به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « امکان معرفت » در نشریات گروه « فلسفه و کلام »

تکرار جستجوی کلیدواژه «امکان معرفت» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • محمدعلی عبداللهی، محمد محمدی نیا*
    کانت فیلسوف شهیر آلمانی در کتاب دوران سازش، نقد عقل محض، کوشیده است شرائط امکان معرفت کلی و ضروری را به دست دهد و در پی آن مرزهای دانستن را مشخص کند. از نظر کانت، حکم تالیفی پیشینی تنها زمانی امکان می پذیرد، که صورت های محض زمان و مکان، تمثلات داده شده در شهود را متعین کنند. او تلاش می کند نشان دهد شرط صدور حکم تجربی عینی، اطلاق صورت های محض فاهمه و مقولات 12گانه بر شهودهایی است که به تعینات زمانی و مکانی متعین شده اند. از دیدگاه او، همه شرط های شناخت نیز خود، مشروط به وحدت استعلایی ادراک نفسانی اند. من استعلایی کانت و تبیین او از شرائط امکان شناخت، دستمایه ای برای مقایسه دیدگاه او با آموزه ی معرفت حضوری و نظریه ی نحوه پیدایش کثرت در ادراکات در دستگاه فلسفی علامه طباطبایی دراختیار می نهد. او شرط امکان هر گونه دانستن، حتی دانش حصولی را وابسته به حضور معلوم نزد نفس فاعل شناسا و اتحاد و اتصال وجودی این دو می داند. او نخستین فیلسوف در سنت حکمت اسلامی است که تبیینی خلاقانه از پیدایش کثرت در ادراکات و چگونگی حصول مفاهیم بدیهی اولیه به دست داد. توصیف و تفسیر سازوکار معرفت شناختی امکان شناخت در دو دستگاه فکری کانت و علامه، مساله ای است که این مقاله درصدد توضیح آن است.
    کلید واژگان: امکان معرفت, من استعلایی, شناخت حضوری, کثرت ادراکات, حصول مفاهیم}
    Mohammad Mohammadi Nia
    Kant, the famous German philosopher, has tried in his important book, Critique of Pure Reason to give the conditions of possibility of universal and necessary knowledge and therewith Specify bound of understanding. Synthetic a priori judgment could only able, on Kant’s viewpoint, if the pure forms of time and space determine given representation on intuition. He try to show that pure forms of understanding are known as conditions of Objective empirical judgment. On his viewpoint, all conditions of recognition are also limited to the transcendental unity of perception. Kant’s theory of transcendental I and his explanation for the conditions of possibility of knowledge put matter to Compare with the doctrine of intuitive knowledge and theory of the Appearance of a perceptions plurality in the philosophical system of Allameh Tabatabaei. He knows the conditions of possibility of every knowledge, even theoretical one, dependent on ontological unity and connection of subject and object. He is the first philosopher in the tradition of Islamic Philosophy who give a creative explanation for the appearance of a plurality perceptions and Circumstance of obtain basic course concepts. This article is going to describe and interpret mechanism of possibility of knowledge in two philosophical system of Allameh Tabatabaei and Kant
    Keywords: Circumstance of possibility, Tabatabai, transcendental I, intuitive knowledge, perceptions plurality}
  • حسام الدین مومنی شهرکی، عبدالحسین خسروپناه
    شکاکیت که اعتقاد به عدم امکان معرفت داشته است، در مقاطع مختلف تاریخ فلسفه با چهره های متنوع و گوناگونی بروز یافته است. اگرچه شکاکیت همراه خود آثار مخرب فراوانی به بار آورده و در برخی برهه های تاریخ ضربه های سنگینی بر فلسفه و اندیشه وارد کرده است، اما باید اذعان نمود که شکاکان، ما را در نیل به فهم و تحلیل دقیق مباحث معرفت شناسی یاری نموده اند. یکی از شبهه هایی که شکاکان یونان باستان بر استواری شکاکیت و عدم امکان معرفت مطرح نموده اند، «ناتوانی حس و عقل از ادراک» است. صدرالمتالهین این شبهه شکاکان یونان باستان را پاسخ داده است؛ او شکستن خطای حواس را به حس مشترک و حل خطای خیال را به عقل ارجاع داده است. همچنین خطای عقل را با ارجاع به «اصل استحاله اجتماع نقیضین» و بازگشت علوم حصولی به حضوری، حل کرده است. نگارندگان در گام بعدی به تبیین دیدگاه علامه طباطبائیŠ از چیستی و نشان دادن مقام وقوع خطا و «اصل اجتماع و ارتفاع نقیضین»، پرداخته و در پایان پاسخ های ملاصدرا و علامه را مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند.


    کلید واژگان: صدرالمتالهین, علامه طباطبائی, شکاکان یونان باستان, امکان معرفت, ناتوانی حس و عقل}
    Hesam, aldin Momeni Shahraki, Abdolhosein Khosropanah
    The skepticism, which is believing in the impossibility of objective knowledge, has reappeared in different paradigms of the history of philosophy with a different faces. Although the skepticism itself has produced a lot of destructive results, and at some points in history has had a tremendous negative impact on philosophy, it must be acknowledged that the it also helped philosophy in having a more thorough understanding of epistemology. One of the criticisms that ancient Greek skeptics have raised which helped the establishing of skepticism is the  "impotence of sense and reason of perception". Mulla  Sadra has tried to address this criticism of ancient Greek skeptics; he has entangled the error of the senses into common sense and solving the error of imagination with wisdom. He also solved the problem of reason by referring to the "principle of non-contradiction" and the recurrence of the acquired knowledge to knowledge with presence. In the next step, the authors discussed the Tabatabai’s view the status of error and the "principle of non-contradiction", and ultimately analyzed the responses of Mulla Sadra and Tabatabai.
    Keywords: Mulla Sadra, Allameh Tabataba'I, Skeptics of AncientGreek, the Possibility of Knowledg, Impotance of Sense, Reason}
  • مبانی معرفت شناختی کمال نهایی انسان از دیدگاه آیت الله مصباح
    حسن جان نثاری، احمد ابوترابی
    با اینکه در مطلوبیت کمال اختلافی نیست، درباره خود مفهوم کمال، چه در عمل و چه در نظر اختلاف وجود دارد. ریشه بیشتر این اختلافات، مبانی بحث کمال نهایی انسان است؛ تا آنجا که اختلاف در مبانی کمال نهایی، به ایجاد مکاتب مختلف اخلاقی انجامیده است. یکی از مهم ترین این مبانی، مبانی معرفت شناختی است. در این مقاله به بحث درباره مبانی معرفت شناختی کمال از دیدگاه آیت الله مصباح می پردازیم که بر اساس آن، معرفت امری ممکن بلکه متحقق است و می توان آن را با تبیینی یقین آور اثبات کرد. به علاوه، ابزار معرفت منحصر به عقل و حس نیست، بلکه وحی و شهود نیز جزو ابزارهای اصلی معرفت های بشری اند. همچنین بر اساس دیدگاه ایشان میان فعل و هدف اخلاق رابطه ای ضروری (ضرورت بالقیاس) برقرار است.
    کلید واژگان: مبانی کمال نهایی, امکان معرفت, ابزار معرفت, بایدها و نباید اخلاقی, آیت الله مصباح}
    The Epistemological Bases of Human's Ultimate Perfection in Ayatollah Mesbah's View
    Hassan Jan, Nesari, Ahmad Abu, Torabi
    Although there is no disagreement on the desirability of perfection, there are disagreements – both in practice and in theory – as to the notion of perfection itself. Most of these disagreements are rooted in the bases of discussion on human’s ultimate perfection. This disagreement on bases of ultimate perfection has led to the emergence of various ethical schools. Among the most important of these bases are the epistemological bases. In the present article, we deal with the discussion on epistemological bases of perfection in Ayatollah Mesbah’s view based on which knowledge is a possible and even a realized affair and can be proved with a certain explanation. Besides, the devices for knowledge are not restricted to reason and senses; rather, revelation and intuition are among the main devices of human knowledge. In addition, according to Ayatollah Mesbah’s view, there is a necessary relationship between action and the goal of morality.
    Keywords: bases of ultimate perfection, possibility of knowledge, device for knowledge, moral musts, must nots, Ayatollah Mesbah}
  • حسن رهبر*، قاسم کاکایی
    در میان مباحث معرفت شناسی معاصر، دو مسئله امکان معرفت و چیستی آن، از جمله مباحث مهم به شمار می آیند. فیلسوفان حکمت متعالیه و فیلسوفان دکارتی، هر دو به امکان معرفت حقیقی اذعان دارند. همچنین آنها معرفت حقیقی را تعریف، و آن را به اقسام متفاوتی تقسیم می کنند. شکاکیت، تقسیم علم به حصولی و حضوری، سخن از تصور و تصدیق و اقسام آن و استفاده ایشان از منطق و به ویژه بحث قیاس و مباحث پیرامون آن، به منزله روش رسیدن به معرفت، از دیگر مباحث مهم در مقایسه معرفت شناسی این دو گروه در باب مسئله امکان و چیستی معرفت است.
    کلید واژگان: معرفت شناسی, امکان معرفت, شکاکیت, چیستی معرفت, اقسام معرفت, حکمت متعالیه, فیلسوفان دکارتی}
    Hasan Rahbar*, Qasem Kakai
    Among all contemporary epistemological issues the topics of the possibility of knowledge and its nature are two significant ones. Transcendental Philosophers and Cartesians both admit of the possibility of real knowledge. Defining real knowledge, they divide it into different categories. Other important issues in comparing the epistemology of these two groups concerning the possibility and nature of knowledge include: skepticism, division of knowledge into knowledge by presence and knowledge by representation, discussing conception and judgment and their varieties, using logic particularly syllogism and its relevant issues as a method for attaining knowledge.
    Keywords: Epistemology, Possibility of Knowledge, Skepticism, Nature of Knowledge, Varieties of Knowledge, Transcendental Philosophy, Cartesians}
  • بررسی تطبیقی امکان شناخت ذات و حقیقت اشیا از دیدگاه ابن سینا و سهروردی
    محمدعلی اخگر، سید صدرالدین طاهری
    از جمله اساسیترین مسائل مطرح در باب معرفت بشری، بحث امکان شناخت ذات و حقیقت اشیاء است. این بحث مورد توجه بسیاری از فیلسوفان در شرق و غرب و نیز فیلسوفان مسلمان بوده است. در میان مباحث فیلسوفان مسلمان، بررسی دیدگاه ابن سینا و سهروردی بعنوان موسسان دو مکتب شاخص در فلسفه اسلامی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. ابن سینا بطور جدی در کتاب مهم تعلیقات به بحث از امکان شناخت ذات و حقیقت اشیا پرداخته و امکان درک ذات اشیا و حقیقت امور را نفی کرده است. سهروردی نیز به بیانات ابن سینا در اینباره توجه کرده و ضمن نقد دیدگاه مشائین در باب تعریف، بحثی جدی درباره امکان شناخت ذات اشیا ارائه میدهد. بیانات سهروردی در اینباره، بیش از هرجا در بخش منطق حکمه الاشراق مطرح شده است. شارحان سهروردی دو تفسیر کاملا متفاوت از بیانات او ارائه داده اند. شارحان سنتی، مثل شهرزوری و قطب الدین شیرازی، معتقدند سهروردی مسیر ابن سینا در تعلیقات را پی گرفته و دستیابی به ذات و حقیقت اشیا را ممتنع میداند. در مقابل، برخی سهروردی شناسان معاصر، مثل ضیایی و امین رضوی، بحث سهروردی در مقدمه حکمه الاشراق را پاسخ به بیانات شیخ الرئیس در این موضوع دانسته و معتقدند سهروردی با طرح ادراک حضوری درصدد دفاع از امکان شناخت ذات و حقیقت اشیا است. در میان این دو تفسیر، تفسیر اول غالب بوده و با عبارات سهروردی سازگارتر است.
    کلید واژگان: ابن سینا, سهروردی, ذات, حقیقت, امکان معرفت, حدود معرفت}
  • سیدمحسن میری(حسینی)
    بهره گیری از قران کریم در پاسخ به پرسش ها و چالش های علوم انسانی و به طور خاص فلسفه و معرفت شناسی، افق های جدیدی را به روی علوم انسانی می گشاید. این مقاله تلاشی است برای کشف برخی از این پاسخ ها دربارهٴ یکی از مهم ترین مباحث معرفت شناسی، یعنی امکان معرفت. مقالهٴ حاضر، ضمن نگاهی اجمالی به یکی از معانی معرفت در قرآن کریم و تطبیق آن بر معرفت حصولی گزاره ای، دیدگاه های مختلف فلاسفه را در باب اصل واقعیت و امکان فهم آن بیان و سپس به دیدگاه های قرآنی می پردازد. نتیجه ای که مطلوب این نوشتار است، تاکید قرآن کریم بر اصل واقعیت، امکان معرفت انسان به آن و نفی شکاکیت و نسبیت گرایی عام می باشد.
    کلید واژگان: قرآن, معرفت, معرفت شناسی, امکان معرفت, واقع گرایی, سوفیسم, شک گرایی, نسبیت گرایی}
    Seyyed Mohsen Miri
    Resorting to the noble QurÞÁn in resolving and answering the challenges presented by the humanities, in particular philosophy and epistemology, opens up new vistas in these sciences. This article endeavours to discover some of the responses to one of the most important topics of epistemology, namely, the possibility of knowledge. During the course of treating one of the meanings of ‘knowledge’ in the QurÞÁn and its correspondence with acquired propositional knowledge, the paper applies itself to covering the diverse views of philosophers with regards to actuality and the possibility of its cognition, before moving on to the QurÞÁnic viewpoints. The study concludes by highlighting the emphasis that the QurÞÁn lays on the principle of actuality, the possibility of human knowledge of that actuality, and the negation of both scepticism and relativism in its general sense.
  • محمدتقی سهرابی فر
    در این نوشتار بر آنیم تا مباحث معرفتی درون دینی را با نگاه درون دینی بررسی کنیم. نخست به چیستی معرفت موردنظراصحاب دین و مستدل بودن آن، پرداخته ایم و در این زمینه، تفکیک دین داران را از متصدیان و صاحبان مذاهب فکری لازم دانسته ایم. امکان دست یابی به معرفت از نگاه اندیشمندان دینی و مروری به مدل های گوناگون دست یابی به معرفت، بخش بعدی را تشکیل می دهد. بحث دیگر، عوامل و موانع معرفت از نگاه منابع دینی است؛ اموری همچون تقوا در دست یابی به معرفت و اموری مانند تبعیت از هوی و هوس، در منع از معرفت، نقش اساسی دارند. ذومراتب بودن معرفت و وجود حجاب های نورانی در مراتب بالاتر و اینکه مراتب پایین معرفت، حجاب مراتب بالا می شود، موضوع دیگری است که به اختصار بیان شده است.
    در ادامه، گزاره های دینی در دو بخش اعتقادی و فقهی مطرح شده است. در امور اعتقادی، علمی بودن گزاره ها لازم دانسته شده است و همین امر در امور فقهی نیز برقرار است؛ مگر موارد اندکی که استثنا شده است. البته نکته مهم آن است که به نظر نگارنده، گزاره های فقهی دو بعد فقهی و اعتقادی دارند و در بعد اعتقادی، همیشه ضرورت علمی بودن محفوظ است. در نظر گرفتن این نکته، پی آمدهای مثبتی می تواند داشته باشد.
    کلید واژگان: معرفت, امکان معرفت, ابزار و موانع معرفت, کلام, فقه, ظن}
    Mohammad, Taqi Sohrabifar
    This article will try to analyze intra-religious cognitive discussions from an intra-religious perspective. The first question mentioned is what religious scholars mean by knowledge and how much is it rational. It is said in this section that it is necessary to differentiate between common religious people and religious theoreticians and scholars. In the next section, we will discuss the possibility of achieving knowledge, as the Islamic scholars say, and will review the different ways of achieving knowledge. Another discussion is the obstacles and factors effecting knowledge from the perspective of religious sources; for example piety has a great effect on achieving knowledge and sensuality is a big obstacle. The following points are briefly mentioned as well: knowledge has different levels; there are some luminous curtains in the higher degrees of knowledge; and the lower degrees of knowledge are curtains for the higher degrees.In the next section religious statements are discussed in two parts: beliefs and jurisprudence. It is said in the belief section that all the statements should be scientific. It is the same in the jurisprudence section except a few cases which are excluded. The important point is that the author believes jurisprudential statements have two aspects: belief-wise and jurisprudential; and the first one should always be scientific. Considering this point has some good results.
    Keywords: knowledge, possibility of knowledge, the means, obstacles of knowledge, theology, jurisprudence, conjecture}
  • محمدحسین زاده
    در بحث «معرفت لازم و کافی در دین اسلام»، که یکی از مهم ترین و دشوارترین مباحث معرفت شناسی دینی است، با سه پرسش اساسی مواجهیم: اولا، در دین (اسلام)، به چه نوع معرفتی می توان دست یافت؟ آیا دستیابی به معرفت یقینی بالمعنی الاخص در دین ممکن است؟ ثانیا، در صورت امکان دستیابی به چنین نوع معرفتی در دین، آیا تحصیل و کسب آن لازم است، یا صرفا مظنه یا علم متعارف یا جزم کفایت می کند؟ ثالثا، در صورت کفایت علم متعارف یا جزم، معیار صدق این گونه معرفت ها چیست؟
    این نوشتار، پس از بیان واژه های «دین» و «معرفت» و شرح کاربردهای معرفت و دیگر مقدماتی که به نحوی در فهم یا حل مسئله دخالت دارند، به این نتیجه رسیده است که اولا، دستیابی به یقینبالمعنی الاخص در بخش هایی از دین ممکن است؛ و ثانیا، به رغم امکان دستیابی به معرفت یقینی، تحصیل آن لازم نیست.
    افزون بر ادله ای که به آنها استناد شده، تلاش شده است تا دیدگاه متفکران مسلمان در این مسئله پی گیری شود. نتیجه کاوش این است که متفکران مسلمان به طور جداگانه به این مسئله نپرداخته اند. تنها شهید قاضی طباطبایی و میرزای قمی و آیت الله مظاهری به روشنی این بحث را مطرح کرده اند و از میان آنان، مرحوم قاضی دستیابی به یقین بالمعنی الاخص را در اصول اعتقادی لازم دانسته است، که دیدگاه و ادله وی در این مقاله نقد شده است. گرچه دیگران این مسئله را به طور مستقل مطرح نکرده اند، می توان با توجه به قراین و شواهدی، به آنان نسبت داد که تحصیل یقین بالمعنی الاخص در دین لازم نیست.
    کلید واژگان: معرفت یقینی بالمعنی الاخص, علم متعارف, جزم, اعتبار ذاتی یقین, آموزه حجیت, امکان معرفت}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال