جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "جبرئیل" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"

در پژوهش حاضر سعی شده تا بعد از پرداختن به اقسام وحی در قرآن و توضیح و بررسی آن ها از دیدگاه مفسران، به ماموریت جبرییل در رساندن این امر خطیر با توجه به روایات و آیات قرآن پرداخته شود و این که او وحی را از کجا دریافت می کرده است، بعد از آن به پرداختن آیاتی که در مورد فرشتگان به صف کشیده در آیات قرآن آمده است و وظایف هر گروه از آن ها، و دیگر پرداختن به منع شیاطین و ورود آن ها به آسمان ها و استراق سمع آن ها به کلام وحی و اخبار غیب، و با توجه به آیات قرآن به حافظان و نگهبانان آیات وحی پرداخته شده که با شهاب مبین در آسمان اول و شهاب ثاقب در آسمانهای دورتر شیاطین را هدف قرار می دادند تا کلام وحی بدون دستبرد و سالم از سر منشا وحی و عالم ملکوت و هفت آسمان بگذرد تا به قلب پیامبر برسد.

قرآن کریم حاوی آیات و عباراتی است که دلالت و مصادیق روشنی ندارند و مفسران در تفسیر آن ها هم صدا نیستند. از جمله این موارد می توان به آیه 96 سوره طه که می فرماید «قال بصرت بما لم یبصروا به فقبضت قبضه من اثر الرسول فنبذتها وکذلک سولت لی نفسی» اشاره نمود، که حاکی از جواب سامری از بازخواست موسی (ع) از گوساله پرستی قومش است. پژوهش حاضر در صدد واکاوی چیستی عبارت «اثرالرسول» به روش توصیفی تحلیلی است. بررسی منابع روایی و تفسیری فریقین و تحلیل دلالت های آیه نشان می دهد، اولا آیه از متشابهات نیست و ثانیا دیدگاه طباطبایی که اثر را طلا و رسول را موسی می داند و می فرماید: اثر رسول، طلاهای موسی (ع) یا منسوب به او بوده است که موسی دستور داده آنها را از قبطیان جمع آوری نموده و با خود حمل کنند و سامری با این طلاها مجسمه ای ساخت، که هر وقت هوا در جوف آن وارد می شد و با فشار از دهانش بیرون می آمد صدای گوساله در می آورد؛ بدون هیچ تکلفی با منطوق آیه 96 سوره طه سازگار است و لذا به صواب نزدیک تر و بر اقوال دیگر ترجیح دارد.

معراج پیامبر اکرم (ص) سیروسفری مادی و معنوی از زمین تا مافوق آسمان های هفتگانه یعنی مقام قرب «او ادنی» است و هدف اصلی آن به استناد آیه ی اول سوره «الاسراء» و آیه ی هجدهم سوره «النجم» تماشای گزیده ای از آیات بزرگ الهی است. پیامبر اکرم (ص) در این سیر با مجموعه بزرگ و متنوعی از موضوعات و مشاهدات ازجمله دیدار با پیامبران و فرشتگان، طوبی و سدره المنتهی، بهشت و جهنم و... مواجه می شوند. در این میان ازآنجاکه بخش عظیمی از ظرفیت معراج نبوی صرف نمایش و بیان فضایل علوی گردیده است؛ پژوهش حاضر ضمن استخراج این فضایل از روایات مرتبط با معراج به شیوه پژوهش کیفی و بررسی اطلاعات گردآوری شده به «روش توصیفی تحلیلی» آن ها را ازلحاظ کیفیت بیان، به سه بخش بیانات، مکتوبات و تجلیات تقسیم نموده و به سبب اولویت نوع ارتباطشان به سه بخش ارتباط باخدا، ارتباط با پیامبر (ص) و ارتباط با خلق تقسیم کرده است. بدین ترتیب باوجود اهمیت فراوان و نیز کمیت و کیفیت فوق العاده این فضایل، نتیجه به دست آمده نشان داد که یکی از مهم ترین اهداف معراج پیامبر اکرم (ص)، تبیین و تبلیغ این فضایل و مقامات است و به طورکلی این ابلاغ از ارکان اصلی معراج به شمار می آید. این پژوهش در انتها به شرح یکی از آن فضایل یعنی لقب «امیرالمومنین %» برای حضرت علی % پرداخت. لقب «امیرالمومنین %» منحصربه فرد بوده و نسبت به سایر القاب حضرت از جامعیت نسبی برخوردار است. هم چنین می تواند دال بر ولایت علوی و خلافت بلافصل ایشان باشد.

در منابع روایی اهل سنت، گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد همه ساله پیامبر اکرم (ص) آن بخش از آیاتی که بر ایشان نازل شده بود را بر جبرییل عرضه می کردند. در برخی دیگر از گزارش ها این جبرییل بود که هر سال آیات نازله از قبل را برای پیامبر (ص) قرایت می کرد. موضوع «عرضه» قرآن توسط جبرییل بر پیامبر (ص) و یا بالعکس، به خصوص در منابع اهل سنت ارتباط عمیقی با برخی از مباحث علوم قرآنی از جمله: قرایات، نسخ التلاوه، جمع قرآن توسط عثمان و... پیدا کرده و حتی برخی فضیلت ها به برخی از افراد نسبت داده شده است. پیوند بحث عرضه با این مباحث، ضرورت بررسی آن را دو چندان می کند؛ اعتماد یا عدم اعتماد به این گزارش ها می تواند در نوع نگاه ما به برخی از مباحث یادشده تاثیرگذار باشد و سرنوشت برخی از مسایل را بهتر روشن کند. نوشتار حاضر، کوششی تحلیلی-انتقادی در نقد و بررسی مساله عرضه، جایگاه و تاثیر آن در حوزه برخی از مسایل علوم قرآنی است. نتایج نشان می دهد این مساله، جایگاه خاصی در میان شیعه ندارد. روایت عرضه به دلیل ضعف سندی و اشکال در برخی از طرق نقل، قابل نقد بوده و بر فرض اعتماد به صدور آن، برداشت های صورت گرفته و بعضی از مسایل گره خورده با آن، درست به نظر نمی رسد.

دشمنی قوم یهود بنی إسراییل با جبرییل× به دوران پیامبران بنی إسراییل باز می گردد که اوج بروز این دشمنی، به زمان پیامبرخاتم| می رسد. هدف تحقیق حاضر، دست یابی به علت دشمنی یهود با جبرییل× با تاکید بر آیه 97 بقره است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر پایه گزارش تفاسیر، برجسته ترین بهانه های ابرازشده از سوی یهود برای دشمنی با جبرییل از این قرار است: آورنده عذاب و جنگ و شدت، عدم جلوگیری جبرییل از تخریب بیت المقدس توسط بخت النصر، تعبیر خواب دانیال توسط جبرییل در مورد تخریب اورشلیم، آگاه سازی حضرت محمد| از اسرار یهود، تغییر نبوت از بنی إسراییل به بنی إسماعیل، بشارت به نبوت پیامبراکرم| و امامت امام علی× و امامان پس از ایشان. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که مهمترین عوامل دشمنی یهود با جبرییل عبارت است از: روحیه خود برتربینی و همچنین نگرش نا صحیح نسبت به اصل توحیدکه موجب عدم تمکین آ نان نسبت به فرامین الهی شده است.