واکاوی حکم فقهی فرزندآوری در مواجهه با تحولات فرهنگی و اجتماعی

نقش تحولات فرهنگی و اجتماعی در حکم فرزندآوری، یکی از مسائل مهم عصر کنونی است. کاهش جمعیت جوامع انسانی از زمان‏ های دور تا زمان کنونی، از عمده نگرانی‏ های مهم سیاست‏ گذاران خانواده و جمعیت بوده است. امروزه با ورود انسان‏ ها به زندگی مدرن و آشنایی آن‏ ها با فرهنگ جهان غرب، مسئله فرزندآوری و داشتن اولاد مورد بی‏ مهری و بی‏ توجهی بسیاری از خانواده ‏های اسلامی قرار گرفته است؛ به‏ طوری که بسیاری از ظواهر زندگی غربی که مخالف و مغایر با آموزه ‏های فقهی بوده، به زندگی مسلمین راه یافته و در نتیجه، خانواده‏ های امروزی مسلمانان را در مسئله فرزندآوری با تردید مواجه کرده است؛ از این‏ رو، برای تبیین حکم فرزندآوری و توجه بیشتر به آن، که مهم ‏ترین کارکرد خانواده است، لازم است زمینه تحلیل درست و تصمیم صحیح در فرزندآوری برای همگان فراهم گردد. بنابراین، هدف مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و رویکرد انتقادی، درصدد تحلیل نقش تحولات فرهنگی و اجتماعی در حکم فرزندآوری است. طبق نتایج تحقیق، در بعضی از آیات قرآن کریم و روایات متعدد از حضرات معصومین(ع)، تشویق و ترغیب فراوانی بر ازدواج و فرزندآوری و تشکیل خانواده شده است. از مهم‏ ترین اهداف ازدواج و تشکیل خانواده در بیشتر موارد، فرزندآوری است که جمع‏ بندی ادله قرآنی و روایی استحبابی بودن فرزندآوری به عنوان حکم اولیه است. با توجه به تاثیر زمان و مکان و اقتضائات آن‏ها به عنوان حکم ثانویه، از دیگر نتایج پژوهش، وجوب حکم فرزندآوری است، که فرآیند آن طبق شرایط خاصی ‏از سوی حاکم شرع شکل می‏ گیرد.