تر از حد متوسط ارزیابی شده، بنابراین مشارکت شهروندان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده محلات مورد بررسی در سطح مناسبی نیستند.
کلید واژگان: بافت فرسوده, شهر تبریز, مشارکت شهروندان, نوسازیIntroduction :
Today, participation in social, political, cultural, and even psychological forms has attracted the attention of policymakers, because participation can improve the quality of society’s development, and even more so the quality of life of citizens and the excellence of human growth and development. Participation of citizens in urban renewal projects can be effective in providing economic resources, reducing service costs, increasing social cohesion, reducing damages and tensions caused by urban life, and satisfying citizens. Therefore, the participation of citizens in the renovation of worn-out urban tissues can lead to the improvement of the quality of worn-out tissues and bring satisfaction to the citizens. One of the cities of Iran that suffers from the problems caused by dilapidated structures is Tabriz city, which has accepted dilapidated neighborhoods in its structure over time. After the Tehran metropolis, Tabriz ranks second in terms of the area of worn-out tissue in the country, and 44% of the total area of worn-out tissue in East Azarbaijan province is located in Tabriz city. The worn-out structures occupy one-fifth of the total area of Tabriz city, about 2530 hectares. According to the latest estimates, about 500 thousand citizens live in these contexts. The population of several hundreds of thousands of people living in these areas suffers from the insecurity of their settlements on the one hand, and on the other hand, due to financial poverty and the nature of the environment around their place of residence, it is not possible to renovate it without the support and help of others. do not have Today, this city has about 28 dilapidated neighborhoods. Renovation of these tissues is not possible without taking into account the socio-economic characteristics of the residents of these neighborhoods and their participation. Finally, the question of the current research is raised as follows: What are the factors that affect the participation of citizens in the renovation of worn-out structures in Tabriz city?
Materials and MethodsThis research is applied and developmental in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of research method. The considered statistical population includes 767 license plates with their owners who have renovated them within the worn-out structures of Tabriz city. The size of the selected sample was based on Morgan’s table, which was equal to 167 license plates with 167 owners who were randomly selected. Table (2) was prepared through the statistics provided by the renovation organization and the authors’ field observations. The variables of this research are considered in connection with people’s participation in the renovation of the worn-out fabric of the studied area using a five-point Likert scale. SPSS software was used for data analysis. The data were analyzed descriptively and inferentially, and according to the type of data, descriptive tests of central dispersion indices (mean, mode, and median) and dispersion indices (range of changes, variance, and standard deviation) were used. has been About the inferential analysis, the multivariate linear regression method was used. For the validity of the questions, face validity was used Cronbach’s alpha was used for reliability, and the reliability of the data was 0.86. Considering that the reliability of the data was higher than 0.7. Therefore, the data has high reliability.
FindingsThe findings of the research show that standard and non-standard coefficients have been presented for independent variables (residence history, cooperative spirit, degree of belonging, willingness to participate in improvement and renovation, and willingness to settle) and dependent variables (citizens’ participation in the renovation of dilapidated structures). According to the significance test of the coefficients, it is concluded that the variable of belongingness of the residents of the neighborhoods with the standard coefficient has a significant effect on the citizen’s participation in the renovation of the worn-out fabric (Vijoyeh, Bahar, Karamelk, Baranj, Shams-Tabrizi, and Manjem neighborhoods) of Tabriz city. And the degree of solidarity and cooperative spirit with a standard coefficient of 0.394 and willingness to participate in improvement and renovation with a standard coefficient of 0.125 has no significant effect on the dependent variable of citizens’ participation in the renovation of the dilapidated fabric of the studied neighborhoods in Tabriz city. Also, according to Table (12), except for the variables of solidarity and cooperative spirit with a coefficient of determination of 0.133, i.e. 13% of the variance, and the desire to participate in the improvement with a coefficient of determination of 0.141, i.e. 14% of the variance of the dependent variable of citizens’ participation in fabric renewal. They did not foresee the deterioration in the neighborhoods of Tabriz and it had no effect. However, the rest of the variables (residence history, citizens’ belongingness, desire to live) have influenced and predicted the dependent variable of citizens’ participation in the renovation of worn-out fabric. Among all predictor variables, the variable of belongingness with a coefficient of determination of 0.836, explains 83.6% of the variance of citizens’ participation in the renovation of the worn-out fabric of Tabriz city in the studied neighborhoods. Finally, the coefficient of determination (R2) is equal to 0.751, which shows that 75.1% of the variance variable of citizens’ participation in the renovation of the dilapidated fabric of Tabriz city has five independent variables (residence record, cooperative spirit, degree of belonging, willingness to participate in the matter of improvement and renovation and willingness to settle) explains that it is a significant amount.
ConclusionThe investigations carried out in the research show that among the most important effective factors in people’s participation are the increase in people’s sense of belonging about the improvement of worn-out structures, the residence history of the residents of the studied neighborhoods, the desire to live and the residents’ long-term stay, the desire He pointed to the participation in the improvement and renovation and the solidarity and the sense of participation of the residents from the methods of participation in the field of improvement of the worn-out fabric. Absence or lack of cultural-social public formations in the target neighborhood, lack of special funds for the development of dilapidated structures, lack of access to the central structure of the neighborhood from all parts of the city, lack of timely and accurate information from the government about the methods of improvement and reconstruction of dilapidated structures. , the failure to hold discussion meetings between the officials and the people regarding the improvement of structures, the lack of financial ability of the residents to repay the facilities, the lack of awareness of the residents about the special facilities for the improvement of dilapidated structures, the high cost of building materials and construction are some of the most important factors that prevent the realization The participation of the people takes place, and a part of them goes back to the managers and the other part goes back to the social and economic conditions of the people. Also, based on the results obtained, the citizens’ participation in improving and renovating the dilapidated fabric of the studied neighborhoods of Tabriz city is evaluated to be smaller than the average, so the citizens’ participation in the improvement and renovating the dilapidated fabric of the studied neighborhoods is not at an appropriate level.
Keywords: Citizen participation, Renovation, Worn Texture, Tabriz City -
نشریه کاربرد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در علوم محیطی، پیاپی 6-7 (تابستان 1402)، صص 56 -76
در طول دو دهه گذشته، گسترش شهرتبریز به مناطق اطراف، باعث تخریب منابع و مشکلات زیست محیطی از جمله اختلال در تعادل اکولوژیکی، افزایش هزینه های خدماتی، ساخت زمین های نامناسب، تشدید آلودگی هوا، و عدم توجه به بافت های فرسوده موجود و رونده ای در حال پیشرفت قبلی، کاهش کیفیت زیست محیطی شده است. هدف از این مطالعه، تجزیه و تحلیل تغییرات کارابری اراضی شهری تبریز با تصاویر ماهواره ای بود تا چگونگی و شدت این تغییرات و اینکه در کدام جهات و از کدام موارد بیشتر بوده تا راه حلی برای این مشکلات در نظر گرفته شود. در این پژوهش تغییرات کاربری اراضی شهر تبریز در پنج دوره (2000، 2005، 2010، 2015 و 2020) با استفاده از داده های چندزمانه تصاویر ماهوارهای لندست در نرم افزار ENVI 5.8 بررسی شد و نتایج حاصل در نرمافزار Arc GIS 10.2 تحلیل شد و نتایج آن به صورت نقشه تولید شد. نتایج بهدست آمده، نشان میدهد که اراضی ساخته شده طی بازه زمانی 20 مورد مطالعه، از 30 درصد در سال 2000 به 53/0 در سال 2020 رسیده که در این 2020 سال حدود 23/ درصد افزایش یافته است. اراضی ساخته نشده هم با تغییرات از 62/ در سال 2000 به 42/0 در سال 2020 رسیده که کاهش و تغییرات چشمپیری را در این 20 سال اخیر طی کرده است و حدود 19/0 کاهش داشته است. کاربری های پوشش گیاهی هم از 11/ درصد در طی بازه زمانی 20 ساله مورد مطاله، به 4 درصد در سال 2020 کاهش پیدا کرده است.
کلید واژگان: تغییرات کاربری اراضی, تصاویر ماهواره&rlm, ای, توسعه شهری, شهر تبریزJournal of Remote Sensing and GIS Applications in Environmental Sciences, Volume:3 Issue: 6, 2024, PP 56 -76Over the past two decades, the expansion of Shahrebeez to the surrounding areas has caused the destruction of resources and environmental problems, including the disruption of the ecological balance, the increase in service costs, the construction of unsuitable land, the aggravation of air pollution, and the lack of attention to existing worn-out structures and progressing trends. Previously, environmental quality has been reduced. The purpose of this study was to analyze the changes in urban land use of Tabriz with satellite images to determine the nature and intensity of these changes and in which directions and in which cases they are more so that a solution to these problems can be considered. In this research, land use changes in Tabriz city in three periods (2000, 2005, 2010, 2015, 2020) were investigated using multi-temporal data of Landsat satellite images in ENVI 5.8 software, and the results were analyzed in Arc GIS 10.2 software. And its results were produced in the form of a map. The obtained results show that the lands built during the period of 20 cases of Matala, from 30% in 2000 to 0.53 in 2020, which has increased by 23.0% in this 2020 year. Undeveloped land has also reached 0.42 in 2020 from 62.00 in 2000, which has gone through a significant decrease and changes in the last 20 years and has decreased by 0.19. Vegetation uses have decreased from 11.0% during the studied 20-year period to 4% in 2020.
Keywords: Land use changes, Satellite images, Urban development, Tabriz city -
در سال های اخیر ما در فضایی به سر می بریم که رسانههای نوین نقش اصلی را در شکل دهی کنش های نوجوانان بازی میکنند؛ به طوری که این رسانه های عاملی موثر در حفظ نظم اجتماعی و یا ایجاد رفتارهای بزهکارانه هستند. دراین بین، همراه با افزایش استفاده از رسانه های نوین، بحث سواد رسانه ای نیز اهمیت خاصی پیدا کرده است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه بین سواد رسانه ای و تمایل به رفتارهای بزهکارانه در بین دانش آموزان دوره متوسطه است. برای این منظور تعداد 390 نفر از دانش آموزان شهر تبریز با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای پیمایش شدند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که بین میزان تمایل به رفتارهای بزهکارانه بر اساس جنسیت و نوع مدرسه تفاوت معناداری وجود ندارد؛ اما بین میزان تمایل به رفتارهای بزهکارانه در بین دانش آموزان دوره متوسطه بر حسب محل یا منطقه سکونت آن ها تفاوت معناداری وجود دارد. به طوری که میزان تمایل به رفتارهای بزهکارانه در بین پاسخگویان ساکن مناطق کم برخوردار بیشتر از افراد ساکن مناطق نیمه برخوردار و برخوردار است. بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده دانش آموزان و سواد رسانه ای دانش آموزان با تمایل به رفتارهای بزهکارانه به ترتیب (27/0-) و (33/0-) همبستگی معنادار معکوسی وجود دارد. علاوه بر این، با استفاده از مدل سازی معادله ساختاری با بهره گیری از نرم افزار Amos مشخص شد که پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده (30/0-) و سواد رسانه ای (33/0-) بر تمایل به رفتارهای بزهکارانه دانش آموزان تاثیر دارند.
کلید واژگان: سواد رسانه ای, رفتار بزهکارانه, بزهکاری, دانش آموزان, شهر تبریزIn recent years, the new media have been playing a central role in shaping the actions of teenagers, so that they have become an effective factor in maintaining social order or creating criminal behaviors. In the meantime, along with the increase in the use of new media, the discussion of media literacy has also gained special importance. Therefore, the purpose of this study was to study the relationship between media literacy and tendency to delinquent behaviors among high school students. So, 390 students of Tabriz city were selected multistage cluster sampling method. The data was collected taking surveying method and using a researcher-made questionnaire. The findings indicated that there is no significant difference between tendency to delinquent behaviors and gender and type of school. However, there is a significant difference between tendency to delinquent behaviors among students and their location or area of residence. Tendency to delinquent behaviors among respondents living in low-income areas is more than those living in semi-privileged and privileged areas. There is a significant negative correlation between the socio-economic status of students' families and students' media literacy with tendency to delinquent behaviors (-0.27) and (-0.33), respectively. Through applying structural equation modeling using Amos software, it was found that socio-economic status of families (-0.30) and media literacy (-0.33) affect students' tendency toward delinquent behaviors.
Keywords: Media Literacy, Delinquent Behavior, Delinquency, Students, Tabriz -
هدف پژوهش حاضر بررسی دمای سطح زمین در ارتباط با کاربری اراضی برای شهر تبریز با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد. از تصاویر ماهواره لندست 8 به منظور تهیه نقشه دمای سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه استفاده شد. تصحیح اتمسفری با استفاده از روش فلش بر روی تصویر مورد نظر اعمال و دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم پنجره مجزاء برای منطقه مورد مطالعه با دقت 51/1 درجه محاسبه شد. نقشه کاربری اراضی شهر تبریز در 6 کلاس با استفاده از روش شی گراء در نرم افزار اکوقونیشن با دقت 03/90 بدست آمد. نتایج حاصل از بررسی ارتباط بین دمای سطح زمین و کاربری اراضی بیانگر آن است که اراضی کشاورزی با دمای 22/18 درجه سانتی گراد، بالاترین دمای سطح زمین را دارا می باشند. همچنین نواحی آبی (رودخانه ای) به دلیل این که توان تشعشعی نزدیک به یک دارند کمترین دمای سطح زمین یعنی معادل 30/10 درجه سانتی گراد را به خود اختصاص داده اند. نتایج تحقیق همچنین نشان دهنده ی این مهم است که الگوریتم پنجره مجزاء نتایج قابل اعتمادی را در برآورد دمای سطح زمین ارائه می دهد که می تواند در مطالعات زیست محیطی و علوم زمین مورد استفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: الگوریتم پنجره مجزاء, دمای سطح زمین, روش شی گراء, کاربری اراضی شهری, شهر تبریزThe purpose of the present study is to assess the land surface temperature in relation to landuse for the city of Tabriz using remote sensing technology and GIS. Landsat 8 satellite image was used to map the land surface temperature for the study area. Atmospheric correction was applied to the desired image using the FLAASH method and the land surface temperature was estimated using the split-window algorithm for the study area with an accuracy of 1.51 degrees. Landuse map of Tabriz city in 6 classes was obtained using the object-based approach in eCognition software with an accuracy of 90/03. The results of studying the relationship between land surface temperature and landuse indicate that agricultural lands with a temperature of 18.22 °C have the highest land surface temperature. Also, water areas (rivers) have the lowest (10.30 °C) land surface temperature, because of their radiant power close to one. The research results also indicate that the split-window algorithm provides reliable results for land surface temperature estimation that can be used in environmental studies and earth sciences.
Keywords: Split-Window Algorithm, Land Surface Temperature, Object-Based Approach, Urban Landuse, Tabriz city -
رقابت شدید بین شهرها به عنوان مقاصد گردشگری، شهرها را ناگزیر به یافتن راهکارهایی برای متمایز شدن از سایر شهرها و مقاصد کرده است؛ ازاین رو خلاقیت عنصری ضروری در توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شهرها است که برای افزایش ظرفیت تجاری شهرها ضرورت دارد. امروزه گردشگری در گذر زمان اشکال مختلفی را با توجه به افراد و فرهنگ ها می پذیرد و نیاز است که در آینده نزدیک همسو با تفکرات نوین سامان دهی شود. گردشگری خلاق، آخرین حلقه از زنجیره تکامل گردشگری است. امکان توسعه گردشگری خلاق در ایران به ویژه در کلان شهرهایی مانند تبریز، به دلایلی نظیر برخورداری از جاذبه های تاریخی، فرهنگی، هنری، طبیعی و مذهبی وجود دارد. آمارها نشان می دهد، میزان ورود گردشگر بین المللی و کیفیت صنعت گردشگری ایران و به تبع آن شهر تبریز، متناسب با جاذبه های گردشگری آن نیست؛ بنابراین توجه به مقوله گردشگری به عنوان یکی از سیاست های اصلی توسعه شهری تبریز الزامی است. به کارگیری ابعاد گردشگری خلاق در تمامی حوزه های شهری می تواند اهرم بسیار خوبی برای ارتقای رقابت پذیری شهری این شهر در ابعاد منطقه ای، ملی و حتی جهانی باشد. مقاله حاضر از لحاظ هدف، کاربردی-توسعه ای و از نظر روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی است. مهم ترین هدف این مقاله، شناخت دقیق و بررسی علمی مولفه ها و شاخص های گردشگری خلاق با توجه به شرایط شهر تبریز و ارزیابی تاثیر این مولفه ها و شاخص ها در وضعیت رقابت پذیری شهری این شهر است. ابزار و روش های نیل به این هدف نیز استفاده از ابزار پرسش نامه و مصاحبه با متخصصان و کارشناسان امر گردشگری شهر تبریز است. نتایج تحقیق نشان می دهد، از بین 44 شاخص شناسایی شده با استفاده از روش تحلیل ساختاری، 13 عامل به عنوان پیشران حیاتی انتخاب شدند که در این میان شاخص برگزاری مشارکت اجتماعی با مجموع امتیاز تاثیرگذاری 1410 به عنوان موثرترین شاخص و رویدادهای بینش راهبردی با امتیاز 710 به عنوان سیزدهمین پیشران انتخاب شده اند.
کلید واژگان: گردشگری خلاق, رقابت پذیری شهری, پیشران حیاتی, شهر تبریزJournal Of Geography and Regional Development Reseach Journal, Volume:21 Issue: 4, 2024, PP 277 -308Intense competition between cities as tourist destinations has made it necessary for cities to find solutions to differentiate themselves from other cities and destinations. Therefore, creativity is a necessary element in the social, economic and cultural development of cities. Creativity is necessary to increase the commercial capacity of cities. Tourism takes different forms over time, according to people and cultures, and it needs to be organized in line with new ideas in the near future. Creative tourism is the last part of tourism development. It is possible to develop creative tourism in Iran, especially in big cities like Tabriz, due to such issues as having historical, cultural, artistic, natural and religious attractions. Statistics show that the amount of international tourist arrivals and the quality of Iran's tourism industry and, accordingly, the city of Tabriz are not proportional to its tourist attractions; therefore, it is necessary to pay attention to tourism as one of the main policies of the urban development of Tabriz. Applying creative tourism dimensions in all urban areas can be a very good lever to improve the urban competitiveness of this city in regional, national and even global dimensions. The main goal of this study was to study, accurately recognize and scientifically examine the components and indicators of creative tourism according to the conditions of Tabriz city and evaluate the impact of these components and indicators on the urban competitiveness of this city. The tools and methods to achieve this goal were questionnaires and interviews with specialists in Tabriz tourism. The results showed that among the 44 indicators identified using the structural analysis method, 13 indicators were selected as vital drivers, among which the social participation index with a total impact score of 1410 is the most effective index and strategic insight events with a score of 710 are the 13th vital driver.
Keywords: Creative Tourism, Urban Competitiveness, Vital Drive, Tabriz City -
تحقیق حاضر به دنبال ارزیابی اثرگذاری ساختمان بلند بر ادراک ساکنان در بافت تاریخی فرهنگی شهر تبریز می باشد. روش تحقیق بصورت توصیفی - تحلیلی و پیمایشی و از نظر هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل جمعیت بافت تاریخی فرهنگی تبریز که برابر 29384 نفر است و حجم نمونه هم از طریق فرمول کوکران برابر 381 نفر بدست آمد. برای تجزیه تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری از طریق نرم افزارSpss و Amos استفاده شد. براساس یافته های حاصل از تحلیل داده ها همه مولفه های تفسیری، شناختی، احساسی، ارزشگذاری، کالبدی و معنایی (متغیر مستقل) دارای رابطه معناداری با ادراک ساختمان های بلند(متغیر وابسته) می باشند و به ترتیب شاخص های ارزشگذاری(684 /0)، کالبدی با(645 /0)، معنایی با (599 /0)، احساسی با (0/555)، تفسیری با (535 /0) و شاخص شناختی با (501 /0) بیشترین تا کمترین تاثیر را بر متغیر وابسته دارا می باشند. همچنین با توجه به نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت که بیشترین اثرگذاری بصورت مستقیم و غیرمستقیم مربوط به مولفه ارزش گذاری با اثر مستقیم 684 /0 و غیرمستقیم 351 /0 می باشد. لذا طراحی و ساخت ساختمان های بلند باید با آگاهی کامل از نیازها و خواسته های ساکنان بافت تاریخی فرهنگی شهر تبریز طراحی شود، زیرا آنها مصرف کنندگان واقعی هستند و درک آنها از محیط زندگیشان و امکانات ارایه شده نقش بسیار مهمی در رضایت و آسایش آنها از محیط زندگی دارد.
کلید واژگان: ادراک, شهر تبریز, ساختمان بلند, بافت تاریخی فرهنگی -
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اماکن ورزشی شهر تبریز با توجه به عوامل پدافند غیرعامل با رویکرد ترکیبی اجرا گردید. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی، روش تحقیق، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی و شیوه گردآوری پیمایشی بود. جامعه آماری در بخش کیفی را خبرگان حوزه های مختلف ازجمله پدافند غیرعامل، مدیریت شهری، سازه ها و معماری و همچنین خبرگان حوزه مدیریت ورزشی تشکیل می دادند که به صورت هدفمند از نوع معیاری، برای مصاحبه های کیفی پیرامون موضوع پژوهش انتخاب گردیدند(17 نفر). جامعه آماری بخش کمی شامل مدیران مجموع های ورزشی شهر تبریز بودند (47 نفر) که تعداد 42 پرسش نامه مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده های پژوهش حاضر از کدگذاری در بخش کیفی و از روش معادلات ساختاری به منظور سنجش روایی سازه و آزمون تی تک نمونه برای بررسی وضعیت اماکن ورزشی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش مقوله ها در قالب 34 کد مفهومی و 4 مقوله اصلی استخراج شدند. در بخش کمی نیز مشخص گردید که وضعیت اماکن ورزشی در برخورداری از فضای باز، برخورداری از فضای سبز، امکان تخلیه سریع، انعطاف پذیری در کاربری، تعداد ورودی ها و خروجی های مکان ورزشی، هم جواری فضای باز، هم جواری فضای سبز، پراکندگی اماکن ورزشی، تراکم جمعیت منطقه و تناسب بین جمعیت شهری و تعداد اماکن ورزشی از وضعیت مطلوب فاصله دارد (کمتر از میانگین فرضی، عدد 3) و مناسب نیست (05/0 ≥ P)؛ و در سایر موارد، بیشتر از میانگین فرضی (عدد 3) و مطلوب است.
به مدیران ورزش کشور توصیه می شود قبل از ساخت و تجهیز اماکن ورزشی و همچنین به منظور اصلاح موارد گفته شده در این پژوهش، عوامل پدافند غیرعامل در اماکن ورزشی را مطالعه نمایند و آن ها را به کار گیرند.کلید واژگان: مکان یابی, پدافند غیرعامل, اماکن ورزشی, شهر تبریزThe study is to evaluate sports facilities in Tabriz with respect to passive defense factors through a combined approach. In terms of applied purpose, the study was a research method mixed with consecutive exploratory type and survey collection method. The statistical population in the qualitative sector included experts in various fields, including passive defense, urban management, structures and architecture, as well as experts in the field of sports management; these individuals were purposefully selected for qualitative interviews on the subject of research (17 people). The statistical population of the quantitative section were the managers of sports complexes in Tabriz (47 people) and 42 questionnaires were examined. The data collection tool was a semi-structured interview and a researcher-made questionnaire. In order to analyze the data, coding in the qualitative part and the method of structural equations were used to assess the validity of the structure and one-sample t-test to evaluate the status of sports venues. In the qualitative part of the research, it was found that the categories were extracted in the form of 34 concept codes and 4 main categories. In a small part, it was found that the condition of sports venues in having open space, having green space, possibility of quick evacuation, flexibility in use, number of entrances and exits of sports venue, proximity of open space, proximity of green space, dispersion of sports venues the population density of the region and the proportion between the urban population and the number of sports facilities are far from the desired situation (less than the hypothetical average, number 3) and not appropriate (P≥0/05); and in other cases, it is higher than the hypothetical average (number 3) and desirable. The country's sports managers are advised to study and apply passive defense factors in sports venues before constructing and equipping sports venues and also in order to correct the cases mentioned in this research.Keywords: Location, Passive Defense, Sports Venues, Tabriz -
امروزه در شهرها از استراتژی های بازاریابی مقصد به منظور جذب تعداد بیشتر بازدیدکننده استفاده می شود. از مهم ترین این استراتژی ها می توان به برندسازی با استعانت از نشانه ها و نمادهای برجسته یک شهر اشاره کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اهمیت جایگاه برندسازی در توسعه گردشگری شهری با روش توصیفی - تحلیلی به شناسایی معیارها و شاخص های اثرگذار به منظور تبدیل شدن نمادی شهری به برند گردشگری پرداخته است. براساس مبانی نظری و مرور ادبیات، شاخص های اصلی تاثیرگذار در برندسازی جاذبه های ملموس شهر تبریز شناسایی و استخراج شدند. سپس، با استفاده از روش دلفی فازی، عوامل شناسایی شده غربالگری شدند. در مرحله بعد، مقایسه های زوجی تشکیل شد و برای پاسخ گویی به کارشناسان و خبرگان حوزه گردشگری به تعداد 15 نفر ارسال شد. پس از دریافت پاسخ های خبر گان، با تعداد 250 گردشگر در دسترس مصاحبه شد و پرسش نامه های آ ن ها با به کارگیری روش AHP ارزیابی و وزن معیارها تعیین شد. سپس، گزینه ها توسط روش TOPSIS رتبه بندی شدند و عنصر مناسب برای معرفی به منزله برند گرشگری شهر تبریز انتخاب شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، با توجه به معیارهای چندگانه درنظرگرفته شده از نظر کارشناسان، مسجد کبود در رتبه اول، ارگ علیشاه در رتبه دوم، مقبرهالشعرا در رتبه سوم، عمارت شهرداری در رتبه چهارم، عمارت \ایلگلی در رتبه پنجم و درنهایت برج یانقین با کمترین امتیاز در رتبه آخر قرار دارد.
کلید واژگان: گردشگری شهری, برندسازی گردشگری, شاخص های برند, شهر تبریز, جاذبهNowadays, destination marketing strategies are used in cities in order to attract more tourists. One of the most important of these strategies can be mentioned branding using prominent signs and symbols of a city. The aim of present research is investigating importance of branding in development of urban tourism, this research has identified effective criteria and indicators for transformation of an urban symbol into a tourism brand with a descriptive-analytical method. Based on theoretical foundations and literature review, main influential indicators in branding tangible attractions of Tabriz city were identified and extracted. Then, using the fuzzy Delphi method, identified factors were screened. In next step, pairwise comparisons were made and sent to 15 experts and experts in field of tourism to answer. After receiving the experts' answers, 250 available tourists were interviewed and their questionnaires were evaluated using AHP method and weights of criteria were determined. Then options were ranked by TOPSIS method and appropriate element was selected to be introduced as tourism brand of Tabriz. Results of research indicate that according to multiple criteria considered by the experts, Blue Masque is the first place, Arg-e-Alishah is the second place, Maqbar al-Shoara is the third place, Municipal Building is the fourth place, El-goli Building is the Fifth and finally, Yanqin Tower is the last rank with the lowest score.
Keywords: urban tourism, Tourism Branding, brand indicators, Tabriz City, Attraction -
گردشگری شهری با کالبد شهر تعامل پیچیده ای دارد که گاهی این دو را نمی توان از هم تفکیک کرد. این ارتباط دو سویه و متقابل بوده، از یک طرف شهر با ظرفیت ها، خدمات و عناصر خود گردشگری را یاری می نماید و از طرف دیگر گردشگری باعث افزایش رونق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر می شود. شکلی از گردشگری پایدار، خلاقیت شهری است. شکل گیری شهر خلاق و گردشگری خلاق از جدیدترین رویه های مدیریت موفق شهری در راستای جذب سرمایه های مادی و غیرمادی محسوب می شود. بر همین اساس هدف این پژوهش شناسایی پیشران های کالبدی موثر بر گردشگری شهر خلاق تبریز با رویکرد آینده پژوهی می باشد. روش تحقیق بصورت توصیفی - تحلیلی بوده و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. روش گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی است. همچنین از 563660 خانوار موجود در شهر تبریز، 400 نفر سرپرست خانوار میان مناطق ده گانه از طریق فرمول کوکران به صورت تصادفی و نیز 15 نفر از کارشناسان و خبرگان شهری برای پرسشگری انتخاب شدند و در نهایت برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و MICMAC استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که شاخص های مربوط به ابعاد زیرساخت و تجهیزات شهری، طبیعی و محیطی، فناوری، کالبد بنا و خدماتی - رفاهی به ترتیب با میانگین وزنی «835/0، 794/0، 745/0، 595/0 و 492/0» بیشترین تاثیر را بر گردشگری خلاق شهر تبریز داشته اند. همچنین بر اساس مدل تحلیل مسیر، عوامل تاثیرگذار بر گردشگری خلاق شهر تبریز به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشخص گردیدند. و در نهایت تمامی عوامل کالبدی موثر بر گردشگری خلاق شهر تبریز به صورت اکتشافی (اثرات متقاطع) سطح بندی گردیدند.
کلید واژگان: پیشران های کالبدی - فیزیکی, شهر خلاق, گردشگری خلاق, شهر تبریزUrban tourism has a complex interaction with the city body, which sometimes cannot be separated. This relationship is two-way and mutual, on the one hand, the city helps tourism with its capacities, services and elements, and on the other hand, tourism increases the economic, social and cultural prosperity of the city. A form of sustainable tourism is urban creativity. The formation of a creative city and creative tourism is one of the latest successful urban management practices in order to attract material and non-material capital. Based on this, the aim of this research is to identify the physical drivers effective on tourism in the creative city of Tabriz with a future research approach. The research method is descriptive-analytical and practical in terms of purpose. The data collection method is library and field. Also, out of 563,660 households in Tabriz city, 400 heads of households among ten regions were randomly selected through Cochran's formula, and 15 urban experts were selected for questioning, and finally SPSS and MICMAC software were used for data analysis. The results of the research showed that the indicators related to the dimensions of urban infrastructure and equipment, natural and environmental, technology, building body and service-welfare, respectively, with a weighted average of 0.835, 0.794, 0.745, 0.595 and 0.492. "Had the greatest impact on the creative tourism of Tabriz city. Also, based on the path analysis model, the factors influencing the creative tourism of Tabriz city were determined directly and indirectly. And finally, all the physical factors affecting the creative tourism of Tabriz city were leveled in an exploratory way (intersectional effects).
Keywords: Physical-physical drivers, creative city, creativetourism, Tabriz city -
مقدمه نوسانات قیمت مسکن طی سال های اخیر در کشور تاثیرات منفی گسترده ای بر خانوارها و عملکرد بخش های مختلف اقتصادی داشته است. این نوسانات همواره بر تولید، سرمایه گذاری، اشتغال و سایر متغیرهای اقتصادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم تاثیرات منفی داشته است . بنابراین، با توجه به تاثیرات اساسی قیمت مسکن در شهرهای بزرگ بر رفاه خانوارها و بخش های مختلف اقتصادی و همچنین، تاثیرات آن در ایجاد دوره های رونق و رکود در بازار مسکن ، ضرورت پژوهش در این امر نمایان می شود. تحلیل عوامل و مولفه های تاثیرگذار در تعیین قیمت مسکن و مدیریت صحیح آن ها، از بروز نوسان در بازار مسکن جلوگیری می کند و میزان موفقیت برنامه های احداث مسکن و برنامه ریزی های مطلوب مسکن را به طور قابل توجهی افزایش می دهد. در واقع ، می توان گفت که کنترل نوسانات قیمتی مسکن ، مستلزم شناخت عوامل موثر بر آن است. قیمت های بالای مسکن به طور جدی بر کیفیت زندگی ساکنان شهری، به خصوص طبقه پایین جامعه، تاثیر می گذارد. امروزه بر اثر شهرنشینی مستمر و توسعه اجتماعی و اقتصادی در شهر تبریز، مشکل قیمت مسکن به عنوان یک معضل اجتماعی پایدار همچنان باید مورد توجه و بهبود قرار گیرد. در این راستا، پژوهش حاضر به منظور تحلیل عوامل اثر گذار بر قیمت مسکن از دیدگاه ساکنان شهر تبریز است. عوامل موثر بر قیمت مسکن توسط چند متغیر از قبل مشخص شده در مطالعات گذشته سازماندهی شده اند. با توجه به مطالب گفته شده این فرضیه به دست می آید که عوامل مختلفی بر قیمت مسکن از نظر ساکنان در محله چرنداب شهر تبریز موثر هستند. تحلیل عوامل و مولفه های تاثیرگذار در تعیین قیمت مسکن و مدیریت صحیح آن ها در محلات شهر تبریز، می تواند از بروز نوسان در بازار مسکن تا حدودی جلوگیری کند. در واقع، می توان گفت که کنترل نوسانات قیمتی مسکن در محلات شهری، مستلزم شناخت عوامل موثر بر آن است که یکی از این بررسی ها از دیدگاه ساکنان محلات شهری است. قیمت های بالای مسکن به طور جدی بر کیفیت زندگی ساکنان شهری به خصوص طبقه پایین جامعه تاثیر می گذارد.مواد و روش هاروش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی محسوب می شود و از نظر گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات پیمایشی است. جامعه آماری 37532 نفر در این پژوهش ساکنان محله چرنداب شهر تبریز است. حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 380 نفر به دست آمد. نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده می شود. بعد از مراحل یادشده، اقدام به دسته بندی داده ها با تحلیل معادلات ساختاری با روش با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Amos انجام شد. برای پایایی سوال ها از آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تحلیل داده ها از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری با به کار گرفتن نرم افزارهای Spss (نسخه 19) و Mplus (نسخه 7/4) و (نسخه 22) Amos استفاده می شود. مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) یکی از روش های اصلی تجزیه و تحلیل چندمتغیره است که برای بررسی روابط پیچیده میان متغیرهای آشکار و مکنون به کار میرود. از دو بخش مدل اندازهگیری و مدل ساختاری تشکیل شده است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل عاملی اکتشافی با کاربرد روش استخراج مولفه های اصلی و چرخش واریماکس و با هدف کشف ساختاری عوامل موثر قیمت مسکن از نظر ساکنان محله چرنداب شهر تبریز به کار گرفته شد. سپس با استفاده از نرم افزار Mplus روش تحلیل عاملی تاییدی برای تایید ساختار عاملی اکتشافی، به کار برده شده و از شاخصهای برازش به منظور ارزیابی برازش مدل نهایی بهدستآمده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. از تحلیل عاملی تاییدی به دلیل اینکه بعضی از داده های مشاهده شده به طور مستقیم قابل اندازه گیری نیستند، ولی الگوهای مشابهی در مقادیر خود دارند، از این مدل استفاده شده است. همچنین برای ارزیابی سازه از این مدل استفاده شد. این نوع تحلیل عاملی به آزمون میزان انطباق و همنوایی بین سازه نظری و سازه تجربی تحقیق می پردازد. از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش تعداد متغیرها و مشخص شدن عوامل اصلی موثر در تعیین قیمت مسکن استفاده شده است.یافته هابر پایه نتایج این مطالعه، ثابت شده که عوامل رضایتمندی سکونتی (HS) و درآمد خانوار (HI) عملا دارای رابطه معنادار با قیمت مسکن هستند. چون مقادیر p کمتر از 0/05 بوده در ضمن، سیاست مسکن (HP) هیچ گونه اهمیت کاربردی برای قیمت خانه ها ندارد. یافته ها نشان داد از بین سه مولفه بررسی شده: رضایت از مسکن و درآمد خانوار بر قیمت مسکن با وزن رگرسیونی 0/799 و 0/558 در محله چرنداب شهر تبریز اثر می گذارند، اما سیاست مسکن با وزن رگرسیونی 0/252- به هیچ وجه بر قیمت مسکن اثر نمی گذارد. از میان زیرشاخص ها هم خریداران مسکن هنگام خرید مسکن، عمدتا به امنیت محله، میزان جرم و جنایت در محله، به جامعه محله و ساختار داخلی و بیرونی خانه ها بیشتر توجه می کنند. تامین مسکن با قیمت مناسب همواره به عنوان مهم ترین ضرورت در برنامه ریزی مسکن شهری مطرح است. مسکن از دیدگاه اقتصاد خرد نوعی کالای غیر منقول، ناهمگن و وابسته به مکان خاص به شمار می رود که در مقایسه با سایر کالاها از متغیرهای مختلف ساختاری، مکانی و انسانی در ارزش گذاری خود تاثیر می پذیرد. نتیجه گیریعوامل داخلی و خارجی متعددی همراه با اثرات نسبی مستقیم یا غیرمستقیم با دسترسی به قیمت مسکن مرتبط بوده است. یافته ها نشان می دهند رضایتمندی سکونتی و درآمد خانوار تاثیر معناداری بر قیمت خانه ها در محله چرنداب دارند. به همین دلیل، رضایتمندی سکونتی را می توان به عنوان عامل اثرگذار مهم بر قیمت خانه ها در محله چر نداب شهر تبریز به شمار آورد، یعنی اگر بساز و بفروش ها قصد داشته باشند ساختار، امکانات و محیط خانه ای عالی برای خریداران در محل چرنداب تبریز فراهم کنند، باید اول از همه رضایت از مسکن را در نظر بگیرند. علاوه بر این، درآمد خانوار نیز از طریق تعهد خریدار در تامین پول مورد نیاز برای خرید خانه، بر قیمت خانه ها در محله چرنداب اثر می گذارد. به رغم عدم اثرگذاری مستقیم عوامل سیاست مسکن بر تعیین قیمت خانه ها در محله چرنداب شهر تبریز همچنان باید توسط کنشگران اصلی صنعت ساختمان سازی مورد توجه جدی قرار گیرد. برای مثال، سیاست گذاران باید مطمین شوند که بساز و بفروش ها یک محیط مسکن مناسب، ایمن، راحت و در دسترس برای هر خانواده در کنار امکانات امنیتی، خصوصی و بهداشتی مناسب فراهم می کنند. این مطالعه می تواند تا حدی کمک راهنمای خرید خانه مورد استفاده قرار گیرد.کلید واژگان: درآمد خانوار, رضایت از مسکن, سیاست مسکن, شهر تبریز, قیمت مسکنIntroduction Housing price fluctuations in recent years in the country have had extensive negative effects on households and the performance of various economic sectors, these fluctuations have always had negative effects on production, investment, employment, and other economic variables directly and indirectly. Therefore, considering the basic effects of housing prices in big cities on the well-being of households and different economic sectors, as well as its effects in creating boom and bust periods in the housing market, the necessity of research in this matter is evident.The analysis of factors and components influencing the determination of housing prices and their correct management prevents fluctuations in the housing market and significantly increases the success rate of housing construction programs and desirable housing plans. It can be said that controlling housing price fluctuations requires knowing the factors affecting them. High housing prices seriously affect the quality of life of urban residents, especially the lower class of society. Today, due to continuous urbanization and social and economic development in Tabriz city, the problem of housing prices as a stable social problem should still be addressed and improved. In this regard, the current research aims to analyze the factors influencing housing prices from the perspective of Tabriz residents. Factors affecting housing prices are organized by several variables specified in previous studies. According to the mentioned contents, the hypothesis is obtained that various factors are effective on the housing price according to the residents of the Cherandab neighborhood of Tabriz city. Analyzing the influencing factors and components in determining housing prices and their proper management in the neighborhoods of Tabriz can prevent fluctuations in the housing market to some extent. It can be said that controlling housing price fluctuations in urban areas requires knowing the factors affecting it, and one of these studies is from the perspective of urban residents. High housing prices seriously affect the quality of life of urban residents, especially the lower class of society.Materials and MethodsThe research method in this research is descriptive-analytical, and in terms of its purpose, it is considered part of applied research, and in terms of gathering information, it is survey research. The statistical population of 37,532 people in this research is the residents of the Charandab neighborhood in Tabriz City. According to Cochran’s formula, the sample size was 380 people. The samples were selected randomly. In this research, a questionnaire tool is used to collect data. After the above steps, data classification was done by analyzing structural equations using SPSS and Amos software. Cronbach’s alpha was used for the reliability of the questions. For data analysis, a structural equation modeling approach is used using Spss (version 19), Mplus (version 7.4), and Amos (version 22) software. Structural equation modeling (SEM) is one of the most original methods of analysis and multivariate analysis, which is used to examine the complex relationships between manifest and latent variables. It consists of two parts: the measurement model and the structural model. In this research, at first, using SPSS software, exploratory factor analysis was applied with the application of principal components extraction and varimax rotation, to discover the structure of factors influencing housing prices from the point of view of the residents of Cherandab neighborhood in Tabriz. Then, using the Mplus software, the confirmatory factor analysis method was used to confirm the exploratory factor structure and the fit indices were used to evaluate the fit of the final model obtained from the structural equation modeling approach. Confirmatory factor analysis has been used in this model because some of the observed data cannot be measured directly but have similar patterns in their values. This model was also used to evaluate the structure. This type of factor analysis tests the degree of conformity between the theoretical structure and the experimental structure of the research. Exploratory factor analysis has been used to reduce the number of variables and identify the main factors that are effective in determining housing prices.FindingsBased on the results of this study, it has been proven that residential satisfaction factors (HS) and household income (HI) have a significant relationship with housing prices. Because p values are less than 0.05, meanwhile, housing policy (HP) has no practical significance for house prices. The findings showed that among the three investigated components: satisfaction with housing and household income have an effect on the price of housing with a regression weight of 0.799 and 0.558 in the Cherandab neighborhood of Tabriz city, but housing policy with a regression weight of -0.252. It does not affect the housing price in any way. Among the following indicators, home buyers pay more attention to the security of the neighborhood, the level of crime in the neighborhood, the community of the neighborhood, and the internal and external structure of the houses. Providing housing at a reasonable price is always considered the most important necessity in urban housing planning. From the point of view of microeconomics, housing is a type of non-movable, heterogeneous, and location-dependent commodity. Compared to other goods, it is affected by various structural, spatial, and human variables in its valuation.ConclusionSeveral internal and external factors with direct or indirect relative effects have been associated with housing affordability. The findings show that residential satisfaction and household income have a significant effect on house prices in the Cherandab neighborhood. For this reason, residential satisfaction can be considered an important influencing factor on the price of houses in the Cherandab neighborhood of Tabriz city, that is, if the builders and sellers intend to have an excellent house structure, facilities, and environment for buyers in the Cherandab neighborhood. provide Tabriz, they should, first of all, consider the satisfaction of housing. In addition, household income also affects the price of houses in the Cherandab neighborhood through the commitment of the buyer to providing the money needed to buy a house. Despite the lack of direct influence of housing policy factors on determining the price of houses in the Cherandab neighborhood of Tabriz, it should still be given serious attention by the main actors of the construction industry. For example, the policymakers should make sure that the builders and sellers provide a suitable, safe, comfortable, and accessible housing environment for every family along with proper security, privacy, and health facilities. This study can be used as a home-buying guide.Keywords: household income, Housing Policy, housing price, Housing Satisfaction, Tabriz City
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.