جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « سوانحالعشاق » در نشریات گروه « ادبیات و زبان ها »
تکرار جستجوی کلیدواژه « سوانحالعشاق » در نشریات گروه « علوم انسانی »-
پژوهشنامه مکتب های ادبی، پیاپی 24 (زمستان 1402)، صص 114 -142بینامتنیت رویکردی نوین در خوانش و نقد متون ادبی است که بر مبنای آن هر متنی بر پایه متن های پیشین خود شکل می گیرد. هیچ متنی نیست که به طور کاملا مستقل، تولید یا حتی دریافت گردد. ژرار ژنت در نظریه بینامتنیت سه نوع پیوند: صریح و اعلام شده، غیر صریح و اعلام نشده و ضمنی را در میان دو یا چند متن مطرح می کند. از آنجا که متن های عرفانی از ارتباط منسجم تر و دقیق تری برخوردارند، نظریه ی بینامتنیت در این گونه از متن ها می تواند بسیار موثر واقع شود. دو کتاب سوانح العشاق غزالی و لمعات فخرالدین عراقی، از جایگاه استواری در میان متون عرفانی برخوردار هستند. کشف و شناخت روابط بین این دو متن، به ما برای شناخت ویژگی های برخی آثار که از متون عرفانی تاثیر پذیرفته اند، یاری می رساند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، مصادیق تاثیرپذیری عراقی از غزالی را یافته و براساس نظریه بینامتنیت بررسی کرده به این نتیجه رسیدیم که عراقی در نگارش لمعات از نظر زبانی، مستقل بوده ولی به ساختار و محتوای سوانح نظر داشته اما به شیوه افزایشی و دگرگونی عمل کرده و با اقتباس از مطالب سوانح، خود به تعبیر و تفسیر پرداخته و در مواردی مطالبی را حذف و مطالب دیگری را افزوده است.کلید واژگان: بینامتنیت, غزالی, عراقی, سوانح العشاق, لمعات}Intertextuality is a new approach to reading and criticizing literary texts. According to this theory, each text is formed by borrowing from previous texts. In other words, no text is produced independently. Gérard Genette, a theoretician in this field, proposes three types of links between literary pieces: explicit and announced, non-explicit and undeclared, and implicit between two or more texts. Since mystical texts present a more coherent and precise communication, the theory of intertextuality can be applied very effectively to such texts. Ghazali's Sawānih and Fakhreddin Iraqi's Lama’at are two of the well-known mystical texts. Discovering the relationship between these two texts, hence, helps us know the characteristics of some works that are influenced by mystical texts. In this article, a descriptive-analytical method is used to find examples of Ghazali’s influences on Iraqi based on the theory of intertextuality. Findings suggest that in writing Lama’at, Iraqi is independent in terms of language, but he has made intertextual use of Sawānih’s structure and content: He has added points to the original writing and has altered several points from Sawānih, interpreting various parts of the former piece, deleting some parts, and adding some others.Keywords: Intertextuality, Ghazali, Iraqi, Sawānih, Lama’at}
-
یکی از مباحث مرتبط با روایت و روایت شناسی، مطالعه در حکایت های عرفانی است. حکایت هایی که در رساله العشق های منثور به کار رفته اند، به لحاظ ساختار و بن مایه، با حکایت های مندرج در دیگر نثرهای عرفانی (مانند کشف المحجوب و رساله قشیریه) تفاوت های درخور توجهی دارند. در این جستار، تحلیل ساختار حکایت ها در سوانح العشاق، عبهرالعاشقین و لمعات، مطابق با نظریه «تحلیل ساختاری روایت متن» «رولان بارت» مدنظر قرار گرفته است. بارت ضمن اعتقاد به ارتباط روایت با علم زبان شناسی، برای هر روایتی سه سطح توصیفی مجزا: سطح کارکردها (Function)، کنش ها (Action) و روایتگری (Narration) در نظر گرفته است. با کاربست نظریه بارت در تحلیل ساختاری آثار انتخابی، معلوم شد که: 1. بخش هایی از نظریه بارت در تحلیل ساختار حکایت ها کارآمد و قابل استفاده است؛ 2. فهم یک روایت صرفا پیگیری بسط یافتن داستان نیست؛ بازشناسی طرح ریزی آن در «طبقات» و ترسیم تسلسل افقی خط روایی در محور عمودی ضمنی نیز هست؛ 3. برای درک و دریافت مفاهیم حکایت ها علاوه بر خوانش افقی، خوانش عمودی و ترکیبی نیز لازم است تا هنگام خوانش روایت هر واحد کارکردی هم در سطح و هم در ژرفایش ادراک و ذهن مخاطب از رمزگان های زبانی به رمزگان های روایتی سوق داده شود و در نهایت نیل به سطوح معنایی حکایت محقق گردد.کلید واژگان: تحلیل ساختار روایت, حکایت, سوانح العشاق, عبهرالعاشقین, لمعات}One of the issues related to narration and narratology is the study of gnostic stories. The stories used in romantic treatises in prose are very different from other stories inserted in other gnostic proses (like Kashfol-Mahjoub and Gashirieh treatise) considering structure and theme. In this study, the analysis of the stories' structure in Savanehol-Oshag, Abharol-Ashegin, and Lamaat was done in accordance with Roland Barthe’s "structural analysis of passage narration" theory. In addition to belief in the relationship between narration and linguistics, Barth considered three separated descriptive levels for each narration: function level, action level, narration level. Applying Barth's theory for structural analysis of mentioned works of art yielded that 1. Some parts of Barth's theory for analysis of stories' structure are efficient and usable, 2. Understanding a story is not merely the seek for expanding it and the investigation of its planning in "layers" and amendment of horizontal succession of narrative line in implicative vertical axis are also needed, 3. To comprehend the concepts of stories, in addition to horizontal reading, the vertical reading and combinational reading are needed so that while reading a narration, each function unit can be perceived both in surface and depth and reader's mind is led from linguistic coding to narrative coding, and finally the story's semantic levels are achieved.Keywords: Structural Analysis of Narration, Savanehol-Oshag, Abharol-Ashegin, Lamaat}
-
عشق و محبت از مضامین مشترک بسیاری از آثار عرفانی در ادبیات فارسی است. از این رو، در مقایسه محتوایی آثاری که صبغه عرفانی دارند میتوان با بررسی این موضوعات مشترک، به شناخت بهتری از دیدگاه صوفیان در آن موضوع دست یافت. امام محمد غزالی و برادرش احمد، از چهرههای نامدار در حوزه تصوف به شمار میروند. این مقاله با شیوه تحلیلی- توصیفی تلاش میکند تا مفهوم عشق و محبت را از منظر این دو شخصیت با تاکید بر دو اثر احیاءعلومالدین محمد غزالی و سوانحالعشاق احمد غزالی بررسی نموده و به این پرسش پاسخ دهد که ماهیت و کارکرد عشق و محبت در دیدگاه امام محمد و احمد غزالی چیست. این نتیجه به دست آمد که نگاه و نگرش امام محمد غزالی نسبت به این مضمون، نگاهی دینمدار و معطوف به مذهب است. حال آنکه آنچه از سوانح احمد غزالی میتوان استنباط کرد این است که دیدگاه وی نزدیکی و قرابت بیشتری با دیدگاه عارفان دارد.
کلید واژگان: عشق, محمد غزالی, احیاءعلومالدین, احمد غزالی, سوانحالعشاق}Love and affection are common themes of many mystical works in Persian literature. Therefore, by comparing the content of mystical works, it is possible to gain a better understanding of the Sufi view on that subject by examining these common themes. Imam Mohammad Ghazali and his brother Ahmad are well-known figures in the field of Sufism. This article tries to study the concept of love and affection from the perspective of these two personalities with an analytical-descriptive method, emphasizing the two works of reviving the sciences of Al-Din Mohammad Ghazali and the tragedies of Ahmad Ghazali. - What is the nature and function of love and affection for Khajeh Ahmad Ghazali and Imam Mohammad Ghazali? It was concluded that the view and attitude of Imam Mohammad Ghazali towards this subject is a religious and religious view. However, what can be deduced from Ahmad Ghazali's tragedies is that his view is closer and closer to the view of mystics.
Keywords: Love, Mohammad Al-Ghazali, Iḥyā′ ‘Ulūm al-Dīn, Ahmad Ghazali, Sawāneḥ} -
بررسی استعاره های مفهومی هر متن به دلیل خاستگاه شناختی استعاره ها، فهمی تازه از شیوه ادراک هر نویسنده به دست می دهد؛ درنتیجه بررسی پیوند و ساختار برآمده از استعاره های مفهومی هر متن، راهی به فهم دقیق تر متن، شرح بهتر آن، تحلیل ساختار معنایی و جهان بینی نویسنده آن است؛ بنابراین در مقاله حاضر می کوشیم به سه سوال مهم پاسخ دهیم: مهمترین استعاره های مفهومی سوانح العشاق کدام اند؟ این استعاره ها چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ ساختار برآمده از این استعاره ها چگونه است؟ برای یافتن پاسخ، به شیوه استقرایی، استعاره های مفهومی هر فصل را به طورجداگانه بررسی و براساس دو معیار «پرتکراربودن» و «جایگاه در ساختار استعاره ها»، مهمترین استعاره های متن را مشخص کردیم. بررسی ها، گویای این است که «پیوند» مهمترین مفهوم متن است که با عشق درک می شود. سپس «عشق» با حوزه های مفهومی «مرغ»، «آینه»، «گیاه»، «اشتقاق»، «خورشید»، «پادشاه» و «ویرانی» درک می شود. از میان اینها ویرانی نقش ویژه ای دارد؛ زیرا این مفهوم برای درک غایت عشق، «فنا»، نیز به کار می رود. همچنین در جایگاه کلان استعاره با حوزه های مفهومی «سکر»، «آتش»، «جنگ» و «خورندگی» نمود می یابد. درنهایت مهمترین استعاره های مفهومی متن عبارت اند از: «پیوند عشق است»، «عشق آینه است»، «عشق ویرانی است».
کلید واژگان: استعاره مفهومی, سوانح العشاق, عشق, فنا, کلان استعاره}As metaphors are cognitively originated, examining a text’s conceptual metaphors yields a new understanding of its author’s cognition. Therefore, an analysis of the relationship between the conceptual metaphors in a text and the structure arising from those metaphors leads to a more precise understanding and a better explanation of the text, and facilitates the analysis of its semantic structure and its author’s worldview. Thus, the present article attempts to answer three key questions: What are the most important conceptual metaphors in Sawanih al-Ushaq? What relationships do exist between these metaphors? What are the characteristics of the structure arising from these metaphors? In an effort to answer these questions inductively, the conceptual metaphors in each chapter are separately examined and the most important metaphors in the text are identified based on the two criteria of ‘frequency’ and ‘position in the structure of metaphors’. The analysis shows that the conceptual domain of ‘love’ is the most important abstract conceptual domain which is comprehended with the aid of the conceptual domains of ‘bird’, ‘mirror’, ‘plant’, ‘derivation’, ‘sun’, ‘king’, and ‘destruction’. Among them, destruction has a special place as it can be used in order to comprehend the ultimate stage of love: annihilation. Destruction, as a megametaphor, is embodied by the conceptual domains of ‘intoxication’, ‘fire’, ‘war’, and ‘devouring’. Finally, the most significant conceptual metaphors in Sawanih al-Ushaq are: ‘love is the eternal part of human existence’; ‘love is a mirror’; and ‘love is destruction’.
Keywords: conceptual metaphor, Sawanih al-Ushaq, Love, annihilation, megametaphor} -
عارف در جریان سیر و سلوک خود به اندیشه ها، حقایق و تجربه هایی دست می یابد که چگونگی بیان آن در قالب الفاظ، به دلیل ماهیت این گونه معارف به سادگی امکان پذیر نیست؛ اما عرفا با به کارگیری همه ظرفیت های زبان، دریافت های عرفانی خود را در قالب محدود لفظ و کلام به یکدیگر انتقال داده اند. احمد غزالی، عارف بزرگ قرن ششم هجری یکی از پیشروان تصوف اسلامی است که در آثار خود، اندیشه ها و مواجید عرفانی را با تعابیر و تفاسیر بدیعی بیان می کند. در این پژوهش می کوشیم سوانح العشاق را از لحاظ زبانی، تحلیل و تبیین کنیم. حاصل بررسی ها نشان می دهد، احمد غزالی در این اثر از همه ظرفیت های زبان اشارت و عبارت برای تبیین آرا و عقاید و همچنین بیان تجارب عرفانی سود جسته است؛ اما واقعیت این است که لفظ و واژه در زبان متعارف به نحو وضعی و قراردادی، جسد معناست و ما معنا را در چارچوب آن لفظ، محبوس می کنیم و زبان اشارت، زبان شعر و نثر عرفانی، با همه کارکردهای تشبیهی، استعاری و قابلیت های تاویل پذیری، نمی تواند به تنهایی قالب و حامل کاملی برای معانی متعالی به دست آمده از مکاشفات عرفانی باشد؛ بلکه فقط می توان با استفاده از آن به معانی والای عرفانی اشاره ای داشت. احمد غزالی از نخستین کسانی است که تحول باطنی و معنوی خواننده (و نه برداشت ذهنی خواننده) را جزیی از معنای اثر و مقدم بر آن به شمار آورده است. درحقیقت گستردگی و عظمت حقیقت عشق، به اندازه ای است که حروف و قالب محدود کلمه ها، توانایی توصیف و انعکاس مفاهیم وجودی آن را ندارد.
کلید واژگان: زبان عرفانی, احمد غزالی, سوانح العشاق}The rise of mysticism from which many meanings, mystical experiences and teachings had entered the field of language led to the formation of a specific language called mystical language. It is divided into two kinds: expression and gesture. During his journey to truth, a mystic achieves ideas, facts and experiences that could not possibly be expressed other than in simple words and this is because of the nature of this kind of education. Mystics, however, by using all the capacities of language have transferred their mystical finding in the limited forms of words to each other. The great mystic of sixth century, Ahmed Ghazali, as one of the pioneers of Islamic mysticism, provided mystical ideas and experiences through his innovative interpretations of the cult in his great books. In this study an attempt is made for reviewing his opinions about language and way of speaking and for investigating his works linguistically. The results show he benefits from all the capacities there are in gesture and expression of language to explain ideas and experiences as well as their spiritual experiences that are hard to express through words.
Keywords: Mystical language, Ahmad Ghazali, Savaneh Aloshaq} -
اندیشمندان حوزه عرفان ایرانی همواره نظرات گوناگونی را در باب مفهوم عشق ابراز داشته اند که بیانگر اهمیت مقام عشق در تعالیم و آموزه های اندیشه دینی ایرانی است. احمد غزالی (520-452 ه.ق) با خلق آثار عرفانی خویش، تحولاتی چشمگیری در باب سرشت عشق پدید آورده است و در سوانح العشاق که نخسین اثر وی در ساحت عشق و به زبان فارسی است، تعابیر و تفسیرهای بدیعی از حکایت دلدادگی لیلی و مجنون ارائه نموده است. از آنجایی که داستان عشق لیلی و مجنون ریشه در عشق عذری ادب عرب دارد، این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، با هدف شناخت مراحل استحاله عشق عذری لیلی و مجنون در نگرش احمد غزالی شکل گرفته و تلاش شده به این پرسش پاسخ دهد، در یک مطالعه تطبیقی، وجوه افتراق و اشتراک میان عشق لیلی و مجنون در نگرش احمد غزالی با عشق عذری عرب چگونه تفسیر می شوند؟ بر اساس نتایج بدست آمده، عشق عفیفانه، ناسوتی، دردآور، کشنده و بی فرجام عذری با مبانی نظری ناب عاشقانه و عارفانه احمد غزالی مبتنی بر اتحاد رابطه عاشق و معشوق با عشق؛ به عشقی پسندیده، لاهوتی، خوشایند و امیدبخش استحاله یافته و عاملی مهم برای استکمال وجودی انسان می شود.کلید واژگان: لیلی و مجنون, عشق عذری, احمد غزالی, سوانح العشاق, ادب عرب}The scholars in the field of mysticism have expressed a variety of ideas about the concept of love, which show the importance of it in Iranian religious thoughts. Ahmad Ghazali (452 -520 AH) created a dramatic change in the nature of love by writing mystical works. He presented a new interpretation of the story of Layla and Majnun's love in Sawāneh, his first work in the field of love in Persian language. In Arabic literature, Layla and Majnun love story is a kind of pure love (Ishq-e Azrā) or Platonic love. By using descriptive-analytical method, in the present article the attempt is made to consider the stages of the transformation of pure love of Layla and Majnun in Ahmad Ghazali's thoughts and to answer this question: In a comparative study, how do we interpret the similarities and differences between the Layla and Majnun love in Ahmed Ghazali's attitude and the pure love in Arabic literature? The results show that, based on Ghazali's romantic and mystical principles, virtuous, secular, painful, unending and pure love transforms to admirable, divine, pleasant and hopeful love and leads to perfection.Keywords: Layla, Majnun, Pure Love (Ishq-e Azrā), Ahmad Ghazali, Sawāneh}
-
نثرهای عرفانی، ازنظر شمول، حوزه های متفاوتی را، چه ازنظر موضوع و محتوا و چه ازنظر سبک، ساختار، زبان و اسلوب بیان، دربرمی گیرند و نمی توان همه آنها را در یک مجموعه و ذیل یک نوع ادبی (ژانر) معرفی کرد. اطلاق عنوان کلی «نثرهای عرفانی» به این آثار ما را از هویت واقعی آنها دور می کند. بسیاری از نثرهای عرفانی، درعین تعلق داشتن به حوزه عرفان، ویژگی هایی دارند که آنها را از دیگر متون عرفانی متمایز می سازد. در جستار حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای، با تکیه بر موضوع کلیدی «عشق» ، آثار عرفانی، اعم از کتاب و رساله (رسائل عشقی منثور) مطالعه شده و ضمن پرداختن به ویژگی های مشترک آنها، منطبق با ویژگی ها و معیارهایی که به دست آمده است، آثار یادشده زیرمجموعه یک نوع ادبی دیگر (ژانر) ، به مثابه «نثرهای عرفانی غنایی» معرفی شده است. هدف جستار حاضر، تقسیم عرفان به عرفان عابدانه و عاشقانه نیست، بلکه مقصود این است که آثار عرفانی با توجه شیوه بیان، ساختار، زبان، صور خیال و موضوع به گونه ای که نمایان کننده هویت واقعی آن آثار باشد مطالعه شود. حاصل مطالعه نشان داد که سه مولفه اساسی 1. نثربودن و مباحث مرتبط با آن (تلفیق سنت مکتوب و سنت گفتار و تاویل پذیری) 2. عرفانی بودن و مصادیق آن (معرفت شناسی و هستی شناسی، بی قاعدگی، عشق، حسن و جمال و تاثیرپذیری از آثار متقدم) 3. عاشقانه و غنایی بودن و اسباب شاعرانگی (موسیقی، صور خیال و استفاده از منطق شعر) ویژگی های اساسی و مشترک این نوع ادبی است.کلید واژگان: نثر عرفانی, انواع ادبی, سوانح العشاق, عبهرالعاشقین, لمعات}Gnostic prose works cover a wide range of subjects, contents, styles, structures, languages, and manners of expression. They might, therefore, be all categorized under one single literary genre. Applying the general term "gnostic prose works" to these oeuvres hinders our understanding of their true nature. Despite that many gnostic prose works belong to Gnosticism, they have special characteristics that make these works different from other gnostic texts. The present study has been done comparatively and analytically and with the help of library sources such as books and pamphlets on central topics, such as "Love". While examining the common characteristics, this subset was introduced as another literary genre like theosophical and lyrical prose texts. The purpose of this study is not to divide Sufism into theosophical and romantic, but it intends to study theosophical works according to their ways of expression, structure, language, figures of thought and subject to exhibit their real identities. The study indicates that they are closely comparable on three grounds: 1. In being prose and related issues (mixing oral and written tradition and interpretation), 2. In being Gnostic and in issues related to epistemology, ontology, irregularity, love, beauty, and influence from earlier works, 3. In being romantic and poetical in expression regarding questions related to musicality, imagery, and poetic logic.Keywords: : Gnostic Prose Works, Genres, Savaneh-Al-Oshag, Abhar-Al- Ashegin, Lamaat}
-
کاوش نامه ادبیات تطبیقی، پیاپی 31 (پاییز 1397)، صص 187 -210موضوع پژوهش حاضر بررسی عشق در نخستین آثار مستقل عارفان ایرانی است. احمد غزالی، رساله سوانح العشاق را به عنوان نخستین اثر مستقل در این زمینه از خود به جای گذاشته است. وی در این رساله، مسائل پیرامون عشق را با دیدگاهی روان شناسانه با زبانی ادبی بیان کرده است. در قرن چهارم هجری، ابوالحسن دیلمی، عارف خوش قریحه ایرانی کتاب عطف الالف المالوف علی اللام المعطوف را در این باب به زبان عربی نگاشته بود که این اثر هم، رنگی کاملا روان شناسانه دارد. دیلمی، گرچه از تفکرات فلاسفه یونانی، به ویژه افلاطون تاثیر پذیرفته، اما آمیختن نظرات آنان با مبانی دینی شریعت اسلام ایده اوست. در این جستار، سعی شده شباهتها و تفاوتهای دو اثر به صورت تطبیقی نشان داده شود به گونه ای که از دل این رویکرد، نتایج خاص و منطقی به دست آید. احمد غزالی چون تجربه ابوالحسن دیلمی را در اختیار داشته، به نظریه پردازی در باب عشق و محبت نپرداخته است؛ همچنین، زبان شاعرانه و تعمد وی در بیان اشاره ای مطالب، سبب دشواری فهم اثر او شده است؛ در حالی که دیلمی هم نظریه پرداز است و هم با زبانی علمی و شیوا به بیان مطالب پرداخته است؛ البته این دو، با هدف آثارشان چنان قلم و سبکی اختیار کردهاند.کلید واژگان: ادبیات تطبیقی, عشق و محبت, احمد غزالی, سوانح العشاق, ابوالحسن دیلمی, عطف الالف المالوف}The subject of this research is the study of love in the first independent works of Iranian mystics. Ahmad Ghazali, the Resalat Svanah al-Ashaq, is the first independent work in this field. In this treatise, he outlines the issues surrounding love with a psychological viewpoint in the literary language. In the 4th century AH, Abolhassan Dilami, the Iranian joyful writer, wrote the book Atf Al Alef Al-Ma'aluf Ali Allah Al-M'a'atov in Arabic, in which the work has a completely psychological track. Deylmi, was though influenced by the thoughts of the Greek philosophers, especially Plato, but he combined his views with the religious foundations of the Islamic Shari'a is his idea. In this essay, we tried to show the similarities and differences of the two works in a comparative way in such a way as to obtain the specific and logical results. Ahmad Ghazali, as he had the experience of Abolhassan Dilami, did not consider the theory of love and affection; his poetic language and his intention to express references to the materials made him difficult to understand; while Dilami is also a theorist who has expressed everything in plain and fluent language; of course, the two have taken such a stylistic views with the aim of their work.Keywords: Comparative Literature, Love, affection, Ahmad Ghazali, Svanah al-Azhāq, Abulhassan Dilami, Attaf al-Al-ol al-Ma'aluf}
-
از مهم ترین مفاهیم مورد تاکید در عرفان اسلامی، مفهوم عشق است، به ویژه در جریان عرفان عاشقانه و جمال گرا. این جریان که از رویکردهای بسیار مهم در تصوف و عرفان اسلامی است، پیش از احمد غزالی هم وجود داشت اما غزالی کسی بود که به آن تشخص و رسمیت بخشید. با بررسی آثار احمد غزالی، به ویژه اولین کتاب فارسی مستقل در موضوع عشق، یعنی سوانح العشاق در می یابیم که جریان عرفان عاشقانه چه در بعد نظری و چه در بعد عملی و سلوکی، دارای اصول و ویژگی هایی است که کمتر بدان توجه شده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به موضوع استخراج و تبیین مبانی نظری احمد غزالی در موضوع عشق عرفانی اختصاص دارد. دست آورد این کار، یازده اصل نظری مستخرج از آرای خواجه احمد غزالی است. با تبیین این اصول و ویژگی ها در آثار احمد غزالی و رویکردهای خاصی که این جریان داشته است، می توان دریافت که چگونه او توانسته است آن را به صورت یک جریان و ساحت مستقل و شکوفا رواج دهد. بازشناسی اصول نظری عرفان عاشقانه همچنین می تواند به ترسیم نظام فکری و نظری کاملا متفاوتی برای صوفیان رسمی دارای سلسله در نظام های سنتی خانقاهی، در برابر عرفان نظری ابن عربی و شارحانش یاری نماید.کلید واژگان: احمد غزالي, تصوف, عشق عرفاني, سوانح العشاق}The concept of love is one of the most important concepts that are emphasized in Islamic mysticism, especially in the current of romantic mysticism. This current that is one of the most important approaches in Islamic mysticism, there was also before but Ghazali was the one who gave it individuation and recognition. After studying the works of Ahmad Ghazali, especially the first independent Persian book on the subject of love, Savane ol-oshagh, we will know that the romantic mysticism has the principles and characteristics that is considered less both theoretical and practical dimensions. This study is paid to eleven of these theoretical principles derived from the votes Khwaja Ahmad. After identifying these principles and characteristics in the works of Ahmad Ghazali and specific approaches that have been this current, can see how he has managed promote it as an independent and prosperous current and realm. Recognizing the theoretical foundations of romantic mysticism can also help to drawing intellectual and theoretical system and completely different for the official Sufi in traditional systems, against the theoretical Sufism of Ibn Arabi and his exponents.Keywords: Savane ol-oshagh, theoretical foundations, romantic mysticism, Ahmad Ghazali}
-
«عشق نامه» عنوان کلی آثاری از ادب فارسی است اعم از شعر و نثر که موضوع آن شرح دلدادگی و عشق و عاشقی است و در آن روابط و حالات میان عاشق و معشوق بیان می گردد. نخستین عشق نامه ها را در حوزه متون عرفانی، در زبان عربی کتاب «عطف الالف المالوف علی اللام المعطوف» (الف الفت ولام معطوف) از ابوالحسن علی بن محمد دیلمی (م.391ه.ق.) و در زبان فارسی کتاب «سوانح العشاق» از احمد غزالی (م.520ه.ق.) دانسته اند. نویسندگان هردو اثر اهل تصوف و ایرانی اند.
این مقاله ضمن معرفی و تحلیل اجمالی این دو اثر، نگرش نویسندگان را نسبت به مقوله عشق- بویژه عشق الاهی- بیان می کند؛ تفاوت ها و تشابهات آن دو را به اختصار بازمی گوید و تاثیر آن ها را در آثار برخی شاعران و نویسندگان ادب فارسی نمایان می سازد.کلید واژگان: عشق نامه, الف الفت و لام معطوف, سوانح العشاق, ابوالحسن علی دیلمی, احمد غزالی}Eshgh Name (Love book) is generaly one of the literary works including verse and prose whose content is about love and compassion showing relations and passions between the lover and the beloved. The first editions of Eshgh Name in mystic texts realm in Arabic is Atf ol Alefel Maluf Ala Allamel Matuf written by Abolhasan Ali Ebne Mohammad Deilamy. In Persian the book Savanhe Ol Oshagh is known to be written by Ahmad-e- Qazzaly.
This essay along with introducing and analyzing the two works describes the authors attitudes toward love especially devine love. It also describes
their difference and similarities briefly and reflects effects on some of the poets and the works of Persian literary write.Keywords: Eshgh Name (Book love), Alefe Olfat Va Lame Matuf (Atf ol Alefel Matuf Ala Allamel Matuf), Savaneh Ol Oshagh, Abol Hasan Ali Ebne Mohammad Deilamy, Ahmad Qazzaly} -
مجله پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال دهم شماره 2 (پیاپی 31، پای ی ز و زمستان 1395)، صص 91 -120سوانح العشاق و لمعات، بر اساس دو رویکرد متفاوت عرفانی نوشته شده اند. تفاوت های نسبی مبانی فکری مولفان، تاثیر بسزایی در درک آنها از مفاهیم و اصطلاحات عرفانی دارد. مفهوم معرفت و انواع و مراتب آن با جهان بینی عرفانی و مشرب فکری نویسندگان، ارتباط نزدیکی دارد؛ به همین سبب در این مقاله با تاکید بر این دو اثر عرفانی، ارکان معرفت و مباحث مرتبط با آن بررسی می شود. با تامل در ارکان معرفت در سنت اول عرفانی (انسان، خدا) و سنت دوم (انسان، خدا، هستی)، می توان دریافت که مفهوم معرفت در این دو اثر مانند برخی دیگر از اصطلاحات عرفانی، شباهت ها و اختلاف هایی دارد. انسان و معرفت او که نقطه مشترک در دو سنت عرفانی است رسیدن به مراتب دیگر معرفت را آسان می کند. در سنت دوم عرفانی معرفت هستی با تمرکز بر اندیشه وحدت وجود و با استمداد از نیروی کشف و شهود، معرفت خداوند را ممکن می کند. به سبب مطلق بودن خداوند، امتناع صمدیت و تحقق ربوبیت، همچنین محدودیت و تقیید ممکنات، معرفت ذات احدیت ممکن نیست؛ بنابراین با اسماء و صفات می توان به شناخت حق و وحدانیت او دست یافت.کلید واژگان: سنت اول و دوم عرفانی, سوانح العشاق, لمعات, معرفت}Savanehol-oshag and lamaat belong to the theses which have been composed based on two different Gnostic approaches. The relative differences in the author's mental bases, their regard to Gnostic concepts and terms, have influenced their works to high degrees. Since the concept "insight" and its types and ranks has a strong relationship with author's Gnostic ideology and mental disposition, insight elements and the related issues were studied in this research emphasizing two above mentioned works. Reflection on the concept of "human" and "God" insight as insight pillars in the first Gnostic tradition and "human", "existence", and "God" insight in the second Gnostic tradition indicated that "insight" like other Gnostic terms has common points and discrepancies considering the concept in two studied works. The human and his insight as a common point in both Gnostic traditions is a master key which facilitates the achievement to further stages of insight and existence insight makes the achievement of god insight possible relying on thought of unitism and intuition force. In conclusion, the insight into unity nature is not possible because of God absolute, eternity refusal, lordship certainty, and possibility constraints and the insight into righteousness, the knowledge of God's unity and praise, can be accomplished successfully through names and attributes.Keywords: the first, second Gnostic tradition, insight, Savanehol, oshag, lamaat}
-
رساله هایسوانح العشاق احمد غزالی و عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی از جمله رساله هایی هستند که به لحاظ موضوع، شیوه بیان، چگونگی به کارگیری زبان، و محتوا مشترکات زیادی دارند. خوانش همزمان و مطالعه بینامتنی این دو رساله می تواند شناخت ما را از قابلیت های این آثار دگرگون سازد و با ویژگی های مشترک یا منفرد آنها آشنا نماید. بعد از مطالعه بینامتنی این دو رساله طبق نظریه ژرار ژنت، معلوم شد که عبهرالعاشقین به اشکال صریح، غیر صریح و ضمنی در ساختار کلی و جزئی، اعم از گزینش واژه، عبارت، اعلام، تلمیح به آیات و احادیث و داستان ها و بسیاری از اصطلاحات عرفانی و حتی تفکر حاکم بر اثر تا حد زیادی از سوانح العشاقمتاثر بوده است. با وجود ویژگی گفت وگومندی و چندصدایی در این دو رساله، هریک دارای ویژگی های منفرد خاصی نیز هستند و رابطه بینامتنی آنها وسیع تر از قیاس و تطبیق و برداشت مستقیم از متون پیشین است.
کلید واژگان: سوانح العشاق, عبهرالعاشقین, نظریه ادبی, بینامتنیت, ژرار ژنت} -
سوانح العشاق احمد غزالی نخستین اثر به زبان فارسی است که به طور مستقل درباره ی عشق نوشته شده است. این اثر مجموعه ای از آرای غزالی درباره ی عشق، عاشق، معشوق و ارتباط میان آن هاست. از آن جا که این متن عرفانی بر آثار بعد از خود تاثیر بسیاری نهاده، از اهمیت فراوانی برخوردار است. موضوع بحث این مقاله بررسی ساختار این اثر است. موضوع متن سوانح و مفاهیم محوری آن، نویسنده را بر آن داشته تا خط سیر خاصی را در نوشتن متن در پیش بگیرد. در این مقاله، برای دنبال کردن این خط سیر، به دقت عبارات متن مورد توجه قرار گرفت و روند استفاده از الفاظ و مفاهیم در ساختار کلی اثر مطالعه شد. نتیجه اینکه تحت تاثیر نیروی ماورایی و آسمانی مفهوم عشق، به تشابه های الفاظ و عبارات در ابتدا و انتهای متن، تکرار عبارات، نوع گزینش واژه ها و شکل گردش دلالت ها، می توان گفت که سوانح العشاق ساختاری مدور دارد.
کلید واژگان: احمد غزالی, سوانح العشاق, ساختار مدو}Savāneh al-Oshāq written by Ahmad Qazzāli is the first Persian book allocated to love. It is a collection of the author’s own theories about love, the lover and the beloved, and their relationship. It influenced many works written after. One of the most important aspects of this text is its structure that to the best of our knowledge has not been studied so far. Therefore, this inquiry focuses on its structure.Structuralism, by finding a logical relation between smaller parts in a text and their relation to the whole body of the text, indicates the solidarity or irregularity of a literary work. In this paper, the application of lexis and concepts in the whole structure of the text are analysed. The results show that it has a circular structure and therefore the beginning and the end of the text share similar features. Moreover, we came upon the effect of metaphysical forces and divine concepts on the circular structure of Savāneh al-Oshāq.Keywords: circular structure, Savāneh al Oshāq, Ahmad Qazzāli} -
مفهوم عشق، یکی از بن مایه های برجسته ی عرفان ایرانی – اسلامی است که گسترهی وسیعی از عرفان مکتب خسروانی و سده های بعدی را به خود اختصاص داده است. از این رو، با توجه به موضوع مقاله به این سوالات پاسخ داده شده است که 1 -آیا در حوزه ی عشق در سوانح العشاق، تمهیدات، نامه ها و لوایح، تشابهات آرائی وجود دارد؟ 2 -آیا این تشابهات به لحاظ اندیشه ای نشانگر تاثر یا تاثیرپذیری است؟ 3 -این تاثر یا تاثیر بیشتر در کدام زمینه بوده است؟ نگارنده با عنایت به حوزه ی اندیشگانی غزالی و عین القضات، مولفه های مشابه و تاثیرگذار در حوزهی عشق را بر اساس اهمیت موضوع دسته بندی و به مقایسه ی آن پرداخته است. برآیند پژوهش نشان می دهد که وجود تشابهات الفاظ، تعابیر و مضامین از یک سو و رابطه ی استاد و شاگردی بین غزالی و عین القضات از سوی دیگر، دلیل محکمی بر تاثیرات گسترده و انکار ناپذیر اندیشه ی احمد غزالی بر دستگاه فکری عین القضات همدانی است. با این توجه بخش اعظم این تاثیرات، در زمینه ی نگره ها و رویکردهای عارفانه - عاشقانه بوده است.
کلید واژگان: عرفان, تصوف, عشق, سوانح العشاق, احمد غزالی, عین القضات}Love (amour) is one ofthe prominent concepts of Iranian-Islamic mysticism which is used widely in Khosravani and later centuries’ mysticism schools. Therefore, according to the subject, three questions have been answered in this article: First, are there any similarities between Savaneh al-oshshagh, Tamhidat, Nameha and Lavayeh in term of love? Second, are these similarities in terms of the notion, indicating impression or influence of these two mystics on each other? Third, which part of this impression or influence is considered as the most? This paper has tried to classify and compare and contrast components of love (amour) from Ahmad Ghazzali and Eyn al-GhozzatHamedani’s point of view. The research result shows that similarities between words, terms and concepts on the one hand and the teacher and student relationship between Ahmad Ghazzali and Eyn al-GhozzatHamedani on the other hand, is the chief reason for the wide and undeniable influence of Ahmad Ghazali’s point of view on Eyn al-GhozzatHamedani. Hence, the majority of these influences are in the field of mystical-amorous styles and approaches.
Keywords: mysticism, Sufism, Love (Amour), Savaneh al- Oshshagh, Ahmad Ghazzali, Eyn al-GhozzatHamedani} -
بی گمان افکار عرفانی و صوفیانه ی حلاج به احمد غزالی رسیده و از او به عین القضات همدانی، و این هر سه از همیشه تا جاویدان از گردن کشان حوزه ی عرفان و تصوف ایرانی- اسلامی می باشند. این مقاله به بیان اقتباس های عین القضات از احمد غزالی در بسط و تقریر معانی و اسرار و حقایق عشق و اشتراکات آن دو، در این حوزه می پردازد. در آغاز، به بیان مشترکات مبحث عشق و حالات آن، در تمهیدات با سوانح العشاق -که تماما در باب عشق می باشد، پرداخته و در ادامه تاثیر اندیشه های عرفانی احمد غزالی بر عین القضات همدانی که در تمهیدات تبلور یافته، بررسی و تحلیل شده است. سپس به نوع اقتباس های عین القضات از غزالی در سوانح العشاق نیز اشاره می شود که شامل استعمال واژگان مشابه و معانی و مضامین متحد و یکسان است.
کلید واژگان: احمد غزالی, عین القضات همدانی, سوانح العشاق, تمهیدات, عشق صوفیانه}The present article deals with Ein-ol-ghozat’s borrowings from Ahmad Ghazali concerning the expansion and utterance of meaning, the mysteries and truths of love as well as the commonalities of these scholars regarding love. First, the authors have referred to their commonalities in the theme (Love) and its manners in Tamhidat and Savaneh-al- oshagh - totally about love- quoted the effect of Ahmad Ghazali’s mystic thoughts on Ein-ol-ghozat that have been crystallized in Tamhidat. Then we have referred to Ein-ol-ghozat’s type of borrowing from Ghazali that include shared works, meaning, and concepts. Needless to say, mystic thoughts of Halaj have been conveyed to Ahmad Ghazali and from him to Ein-ol-ghozat Hamedani. The three people have always been the advocators of the realm of Iranian Islamic Gnosticism.
Keywords: Ahmad Ghazali, Ein-ol-ghozat, Savaneh-al-oshagh, Tamhidat, borrowing, commonality, love} -
نشریه پژوهش های ادبی، پیاپی 28 (تابستان 1389)، صص 147 -164
سوانح العشاق تالیف احمد غزالی از جمله کتاب های برجسته عرفانی و اولین اثر مستقلی است که به زبان فارسی درباره عشق سخن میگوید. زبان نویسنده در این اثر، زبانی است بالیده در بستر بلاغت خاص صوفیه که در جای جای آن به مقتضای کلام از آیه یا حدیثی بهره برده است. در این میان شگردهای قاعده کاه و قاعده افزای زبان، سبب برجستگی و تشخیص آن در دو محور همنشینی و جانشینی شده است. عوامل قاعده افزای زبانی، که در این مقاله بررسی و تحلیل شده از مهمترین عوامل برجسته ساز زبان سوانح در محور همنشینی است که سبب ایجاد توازن و نظم در لایه های مختلف این کتاب شده است. از میان این عوامل، نویسنده بیش از همه به توازن حاصل از تکرار واژگانی بویژه تکرار ناقص آن توجه داشته است. آنچه در این اثر سبب بسامد چشمگیر کاربرد این شگرد برجسته ساز زبانی (تکرار واژگانی) و اوج و فرودهایی در متن کتاب شده نوعی تشابه گرایی درونی و باطنی است که در زبان احمد غزالی دیده می شود. بدین ترتیب توازن سوانح بیشتر بر مبنای تشابه آوایی پدید می آید و در این تشابه گرایی نه تنها در محور همنشینی زبان سوانح بلکه در محور جانشینی نیز سبب کاربرد بیشتر انواع تشبیه به جای استعاره شده است.
کلید واژگان: سوانح العشاق, قاعده افزایی در زبان, توازن آوایی در جمله, توازن واژگانی در نحو, توازن نحوی فارسی} -
سیری در افکار و اندیشه های احمد غزالیاز جمله شخصیت های کم نظیری که در قرن پنجم هجری پا به عرصه وجود نهاد، احمد غزالی است. این شخصیت با آن که تاثیر فراوانی در ادب فارسی و عرفانی از خویش برجای نهاده است اما آن چنان که سزاوار و شایسته بود شناخته نشده است.
از احمد غزالی آثار متعددی بر جای مانده است اما کتاب سوانح العشاق او از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا زبده افکار و مهمترین اندیشه ها و تفکرات او را باید در این کتاب سراغ گرفت. سوانح از گنجنه های با ارزش ادب فارسی محسوب می شود که در باب عشق و حالات گوناگون آن به رشته تصنیف در آمده است. نثر این کتاب در بسیاری از موارد به شعر نزدیک شده و با احساسات و تخیلات شاعرانه گره خورده است. وجد و شور ذوق و سرمستی نویسنده را کاملا می توان از سطر سطر جملات کتاب مشاهده نمود. بسیاری از حقایقی که در سوانح بیان شده حاصل تجارب چندین و چند ساله غزالی در امر سیر سلوک است. او نه تنها در مسیر عشق و عرفان صاحب نظر است بلکه در علم روانشناسی و موشکافی روان افراد نیز از تبحر استادی خاصی برخوردار است. در باب اهمیت و ارزش این کتاب همین بس که در آثار مشهور بعد از خود تاثیر بسزایی بر جای نهاده است. با آنکه محور اصلی این کتاب در باب عشق است اما بسیای از حقایق و اصطلاحات عرفانی با دیدی کاملا روشن بینانه و مبتکرانه مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
کلید واژگان: احمد غزالی, سوانح العشاق, عشق, معشوق, عاشق, روح, نفس, عین القضات همدانی, تمهیدات, اتحاد, وحدت, تلوین, تمکین, فنا, بقا, خود, دل, ذوق, غیرت, فقر, وقت}
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.