جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "خانواده" در نشریات گروه "علوم قرآن و حدیث"
تکرار جستجوی کلیدواژه «خانواده» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
نقش تحولات فرهنگی و اجتماعی در حکم فرزندآوری، یکی از مسائل مهم عصر کنونی است. کاهش جمعیت جوامع انسانی از زمان های دور تا زمان کنونی، از عمده نگرانی های مهم سیاست گذاران خانواده و جمعیت بوده است. امروزه با ورود انسان ها به زندگی مدرن و آشنایی آن ها با فرهنگ جهان غرب، مسئله فرزندآوری و داشتن اولاد مورد بی مهری و بی توجهی بسیاری از خانواده های اسلامی قرار گرفته است؛ به طوری که بسیاری از ظواهر زندگی غربی که مخالف و مغایر با آموزه های فقهی بوده، به زندگی مسلمین راه یافته و در نتیجه، خانواده های امروزی مسلمانان را در مسئله فرزندآوری با تردید مواجه کرده است؛ از این رو، برای تبیین حکم فرزندآوری و توجه بیشتر به آن، که مهم ترین کارکرد خانواده است، لازم است زمینه تحلیل درست و تصمیم صحیح در فرزندآوری برای همگان فراهم گردد. بنابراین، هدف مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و رویکرد انتقادی، درصدد تحلیل نقش تحولات فرهنگی و اجتماعی در حکم فرزندآوری است. طبق نتایج تحقیق، در بعضی از آیات قرآن کریم و روایات متعدد از حضرات معصومین(ع)، تشویق و ترغیب فراوانی بر ازدواج و فرزندآوری و تشکیل خانواده شده است. از مهم ترین اهداف ازدواج و تشکیل خانواده در بیشتر موارد، فرزندآوری است که جمع بندی ادله قرآنی و روایی استحبابی بودن فرزندآوری به عنوان حکم اولیه است. با توجه به تاثیر زمان و مکان و اقتضائات آنها به عنوان حکم ثانویه، از دیگر نتایج پژوهش، وجوب حکم فرزندآوری است، که فرآیند آن طبق شرایط خاصی از سوی حاکم شرع شکل می گیرد.کلید واژگان: موالید, خانواده, جمعیت, فرزندآوری, تحولات فرهنگی و اجتماعیThe role of cultural and social changes in the ruling on childbearing is one of the important issues of the contemporary era. The decline in the population of human societies from ancient times to the present has been a significant concern for family and population policymakers. Today, with the entry of individuals into modern life and their familiarity with Western culture, the issue of childbearing and having children has been neglected by many Islamic families. Many aspects of Western lifestyles, which contradict religious teachings, have infiltrated the lives of Muslims, leading modern Muslim families to hesitate over the issue of childbearing.Therefore, to clarify the ruling on childbearing and to pay more attention to it— which is the primary function of the family— it is essential to create a proper analytical background and make informed decisions in this regard. The aim of this article is to analyze the role of cultural and social transformations in the ruling on childbearing using descriptive and analytical methods with a critical approach. According to the findings of the research, there is considerable encouragement and promotion for marriage and childbearing in several verses of the Quran and numerous traditions from the Imams (A). Childbearing is regarded as one of the most important objectives of marriage and family formation, and the summary of Quranic and narrational evidence demonstrates its recommended nature as a primary ruling. Given the influence of time and place as secondary rulings, the necessity of the ruling on childbearing also exists, which is shaped under specific conditions by the religious authorityKeywords: Births, Family, Population, Childbearing, Cultural, Social Changes
-
نشریه سیاست متعالیه، پیاپی 43 (زمستان 1402)، صص 151 -174تربیت سیاسی فرزندان در اسلام زیرمجموعه امور تربیتی محسوب می شود. در مکاتب مختلف به این مهم به صورت جدی پرداخته شده است. مشکلی که وجود دارد باور نادرست برخی جریانات اسلامی و افکار عموم مومنین نسبت به تربیت سیاسی فرزندان است، که آن را به همراه سازی با جناح های سیاسی خلاصه می کنند. گرچه در فعالیت سالم سیاسی تنافی نیست، ولی هدف، گسترش و تداوم آسمانی بودن آحاد جامعه مطابق با منویات شریعت اسلام از طریق زیربنای جامعه به نام خانواده می باشد. از این رو نیاز است نگاه عمومی اصلاح شود. در این راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که آیا تربیت سیاسی خانواده ضرورت دارد؟ و آیا اسلام ضرورت آن را تایید می کند؟ برای پاسخ به این سوال با روش توصیفی-تحلیلی، پیشینه نظری موضوع در سیره عقلاء اسلامی و غیراسلامی، و دلائل شریعت در ضرورت شناسی موضوع، بررسی شده است. نتایج نشان داد که، تربیت سیاسی خانواده یعنی پروراندن بعد اجتماعی و سیاسی خانواده که دارای دو رویکرد است: رویکرد اول، پروراندن در راستای منشا تکلیف اعم از خداوند، نیاز انسان و نیاز جامعه می باشد. رویکرد دوم، پروراندن در راستای قلمرو تعلیم و تربیت اعم از تمامی روش های تربیتی و مصادیق ممکنه در امر تعلیم و تربیت است. همه تعاریف معتقدند که، موضوع تربیت و تعلیم جامعه، به ویژه فرزندان، توسط عوامل مختلفی ازجمله خانواده، حاکمیت و جامعه محقق می شود، ولی رهبری آن توسط قوانین الهی و یا حکومت، به عاملیت والدین، به ویژه پدر صورت می گیرد. برای تحقق چنین امر مهمی نیاز است که به مباحث مختلفی ازجمله پیش نیازهای تربیت سیاسی، لوازم تربیت سیاسی، مکانیزم تربیت سیاسی و دستاوردهای تربیت سیاسی پرداخته شود.کلید واژگان: تربیت سیاسی, اسلام, فرزندان, والدین, مسئولیت, خانواده, اجتماعیThe political education of children in Islam is considered a subset of educational matters. Various schools of thought have seriously addressed this issue. However, a prevailing misconception among some Islamic currents and the general beliefs of the faithful regarding the political education of children is that it is merely aligned with political factions. While there is no conflict with healthy political activity, the objective is to expand and perpetuate the celestial nature of society in accordance with the tenets of Islamic law through the foundational structure of society, namely the family. Therefore, it is necessary to correct the public perspective. This study aims to answer whether political education within the family is necessary and whether Islam endorses its necessity. To address this question, a descriptive-analytical method was used to examine the theoretical background of the topic in the traditions of both Islamic and non-Islamic rationalists, as well as the religious justifications for the necessity of the topic. The results indicate that political education within the family involves nurturing the social and political dimensions of the family, which has two approaches: The first approach is nurturing in line with the source of duty, encompassing God, human needs, and societal needs. The second approach involves nurturing within the realm of education, encompassing all possible methods and examples in the field of education. All definitions agree that the subject of societal education, particularly of children, is realized through various factors, including the family, governance, and society, with leadership by divine laws or government, executed by parents, particularly the father. To achieve this crucial task, it is necessary to address various aspects, including the prerequisites for political education, the requirements of political education, the mechanisms of political education, and the outcomes of political education.Keywords: Political Education, Islam, Children, Parents, Responsibility, Family, Social
-
نهاد خانواده، بنیان جامعه بشمار می رود و اولین کانون تربیت و سلامت آن، نخستین بایسته ایجاد جامعه دینی و قانون مدار است.از سویی فرزند سرمایه ای است که به پدر و مادر سپرده شده تا از این رهگذر، توانشهای وی به فعلیت رسند و انسان کامل و متخلق به صفات الهی که فلسفه آفرینش است، تحقق یابد. سوگمندانه این نهاد که تاثیرگذارترین واحد تربیتی کودک به شمار می آید به دنبال تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی پدید آمده در ایران و جهان و با وجود پیشرفت های عظیم صنعتی و رفاه بیشتر، دچار گونه هایی از چالش های آشکار و پنهان گردیده و از رسالت خویش، بازمانده است. بی تردید، احیای کارکردهای آن ازجمله تربیت فرزندان، امری حیاتی تلقی می گردد. آیا امام رضا (ع) که گفتار و رفتارش حجت و مطابق خواست خداوند انجام پذیرفته، بر اصول و روش های خاصی در باره تربیت فرزند در برهه پس از تولد برای رسیدن به اهداف تربیتی، پای فشرده است؟ راقم این سطور با خوانش منابع به روش کتابخانه ای و ارائه آن به شیوه تحلیلی- توصیفی، گام برداشته و منبع استخراج اصول و روش ها، سیره نظری و عملی ایشان است. اصول ناهمسان بودن کودکان، محبت، عدالت ورزی و تکریم فزون تر کودک با نام دینی، مورد توجه ویژه ایشان است. روش های زمینه ساز تربیتی زیر که برخی اختصاص به هفته نخست زایش و پاره ای شمول بیشتری دارند، مورد تاکید امام (ع) بوده است: شیر مادر، گزینش شیردهنده خردمند و تندرست، گفتن اذان واقامه در گوش کودک، انتخاب نام نیک، عقیقه، صدقه دادن به سنگینی موی سر، ختنه، تغذیه سالم، پافشاری به نماز، آموزش قرآن، آشنایی با آموزه های مکتب اهل بیت ادب آموزی، ستودن کارهای مثبت، شرطی سازی پرورش، پایبندی به وعده ها و تنبیه بجا. بی تردید اگر نظام خانواده و تعلیم و تربیت متاثر از رویکردهای یادشده باشد، به گونه حتم برونداد آن، فرزندانی درست کردار و قانون مدار خواهد بود.
کلید واژگان: امام رضا (ع), خانواده, فرزند, اصول و روش های تربیتی, سیرهFamily is the foundation of society and the first center of its education and health is the first necessity of creating a religious and law-abiding society. On the other hand, the child is the capital entrusted to the parents so that through this passage, his abilities will be actualized and the perfect and creative human being will attain the divine attributes which is the philosophy of creation. The family, which is considered to be the most influential educational unit for children, emerged following social, economic and cultural changes, regrettably in Iran and the world, and in spite of huge industrial progress and greater prosperity, it has faced various open and hidden challenges and has failed to fulfill its mission. Undoubtedly, revitalizing its functions, including raising children, is considered vital. Is Imam Riḍā (as) whose words and behavior are proof and done according to Allah’s will, is he strict on the principles and methods of raising a child after birth in order to achieve educational goals? In these lines, the author has taken a step by reading sources in a library method and presenting them in a descriptive-analytical method, and the source of extracting principles and methods is his theoretical and practical way. The principles of children’s heterogeneity, love, justice and honoring the child with a religious name are of special interest to him. The following educational background methods, some of which are dedicated to the first week of childbirth and some of which are more inclusive, have been emphasized by Imam (as): Mother’s milk, choosing a wise and healthy nurse, saying adhān and iqāmah in the child’s ear, choosing a good name, aqīqah, giving alms according to the weight of the hair, circumcision, healthy nutrition, insisting on prayer, learning the Qur’an, familiarity with the teachings of the thought of Ahl al-Bayt (ah), politeness, praising positive actions, conditioning upbringing, keeping promises and punishing properly. Undoubtedly, if the family and education system is affected by the mentioned approaches, its output will be righteous and law-abiding children
Keywords: Imam Riḍā (As), Family, Child, Educational Principles, Educational Methods -
نشریه ره توشه، پیاپی 18 (تابستان 1403)، صص 107 -118
خانواده عضو کوچکی از جامعه است که در تعالیم اسلامی از جایگاه مهمی در اثرگذاری رشد مادی و معنوی زندگی فردی و اجتماعی دارد؛ البته در صورتی که روابط درست عقلانی، منطقی و اخلاقی وجود داشته باشد.
هر انسانی بر اساس آداب، رسوم، اعتقادات و باورهای خودش، دارای روابط خاصی خواهد بود؛ ولی شخص مسلمان چون معتقد است اسلام دینی جامع، جاودانه و دارای برنامه ها برای زندگی است، باید روابط خودش را بر اساس آنها تنظیم کند؛ از این رو اسلام با وجود دارابودن آموزه های ارزشمند برای سبک زندگی، از الگوهایی سخن می گوید که نگاه و همراهی با آنان می تواند مسیر پرپیج و خم و فراز و فرود زندگی را با احساسی اطمینان آور و آرام تر پیمود و با الگو پذیری از این انسان های کامل رفتار مناسب در زندگی به ویژه با خانواده داشت و می تواند زندگی سعادت بخش و مورد رضایت خداوند را فراهم نماید.
امام حسین(ع) از انسان های کاملی است که قرآن از آنان به پاکان از بدی ها،[1] نیکوکاران،[2] اولی الامر،[3] راستگویان[4] تعبیر کرده است. ایشان رفتار و روابط گوناگونی با خانواده در فراز و نشیب زندگی داشت که می تواند همانند آینه ای تمام نمای انسان کامل باشد و چون ماهی درخشان و ستاره ای فروزان مسیر صحیح را در رفتار با خانواده نشان دهد. این نوشتار درصدد بیان همین اهداف است.
آینه حق نما، حسین است حسین
جان و تن مصطفی، حسین است حسین
مصباح هدایت بشر تا محشر
بی شبهه حسین است حسین
[1]. احزاب: 33؛ مراد از آیه تطهیر، پیامبر اکرم، فاطمه، علی و حسن و حسین(ع) هستند (علی بن ابراهیم قمی، تفسیرالقمی، ج 2، ص 193؛فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیرالکوفی، ج 1، ص 331 - 342) و امامیه از آن به عصمت اهل بیت: استدلال نمودند (محمد بن حسن طوسی، التبیان، ج 8، ص 339).
[2]. انسان: 5؛ مراد از«الابرار» درباره علی، فاطمه، حسن و حسین است (فضل بن حسن طبری، مجمع البیان، ج 10، ص 616؛ ملا محسن فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج 5، ص 261) و روزه نذری برای شفای حسن و حسین(ع) و اطعام علی(ع) و فاطمه(س) نازل شد (محمود زمخشری، الکشاف، ج 4، ص 670؛ سلیمان بن احمد طبرانی، تفسیر القرآن العظیم، ج 6، ص 404).
[3]. نساء: 59 - 83؛ آیه «اولی الامر» درباره امیرمومنان علی(ع) (علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج 1، ص 142)، حسن و حسین است و خاص برای ما (فرات بن ابراهیم کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص 110 - 108؛ محمد بن مسعود عیاشی، تفسیر، ج 1، ص 247) و ائمه آل محمد(ص) نازل شد (محمد بن حسن،طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 236).
[4]. توبه: 119؛ مراد از «صادقین» بر آلمحمد، ائمه معصومین(ع) و علی(ع) منطبق شده است (علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج 1، ص 307؛ عبدعلی بن جمعه حویزی، تفسیر نورالثقلین، ج 2، ص 280 - 282).کلید واژگان: امام حسین علیه السلام, الگوی رفتاری, خانواده -
زن به عنوان محور و یکی از ارکان اصلی خانواده در ارضای نیازهای عاطفی و جنسی همسر و برطرف کردن نیازهای عاطفی و تربیتی فرزندان و مدیریت اقتصادی اهل خانواده نقش اساسی دارد. چنانچه زن از عهده مدیریت خانواده چه از لحاظ همسری و چه مادری برنیاید کانون خانواده مرکز کشمکش و در نهایت سقوط خواهد شد و تاثیرات منفی که بر چنین خانواده ای وارد میشود، میتواند جامعه را نیز به سوی تباهی و شکست و جامعه ی ناهنجار سوق دهد. پژوهش حاضر که با روش نقلی وحیانی و به صورت گردآوری کتابخانه ای صورت گرفته در تلاش است به تبیین تاثیر وجودی زن در دو بعد تحکیم و تضعیف خانواده از جنبه اعتقادی، عاطفی و اقتصادی بپردازد. اگر زن در نقش همسری یا مادری دارای عقیده راسخ بوده و از مهرورزی دریغ نورزد و در اقتصاد جانب تعادل را نگه دارد و کمک کار خانواده در امر معاش باشد، می تواند بنیان خانواده را استحکام بخشد. چنانکه در مقابل اگر از اعتقادی استوار برخوردار نباشد و مهرورز نبوده و از تجمل گرایی و اسراف نپرهیزد موجب تضعیف بنیان خانواده می شود.
کلید واژگان: زن, خانواده, تحکیم خانواده, تضعیف خانواده -
سابقه و هدف
خانواده یکی از مهمترین و اساسی ترین بنیان های جامعه بشری است. همه انسانها در کانون خانواده به دنیا می آیند و بیشتر دوران کودکی و نوجوانی خود را در آن سپری می کنند. انسان ها هم زمان با رشد و بلوغ جنسی ازدواج می کنند که منجر به تشکیل خانواده می شود.
مواد و روش ها.مطالعه حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است و پس از بررسی مفاهیم با ارائه نتایج به پیشنهادات کاربردی پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی و روش گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه ای است. بدین صورت که از منابع کتابخانه ای نظیر: کتاب، مقاله، منابع خارجی و... و آموخته های محقق استفاده شده است.
یافته هااز نظر این پژوهش کار عمده تربیت اسلامی این است که آدمی را به ماهیت وجودی و هدف خلقت خود آگاه سازد تا با تکیه بر عقل و مقتضای فطرتش بر اساس راه و روشی حرکت کند که برای او تبیین شده است. در روش الگویی که بیشتر صورت رفتاری مطرح است و غالبا بر اساس فطرت انسان تدوین یافته، نقش موثر الگویی رسول اعظم(ص) و ائمه اطهار(ع) برای خانواده ها به عنوان الگوهای مجسم و علمای عامل بر مبنای همان ویژگی ها، درخور توجه است.
نتیجه گیریاز مباحث ایراد شده نتیجه گرفته می شود که خانواده اولین و مهم ترین نهادی است که زن و مرد با هم فکری و تفاهم همراه با مهر و محبت آنرا تشکیل می دهند. در منابع اسلامی اعم از آیات و روایات صادر شده از معصومین (علیهم السلام) خانواده از جایگاه والا و بسیار ارزشمندی برخوردار گشته است.
کلید واژگان: خانواده, اسلام, عوامل تحکیم خانواده, عدالت در خانواده -
مدیریت والدین در خانواده های امروزی با توجه به چالش های تربیتی نوظهور بسیار مهم است، و قرآن و نهج البلاغه راهکارهای مفیدی برای تربیت فرزندان ارائه می دهند. با توجه به اهمیت تربیت دینی فرزندان در کاهش تنش های اجتماعی، این پژوهش با بررسی آموزه های قرآن و نهج البلاغه، راهکارهای عملی برای والدین، مربیان و سیاست گذاران ارائه می دهد تا با آگاهی بیشتر، تربیت فرزندان را بر اساس ارزش های اسلامی سامان دهند. هدف اصلی این تحقیق، بررسی اصول و مبانی مدیریت والدین در عصر حاضر از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. یافته های این تحقیق عبارتند از: 1. این تحقیق نشان داد که عدالت و انصاف، محبت و مهربانی، و احترام متقابل به عنوان اصول اساسی مدیریت والدین در قرآن و نهج البلاغه شناسایی شدند. 2. این تحقیق به این نتیجه رسید که اجرای این اصول منجر به افزایش همدلی و تفاهم میان اعضای خانواده، کاهش تنش های خانوادگی و بهبود روابط اجتماعی می شود. 3. این تحقیق تاکید کرد که حقوق والدین شامل احترام و اطاعت، مراقبت و حمایت، و حقوق فرزندان شامل تربیت صحیح، محبت و توجه، و مشاوره و راهنمایی است. بنابراین بهره گیری از تعالیم قرآن کریم و نهج البلاغه می تواند به شکل موثری در بهبود مدیریت والدین در خانواده و کاهش تنش ها و اختلافات خانوادگی و اجتماعی نقش داشته باشد. اصولی چون عدالت، محبت، احترام متقابل و رعایت حقوق والدین و فرزندان به عنوان اصول اساسی مدیریت والدین شناخته شدند.
کلید واژگان: مدیریت والدین, خانواده, چالش های تربیتی, عصر حاضر, قرآن, نهج البلاغهParental management in today's families is very important due to emerging educational challenges, and the Qur'an and Nahj al-Balagha provide useful solutions for raising children. Considering the importance of children's religious education in reducing social tensions, this research provides practical solutions for parents, educators, and policymakers by examining the teachings of the Quran and Nahj al-Balaghe to organize children's education based on Islamic values with greater awareness. The main goal of this research is to investigate the principles and foundations of parent management in the present era from the perspective of the Holy Quran and Nahj al-Balaghah. This research was done by descriptive-analytical method. The findings of this research are: 1. This research showed that justice and fairness, love and kindness, and mutual respect were identified as the basic principles of parental management in the Qur'an and Nahj al-Balaghah. 2. This research concluded that the implementation of these principles leads to increased empathy and understanding between family members, reducing family tensions and improving social relations. 3. This research emphasized that parents' rights include respect and obedience, care and support, and children's rights include proper upbringing, love and attention, and advice and guidance. Therefore, using the teachings of the Holy Quran and Nahj al-Balaghah can effectively contribute to improving the management of parents in the family and reducing tensions and family and social differences. Principles such as justice, love, mutual respect and respecting the rights of parents and children were recognized as the basic principles of parental management.
Keywords: Parental Management, Family, Educational Challenges, Present Age, Quran, Nahj Al-Balagheh -
هر خانواده اصلی ترین جزء اجتماع بوده و دست یابی به جامعه سالم در گرو سلامت خانواده می باشد. توصیف دقیق ویژگی های هر جامعه مستلزم مطالعه عمیق و روشن کیفیت روابط خانوادگی موجود در جامعه است. لذا برای بهبود وضع اجتماع، تلاش برای بهبود وضع خانواده و افراد آن مهم ترین مسئله می باشد. هدف اصلی در این تحقیق تعیین رابطه تعارض خانواده با رفتار امتناع دانش آمور از مدرسه است.جامعه آماری در این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر در منطقه 18 تهران در سال تحصیلی 1401 تشکیل داد که از این میان 384 نفر انتخاب شدند و روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود.برای جمع آوری داده نیز از دو مقیاس الگوهای رابطه خانوادگی (محیط خانواده) موس و موس (1994) ومقیاس تجدید نظر شده امتناع از مدرسه توسط کرنی و سیلورمن (1993) استفاده شد.برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن از طریق نرم افزار SPSS استفاده شد که نتایج نشان می دهد که نتایج تحلیل داده ها نشان می دهد که بین تعارض خانواده با رفتار امتناع دانش آموز از مدرسه رابطه معناداری وجود دارد. میزان ضریب همبستگی (504/0) بدست آمده با فراوانی 390 در سطح الفای 05/0 معنادار است. بنابراین با 99 درصد اطمینان می توان گفت که این فرضیه پذیرفته می شود. بین تعارض خانواده با رفتار امتناع دانش آموز از مدرسه رابطه مستقیمی وجود دارد.
کلید واژگان: انسجام, ابرازگری, تعارض, خانواده, مدرسه, دانش آموز, امتناع از مدرسه -
یکی از مسائل مربوط به زندگی پس از مرگ و قیامت در قرآن کریم، وضعیت پیوندها و روابط بین انسان هاست که آیاتی حاکی از انقطاع و نابودی همه ی روابط پس از مرگ است. از دلایل پررنگ این اتفاق، ترس و وحشت انسان ها از واقعه ی قیامت و مراحل بعدازآن و نیز روابط و دوستی های گناه آلود و بد سرانجام است. در آیاتی دیگر الحاق افراد به اهل و خانواده و بقای دوستی ها، در آخرت دیده می شود. با نگاه سطحی و عدم تشخیص مصادیق صحیح و بی توجهی به اطلاق و تقیید آیات، به تقابلی ظاهری برخورد می کنیم. نکته ای که در این پژوهش موردتوجه قرارگرفته است، وضعیت مومنین و کفار در مراحل مختلف آخرت و محور ارتباطات است که با در نظر گرفتن این دو مورد، آیات به ظاهر مختلف، در این زمینه، مختص به گروهی خاص می گردند. به طورکلی آیاتی که بیان گر قطع اسباب و نسب ها است، ارتباطاتی است که خدامحور نبوده است، اما ارتباطی که حول ایمان و تقوا باشد، در آخرت هم ماندگار می باشند. در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی با توجه به محور و اسباب پیوندها که یا الهی اند و یا مادی و توسط خود قرآن و روایات تبیین شده اند، مصادیق آیات قطع روابط و بقای آن ها، به خوبی روشن می گردد. پرسش اصلی عبارت است از اینکه آیا ارتباطات دنیوی در آخرت به طورکلی منقطع می شود یا نه؟
کلید واژگان: قطع انساب, روابط اخروی, قیامت, خانوادهSeraje Monir, Volume:14 Issue: 47, 2024, PP 171 -197One of the issues related to life after death and resurrection in the Holy Qur'an is the state of bonds and relationships between humans, which verses indicate the severance and destruction of all relationships after death. One of the strong reasons for this is people's fear of the Day of Resurrection and the stages after it, as well as sinful and bad relationships and friendships. In other verses, the joining of people to the family and the survival of friendships can be seen in the afterlife. With a superficial look and not recognizing the correct examples and neglecting the application of the verses, we come across an apparent contradiction. The point that has been taken into consideration in this research is the situation of believers and infidels in different stages of the hereafter and the axis of communication. Considering these two cases, apparently different verses in this context become specific to a specific group. In general, the verses that express the severing of family ties are relationships that are not God-centered, but relationships that are based on faith and piety will last in the hereafter. In this research, according to the axis and causes of bonds, which are either divine or material and explained by the Qur'an itself and traditions, the examples of the verses of cutting off relationships and their survival are well clarified.
Keywords: Cut off Genealogy, Afterlife Relations, Resurrection, Family -
یکی از ویژگی های مهم عصر مدرنیته، «سبک زندگی» است. تغییر در سبک زندگی در این عصر و جدایی از سبک زندگی قرآنی موجب بروز آسیب های متعددی در حوزه های زندگی بشر امروزی شده است؛ این آسیب ها در حوزه های فردی، خانوادگی، اجتماعی و... قابل مشاهده است. هدف از انجام این تحقیق «شناسایی آسیب های سبک زندگی خانوادگی مدرن در اندیشه های قرآنی مقام معظم رهبری (مدظله العالی)» است. این پژوهش در نظر دارد آسیب های مرتبط با «سبک زندگی» مدرن را که تحث تاثیر فرهنگ غربی قرارگرفته است را با توجه به بیانات مقام معظم رهبری مورد بررسی قرار دهد. در این تحقیق از دو روش اسنادی (با ابزار کتابخانه ای) و دلفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی بهره گیری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری، آسیب های سبک زندگی خانوادگی مدرن (که به دلیل عدم آگاهی و آشنایی با قرآن کریم بوده است عبارتند از: افزایش سن ازدواج، افزایش نرخ طلاق در سطح جامعه، تزلزل بنیان خانواده و سردی روابط بین آنها، افزایش اسراف و اشرافی گیری، افزایش استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، افزایش مصرف رسانه (ماهواره، تلویزیون و...)، سنت گریزی .
کلید واژگان: سبک زندگی, خانواده, مدرن, آسیبne of the important characteristics of the modern age is "lifestyle". The change in the lifestyle in this age and separation from the Quranic lifestyle has caused many damages in the areas of human life today; These damages can be seen in personal, family, social, etc. fields. The purpose of this research is to "identify the harms of the modern family lifestyle in the Quranic thoughts of the Supreme Leader (Madazla-ul-Ali)". This research intends to examine the harms related to the modern "lifestyle" which is influenced by the influence of Western culture according to the statements of the Supreme Leader. In this research, two documentary methods (with library tools) and Delphi with a descriptive-analytical approach have been used. The results of the research indicate that according to the Supreme Leader's point of view, the harms of the modern family lifestyle (due to the lack of knowledge and familiarity with the Holy Qur'an) include: increasing the age of marriage, increasing the divorce rate in society, instability The foundation of the family and the coldness of the relations between them, the increase in extravagance and aristocracy, the increase in the use of virtual space and social networks, the increase in the consumption of media (satellite, television, etc.), aversion to tradition,
Keywords: Lifestyle, Family, Modern, Damage -
زنان مهمترین نقش را در تربیت و رشد خانواده و جامعه ایفا می کنند. از این رو بحران هویتی زن که باعث بروز آثار منفی در کانون خانواده و به تبع جامعه می شود، از مهمترین دغدغه های اندیشمندان بوده و هست. در این میان طبیعی است که در جوامع دیندار، هویت دینی زن و چالش های پیش رو، مورد توجه ویژه قرار گیرد. جهانی شدن، ورود تکنولوژی های جدید و فضای سایبری، اشتغال زنان و تغییر سبک زندگی از جمله عوامل مطرح در این زمینه می باشد. با توجه به مواجهه اجتناب ناپذیر زن مسلمان با بحران هویت، شناسایی عامل یا عوامل تاثیر گذار نقش مهمی در ارایه راهکار مقابله با بحران هویت ایفا می کند. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و داده های زیستی، به بررسی عوامل مطرح در این زمینه پرداخته است. نتایج نشان می دهد که جهانی شدن و برداشته شدن مرزهای زمانی و مکانی بیشترین تاثیر را در زمینه تضعیف هویت دینی زنان داشته است. برای مواجهه با این عوامل و کم کردن آثار منفی آن باید تدبیری در سه حوزه خانواده، اجتماع و فراملی اندیشیده شود.
کلید واژگان: زن, بحران هویت, خانواده, هویت دینیWomen play a crucial and important role in growth and prosperity of family and hence, of society. Therefore, women identity crisis which affect the well-being of the family foundation is a concerning issue in every modern society. In fact, in religious societies, the women identity and its challenges are specially regarded. Globalization, emerging of new technologies, social media, broadcasting channels, cyber space, women employment and modern life styles are among the most influencing factors. Being inevitable to face identity crisis by Muslim women, identifying the cause(s) comprises vital part of the counter-solution. In this study, we used analytical approach to analyze biological data concerning the women’s religious identity crisis. The results suggest globalization and fading of temporal and physical barriers of culture are the main parameters of such crisis in general, so to minimize women’s religious identity crisis, one should think of solution at family, society and international levels all together.
Keywords: Women, Identity Crisis, Family, Religious Identity -
فصلنامه آیین حکمت، پیاپی 54 (زمستان 1401)، صص 109 -135
فمنیسم در نگاه کلی، نظریهای است که معتقد است زنان باید در جنبههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، به فرصتها و امکانات مساوی با مردان دست پیدا کنند. در این نظریه با گرایش های متعددی روبه رو هستیم. فمینیسم رادیکال یکی از جنبش های موج دوم فمینیسم می باشد. فمینیست های رادیکال اموری مانند ازدواج، تولیدمثل، مادری و به طور کلی خانواده را نفی کرده و با آن به مقابله می پردازند. همچنین ازدواج را با فحشا یکسان دانسته و مادری را باری بر دوش زنان قلمداد می کنند و هدف از مادری را سرکوب زنان می دانند. در مقابل، افراد و جریان های متعددی از فلاسفه غربی یا اسلامی، مولفه های فمنیسم رادیکال را مورد بررسی و نقد قرار داده اند. گاهی هم نظریات ایشان می تواند به نوعی معیاری در راستای تبیین این امور باشد. در فضای اسلامی، اندیشمندان بزرگی همچون علامه طباطبایی1 ازدواج را امری فطری و طبیعی دانسته و تولیدمثل و فرزندآوری را یگانه عامل فطری ازدواج می داند. از دیدگاه ایشان، میان مادر و فرزندش رابطه ای علی و معلولی برقرار است که از واقعیت سرچشمه می گیرد، نه اینکه قراردادی و یا حاصل تعلیم و تربیت باشد. نمونه دیگری که دارای تاثیرات قابل توجه در مباحث پیش روست، نگاهی است که ایشان به مبحث "کرامت ذاتی انسان" دارند. همچنین موارد متعدد دیگری در نظرات ایشان می توان یافت که براساس آنها می توان بسیاری از مولفه های فمنیسم را مورد بررسی قرار داد. مقاله حاضر سعی در انجام این مهم دارد.
کلید واژگان: فمنیسم رادیکال, علامه طباطبایی, خانواده, ازدواج, مادری, فایرستون, تساویAin - e - Hikmat, Volume:14 Issue: 54, 2024, PP 109 -135Feminism, in general, is a theory that advocates for equal opportunities and rights for women in political, economic, and social aspects. Multiple tendencies can be seen within this theory, where radical feminism belongs to the movements of the second wave of feminism. Radical feminists deny and oppose matters such as marriage, reproduction, motherhood, and family in general. Similarly, they consider marriage equivalent to immodesty, label motherhood as a burden on women, and perceive it as a tool for suppressing them. Conversely, various thinkers and movements amongst the Western or Islamic philosophers have scrutinized and criticized the components of radical feminism. Sometimes, their viewpoints serve as criteria in the process of explaining these issues. In the Islamic context, prominent scholars like ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī consider marriage a natural and intrinsic phenomenon, viewing reproduction and childbearing as the only intrinsic factor of marriage. From his perspective, a cause and effect relationship exists between a mother and her child, originating from reality, rather than mere convention or the product of education and upbringing. Another example of considerable influence in this discussion is ‘Allāmah’s perspective on the "inherent dignity of human." Similarly, numerous other aspects can be found in his viewpoints, based on which many components of feminism can be examined. This article seeks to undertake this task.
Keywords: Radical Feminism, ‘Allāmah Ṭabāṭabā’ī, family, marriage, Motherhood, Shulamith Firestone, equality -
امروزه خانواده به عنوان اساسی ترین نهاد سازنده زیر بنایی در جامعه ایفای نقش می کند و از گذشته های دور نیز خانواده منشاءفرهنگ ها، تمدن ها و تاریخ بشر بوده است. خانواده تاثیر گذارترین واحد تربیتی جوامع بشری به شمار می رود به گونه ای که تحولات عظیم فردی–اجتماعی و یا رذیلت های اخلاقی از درون خانواده پی ریزی می شود. لذا اخلاق خانواده و شیوه ی پرورش افراد در خانواده تاثیری مستقیم و چشم گیر در اخلاق اجتماعی و نیز در جامعه ایرانی دارد. در نتیجه هدف از این مقاله بیان اهمیت خانواده و اخلاق خانوادگی و تاثیر آن در اجتماع است که از روش مطالعاتی کتابخانه ای بهر برده شده است. در این مقاله اصول و راهکار های حایز اهمیت و صحیح اخلاقی اسلامی مورد نیاز برای تشکیل و تربیت یک خانواده آرمانی و پای بند به اصول اخلاقی، برای ایجاد فرهنگ و اخلاق مناسب در اجتماع بیان شده است.
کلید واژگان: وظایف, اخلاق, خانواده, اجتماع -
پژوهش حاضر با هدف ارتقا سواد رسانه والدین در جهت تحقق تعاملات بهینه خانواده و مدرسه می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش دانش آموزان ابتدایی شهر رشت هستند که تعداد 7440 نفر می باشد. با استفاده از جدول مورگان، تعداد حجم نمونه 365 نفر مشخص گردید. یافته ها حاکی از آن است که هرچه والد سواد رسانه ای بیشتری داشته باشد، تعاملات خانواده و مدرسه بیشتر خواهد بود.
کلید واژگان: مدرسه, خانواده, سواد رسانه, تعاملات -
ننظام جمهوری اسلامی نظام زمینه ساز ظهور به شمار می رود و آرزوی غایی آن رسیدن به ظهور منجی بشریت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) است. خانواده یکی از مهم ترین ارکان جامعه اسلامی و نظام اجتماعی است. خانواده اولین سنگ بنای اجتماع است و هر اندازه این بنا محکم باشد، جامعه استوار خواهد بود. آمادگی برای ظهور حکومت مهدوی نیازمند جذب نیرو و تعلیم تربیت آن هاست. در واقع نظام خانواده محوری ترین عامل در زمینه سازی ظهور به شمار می آید. مهم ترین رکن زمینه سازی برای ظهور و تغییر جامعه به سمت آمادگی برای ظهور حجت الهی، توجه به عوامل فرهنگی، اهتمام به رشد، توسعه و ارتقای شخصیت انسان ها و تعلیم و تربیت مهدوی است. مقاله ای از احسانی، محمد، زمینه سازی تربیتی مهدویت و عبدالهی، ابراهیم، نهادینه های آموزه های مهدوی در کودکان نگاشته شده است؛ و پژوهش حاضر، به بررسی ضرورت تربیت مهدوی کودکان با تاکید بر نقش خانواده در تربیت نسل منتظر و درنهایت، ایجاد آمادگی و زمینه سازی بستر مناسب برای ظهور منجی بشریت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه) تبیین شده است. نوشتار پیش رو به شیوه کتابخانه ای و با روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از روش مصاحبه با خانواده ها و فیش برداری انجام یافته و درنهایت راهکارهایی روشمند را جهت تحقق باورهای کودکان، در مورد زمینه سازی ظهور ارایه نموده است.
کلید واژگان: خانواده, کودک, تربیت, مهدویت, زمینه سازی ظهور -
تقویت و تعمیق سبک زندگی اسلامی بدون شناخت سرچشمه ها و نقطه های کانونی که نقش تولید و تکثیر اولیه آن را بر عهده دارند، تلاشی سطحی و کم اثر خواهد بود. خانواده، کوچک ترین واحد اجتماعی و هسته شکل گیری جامعه انسانی است که نقش عمده ای در فرایند شکل گیری سبک زندگی ایفا می کند. پژوهش حاضر به بررسی جایگاه کانونی خانواده و نقش های خانوادگی در تحقق سبک زندگی اسلامی بر اساس قرآن پرداخته است، این پژوهش مبتنی بر روش مطالعه تحلیلی آیه های مرتبط با سبک زندگی و خانواده با تکیه بر منابع کتابخانه ای انجام شده است. علاوه بر این از روایات تفسیری ذیل آیات نیز بهره برده است. این تحقیق در شناسایی، معرفی و تبیین کانون تحقق سبک زندگی اسلامی، از نوع تحقیقات توسعه ای و در زمینه سازی برای ارایه الگوی کاربردی و برنامه عملی، از تحقیقات کاربردی به شمار می رود. نتایج تحقیق نشان می دهد از میان زمینه ها و عوامل دخیل در تحقق سبک زندگی اسلامی، نظیر زمینه ها و عوامل زیستی (وراثت)، خانواده و عوامل اجتماعی، «خانواده و نقش های خانوادگی»، نقطه کانونی به شمار می رود. شیوه تاثیر نقش های خانوادگی در سه دسته کلی نقش آموزشی خانواده، نقش تربیتی خانواده و نقش های اختصاصی مردان و زنان تعریف می شود. نقش تربیتی خانواده با زیرمجموعه هایی در حوزه های دینی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و تربیت جنسی به عنوان یک ظرفیت بالقوه با تمرکز بر متربی و یک ابزار کارآمد با تمرکز بر مربی یعنی والدین، کانونی ترین نقطه ایجاد، گسترش و نهادینه سازی ارزش های سبک زندگی اسلامی به شمار می رود.
کلید واژگان: قرآن, خانواده, نقش های خانوادگی, سبک زندگی اسلامیStrengthening and deepening the Islamic lifestyle without recognizing the core origins and pivotal focal points responsible for its initial generation and propagation would yield only superficial and ineffective efforts. The family, as the smallest social unit and the nucleus of human society, plays a significant role in shaping the process of adopting an Islamic lifestyle. This research delves into the examination of the institutional role of the family and family roles in realizing the Islamic lifestyle based on the Quran. The study is founded upon an analytical study method of verses related to lifestyle and family, utilizing library resources as well as drawing insights from interpretive narratives accompanying the verses. This investigation, aiming to identify, introduce, and elucidate the nucleus of achieving the Islamic lifestyle, falls within the realm of developmental research and serves as a foundational groundwork for presenting a practical model and an actionable plan, classifying as applied research. The research findings reveal that among the domains and factors involved in realizing the Islamic lifestyle - such as genetic and biological factors, family, and social elements - the “family and family roles” are recognized as a pivotal focal point. The impact of family roles is classified into three overarching categories: the educational role of the family, the nurturing role of the family, and the specific roles of men and women. The educational role of the family, with its subcategories in the religious, ethical, social, economic, and sexual domains, is considered a potential capacity with a focus on nurturing individuals and an effective tool with an emphasis on parents as educators. It is the central point for the establishment, expansion, and institutionalization of Islamic lifestyle values.
Keywords: Quran, Family, Family Roles, Islamic lifestyle -
دینداری یکی از عوامل موثر بر رفتار و نگرش انسان ها در جوامع گوناگون می باشد و از مفاهیمی است که پژوهشگران علوم اجتماعی و انسانی به آن بسیار توجه کرده اند و آن را عامل اساسی اجتماعی شدن و انسجام فکری و عملی می دانند. تربیت دینی و اسلامی عبارت است از فرآیندی تعاملی بین مربی و متربی که این فرایند به دنبال زمینه سازی جهت تکوین و تعالی فطرت انسان و شکل گیری هویت متربیان براساس نظام معیار اسلامی و هدایت آنها در جهت قرب الهی و کسب شایستگی های لازم در همه ابعاد و مراتب حیات طیبه فردی و اجتماعی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی بهبود و اصلاح اجتماعی از طریق امر به معروف و نهی از منکر و به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با تعلیم و تربیت صحیح می توان جامعه ای بالنده و پویا و صالح ساخت و در این میان والدین، مدرسه، جامعه و دوستان نقشی سازنده، اساسی و تاثیرگذار بر تربیت دینی کودکان و نوجوانان دارند. نگرش مذهبی والدین در تربیت دینی کودکان و نوجوانان تاثیر مستقیم داشته و رعایت آداب دینی از سوی والدین با تربیت دینی فرزندان آنها رابطه مستقیم دارد.
کلید واژگان: تربیت دینی, کودکان, نوجوانان, خانواده -
اساسی ترین واژه در قرآن کریم دال بر مفهوم خانواده واژه «اهل» است. مقاله حاضر در صدد است با روش تحلیل و توصیف، و با بررسی کاربردهای لغوی و قرآنی واژه «اهل» معنای اساسی آن و گستره مفهومی آن را کشف کرده و بر اساس آن «اهل» در آیه 6 سوره تحریم را بازتفسیر کند. نتایج حاصل از تحقیق آن است که از میان 5 معنای بیان شده برای «اهل» در لغت، معنای اساسی آن انس و الفت است و 4 معنای دیگر به معنای انس برمی گردد، و در قرآن در معانی: خانواده هسته ای، گسترده، ساکنان یک مکان، کسانی که با فرد زندگی می کنند، پیروان کتب آسمانی آمده است. بنابراین به نظر می رسد این واژه در آیه 6 سوره تحریم، قابل تفسیر به مراتب مختلف خانواده بوده و دست کم قابل تعمیم به رحم و خویشان است، در نتیجه خداوند در این آیه همه خویشان را به دلسوزی و تلاش برای هدایت و سعادت همه مراتب خانواده از هسته ای تا گسترده به ترتیب اولویت، و حفظ و نگهداشت آنها از آتش جهنم با شیوه های مختلف تربیتی از جمله امربه معروف و نهی از منکر سفارش کرده است.
کلید واژگان: اهل, خانواده, مفهوم شناسی, قرآن کریمThe most basic word in the Holy Qur'an refers to the concept of family. The present article aims to discover its basic meaning and conceptual scope by analyzing and describing the lexical and Quranic uses of the word "Ahl" and based on that, reinterpret "Ahl" in verse 6 of Surah Tahirim. The results of the research are that among the 5 meanings expressed for "family" in the word, its basic meaning is human and family, and the other 4 meanings go back to the meaning of human, and in the Qur'an in the meanings: nuclear family, extended, The inhabitants of a place, those who live with a person, the followers of the holy books. Therefore, it seems that this word in verse 6 of Surah Tahirim can be interpreted to different levels of the family and at least it can be extended to mercy and relatives, as a result, God in this verse calls all relatives to compassion and efforts for guidance and happiness of all levels. The family is ordered from nuclear to extended in order of priority, and to protect them from the fire of hell with various educational methods, including the commandment of the good and the prohibition of the bad.
Keywords: Family, Conceptology, The Holy Quran
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.