جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "ظهیر فاریابی" در نشریات گروه "ادبیات و زبان ها"

شعر ظهیر فاریابی، شاعر قرن ششم، به عنوان یکی از حلقه های بین سبک خراسانی و عراقی در بسیاری از داوری های شاعرانه کهن مطرح شده و تاثیر بسیاری بر شعر شاعران پس از خود داشته است. ظهیر، مضمون پردازی متعدد و گسترده ای از دانش های مختلف از جمله باورها و عقاید عامیانه و برخی باورهای محلی در اشعار خود دارد و از این منظر یکی از شاعران پیشرو به شمار می رود. مضمون پردازی باورهای عامیانه در اشعار ظهیر به صورت شبکه ای بلاغی و با توجه به جنبه های مختلف یک باور و آداب و رسوم عامیانه رخ می دهد و در دسته هایی چون: باورهای عامیانه نجومی، اعتقادات عامیانه درباره حیوانات و پرندگان، طب عامیانه و باورها و عقاید مربوط به پدیده های غیبی و رسوم عامه، می توان آن ها را تحلیل کرد. در رسوم عامیانه وی به آدابی چون جرعه افشانی بر خاک، خالکوبی، رسوم عید و... اشاره می کند. برخی مضمون سازی ها از باورهای عامیانه نادر و بسیار کهن در شعر فارسی نیز در میان اشعار وی دیده می شود. از ابزارهای هنری و بلاغی با استفاده از باورها و رسوم عامیانه در اشعار وی، به استعاره، حسن تعلیل، تجاهل العارف و تشبیه می توان یاد کرد. مضمون پردازی با عقاید عامیانه نجومی بیش از همه بازتاب دارد. وی از باورهای عامیانه برای مدح شاه و معشوق یا بیان پریشانی احوال خود بهره برده است. روش تحقیق در این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی است.

شاعران با کمک نماد، به بیان مفاهیم انتزاعی و ذهنی خود می پردازند. به طور معمول مفاهیمی که بیان آن ها دشوار و گاه غیرممکن است، در قالب نمادها، قابل بیان می گردند، از این رو، نماد مقوله ای ملموس و عینی است که می تواند مباحث ذهنی و غیرملموس را قابل درک کند. ظهیر فاریابی از زمره شاعرانی است که در شعر خود از نمادهای متعدد- که دارای خاستگاه های متنوع هستند- برای بیان مفاهیم ذهنی خود سود جسته است. در این پژوهش، انواع نمادهای دیوان ظهیر، شناسایی و استخراج شده است و خاستگاه آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. ظهیر برای مدح ممدوحان خود از انواع نمادهایی -که خاستگاه گیاهی، آیینی، حیوانی، تاریخی، اسطوره ای و فلکی دارند- استفاده کرده است. همه این نمادها، برای بیان مفاهیم انسانی، از قبیل: علو مرتبه، برتری، شجاعت و توانمندی، برجستگی، سرکشی، لطافت و نشاط و غیره، به کار گرفته شده است.

زبان مهمترین وسیله ی ارتباطی انسان و پایه ی همه ی نهادهای اجتماعی و پدیده ای است که در هر زمان در حال تغییر و تحول است. تحولات واجی از قدیمترین ایام تا کنون مورد توجه زبانشناسان بوده است. در آغاز رواج زبان فارسی دری هنوز تلفظ بسیاری از کلمات و املای آنها صورت ثابت و واحدی پیدا نکرده بود، لذا یک کلمه به صورتهای گوناگون تلفظ و نوشته می شد. مطالعه ی دیوان ظهیر فاریابی (متوفی به سال 598)، شاعر با ذوق و مشهور قصیده و غزل در قرن ششم هجری، از منظر واژگان به دلیل وسعت دامنه ی لغات، فراوانی و دگرگونی آنها، محور اصلی این مقاله است. این امر علاوه بر اینکه واژه ها و ترکیبات بسیاری را در اختیار ما قرار می دهد که برغنای زبان فارسی افزوده اند، رمز موفقیت شاعران گذشته را نیز از نظر تاثیرگذاری بر مخاطبان و کسب شهرت و اعتبار بازگو می کند. در شعر ظهیر فاریابی، برخی از مختصات زبانی سبک خراسانی با اندکی تغییر - افزایش لغات عربی و کاهش قابل توجه کاربرد لغات مهجور کهن- به خدمت گرفته شده است. با توجه  به اینکه برخی از ویژگی های سبک خراسانی و همچنین برخی از مختصات سبک عراقی در اشعار او به چشم می خورد، می توان سبک او را بینابین نامید.