جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "سبلان" در نشریات گروه "جغرافیا"
تکرار جستجوی کلیدواژه «سبلان» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
ارزیابی مداوم وضعیت یخچال های طبیعی از لحاظ گرمایش جهانی و نیز تامین آب مناطق پایین دست، دارای اهمیت زیادی هستند. تحول و تنوع اشکال ژیومورفیک سطح زمین متاثر از فرایند های مورفوژنز مختلفی است که در گذر زمان فعال بوده و چشم انداز های منحصری به فردی را ایجاد کرده اند. در این مطالعه جهت بازسازی برف مرز آخرین دوره یخچالی کواترنر در دامنه شمالی توده سبلان از روش های رایت و پورتر (ارتفاع کف سیرک و نسبت های ارتفاعی) استفاده شده و بر اساس شواهد ژیومورفولوژیکی و از طریق داده های اقلیمی (دما و بارش) کنونی، شرایط مورفوکلیماتیک گذشته تخمین زده شد. جهت تشخیص و شناسایی بهتر اشکال یخچالی، از تلفیق نقشه توپوگرافی، مشاهدات میدانی و تصاویر دریافتی از گوگل ارث استفاده گردید. با شناسایی تعداد 25 سیرک در ارتفاعات مختلف و بر اساس روش های ذکر شده، خط برف مرز دایمی منطقه مورد مطالعه در آخرین دوره یخچالی کواترنر تعیین شد. بر اساس روش رایت ارتفاع خط برف دایمی در آخرین دوره یخچالی، 3869 متر و بر اساس روش های پورتر (ارتفاع کف سیرک و نسبت های ارتفاعی) به ترتیب 5/3749 و 5/4017 متر تخمین زده شد. بازسازی شرایط دمایی منطقه مورد مطالعه، در آخرین دوره یخچالی کواترنر، میانگین دما را نسبت به زمان حال حدود 68/3 درجه سردتر برآورد می نماید. هم چنین تجزیه و تحلیل شرایط اقلیمی و بازسازی شرایط پالیوکلیماتیک منطقه میزان بارش در دوره گذشته نسبت به زمان حال را نزدیک به 26 میلی متر بیش تر نشان می دهد.
کلید واژگان: برف مرز, سبلان, سیرک, کواترنر, یخچالIntroductionThe start of the Quaternary period, along with all geologists and geomorphologists and other geoscientists, has been accompanied by climatic changes, in other words, the spread of glaciers in high latitudes and high ground elevations. The glaciers and glaciers of the Quaternary Mountains have eroded the lake of these areas and created numerous geophysics at different altitude levels. In the first half of the nineteenth century, Swiss geologist Luigi Agassis studied the role of natural glaciers in the evolution of the landscape. After that, glaciers were considered as one of the processes in the formation of geophysics in geomorphology. Continuous assessment of glaciers is important in terms of global warming as well as water supply downstream. The evolution and variety of geomorphic forms of the Earth's surface is affected by various morphogenesis processes that have been active over time and have created distinct landscapes.
MethodologyIn this study, in order to reconstruct and estimate the snowboard of the last Quaternary glacier period in the northern slope of Sabalan Mountain, Wright and Porter Methods (altitude of circus floor and altitude proportions) were used and past morphoclimatic condition based on geomorphologic evidence and temperature and rainfall of the Glacier Vorm period (using climatic evidence and climatic condition) was estimated. To better identify and reconstruct the glacier forms in the last Quaternary glacier period at the studied area, a combination of topography maps, field observations, satellite imagery, Digital Elevational Model (DEM), images received from Google Earth and climatic data was used. By identifying 25 circuses at different altitudes and based on the mentioned methods, the permanent snow line of the studied area was determined in the last the Quaternary glacier period. The basis of the Wright method is to determine the altitude that 60% of the circuses are above it. In order to estimate the temperature conditions and to prepare the companion map of the studied area, the regression equation between temperature and elevation was calculated in Excel software. Using this relationship and the raster computation function, a homogeneity map was prepared. The regression equation between precipitation and elevation was calculated in Excel software and then, using the raster computational function, a map of the plot was prepared.
Results and DiscussionThe permanent flood line of the last Quaternary glacier (Vorm) in Northern slopes of Sabalan was 3242 meters in Wright method, the altitude ratio method was 3500 meters and the circus floor height was 3473 meters. According to Wright’s method, height of the permanent snow line in the last glacial period was 3869 meters and according to Porter’s methods (altitude of circus floor and altitude proportions) 3749.32 and 4017.5 meters, respectively. After calculating the height of the Quaternary permanent snow line in Sabalan Mountain by Wright’s method (3769 m) using Digital Elevational Model, the study area was divided into two parts: areas covered by permanent snow and adjacent areas of glacier or preglacial. After calculating the height of the Quaternary permanent snow line in Sabalan Mountain by Porter’s methods (altitude of circus floor 3749.32 m and altitude proportions 4017.5 m) using DEM, the study area was divided into two parts: areas under permanent snow control and areas outside permanent snow control. To prepare the coherent map, regression equation was calculated between temperature and altitude. The height of 4066 m was estimated as the snow line of the current permanent boundary of Mountain. Reconstruction of the temperature conditions of the study area in the last Quaternary glacier period, the average temperature was estimated to be 3.68 ° C cooler than the present. Also, the regression equation was calculated between precipitation and height in order to study the rainfall and moisture conditions of the study area. With regard to the current snow depth of the studied area, rainfall is reduced by 26 mm compared to Vorm.
ConclusionThe Wright and Porter methods estimate the snowfall of the Northern slopes of Sabalan in the Quaternary, 3242, 3473, and 3500 meters, respectively. Comparison of the results obtained for the height of the current snowboard line shows that the current snowboard at study area is 197, 48.5 and 317 m higher than the last Quaternary glacier period calculated by Wright and Porter methods (altitude of circus floor and altitude proportions), respectively. The necessary condition for the formation of glaciers is 0° C and an increase in precipitation compared to the current. According to the estimated snowfall height of the current in study area (4066 m), the current precipitation decreases by 26 mm compared to Vorm and also, the past temperature was estimated to be 3.68° C colder than the current. Therefore, increasing rainfall in the studt area (26 mm) in the past along with decreasing its temperature (3.68° C) compared to the present can prove the existence of Sabalan Mountain glaciers in the quaternary era.
Keywords: snowboard, Sabalan, Circus, Glacier, Quaternary -
شناخت روابط مکانی پوشش گیاهی با رسوبدهی حوضه ها جهت کنترل و مدیریت بهینه منابع آب و خاک ضرورتی اساسی دارد. تحقیق حاضر با هدف تشخیص و تعیین کم و کیف روابط بین پوشش گیاهی و رسوبدهی سالانه حوضه های آبخیز سبلان واقع در شمال غرب کشور انجام گرفت. در این راستا امکان ارایه مدل های برآورد منطقه ای رسوبدهی بر اساس تحلیل های آماری همسبتگی و رگرسیون مدنظر قرار گرفت. متغیرهای مستقل شامل مقادیر متوسط، کمینه و بیشینه شاخص گیاهی NDVI بود که از طریق پردازش تصاویر ماهواره ای لندست 8 در محیط نرم افزاری Envi استخراج گردید. متغیر وابسته نیز که عبارت از رسوبدهی سالانه بود، از طریق محاسبات روی داده های بار رسوبی 10 ایستگاه هیدرومتری نمونه به دست آمد. نتایج اجرای آزمون همسبتگی نشان داد که رابطه قوی و معناداری بین متوسط شاخص گیاهی و میزان رسوبدهی سالانه حوضه ها (r = -0/758) وجود داشت. این رابطه معکوس به اهمیت و نقش آشکار پوشش گیاهی در کاهش تولید رسوب و انتقال آن در منطقه تاکید دارد. گذشته از این، نتایج آزمون های رگرسیونی نشان داد که امکان ارایه مدل های برآورد منطقه ای از رسوبدهی سالانه حوضه ها از طریق برازش توابع رگرسیونی خطی، درجه 2 و توانی وجود دارد. در این راستا، مدل درجه دو از بالاترین کارایی برخوردار بوده و توانست 75 درصد از واریانس رسوبدهی سالانه را توضیح دهد. رابطه خطی نیز قادر به توضیح 57 درصد واریانس رسوبدهی سالانه بود.
کلید واژگان: رسوبدهی, شاخص گیاهی, رگرسیون, سبلانThe knowledge about spatial relationships of vegetation with sediment yield (S.Y) in watersheds is essential for optimal controlling and managing of water and soil resources. The purpose of this study was to recognize and determine the relationship between vegetation cover and annual S.Y of Sabalan catchments, N.W Iran. In this regard, the possibility of presentation of regional S.Y estimation models based on correlation and regression analysis were considered. Independent variables include average, minimum and maximum NDVI (Normalized Differential Vegetation Index), extracted through the processing of Landsa.t 8 satellite imagery in the ENVI environment. The dependent variable, which was the annual S.Y, was obtained through calculations on sediment load data of 10 sample hydrometric stations. Results of correlation test showed that there was a strong and significant relationship between the average NDVI and the annual S.Y in the catchments (r = -0/758). This inverse relationship emphasizes the importance and apparent role of vegetation in reducing sediment production and transporting in the region. Moreover, the results of regression tests showed that is possible to present the regional estimation models regards to annual S.Y by fitting linear, quadratic and power functions. In this regard, the quadratic model has the highest performance and explain 75% of the annual S.Y variance. The linear relationship was also able to explain 57% of the annual sedimentary variance.
Keywords: Sediment Yield, Vegetation index, Regression, Sabalan -
مطالعه و اندازه گیری سطوح برف به عنوان یکی از منابع مهم تامین آب، بسیار حایز اهمیت است. با توجه به شرایط سخت فیزیکی محیط های کوهستانی، امکان اندازه گیری برف وجود ندارد. استفاده از سنجش ازدور با توجه به هزینه کم، به روز بودن و پوشش وسیع می تواند در شناسایی مناطق برف گیر روش مناسبی باشد. هدف اصلی این پژوهش تخمین سطح پوشش برف کوهستان سبلان با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده های OLI و TIRS و به وسیله روش طبقه بندی شیءگرا می باشد. طبقه بندی تصاویر رقومی ماهواره ای یکی از مهم ترین روش ها برای استخراج اطلاعات کاربردی محسوب می شود که در حال حاضر با دو روش پردازش پیکسل پایه و شیءگرا انجام می گیرد. روش پیکسل پایه که مبتنی بر طبقه بندی ارزش های عددی تصاویر است، و روش جدید شیءگرا که علاوه بر ارزش های عددی، اطلاعات مربوط به محتوا، بافت و زمینه را نیز در فرآیند طبقه بندی تصاویر به کار می گیرد. لذا در تحقیق حاضر بنا به دقت بالای طبقه بندی شیءگرا، برای استخراج سطح پوشش برفی از روش های شیءگرا استفاده شد. در این پژوهش، به دلیل استفاده از داده های با قدرت تفکیک مکانی بالا (30 متر) و روش نوین طبقه بندی تصاویر، سطح برف به وسیله شاخص نرمال شده تفاوت برفی (NDSI)، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI)، دمای سطح زمین (LST) و ضریب روشنایی (Brightness) با دقت کلی 91 درصد، به میزان 62/2142 کیلومترمربع برای محدوده کوهستانی سبلان استخراج گردید که از نتایج آن می توان به عنوان جایگزین ایستگاه های برف سنجی استفاده کرد.
کلید واژگان: سنجش از دور, سطح برف, شیءگرا, سنجنده های OLI و TIRS, سبلانIt is very matter to study and measure snow covers as one of the important sources of water supply. Due to the hard physical conditions of mountainous environments, there is no possibility of snow measurement. the use of remote sensing with regard to low costs, up-to-date and extensive coverage in this field can be proven to be a good way to identify in snowflake areas. the main objective of this research is to estimate the surface coverage of Sabalan mountains using satellite images of OLI and TIRS sensors and using the object-oriented classification method. The classification of satellite digital images is one of the most important methods for extracting information, which is currently done with two pixel-based and object-oriented processing methods. The base pixel method is based on the classification of numerical values of images, and the new object-oriented method, which, in addition to numerical values, uses content, Texture, and Background information also in the image classification process. Therefore, in the present study based on the precision of the object-oriented classification, the object-oriented techniques were used to extract the surface of snow cover. In this study, due to the use of high resolution spatial resolution (Landsat 8) and the new method of classification of images, the snow surface was characterized by Normalized Difference Snow Index (NDSI), Normalized Difference Vegetation Index (NDVI), Land Surface Temperature (LST), Brightness with a total accuracy of 91 percent, to 2142.62 square kilometers for the range Sabalan mountains have been extracted and the results can be used as alternatives to snowflake stations.
Keywords: Remote sensing, Snow surface, Object oriented, OLI, TIRS sensors, Sabalan -
ذخایر برفی حوضه های کوهستانی از منابع آبی مهم کشور محسوب می شوند که شناخت دقیق کمیت این منابع به لحاظ ارزش روزافزون آب شیرین و هم به دلیل بهره برداری بهینه از منابع آب ضروری است. در این پژوهش از تصاویر سطح برف MODIS (MOD 10 A2) و تغییرات سطح پوشش برف در سال 90- 1389 برای شبیه سازی رواناب حاصل از ذوب برف در حوضه آبریز سهزاب (از زیر حوضه های قسمت جنوبی سبلان) با به کارگیری مدل SRM، استفاده شد. ارزیابی مدل SRM با استفاده از دو شاخص ضریب همبستگی و تفاضل حجمی به ترتیب برابر با 81 و 3/2 درصد می باشد. شاخص ضریب همبستگی ازنظر قابل قبول بودن بستگی به کیفیت داده ها دارد و ممکن است با داشتن داده های کافی مقدار 85% هم قابل قبول نباشد ولی در حوضه ای با داده های کم و بی کیفیت مقادیر پایین تر هم قابل قبول می باشند. با توجه به کمبود داده های هواشناسی و زمینی در حوضه آبریز سهزاب، نتیجه به دست آمده برای حوضه مذکور قابل قبول می باشد. استفاده از مدل های هیدرولوژیکی و تصاویر ماهواره ای به همراه داده های زمینی قوی می توانند به عنوان ابزاری برای برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مخصوصا در حوضه هایی که ذوب برف یکی از فاکتورهای ایجاد رواناب است، مورداستفاده قرار گیرد.
کلید واژگان: برف, تصاویر MODIS, مدل SRM, حوضه سهزاب, سبلانIntrouductionSnow reserves of mountain areas considered as one of the most important water resources of country which accurately recognition of quantity of these resources are essential due to the increasing value of freshwater and optimal utilization of resources. Sabalan mountain are one of the important basins of country that the water from melting snow which has fallen in winter, provide water for agriculture and surrounding areas drinking in spring and summer. In this study for simulations runoff from snowmelt in the Sahzab catchment, (of sub-basin in the southern part of Sabalan) from mod 10a2 product and changes in snow cover of 2010-2011, using SRM model(based on degree-day method), has conducted. Results suggest during the statistical period, the greatest and lowest amounts of snow coverage are for February and may, respectively.
MethodologyThe Snowmelt Runoff Model (SRM) as the most frequently used model in model in prognosticating and simulating runoff in mountainous basins using snow covered areas as an input, was employed in current study to simulate the runoff produced from snowmelt. The S factor (snow cover area) was extracted using 8 day images of MODIS sensor (combining bands number 6 and 4), NDSI index (with the necessary thresholds) ENVI and GIS software. In order to achieve the desired objectives, ground data such as temperature , rainfall and debit were also used.
Results and discussionEvaluation of SRM model using correlation coefficient and volume subtracting indicator are 81 and 2/3 percent, respectively. R-value indicator acceptability depends on the quality of data and may not be acceptable even by having enough data of 85% value but in a catchment with inappropriate and low data, lower value also is acceptable. With respect to shortage of meteorological and terrestrial data in Sahzab catchment, the SRM results of this study showed acceptable simulations for runoff simulation that was caused by snow melting in sahzab catchment.
ConclusionUsing of hydrological models and satellite images combined with powerful ground-based data can be used as a tool for planning and management of water resources, particularly in the area where snow melting is one of the factors leading to runoff. If studies on snowcovered area, snowmelt and its effects are considered on small scale such as riverside tributaries extraction of snow cover maps for each of the catchment basins, careful planning can be done for each region which will be in line with sustainable development.
-
نشریه هیدروژیومورفولوژی، پیاپی 16 (پاییز 1397)، صص 177 -197یکی از مسائل مطرح در هیدرولوژی یک منطقه تولید رواناب و مساله سیل خیزی است. لندفرم ها با توجه به مورفومتری که دارند نقش مهمی را در ایجاد رواناب و سیل خیزی ایفا می کنند. در این پژوهش با استفاده از استخراج لندفرم ها و لایه های کاربری زمین، پوشش گیاهی، جنس سازندها، بارش و کاربری زمین اقدام به پهنه بندی سیل خیزی در دامنه های شمالی سبلان شده است تا از این طریق اثرات مورفومتری لندفرم ها در هیدرولوژی منطقه بررسی شود. برای استخراج لندفرم ها از روش شی گرا در محیط نرم افزار Ecognition استفاده شد. ترکیب این لایه با لایه های کاربری زمین، تراکم پوشش گیاهی، جنس سازندها، بارندگی و تراکم شبکه ی آبراهه با استفاده از روش منطق فازی صورت گرفت و نقشه ی پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی برای منطقه به دست آمد. نتایج کار نشان داد در بین 14 لندفرم استخراج شده برای منطقه سه لندفرم دره های کوچک کوهستانی، شانه خط الراس و دامنه ی مستقیم، بیشترین تاثیر را در سیل خیزی دارند و به ترتیب 3/67 ، 9/62 و 2/53 درصد از سطح آنها به عنوان زمین های با سیل خیزی زیاد و خیلی زیاد پهنه بندی شده است. در مقابل لندفرم های از نوع دشتی و چاله ها به صورت مناطق کم خطر از نظر سیل خیزی پهنه بندی شداند. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش می توان گفت تولید رواناب و سیل خیزی در سطح زمین به شدت تحت تاثیر مورفومتری لندفرم ها قرار دارد که در کنار سایر پارمترهای محیطی می تواند در مطالعه هیدرولوژی مناطق بسیار مفید باشد.کلید واژگان: لندفرم, مورفومتری, هیدرولوژی, Ecognition, سبلانHydrogeomorphology, Volume:4 Issue: 16, 2018, PP 177 -197IntroductionGeomorphometry is the science of quantitative land-surface analysis (Pike, 1995, 2000a; Raseman et al., 2004). It is an interdisciplinary field that has evolved from mathematics, the Earth sciences, and most recently computer sciences (Pike et al, 2008, 3). It is well to keep in mind the two overarching modes of geomorphometric analysis first distinguished by Evans (1972) as specific, addressing discrete surface features (i.e. Landforms), and general, treating the continuous land surface. The morphometry of landforms per se, with or without the use of digital data, is more correctly considered part of the quantitative geomorphology (Thorn, 1988; Scheidegger, 1991; Leopold et al., 1995; Rhoads &Thorn, 1996). The shape of terrain, i.e. landforms, influences flow of surface water, transport of sediments, and soil production, and determines climate on local and regional scales. Furthermore, natural phenomena like vegetation are directly influenced by landform patterns and their relative position across the landscape (Blaszczynski 1997; Blaschke & Strobl, 2003).
The Earth’s surface is structured into landforms as a result of the cumulative influence of geomorphic, geological, hydrological, ecological, and soil forming processes that have acted on over time. Landforms define boundary conditions for processes operative in the fields of geomorphology, hydrology, ecology, pedology and others (Dikau, 1989; Dikau et al., 1995; Pike, 1995, 2000a; Dehn et al., 2001). In this study, using MRS algorithms and Ecognition software, landforms in the northern slopes of Mount Sabalan have been extracted and the effects of Landform morphometry on its hydrology have been investigatedMethodologyThe semi-automated methods refer to the automatic procedures of extracting a landform based-process. This is mainly relying on unsupervised isodata classification, pixel-based classification (supervised /subpixel classifier based on training material), the analysis of digital elevation models (DEM), algorithms, hydrological modelling, and object oriented analysis (Nabil and Moawad, 2014:42).
In this study object-oriented methods and Ecognition software were used for the classification and the extraction of landforms. The object-oriented classification was used as an alternative to traditional pixel-based classifications, to cluster grid cells into homogeneous objects, which can be classified as geomorphological features (Seijmonsbergen, 2012). In addition, the DEM and its derivation (Slope, Profile and plan curvatures, maximum and minimum curvatures), were used in order to extract landforms. Then, using fuzzy logic method, the landform, land use, NDVI index , precipitation, density of river, and lithology layers were Overlaid and the potential flooding area was obtained.Results and DiscussionIn the object-oriented method, determining the scale parameter is a very important factor in the separation of different objects in an image. Scale parameter is a crucial threshold that determines the maximum allowed heterogeneity for segmentation and has a direct influence on the size of the objects to be obtained. The scale parameter, after a trial and error process, is recognized to be within a particular range (Gerçek, 2010:115). A novel method that was introduced by Dragut et al. (2010) and the ‘Estimation of Scale Parameter (ESP) that built on the idea of ‘Local Variance’ (LV) were employed to obtain the optimum scale out of a range of scales. By interpreting thresholds and prominent peaks in the ROC-LV graph, characteristic scales relative to data properties at the scene level could be found. This curve in 100 scale level was produced for the study area by using the ESP software and with respect to curve, the scale of 25 was selected for the segmentation. After segmentation, using the morphometric differences between the landforms, the landforms were extracted. After this stage, the landforms along with three layers of NDVI index, land use, and lithology was fuzzy. Finally, using gamma 0.8, they were combined and the zoning map of the potential flooding was estimated. Flood zoning map was classified into 5 classes and the percentage of each zone risk was calculated in each landform.ConclusionIn this research, using an object-oriented model, landforms were extracted as plain, peak, pit, ridge, channel, nose, shoulder slope, hollow shoulder, spur, planar slope, hollow, spur foot slope, and hollow foot. An assessment of the effect of landforms on the hydrology of the area revealed that three landforms of hollow, shoulder and planar slope which were respectively 67.3%, 62.9%, and 53.2% had the greatest impact on flooding and their area were zoned as high and very high flooding. On the other hand, plain and pit landforms were zoned in the form of low and very low flooding areas.Keywords: Landforms, Hydrology, Morphometry, Ecognition, sabalan -
طبقه بندی لندفرم در حقیقت یک موضوع پژوهشی اصلی در ژئومورفومتری و علومی است که تجزیه و تحلیل کمی از سطح زمین دارند. لندفرم ها کنترل کننده شرایط آستانه برای فراینده های ژئومورفولوژیک فعلی و دیگر فرایندهایی مثل میکروکلیما، اکولوژی و هیدرولوژی سطحی و غیره است. از این رو شناسایی دقیق آنها میتواند کمک زیادی در زمینه مدیریت و برنامه ریزی محیطی باشد. در این پژوهش با استفاده از روش شی گرا و سه لایه انحنای پلان، انحنای میانگین و انحنای پروفایل، لندفرم های یخچالی(سیرک ها) دامنه های شمالی سبلان مورد شناسایی قرار گرفته است. لایه مدل رقومی ارتفاعی زمین با قابلیت تفکیک زمینی 10 متر(تهیه شده از نقشه توپوگرافی 1:250000) به عنوان لایه پایه به منظور تهیه لایه های انحنا استفاده شد. برای تعیین مقیاس مناسب جهت قطعه بندی لایه ها از نرم افزار ESP و همچنین از ابزار الحاقی آن در نسخه 8 نرم افزار ecognition استفاده شد با توجه به نتایج بدست آمده مقیاس 44 برای قطعه بندی لابه ها انتخاب شد. در ادامه کار با در نظر گرفتن مدل مفهومی پژوهش و اجرای آن در نرم افزار ecognition سیرک های یخچالی منطقه به همراه لایه خط الراس ها شناسایی و استخراج شدند. مقایسه نتایج بدست آمده با بازدیدهای میدانی انجام شده و تصاویر ماهوار های منطقه نشان می دهد که روش فوق توانسته تا درجه زیادی اهداف مورد نظر در پژوهش را برآورد سازد.کلید واژگان: لندفرم های یخچالی, سیرک, روش شی گرا, دامنه های شمالی, سبلانIntroduction Semi-automated extraction of selected landform types from land-surface models such as digital elevation models (DEMs), curvatures, and slope gradients is of particular interest in geomorphology, hydrology and related fields(Eisank et al,2010:1). Geomorphometry is the science of quantitative land-surface analysis (Pike, 1995, 2000a; Rasemann et al., 2004). The morphometry of landforms perse, by or without the use of digital data, is more correctly considered part of quantitative geomorphology (Thorn, 1988; Scheidegger, 1991 Leopold et al., 1995; Rhoads and Thorn, 1996).
Evans (1972) was the first person that divided Geomorphometry in two branches the general and special Geomorphometry, in special Geomorphometry More is be discussed landforms and geomorphic processes such as glaciers and runoff in geomorphometry terrain segmentation is an approach for structuring terrain data such as digital elevation model(DEM) via derived land-surface into spatially discrete plan-view areas known as terrain units(strobl,2008).The shape of terrain, i.e. landforms, influence the flow of surface water, transport of sediments, soil production, and determines climate on local and regional scales, furthermore, natural phenomena like vegetation are directly influenced by landform patterns and their relative position across the landscape Landforms although have different meaning to different disciplines, they reveal common physiological and morphological characteristics of terrain which may guide through understanding past and present processes acting on terrain and provide necessary information to related disciplines about land characteristics and potentials(Gerçek, 2010:9). In this study, using MRS algorithms and Ecognition software have been studied glacial landforms the northern slopes of Sabalan.
Methodology In this study, the DEM and derivative of its, have been used in order to extract glacial landforms. To prepare the digital elevation model layer have been used of topographic maps with 1: 25000 scale. Profile curvature, plan curvature and mean curvature are three important layers used in this study.The semi-automated methods refer to the automatic procedures of extracting landform based-process. This is mainly relying on unsupervised isodata classification, pixel-based clasification (supervised /subpixel classifier based on training material), analysis of digital elevation models (DEM), algorithms, hydrological modelling and object oriented analysis (Nabil and Moawad, 2014:42). In this study object-oriented methods and Ecognition software is used for classification and extraction of landforms.
Results and discussion In this study, we are looking for are extracted cirques the northern slopes of Sabalan. This area because of the high altitude receives high humidity this precipitation is mainly in the form of snow and is appropriate for the formation of glacier and for cirques. A cirque is one of the most prominent forms of glacial erosion (Embleton and Hamann, 1988). According to Evans (2004: 154) cirques are hollows formed at glacial sources in mountains and partly enclosed by steep, arcuate slopes (headwalls). In general cirques exhibit concave shape in both plan and profile direction, with a size ranging from hundreds of metres to a few kilometers (Glasser and Bennett, 2004). They are typically composed of a cirque crest, a steep headwall, and a gentler cirque floor often filled by a cirque lake. For extraction of circus having profile curvature, plan curvature and mean curvature layers is necessary. With respect to this aforementioned layers were obtained in the SAGA software.
Scale parameter is a crucial threshold that determines the maximum allowed heterogeneity for segmentation, which has a direct influence on the size of the objects to be obtained. Scale parameter is recognized after a trial and error process (Gerçek, 2010:115). In this study ultimately scale of 36 was selected for the segmentation.
Extracting ridge line position is very important in determining and identifying the the cirque. According to the morphometry of this landforms for classification the ridge were used convex shapes in layers.
In general, the convex shape of the ridge is determined by the positive values in mean and plan curvature. The Ecognition software and MRS algorithm was used for the execution of the model and Segmentation of the layers. Ridge layer was obtained by defining morphometriy characteristics of the ridge and comparing the results with field data. Finally, according to the semantic model of research, the relevant rules defined in Ecognition software and was extracted circus position.
Conclusion In this study glacial landforms (circus) were extracted with semi-automatic approach and by using object-oriented approach in northern slopes of Sabalan. The Result of research were presented in the form of a map which shows the location circuses.Keywords: Circuses, glacial landforms, object, oriented, Ecognition -
ارزیابی فعالیت های تکتونیکی، در زمره موضوعات مورد علاقه محققین علوم زمین، به ویژه دانش ژئومورفولوژی تکتونیک است. در این راستا، روش های متفاوتی توسط پژوهشگران مختلف، به کار رفته است. این روش ها، همواره رو به توسعه بوده و طیف وسیعی از روش های ژئومورفومتری، تا روش های مبتنی بر استفاده از داده های دورسنجی و مدل رقومی ارتفاع را دربرمی گیرند. در این پژوهش، از روش های دورسنجی، مدل رقومی ارتفاع وشاخص های ژئومورفیک درقالب الحاقیه TecDem[1] بر پایه نرم افزار متلب[2] جهت ارزیابی فعالیتهای زمین ساختی حوضه های جنوب غرب ارتفاعات سبلان استفاده شده است. برای تعیین محدوده حوضه های آبریز، از الحاقیه ArcHydro برپایه مدل رقومی ارتفاع، بهره برده شده است. مولفه های فرورفتگی(Ѳ)، چولگی، شیب، نقشه همپایه[3]، نیمرخ های توزیع شیب و رگرسیون لگاریتمی آبراهه ها با استفاده از مدل رقومی ارتفاع، استخراج و با استفاده از مدل نیروی جریان[4]، میزان بالاآمدگی تکتونیکی حوضه ها محاسبه گردید. با به کارگیری مولفه های مورفومتری حاصل از مدل رقومی ارتفاع و شاخص های ژئومورفیک تقارن توپوگرافی عرضی حوضه،گرادیان طولی رودخانه و انتگرال هیپسومتری در قالب الگوی TecDem، فعالیت های زمین ساختی منطقه ارزیابی گردید. نتایج حاصل از بررسی مولفه های استخراج شده نظیر توزیع شیب و رگرسیون لگاریتمی آبراهه ها، مقادیر چولگی، انتگرال هیپسومتری، نقشه همپایه، نقاط عطف و تغییرشیب و نرخ بالاآمدگی، بیانگر وجود تکتونیک فعال درحوضه های مورد مطالعه است. به نحوی که نرخ بالاآمدگی تکتونیکی منطقه 33/. تا 51/. میلیمتر در سال بوده و پایین بودن مقادیر شاخص های فرو رفتگی(24/.تا45/.) و بالابودن مقادیر شاخص حداکثر شیب (6/80 تا2/132درصد) دلالت بر وجود فعالیت های بالای تکتونیکی منطقه است. برهمین اساس، نتایج حاصل از بررسی های میدانی و شواهد مورفوتکتونیکی نظیر وجود دره های خطی و پرتگاه خط گسلی معکوس در حوضه تاجیار و آغمیون، پشته های مسدود کننده در امتداد آبراهه های آغمیون و تاجیار، جابه جایی راس مخروط افکنه ها وآبراهه های منطقه ناشی از فعالیت گسل دامنه جنوب غرب سبلان، وجود تکتونیک فعال و کارایی مناسب الگوی TecDem را در ارزیابی فعالیت زمین ساختی منطقه مورد مطالعه به اثبات می رساند.
[1] A MATLAB Based Tool box from Digital Elevation Model for Tectonic Geomorphology
[2] MATLAB
[3] Iso base Map
[4] Stream Power Modelکلید واژگان: مورفوتکتونیک, مدل رقومی ارتفاع, شاخص های ژئومورفیک, TecDem, سبلانAssessment of watershed tectonic activities is interesting for earth science researchers, especially tectonic geomorphology. In this regard, different methods have been used by researchers. These methods have been constantly developing and they consist a range of Geomorphometric methods, remote sensing, Digital Elevation Models (DEM) and other advanced techniques. In this study the remote sensing methods, Digital Elevation Model and geomorphic indicators (in the form of TecDem) were used to evaluate tectonic activity in southwest side of Sabalan Mountain. To determine the boundary of drainage basins Arc Hydro Model was used. The indices of concavity (Ѳ), slope (S), Iso Base Map and the profile of distribution slope with regression of log Networks were extracted from Digital Elevation Model and then the tectonics uplift rate of basins was calculated by using Stream Power Model. By using morphometric parameters and geomorphic indicators such as Transverse topographic symmetry factor (T), Stream Length-gradient index (SL) and Hypsometric integral (HI) in TecDem Model; Tectonic activities were evaluated in the studied basins. The results of the extracted components (i. e. distribution logarithmic regression of networks and slope, skewness values, Hypsometric integral, Iso Base Map, knick points and steepness and uplift rates proved dominance of active tectonic in the studied basins. So that the uplift tectonic rate is 0.33 to 0.51 mm/yr. Also, low indices of concavity (0.24 to 0.45) and high values of maximum gradient (80.6 to 132.2 percent) confirm the existence of high tectonic activity in study area. Accordingly, the results of surveys and morphotectonic evidences such as linear valleys, reverse fault scarps in Tajyar and Aghmiyun basins, the Shutter and liner rides along the Aghmiyun and Tajyar networks, replacement of Fan apex and diversion of networks caused by fault activity in southwest of Sabalan; prove the presence of active tectonics and good efficacy of TecDEM Model in evaluation of Tectonic Activities in study area.Keywords: Morphotectonics, Digital Elevation Models, Geomorphic Indicators, Sabalan, TecDem Model -
وضعیت خطوط هم ارتفاع در نقش ه های توپوگرافی بیان کننده بسیاری از مسائل ژئومورفولوژیک، از جمله فرایندهای موثر بر لندفرمهای موجود در طبیعت هستند. تغییر انحنای نیمرخ عرضی دره های نواحی کوهستانی، از قله به پای کوه،هم منعکس کننده ویژگی های ژئومورفولوژیک حوضه ها و هم بیان کننده رخدادهای تکتونیک و وقوع تغییرات آب و هوایی در منطقه هستند. این تغییرات در امتداد دره ها با توجه به وضعیت پهنای کف دره به ارتفاع دو طرف آن و یا ضریب خمیدگی منحنی میزان قابل ردیابی است. از طریق بررسی این انحناها در ارتفاعات مختلف، می توان تحول دره ها را تعیین و در مورد نحوه فعالیت فرایندهای مختلف کاوشی و انباشتی در سر تا سر دره، اظهار نظر نمود. در این مقاله، سعی شد از طریق رو شهای کلاسیک و تحلیل های ریاضی، کلیه زیرحوضه ها و در ه های اصلی اطراف سبلان بررسی شود و با استفاده از ضریب خمیدگی خطوط منحنی میزان اصلی، با فواصل ارتفاعی 200 متری، و در صورت نیاز با فاصله های کمتر (50 متر)، به شناسایی قسمتی از کوهستان پرداخته شود، که نشا ن دهنده محل تمرکز فرایندهای ژئومورفولوژیی در طی زمان بوده است. به همین منظور، برای 21 زیرحوضه اصلی سبلان، جداول و روابطی تهیه شده است، که نشان دهنده نحوه آرایش نیمرخ عرضی دره در ارتفاعات مختلف در ارتباط با فرایندهاست. بررسی های انجا م شده در سبلان بیانگر این است که ارتفاع 2800 متری محل تغییر فرایندهای ژئومورفولوژیک در گذر زمان بوده است.
کلید واژگان: ضریب خمیدگی, منحنی میزان, دره, فرایند, سبلانGeographical Research, Volume:30 Issue: 3, 2015, PP 121 -138Condition of contour lines in topographic maps, explains more geomorphologic issues such as effective processes in the land forms found in nature. Change in the curvature of the transverse profile of a valley in mountainous areas, the peak of the mountain range, also reflect the geomorphologic features and expresses the tectonic events and climate changes occurring in the region. These changes are traceable along the valleys, according to the width of the valley floor to the height of its sides or curvature coefficient of rate curve. through examining this curvature at different heights, we can determine changes in the valleys and express on how to operate the various processes of exploration and cumulative throughout the valley.In this article Tried that, through classical methods and mathematical analysis, all major subbasins and valleys around Sabalan be examined. Using main rate curved lines flection coefficient, with the height distance of 200 meters, and if necessary with shorter distance (50 meters), addressed to identify the part of mountain, that had been Indicate the location's focus of geomorphological processes over time. To this end, For the 21 major basins of Sabalan, prepared some table and relationship, which represent the way of arrangement of the transverse valley profiles at different altitudes is associated with processes. Studies in sabalan, suggest that in the height of 2800 meters has been the place of changes in geomorphological processes, over time.
Keywords: Coefficient of Curvature, Contour, Levels, Valleys, Process, Sabalan -
مردم نواحی روستایی درگذاران زندگی خود بطور مستقیم و غیر مستقیم وابسته به طبیعت هستند،محدودیت منابع طبیعی،رشدروزافزون جمعیت و ضرورت ایجاد اشتغال پایداربرای جمعیت روستایی با تاکید بر حفظ و پایداری محیط زیست،والگوهای زیستی (عشایری روستایی شهری)،توجه به مقوله امنیت غذایی درحال حاضرازاهمیت زیادی برخوردارمی باشد.بنابراین، برنامه ریزی درتمام ابعاد بویژه زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و فیزیکی کالبدی بگونه ای که توسعه همه جانبه و پایدار را بدنبال داشته باشد، مطرح می گردد.کوهستانی بودن شهرستان مشگین شهر و دارا بودن سه الگوی زیست (عشایری روستایی شهری) با نگرش مردم شناسی، وجودزمستان های سردو تابستانهای معتدل و مرطوب با ضریب آسایش بالا بویژه در هشت ماه از سال،شرایط ژیومرفولوژیکی و طبیعی کوه سبلان از بعد کوهنوردی وژیوپارکی،وجود ییلاقات و مراتع سرسبز و پارک های جنگلی و رودهای پر آب از جمله خیاو چای،مشگین چای،قره سو،وجود اراضی باغی و مزارع جهت توسعه اگروتوریسم،شرایط را برای برنامه ریزی گردشگری بویژه طبیعت گردی که برای عصر پست مدرنیسم مطرح می شود،ضروری ساخته است.
کلید واژگان: توریسم, اکوتوریسم, توسعه, توسعه پایدار, توسعه روستایی, مشگین شهر, سبلانTerritory, Volume:5 Issue: 19, 2008, PP 11 -23Rural area's Residents Are Dependent On Environment Directly or Indirectly toLive. Grown in The Field or Garden, Products Obtained From Domesticated Animals,Animal Increasing Population, the Requirement to Provide Stable Employment forExtra Population Taking into Account the Maintenance and Stability of Environment,Maintenance and Revival of Environmental PatternsTribal, Rural, Urban, and FoodSecurity are Now very Important. Therefore, it Requires Programming in allDimensions Especially Environmental, Economic, Social, Cultural, And Physical-Bodily Aspects so that it Leads to Comprehensive and Stable Development.Meshkinshahr Being Mountainous Area, Having Three Environmental Patterns Tribal,Rural, Urban with Anthropolgical Point of View, Moderate Andcold winter andsummer Humid Climate With High Comfort Level Especially in Eight Monthes ofYear, Geomorfologic and Natural Condition of Saban Mountain from Mountainingand Geoparking Point of View, Green Countries and Meadows and Forest Parks,Rivers Filled with Water Such as Khiavchay, Meshkinchay, Ghareh Soo, AgriculturalFields and Gardens to Develop Ecotourism Require Condition to ProgramEspeciallyNatural Tourism Which Is Suggested For Post-modernismEra.
Keywords: Tourism, Ecotourism, development, Stable development, RuralDevelopment, Meshkinshahr, Sabalan -
آگاهی از محیط و چگونگی امکانات بالقوه و بالفعل هر پهنه برای تفسیر و تحلیل وضع موجود، ما را در ترسیم خطوط برنامه ریزی برای آینده یاری خواهد داد. شناخت بهتر آب و هوای عرصه های کوهستانی و بویژه دشتهای مجاور آنها و تاثیر پهنه های کوهستانی بر مناطق مجاور می تواند در فرآیند برنامه ریزی مناطق کوهستانی، کوهپایه ای و دشتی و رسیدن به اهداف محیطی بسیار با اهمیت تلقی گردد. بر این اساس منطقه مورد مطالعه قسمتی از استانهای اردبیل و آذربایجان شرقی در شمال غربی ایران، در بین 45 درجه و 66 دقیقه تا 48 درجه و 51 دقیقه طول شرقی و 39درجه و 65 دقیقه و 37 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی واقع شده است. دشت اردبیل قسمتی از منطقه فوق بوده که حدود 45000 هکتار وسعت دارد. نقش کوه سبلان درپیدایش میکرو کلیماها و هیدرولوژی دشت اردبیل قابل توجه است.به منظور تعیین اثرات میکروکلیمایی کوه سبلان بر منطقه مورد نظر، نقشه های عناصر آب و هوایی ناحیه تهیه و سپس تحلیل کلی آنها با تاکید بر توپوگرافی سبلان و منطقه، مورد تاکید قرار گرفته است. با توجه به روش های کوپن، آمبرژه و حتی دومارتن، آب و هوای اردبیل نیمه خشک سرد است. بلندی های سبلان عامل بازدارنده توده های هوا و بستری مناسب برای صعود می باشد، اما مهمترین تاثیرسبلان در کاهش دمای دشت اردبیل است، که دیگر عناصر را تحت کنترل قرار می دهد.. اختلاف فشار بین دشت اردبیل و دامنه های سبلان در بهمن ماه سبب ایجاد باد غالب جنوب غربی شده و در فصل بهار گرم شدن دامنه ها، باعث ایجاد صعود همرفتی و ایجاد بارش می گردد. باتوجه به استقرار شرقی-غربی کوه سبلان، دامنه های شمالی آن سردتر از دامنه های جنوبی نیست و علت آن ارتفاع کمتر پهنه های شمالی است.
کلید واژگان: سبلان, اردبیل, آب و هواهای محلی -
وقوع گسیختگی هادردامنه های منطقه که به اشکال گوناگون و توسط عوامل مختلف صورت می گیرد، علاوه بر وارد آوردن صدمات جانی و خسارات مالی مستقیم، موجب افزایش میزان رسوبات وارده به رواناب های سطحی می گردد. با این استدلال که این گسیختگی ها به طورمستقیم و یا غیر مستقیم با ویژگی های مورفولوژیکی حوضه ها در ارتباط هستند، در مقاله ی حاضر میزان رسوبات حاصل از گسیختگی دامنه ها در رابطه با این ویژگی ها، با استفاده از روش های تجربی و با دخیل دادن پارامترهای مختلف، نظیر وسعت حوضه ها و انحنای دامنه ها، محاسبه و تحلیل شده اند و با استفاده از نتایج حاصل، بخش های حساس نسبت به گسیختگی که مواد دامنه ای بیشتری را در اختیار آب های جاری قرار می دهند، ممیزی گردیده اند. نتایج حاصل از تحلیل های صورت گرفته نشان می دهد که بخش های مختلف منطقه از نظر استعداد گسیختگی یکسان نبوده، بلکه از این نظر بخش های مرکزی و جنوب شرقی منطقه، کاملا متفاوت از یکدیگرند. بخش های متعارض منطقه و دامنه های متشکل از آبرفت های قدیمی تحکیم نیافته و با حساسیت زیاد نسبت به فرسایش آبی، از بخش های مستعد به گسیختگی محسوب می شوند و سالانه مقدار متنابهی از مواد دامنه ای وخاک از سطوح شیب دار منطقه را در اختیار آب های سطحی قرار می دهند.
کلید واژگان: فرسایش, گسیختگی دامنه ای, فرایندهای دامنه ای, رسوب زایی در حوضه ها, مورفومتری حوضه ها, سبلانSlope rupture in the area of study that is caused in different forms and appeared on various slopes mainly due to different factors, in addition to resulting in direct death tolls and financial losses, increases the amount of sediments entering rivers. Taking this concept that such ruptures directly or indirectly are coincided with geomorphic characteristics of the basins, in this article, we have analysed the amounts of sediments resulting from slope ruptures in relation to these specifications, using experimental approaches and taking into consideration various parameters such as the area of basins, the curvature of slopes, have been calculated. Applying the results, we have specified those sections that are more susceptible to the slope failures and providing more slope materials to the rivers. The results of the analyses being carried out indicate that different sections of the area have different potentials of failure, and the southern and south eastern areas are completely different from each other. The different sections and the slopes composed of old unconsolidated alluviums and show higher rates of susceptibility to water erosion, and they provide each year considerable amounts of sediments into the rivers.
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.