جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « آل بویه » در نشریات گروه « علوم قرآن و حدیث »
تکرار جستجوی کلیدواژه «آل بویه» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
نشریه پاسخ، پیاپی 22 (تابستان 1400)، صص 41 -61
اصل ولایت امیرمومنان8 برای مومنین که در قرآن آمده است و توسط پیامبرq بارها ازجمله در غدیرخم ابلاغ گردیده در منابع اصلی اهل‌سنت نیز گزارش شده و مقبول آنها نیز می‌باشد؛ شهادت بر ولایت در اذان در منابع فقهی به شهادت‌ثالثه معروف است. برخی به جهت بررسی ناقص، رسمی‌شدن آن را به دوران آل‌بویه یا بعد از آن مربوط دانسته‌اند؛ در این نوشتار با روش نقلی معلوم گردیده براساس برخی از گزارشها ریشه شهادت سوم در دوران خود پیامبرq و مرتبط با مسئله انتصاب امام‌علی8 به ولایت مسلمانان در روز غدیرخم می‌باشد؛ آشکار نمودن این شعار در ماذنه‌های مساجد برخلاف ادعای برخی که در عصر صفوی آغاز شده است، به دوران قبل از آل‌بویه و قرنها پیش از صفویان مربوط است؛ مهمترین شعار شیعه گاهی علنی در ماذنه‌ها اظهار می‌گردید و گاهی براساس تعصبات فرقه‌ای حاکمان ممنوع شده است؛ اما در جوامع شیعی به‌عنوان ابراز محبت و مودت در اذان و نه به‌عنوان جزیی از آن، اظهار گردیده و یکی از شعارها و نمادهای مهم شیعیان بوده است.
کلید واژگان: ولایت علی8, شیعیان, شهادت بر ولایت, اذان, شهادت ثالثه, آل بویه, صفویه, اهل سنت}The principle of "superintendency" of Ali (pbuh) on the believers is also mentioned in the Holy Quran and has been announced many times by the holy Prophet (pbuh), including in Ghadir, and has been also reported in the main Sunni sources and is accepted by them. Testimony to the "superintendency" in the call to prayer in jurisprudential sources is known as the third testimony. However, some have attributed its formalization to the Al-Buwayh period or later. In this article, it has been revealed by narration that according to some reports, the root of the third testimony in the call to prayer dates back to the time of the holy Prophet (PBUH) and is related to the issue of appointing Imam Ali to the Muslim superintendency on the day of Ghadir. Contrary to the claims of some who have stated: The revelation of this slogan in the call to prayer and minarets of mosques began in the Safavid era, this tradition is related to the period before the alphabet and the centuries before the Safavids. The most important Shiite slogan was sometimes uttered publicly in the minarets and was sometimes banned based on the sectarian prejudices of the rulers. However, in Shiite communities, as an expression of love in the call to prayer and not as a part of it, it has been always stated as one of the important slogans and symbols of Shiites.
Keywords: Superintendency of Imam Ali (as), Shiites, testimony to thesuperintendency, call to prayer, the third testimony, Al-Buwayh, Safavid, Sunnis} -
با ظهور اسلام و تصرف ایران به دست اعراب در سده های نخستین اسلامی گرچه حکومت سیاسی ساسانیان دچار فروپاشی شد، اما فرهنگ و هنر این دوران که دارای بنیان استواری بود هرگز از بین نرفت. بلکه شالوده هنری قرار گرفت که در دوره اسلامی ایران به هنر اسلامی- ایرانی معرف است. دوران آل بویه به عنوان اولین حکومت ایرانی بعد از اسلام که هدف آن احیای فرهنگ و هنر ایران باستان بود بعد از تصرف اصفهان در سال 328 هجری رسما تاسیس شد. در این دوره هنر و معماری تحت تاثیر هنر ایران پیش از اسلام قرار داشت و برای تزیینات بناهای خود از تزیینات معماری این دوران بهره برده اند. در این مقاله سعی بر آن است تا تزیینات معماری آل بویه در اصفهان را مورد بررسی قرار داده و میزان تاثیرپذیری آن ها را از گچ بری های دوره ساسانی موردبررسی قرار دهیم. که درنتیجه آن مشخص شد که عمده تزیینات معماری این دوران در اصفهان الهام گرفته از تزیینات گچبری دوران ساسانی است و می توان یکی از علل آن را همان اندیشه احیای فرهنگ ایران در بین حاکمان این دوره دانست. همچنین از دیگر عوامل مهم در تزیینات این دوره نقوش هندسی و گیاهی هستند که به دلیل منع بکار بگیری تصویرسازی در بناها از آن ها بیشتر استفاده شده است.
کلید واژگان: آل بویه, گچبری ساسانی, اصفهان, تزئینات} -
تاریخ نگاری اسلامی در کنار تاریخ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی به جنبه های اقتصادی و مالی حکومت اسلامی نیز توجه می کرده است. در تاریخ نگاری اقتصادی مسایل گوناگون مانند خمس، زکات، جزیه، خراج و نظایر اینها مطرح می شود. خراج از مهمترین درآمدهای دولت های اسلامی بود که به ویژه پس از شروع فتوحات مورد توجه خلفا و کارگزاران خلافت و بالطبع مورد توجه تاریخ نگاران قرار گرفت. در خراج نگاری ها در کنار مسایل تاریخی مباحث فقهی و مالی نیز مورد توجه بوده است. این پژوهش با استفاده از تحلیل داده های تاریخی و کتاب های خراج نگاری، تلاش می کند ضمن بررسی چارچوب تاریخی خراج نگاری های چهار قرن نخست هجری، نشان دهد شیعیان چه جایگاهی در نگارش این گونه آثار داشته اند؟ به نظر می رسد با توجه به تسلط آل بویه بر قلمرو خلافت اسلامی، اوج خراج نگاری شیعیان قرن چهارم هجری بوده است. شیعیان به سبب حضور در دربار آل بویه، متناسب با نیازهای فقهی و اداری به نگارش کتاب های خراج پرداخته بودند.
کلید واژگان: آل بویه, تاریخ نگاری, خراج, خراج نگاری, میراث علمی شیعه}Along with political, cultural and social history, Islamic historiography has also paid attention to the economic and financial aspects of the Islamic government. In economic historiography, several issues such as khums (one-fifth of the income), zakat, jizyah, kharāj tax, and the like have been proposed. Kharāj tax was one of the most important revenues of the Islamic states, which, especially after the beginning of the conquests, attracted the caliphs' attention and the agents of the caliphate and, of course, the histographs. Besides the historical issues, the jurisprudential and financial issues have also been considered in tax collections. Using the analysis of historical data and tax books, this study tries to examine the historical framework of tax collectors in the first quarter of the first century AH to show what contributions have Shiites made in writing such works. Seemingly, due to the domination of Buyid dynasty over the Islamic caliphate territories, the peak of Shiite taxation was in the fourth century AH. For their presence in the court of Buyid dynasty, the Shiites had written Kharāj books based on the jurisprudential needs.
Keywords: Buyid dynasty, Historiography, Kharāj, Kharāj-graphy, Shiite scientific heritage} -
تاریخ نگاری عاشورا، از مهم ترین عوامل ماندگاری واقعه کربلا و شهادت مظلومانه و غم بار امام حسین (ع) است. قرن دوم هجری قمری را باید آغاز تاریخ نگاری عاشورا به شمار آورد. قرن سوم هجری قمری نیز تاریخ نگاری عاشورا همانند دوره پیش ادامه یافت، اما اوج تاریخ نگاری عاشورا در قرن چهارم هجری قمری روی داد. در این شکوفایی تاریخ نگاری عاشورا در قرن چهارم هجری قمری عوامل متعددی چون؛ پیدایش حکومت های شیعی، برگزاری رسمی مراسم عاشورا در ایران و جهان اسلام، ظهور عالمان برجسته شیعه خصوصا فقیهان، مرکزیت یافتن شهر قم به مثابه دولت شهری شیعی و نگارش اولین گزارش های واقعه کربلا به زبان فارسی نقش داشتند. لذا با عنایت به مطالب فوق این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی به عوامل رونق تاریخ نگاری عاشورا در قرن چهارم هجری قمری می پردازد.
کلید واژگان: تاریخ نگاری عاشورا, آل بویه, مراسم عزاداری, عالمان شیعه, قرن چهارم هجری قمری}Ashura historiography is one of the reasons for permanence of Imam al-Husayn's heart-rending martyrdom. The 2nd/8th century is credited with inception of the Ashura historiography, a movement that continued well into the 4th/10th century when it reached its zenith. Certain other factors influenced this trend, e.g., the emergence of Shiite learning centers in Qum, ulema-centered academia, ans the development of Persian maqtals.
Keywords: Ashura historiography, the Buyids, mourning ceremonies, Shiite ulema} -
آل بویه در قرون چهارم و پنجم هجری(322-447) با سه شاخه: آل بویه فارس، آل بویه ری و آل بویه عراق بر بخشهای گسترده ای از قلمرو خلافت شرقی در مرکز و غرب ایران فرمانروایی کردند. این روزگار عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی است و علوم مختلف از جمله دانشهای اسلامی پله های بزرگ رونق و ترقی را زیر پا نهاد. دوره طلایی تمدن اسلامی ایرانی در کنار تعالیم و آموزه های اسلامی، و همت و پشتکار عالمان و متعلمان، دستاورد حمایتهای مادی و معنوی امیران و وزیران بویهی و محصول رفتار ملایم و توام با تسامح و تساهل آنان با پیروان ادیان و مذاهب مختلف است. عوامل دخیل در این عرصه را می توان به اختصار چنین برشمرد: امیران دانشمند، و حمایت، تشویق و ترغیب عالمان و متعلمان، تساهل و تسامح دینی و مذهبی آل بویه و نصب وزرای دانشمند، ادیب و دانش دوست همچون خاندان ابن عمید و صاحب بن عباد، و بنیاد زیرساختها، مراکز و نهادهای علمی و آموزشی قابل برای دانشمندان و دانشجویان در مناطق مختلف خصوصا شهرهای بغداد، ری و شیراز نشان از همت بالای این امیران در عرصه فرهنگ و تمدن دارد. مساجد، بیمارستانها، کتابخانه ها، خانقاه ها و رباطها مهمترین مراکز علمی و آموزشی فارس در این دوره اند و دانشمندان، خطیبان، پزشکان و عارفان بزرگی پرورش داده و علوم و دانشهای روز را به شکوفایی و درخشش بی مثال رسانده اند. این مردان دانشی در حوزه های مختلف از جمله علوم اسلامی و در راس آن دانشهای قرآنی و علوم حدیث به شکوفایی و رونق تمدن اسلامی ایرانی مدد رساندند. بررسی تحول و نقش نهادهای آموزشی آل بویه فارس در رونق و گسترش فرهنگ و علوماسلامی خصوصا دانشهای قرآن و حدیث، وجهه همت این پژوهش استکلید واژگان: اسلام, ایران, آل بویه, فارس, علوم اسلامی, نهادهای آموزشی, قرآن و حدیث}The Buyids with three branches, i.e. the Buyids of Persia, the Buyids of Rey, and the Buyids of Iraq, reigned over widespread parts of the territory of the eastern caliphate in the center and west of Iran in the 4th and 5th centuries AH (324-447). This era is the golden age of the Iranian-Islamic culture and civilization, and it witnessed the growth and development of various sciences, including the Islamic sciences. The golden age of the Islamic-Iranian civilization is the product of the material and spiritual support of the emirs and ministers of the Buyids and their gentle behavior, coupled with their indulgence and tolerance toward the followers of various religions and religious schools, in addition to the Islamic teachings and the dedication and perseverance of the scholars and learners. The contributing factors can be summarized as follows: the learned emirs and the support and encouragement of the scholars and students, the religious indulgence and tolerance of the Buyids, the appointment of such learned, well-educated ministers as the family of ibn Amid and Sahib bin Ebad, and the establishment of worthwhile infrastructures, centers, and educational institutions for scholars and students in different regions, especially in Baghdad, Rey, and Shiraz, which is indicative of the great ambition of these emirs in the field of culture and civilization. Mosques, hospitals, libraries, monasteries, and ribats (centers for Sufi fraternities) were the most important academic and educational centers of Iran in this period, great scholars, orators, physicians, and mystics were educated in them, and they made the sciences of the day reach an unexampled level of flourishment and brilliance. These men of knowledge contributed to the prosperity and progress of the Islamic-Iranian civilization in various fields, including Islamic sciences, especially the Quranic and hadith sciences. The present study is aimed at investigating the transformation of the educational institutions during the reign of the Buyids of Persia and their role in the prosperity and expansion of the Islamic culture and science, especially the Quranic and hadith sciencesKeywords: Islam, Iran, the Buyids, Persia, Islamic sciences, educational institutions, the Quran, hadith}
-
حج، علاوه بر جنبه عبادی، از همان روزگار پیامبر9 برای حکومت اسلامی اهمیت سیاسی بسیاری داشت؛ زیرا تسلط بر مکه، نشانه مشروعیت حکومت تلقی می شد. ازاین رو خلفا یا خود مسئولیت حج را بر عهده می گرفتند، یا در انتخاب امیرالحاج بسیار تامل می کردند. این منصب در سال نهم هجری به ابوبکر و به روایتی به علی7 اختصاص یافت. بعد از آن و در زمان خلفای بعدی نیز این وظیفه به یکی از امرای خاندان خلافت سپرده می شد و این در صورتی بود که خلیفه شخصا آن را عهده دار نمی شد. با تسلط بویهیان بر خلافت، این اختیار از خلیفه سلب شد و امرای بویهی امیرالحاج را انتخاب می کردند. بویهیان در تمام دوران خود، این منصب را در متن حکم نقابت، به سادات علوی سپردند. چرایی اختصاص این منصب به سادات و تدوام آن، عمده ترین مسئله ای است که این مقاله می کوشد تا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، پاسخی برای آن جست وجو کند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که آل بویه برای حذف تدریجی مقام خلافت، از سادات در امور مهم حکومتی استفاده می کردند. عملکرد موفق سادات نیز ماندگاری آنان را در این مناصب را تضمین کرد.کلید واژگان: آل بویه, حج, امیرالحاج, امرای سادات}
-
درگیری های علمی و عملی اهل حدیث با امامیان بغداد در دوران غیبت، روند صعودی و افزایشی داشته است. شواهد تاریخی حاکی از آن است که با افزایش تکاپوی اجتماعی و علمی امامیان در اواخر سده سوم و اوایل سده چهارم، اهل حدیث (حنبلیان) آشوب های اجتماعی را علیه شیعیان ایجاد کردند. پس از ورود آل بویه و رشد فعالیت های سیاسی _ اجتماعی شیعیان و آشکار شدن شعائر و آیین های آنان، حساسیت ها و درگیری ها به مراتب بیشتر شد و در اواخر سده چهارم و اوایل سده پنجم _ همزمان با اوج شکوفایی مدرسه بغداد _ فتنه های اجتماعی به بالاترین حد رسید. موضع بزرگان امامیه و اهل حدیث در برابر آشوب های مذهبی متفاوت بود. اندیشه وران امامیه گرچه در مقام بحث و نظر علمی در رد و انکار مبانی و مبادی اهل حدیث پویا بودند، اما نه تنها در درگیری های اجتماعی جلودار نبودند، بلکه در خاموش کردن فتنه تلاش می کردند. این در حالی است که محدثان و عالمان اهل حدیث، از سردمداران و جلوداران درگیری ها و تحریک و تهییج عوام بودند؛ کسانی چون ابو محمد بربهاری، ابوبکر محمد بن عبدالله محدث، ابن بطه حنبلی، ابن سمعون حنبلی و ابوعلی ابن المذهب.
کلید واژگان: اهل حدیث, حنبلیان, امامیه, بغداد, آل بویه, آشوب های اجتماعی}Emamat Pajouhi, Volume:4 Issue: 13, 2014, PP 137 -160Scientific and practical conflicts of the Traditionalists with the Imamates at the time of occultation had in increasing trend. Historical evidences show that with the increase of social and scientific search of the Imamates in the late third century and the early fourth century, Traditionalists (the Hanbalite) caused social disturbances against Shia. After the rising of the Buwahid and the growth of the sociopolitical activities of Shias and revealing their rites and customs, sensitiveness and conflicts increased dramatically and at the late fourth century and the early fifth centurysimultaneous with the blooming of Baghdad school- social conspiracy reached its summit. Noble Imamates and Traditionalists’ stances were different against religious disturbances. Although Imamate thinkers were active in their scientific discussions and ideas to refute and reject the basis and grounds of the Traditionalists, but not only did not they move ahead in social disturbances, but also they were trying to stop the conspiracy while the traditionalists and scholars of the Traditionalist were outriders and heralds in conflicts and instigation and stimulation of the lay people, those as Abu Barbahari, Abubakr Muhammad Ibn Abdoolah the traditionalist, Ibn Bate Hanbali, Ibn Sam’on Hanbali the traditionalist and sermonizer, and Abu Ali Ibn al-Mazhab the sermonizer and traditionalist.Keywords: Traditionalists, the Hanbalite, the Imamate, Baghdad, the Buwahid, social disturbances} -
مراکز علمی به جهت آن که زمینه رشد علم و تربیت دانشمندان را فراهم می آورند، همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده اند و یکی از دستاوردهای مهم فرهنگ و تمدن محسوب می شوند. موضوع این پژوهش، مقایسه نظام های آموزشی و مراکز علمی آل بویه و سلجوقیان از منظر میزان اثربخشی و تساهل و تعصب مذهبی آنان است. در این تحقیق، ضمن بررسی مؤلفه های اساسی نظام آموزشی در این دو ساختار حکومتی، به واکاوی میزان اثرگذاری تساهل یا تعصب مذهبی این دو خاندان به شکل گیری و توسعه مراکز علمی و محصول نظام آموزشی در این دوره، پرداخته می شود. حاکمان آل بویه با سایر ادیان و مذاهب با تساهل برخورد می کردند، اما حاکمان سلجوقی رفتاری متعصبانه داشته و به تقویت مذهب شافعی و حنفی می پرداختند. این تنوع سیاست مذهبی بر مراکز علمی از قبیل مساجد، خانقاه ها، رصدخانه ها، کتابخانه ها، بیمارستان ها، دارالعلم ها و مدارس، همچنین بر نظام آموزشی این مراکز از قبیل متون آموزشی، گزینش استادان و شاگردان اثرگذار بوده است.
کلید واژگان: نظام آموزشی, مراکز علمی, آل بویه, سلجوقیان, تساهل و تعصب مذهبی}Scientific centers that lay the ground for the development of science and the education of scientists are of great importance and are among the remarkable achievements of a culture and civilization. This paper compares the educational systems and scientific centers of the Buyids and the Seljuqs with regard to their efficiency and religious leniency and prejudice. Therefore, we first examine the fundamental elements of the educational systems of these two governmental systems and then investigate the efficiency, religious leniency and prejudice of these two as well as the development of their scientific centers and the outcome of their educational systems. The rulers of the Buyid family would treat other religions with leniency, whereas the rulers of Seljukian had a bigoted attitude and would support Shāfi’ism and Hanafism. Their diverse religious policies had impact upon their scientific centers such as mosques, (dervish) monasteries, observatories, libraries, hospitals, houses of science, schools as well as the educational systems of these centers including their textbooks and selection of their teachers and students.
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.