به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "پیچان رود" در نشریات گروه "جغرافیا"

تکرار جستجوی کلیدواژه «پیچان رود» در نشریات گروه «علوم انسانی»
  • مریم احمدزاده، هیوا علمی زاده*، علی دادالهی سهراب

    منطقه موردمطالعه بخش پیچان رودی رودخانه زهره است که در دلتای ساحلی هندیجان به خلیج فارس می ریزد. این رودخانه در معرض تغییر و تحول است و این تغییرات به صورت فرسایش یا رسوب گذاری در بستر، تغییر و جابه جایی پیچان رود ها و تغییر فرم رودخانه نمودار می شوند. هدف اصلی بررسی تغییرات هندسی رودخانه زهره در محدوده پیچان رودی در یک دوره زمانی 60 ساله از طریق تصاویر ماهواره ای و پیش بینی این تغییرات، در درازمدت بوده است. در این پژوهش با استفاده از نرم افزار GIS، عکس های هوایی سال 1334، نقشه های توپوگرافی 50000/1 و تصاویر ماهواره ای Landsat سنجنده TM و +ETM خصوصیات مورفولوژیکی رودخانه مورد بررسی قرارگرفته است. تصاویر ماهواره ای و نقشه ها در نرم افزار Global Mapper ژیورفرنس شدند، سپس، در نرم افزار ENVI پیش پردازش و پردازش بر روی تصاویر ماهواره ای اعمال شد. برای مطالعه دقیق تر رودخانه به 8 بازه تقسیم گردید. در نهایت پهنه های هر بازه با یکدیگر مقایسه شده و راستای حرکت رودخانه زهره مشخص شد. جهت پیش بینی تغییرات مسیر رودخانه زهره از روش برازش دوایر مماس بر قوس پیچ های رودخانه استفاده شده و تغییرات به وجود آمده با توجه به شکل و الگوی رودخانه مورد مقایسه قرار گرفت، سپس مسیر رودخانه در سال 2030 پیش بینی شد. نتایج نشان داده که از سال 1955 تاکنون 10 مورد قطع شدگی کانال رودخانه رخ داده و طول رودخانه 3653 متر کوتاه تر شده است؛ همچنین بازه های پیچان رودی بیشترین تهدید را دارند و اگر تغییرات کاربری ها و مناطق حساس رودخانه به فرسایش به خصوص در راس پیچ ها و مناطق با تغییرپذیری بالا کنترل نشود، مساحت زیادی از اراضی کشاورزی، تاسیسات انسانی و جاده ها در معرض تهدید و تخریب جدی قرار می گیرند.

    کلید واژگان: رودخانه زهره, مورفولوژی, پیچان رود, GIS, قطع شدگی
    Maryam Ahmadzadeh, Heeva Elmizadeh *, Ali Dadolahi Sohrab

    Geomorphology of the river, a term used to check the river system. Zohreh river is one of the rivers in Khuzestan that consisted from 2 arm Fahlian and Kheyrabad it flow to Persian gulf at the end of Hendijan flat. To accomplish this study topographic maps, remote sensing data, including: Landsat satellite images, Landsat TM and ETM + collected from the Geological Survey of America (Earth Explorer), aerial photographs taken in 1334 of National Geography Organization is used. Next, aerial photos of 1334 as the base image and satellite image of Landsat 8 (2015) were selected as the data terminal. The future direction of the river in 2030 (1409) is plotted and compared with other periods. In this interval is 2 Meander complained. The findings suggest that during the period under review trends in three periods studied are quite different in the river, so in terms of reducing the length, intervals 7, experiences the lowest decline while interval 2 experience biggest decline in three visits. In terms of increasing the length, intervals 7, experiences the lowest increase and intervals 8, had the largest increase. The findings indicate that during the three periods under review, the river changes in the periods studied are quite different. The results show that in 1955 10 cases of amputation has occurred in the river channel and along the river has become 3,653 km shorter. Even though at intervals of 1 to 5 we except villages along the way, there is no human factor; But in the interval of 6 industries are seen. Interval 7 in the northern part of the land is under irrigated agriculture. But in the southern part are bare. In the interval of 8, lands under the tide, and asphalt and dirt roads are important feature.

    Keywords: Zoherh river, morphology, meander, GIS, Cut off
  • معصومه رجبی*، شهرام روستایی، بهاره اکبری

    رودخانه ها از سرچشمه تا حوضه های انتهایی بسترهای متفاوتی را تجربه می کنند که بالتبع در هر کدام از این شرایط و مناطق، رفتاری کاملا متفاوت را به نمایش می گذارند و در نتیجه الگوهای متفاوتی را به خود می گیرند. محدوده مورد بررسی این پژوهش، بخشی از رودخانه آجی چای در محدوده ی بخشایش تا خواجه به طول تقریبی 50 کیلومتر است. در مسیر رودخانه ی آجی چای نیز مانند همه رودخانه ها بدون برنامه ریزی و در نظر گرفتن پیامدهای ناشی از تغییر مسیر رودخانه در حریم آن کاربری های زیادی از جمله ساخت و سازها، انواع کشت و غیره صورت می گیرد که در پی تغییر بستر رودخانه تحت تاثیر عوامل مختلف پیامدهای سنگین و زیانباری به بار می آورد هدف این تحقیق بررسی کمی خصوصیات و الگوی پیچان های مسیر مورد مطالعه می باشد، جهت رسیدن به این هدف و تعیین الگوی رودخانه از شاخص های مورفومتری ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی به عنوان روش مورد بررسی و نقشه های توپوگرافی با مقیاس 50000/1 خواجه و بخشایش و نقشه ی زمین شناسی به مقیاس 100000/1 خواجه و تصاویر ماهواره ای لندست 8 و نرم افزار Arc GIS ، به عنوان مواد و ابزار تحقیق استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میانگین کل زاویه ی مرکزی در سه بازه 1/126 درجه می باشد که طبق نظریه ی کورنایس در رده 158- 85 قرار می گیرد که شمای رودخانه در این رده پیچان رود توسعه یافته می باشد. میانگین ضریب خمیدگی در سه بازه ی مورد بررسی نیز 25/1 می باشد که بر اساس جدول لئوپولد و ولمن در رده 2- 25/1 قرار می گیرد که این رده از لحاظ ضریب خمیدگی الگوی پیچان رودی به خود می گیرد، بنابراین با توجه به اینکه رودخانه مورد بررسی در مسیر دارای شیب تقریبا یکنواخت و هموار قرار گرفته است عامل توپوگرافی به ویژه شیب، عامل اصلی گسترش الگوی پیچان رودی می باشد.

    کلید واژگان: پیچان رود, مورفومتری, شاخص زاویه ی مرکزی, شاخص ضریب خمیدگی, رودخانه آجی چای
    Masoumeh Rajabi *, Shahram Roostaei, Bahareh Akbari
    Introduction

    River morphology is the science of knowing the river system regarding general shape and form, dimensions and hydraulic geometry, direction and longitudinal profile of the bed, and the process and quality of its changes. The river plan is divided into three classes of direct, braided (multi-branch) and meandering river in terms of the morphological structure of the river, among which the meandering pattern has attracted the most attention due to its abundance in nature. In order to describe the pattern of the meandering streams, a number of geometric parameters related to the river plan have been defined. By analyzing the frequency and magnitude of these characteristics along the river and at different times, the river changes in the temporal and spatial dimension can be examined. These parameters Such as the length of the pontoon, the width of the pontoon, the width of the river and the length of the river. The purpose of this study is to examine the characteristics and patterns of the Aji Chai River. These parameters are such as the length of meander, the width of meander, river width, and the length of the river. The purpose of this study is to examine the characteristics and pattern of the Aji Chai Rivers’ meanders.

    Methodology

    The study area was part of Aji-Chay River (Bakhshayesh​​ to Khajeh) with an approximate length of 50 km, located in the northeast of Tabriz. The following materials are used in this study:1) Topographic map of 1:50000 and 1:250000 scales were used to examine the morphology of the study area,2)Geological maps of 1:250000 and 1:100000 scales for the analysis of geological and tectonic characteristics of the study area and 3)Using Landsat-8 and Google Earth satellite images and the ArcGIS, Excel, Autocad softwares.The study area was divided into three reaches. Some circles fitted to the meanders in the AutoCAD environment and the geometric characteristics such as wavelength, arc length, and radius of curvature of the circle, which is tangent to the river path, were measured to calculate the curvature coefficient (S = c / v) and the central angle (c/Rπ = ϴ 180). Then specification of each of the circles of the same samples was obtained and then in the EXCEL software, a plot of the samples was drawn.

    Results

    Due to the long-range of the study area, the intended path was divided into three reaches. In terms of the central angle index in the first reach, the most frequent central angle was 62.5%, which is related to developed meander pattern. In the second reach, the highest frequency of central angle with 56% was related to the developed meandered pattern. In the third reach also the most frequent central angle was related to the developed meander pattern with a frequency of 57.5%. By comparing the three studied reaches in terms of the central angle index in general, it is concluded that all three reaches have a meandering pattern, in particular, a developed one, so that the average of all three reaches (the first reach 110.2, the second 118.2, and the third 123.1, respectively) are in the developed meandering pattern  category (85-158). In each of three reaches, the most frequent central angle belongs to the developed meandering pattern. The average curvature coefficient of the reaches, calculated by dividing the sum of frequencies in each reach by the total number of samples of each reach, is as follows: in the first reach, the average curvature coefficient was 1.18 which is in the range of 1-06 – 1.25 showing a sinusoidal pattern. In the second reach, the average curvature coefficient is 1.30, which is in 1.25-2 range, also has a meandering pattern. In the third reach, the average is 1.26, which is the same as the second average in the range 1.25-2 and the pattern is meandering. In general, the pattern of flow in the first reach was sinusoidal and with the increase of arches in the second reach, it changed to the meandering pattern. In the third reach, although, there was a minor reduction trend was, it retained the meandering pattern.

    Discussion and conclusion

    Based on the results from the morphometric indices, including the central angle and curvature coefficient in the studied area, the total mean of the central angle in the three reaches is 126.1 degrees, which is in the range of 85-158, showing the developed meandering pattern in the river morphology.The mean curvature coefficient in the three studied reaches is 1.25, which is in range 1.25-2, takes the meandering pattern in terms of curvature coefficient, so the studied river has a meandering to developed meandering patterns.The findings of the study indicate that the study area has a nearly uniform and smooth slope, and considering the fact that the existence of a gradient is a significant factor affecting the development of the developed arcs and meander formation, as a result, in determining the river pattern and morphology of the study area, the topography factor had the first priority.
    Due to the fact that erodible formations cover most of the area, the factor of lateral erosion in low-slope areas has been effective in the warping of the river path due to the presence of loose and erodible sediments.

    Keywords: Meandering, Morphometry, Central angle index, Curvature coefficient index, Aji-chay river
  • ابوذر نیکنام *، احمد نوحه گر، عاطفه جعفرپور، محمدتقی آوند
    در این تحقیق با استفاده از یک مدل عددی به بررسی سیلاب های رودخانه با دوره ی بازگشت مختلف 10 و 50 ساله پرداخته شده است. محدوده ی مورد مطالعه بازه ای از رودخانه ی کر می باشد. در این بررسی پس از نقشه برداری دقیق، نقشه ی توپوگرافی با مقیاس مناسب از محدوده ی مورد مطالعه به دست آمد و سپس هندسه مدل و شبکه ی محاسباتی با ابعاد مختلف تهیه و در نهایت بر اساس مشخصات اندازه گیری شده جریان و رسوب رودخانه، مدل هیدرودینامیک دو بعدی متوسط عمق، اجرا و تغییرات عمق جریان در دوره ی بازگشت های مختلف استخراج گردید. بررسی دبی هایی با دوره ی بازگشت مختلف نشان می دهد که، در محدوده های پیچان رودی بازه ی مورد مطالعه ی نیروی گریز از مرکز بر جریان اثر نموده و باعث ایجاد شیب عرضی در سطح آب می گردد که در نتیجه شیب عرضی سطح آب در قوس خارجی بالا رفته و در قوس داخلی کاهش می‏یابد، این پدیده باعث ایجاد گرادیان فشار جانبی در داخل مقطع خواهد شد، در نتیجه در اثر عدم تعادل موضعی بین نیروی گریز از مرکز و گرادیان فشار جانبی، جریان ثانویه در داخل مقطع عرضی شکل می‏گیرد. در هنگام بروز سیلاب در رودخانه، (دوره ی بازگشت 50 ساله) سطح آب از مقطع اصلی رودخانه فراتر رفته و وارد دشت های سیلابی اطراف آن می شود. در این شرایط، به دلیل تفاوت بین زبری سیلاب دشت و کانال اصلی، سرعت جریان بر روی سیلاب دشت بسیار کمتر از سرعت در کانال اصلی بوده و لذا این اختلاف سرعت نیز باعث ایجاد لایه های برشی در محل اتصال جریان کانال اصلی و سیلاب دشت در ورودی بازه شده و آشفتگی های نسبتا بزرگی را ایجاد می کند. با مقایسه ی سرعت جریان آب در مقاطع مختلف بازه ی مورد مطالعه مشاهده می شود که بیشترین سرعت آب مربوط به مقاطع پیچان رود اول است، که در دوره ی بازگشت 10 ساله حدود m/s7/2 و در دوره ی بازگشت 50 ساله به m/s 3 رسیده است.
    کلید واژگان: جریان سیلابی, مدل CCHE2D, پیچان رود, سرعت جریان
    Abouzar Niknam*, Ahmad Nohegar, Atefeh Jafarpoor, Mohammad Taghi Avand
    Introduction
    Rivers are considered as one of the main sources of water and energy supply for humans, due to their special effects on human life and the formation of different civilizations. Therefore, their behavior should be considered. Flood flow is very complicated in natural rivers, especially in Meanderi Rivers. Therefore, the present research uses a numerical model to evaluate river floods characterized as different return periods of 10 and 50 years. The study area is located on the Kor River.
    Methodology
    In this study, the geometry model and a numerical mesh system were calculated by taking advantage of topographic surveys and the required parameters for running CCHE2D were collected through filed works.
    The CCHE2D model, a two-dimensional hydrodynamic model of flow and sediment transportation for unsteady flows, is able to simulate and analyze sediment transportation flows and morphological processes. It contains two parts: 1- CCHE-MESH generation for meshing the studied area
    2- CCHE-GUI for applying the resulted mesh to simulate flow and sediment.
    Finally, the model outputs including flow depth were obtained for the considered river reach in different return periods.
    Result
    In this study, using the numerical model CCHE2D, changes in the depth of the water in two return periods of 10 and 50 years in different sections of the river route were obtained and the diagram of these changes was one of the outputs of the model. Discussion and Conclusion: Study shows discharges with different return periods. In the Meander range of the study area, centrifugal force gradient flow of flow on the center and cross slope caused at the level of the water was so high, but the water level in the upper arch cross external and internal were decreasing. This phenomenon caused peripheral gradient pressure within the cross section which resulted in an imbalance of the local effect between the centrifugal force and gradient pressure flow, the secondary flow forms in the transverse section.
    Once flooding occurs in the river (50-year return period), water level exceeds the main river channel and enters the surrounding floodplains. Under such circumstances, due to the differences between flood plains roughness and the main channel, flow rate (velocity) on flood plain is much slower than the main channel. Consequently, such difference leads to some shear layers in crossing points of the main channel and floodplain in the entrance, resulting in greater water turbulence. The comparison of the water flow velocity in different reach sections indicated that the highest water velocity was related to the first meander so that in return periods of 10 and 50 years it respectively reached 2.7 m/s and 3 m/s. The results of the study confirmed the applicability of the numerical model to predict river changes using flow parameters. Therefore, it can be said that the present numerical model is capable of analyzing the river changes in the wind tunnel channels in a desirable manner.
    Keywords: Flood flow, Model CCHE2D, Meanders, Flow velocity
  • محمدحسین رضایی مقدم *، محمدرضا نیکجو، حسام ملکی
    تغییرات الگوی رودخانه یکی از مهم ترین مسائل مهندسی رودخانه است که بر فعالیت ها و سازه های عمرانی حاشیه رودخانه تاثیر می گذارد. مطالعه تغییرات مورفولوژیکی کانال های رودخانه ای به منظور یافتن راهکارهای کنترلی مناسب برای حل مشکلات دینامیکی این نواحی اهمیت دارد. هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تحولات مورفولوژیکی و الگوی رودخانه ای آزادرود از راه شاخص های هندسی و تصاویر ماهواره ای است؛ برای دستیابی به این هدف، نقشه توپوگرافی 1:1000 منطقه با استفاده از برداشت های میدانی تهیه و با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و گوگل ارث در محیط GIS، بازه های مطالعه استخراج شدند. با رقومی سازی مسیر رودخانه در اتوکد، شاخص های هندسی رودخانه (زاویه مرکزی، شعاع نسبی، شکل پلان، ضریب پیچشی) 59 بازه روی تصاویر محاسبه شدند. نتایج نشان می دهند شعاع نسبی 40 درصد قوس های مئاندری در رودخانه آزاد بیش از 5/3 و تمرکز تنش در ناحیه انتهایی قوس خارجی است و نگرانی خاصی درباره این بازه ها وجود ندارد. شعاع نسبی 30 درصد قوس های پیچان رود بین 5/1 تا 5/3 است و بنابراین تمرکز تنش در حدود 30 درصد پیچ و خم رودخانه در ابتدای قوس داخلی و انتهای قوس خارجی است. همچنین تمرکز تنش در حدود 30 درصد پیچ و خم تنه اصلی رودخانه در سراسر قوس داخلی است و باید توجه ویژه ای به این پیچان رودها داشت. شرایط تقریبا پایداری در بیشتر بازه های رودخانه آزاد حاکم است و بجز در برخی بازه ها که فرسایش جزئی دارند، ناپایداری های حادی در سایر بخش ها دیده نمی شود. لازم است در تعیین حریم بستر به 9 بازه بحرانی 18، 20، 24، 26، 29، 41، 47، 56 و 58 توجه ویژه شود.
    کلید واژگان: تحولات مورفولوژیکی, الگوی رودخانه, حوضه سیروان, آزاد رود, پیچان رود
    Mohammad Hossein Rezaei Moghaddam *, Mohammad Reza Nikjoo, Hesam Maleki
    River pattern variations are one of the most important river engineering issues. In order to achieve this goal, using field observations, a 1: 1000 topographic map was prepared and extracted using Landsat and Google Earth satellite images in the GIS environment of the studied areas. By digitizing the river route in AutoCAD, the geometric parameters of the river (central angle, relative radius, plan shape, torsional coefficient) were calculated on the images. The results indicated that in Azad River, the winding river at 40% relative has a radius of more than 3.5. In 30% relative radius bends in river is 1.5 to 3.5. In addition, about 30 percent of the stress concentration around the inner corners is the main river. According to the findings, the probability of serious and significant changes in the period of study, Azad River is small. Intervals that are unstable are likely to need special attention in the context of their privacy be determined. Among the intervals, there are nine critical intervals that include intervals of 58,56,47,41,29,26,24,20,18. Therefore, it is necessary to determine the bed boundaries.
    Keywords: Morphological Changes, River Patterns, Sirvan Catchment, Azad River, Winding River
  • بررسی تغییرات مورفومتری رودخانه با تاکید بر پیچان رودها (مطالعه موردی: رودخانه چهل چای - نرماب)
    عیسی جوکار سرهنگی *، ابراهیم تلنک، قاسم لرستانی
    از مهمترین مباحث علم ژئومورفولوژی و مدیریت رودخانه، موضوع مورفولوژی کانال های رودخانه ای است که به کمک آن می توان به مجموعه اطلاعات مفیدی درباره ی شکل هندسی، فرم بستر، پروفیل طولی، مقاطع عرضی، تغییر شکل و مکان آبراهه ها در طول زمان دست یافت. اندازه این شاخص ها نشان دهنده عملکرد واقعی مجرای رودخانه هاست. در این تحقیق میزان تغییرات و جابجایی پیچان رودهای رودخانه چهل چای- نرماب در دوره زمانی از سال 1345 تا سال 1392 با استفاده از عکس های هوایی و تصاویر گوگل ارث و به منظور تحلیل وضعیت کنونی و پیش بینی حرکت و جابجایی پیچان رودهای این رودخانه در آینده مورد مطالعه قرار گرفت. برای دستیابی به این هدف، وضعیت پلان رودخانه و شاخص های مورفومتری نظیر طول کانال، تعداد پیچان رود، ضریب سینوسی، زاویه مرکزی، شعاع انحنای پیچان رودها و عرض کانال در محیط نرم افزار GIS و Auto Cad در چهار بازه جداگانه، اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میانگین بیشتر پارامتر های مورفومتری رودخانه چهل چای- نرماب در طول دوره مورد بررسی تغییر یافته است، به طوری که پارامتر طول کانال این رودخانه 6200 متر، سینوزیته 3/0، تعداد پیچان رود 31 حلقه، میانگین زاویه مرکزی 4/1 درجه و میانگین عرض کانال آن 9 متر نسبت به سال 1345 کاهش یافته است. هم چنین بررسی روند تغییرات در بازه های چهارگانه نشان داد که میزان تغییرات و روند آن در بازه های مختلف با یکدیگر متفاوت است. در بازه 1 تا بازه 3 مقادیر اغلب پارامترهای مورفومتری از سال 1345 تا سال 1392کاهش یافته، در حالیکه در بازه 4 این مقادیر در این دوره افزایش داشته است. عوامل تاثیر گذار در این تغییرات شامل میزان دبی، شیب، بافت خاک و انواع کاربری اراضی در حاشیه رودخانه می باشند. با توجه به وجود بیشترین تعداد پیچان رودهای بیش ازحد توسعه یافته در بازه 4 و در مجاورت شهر گنبد کاووس، بیشترین مناطق خطر نیز در این بازه قرار گرفته است.
    کلید واژگان: تغییرات مورفومتری, رودخانه, پیچان رود, چهل چای, نرماب
    An assessment of Morphometry changes with emphasis on Meanders (Case Study: Chehelchay-Narmab River)
    Easa Jokar Sarhangi *
    One of the main topics of geomorphology and river management science is river channels morphology that with its help can be found useful information about geometry, form the substrate, longitudinal profiles, cross sections, deformation and displacement them over time. The measure of these indexes represents the real performance of stream channels. In this research, studied the rate of change and displacement of meanders of Chelchay-Narmab river from 1961 to 2013 by using aerial photographs and Google earth images to access the current situation and future movement and forecast of displacement this river meanders. To achieve this aim, measured the situation of river plan and geometric indices as the channel length, the number of meanders, the sinuosity, the central angle, the radius of curvature of meanders and channel width in GIS and AutoCAD in four separate reaches and compared with each other. The results showed that during the period under review, dropped the average for more morphometric parameters of the river. For example the river channel length of 6200 meters, Sinuosity 3.0, the number of meander loops 31, the average central angle of 1.4 degrees and an average channel width of 9 m is reduced. Also the study of change process in four reaches showed that the changes and trends in reaches were different. In reach 1 to reach 3, the most geometric parameter values were decreased while in fourth reach the values were increased. Factors influencing these changes can be discharge, land slope, soil type and land use types within the river cited. With respect to the maximum number of meanders too developed in reach of 4 and in the vicinity of Gonbad Kavoos, the highest risk areas was in this reach.
    Keywords: Morphometry changes, River, Meander, Chelchay, Narmab
  • رضا اسماعیلی*، قاسم لرستانی، غفور بازیار
    در این تحقیق اثرات احداث سد بر ویژگی های پیچان‏رودی قسمت‏های میانی گرگان‏رود در استان گلستان بررسی شده است. محدوده مورد مطالعه بین شهر گنبدکابوس و روستای دیگجه قرار دارد. در قسمت‏های بالادست گرگان‏رود سه سد مخزنی احداث شده است. برای بررسی اثرات احداث این سدها بر ویژگی های پیچان‏رودی از عکس‏های هوایی و تصاویر ماهواره‏ای سال‏های 1346، 1380، و 1395 استفاده شد. با رقومی‏کردن مسیر رودخانه در سال‏های یادشده، پارامترهای طول موج، دامنه موج، شعاع قوس، عرض کانال، و میزان مهاجرت کانال رود اندازه‏گیری شد. برای تحلیل تغییرات آب و رسوب داده های دو دوره قبل (13461380) و بعد (13801395) از احداث بررسی شد. نتایج تحقیق نشان می‏دهد که پس از احداث سد میانگین دبی رودخانه 26 درصد و دبی رسوبات معلق 50 درصد کاهش یافته است. به دنبال کاهش جریان آب، میانگین عرض کانال 50 درصد کاهش یافت. پارامترهای طول موج و دامنه موج تغییرات مشخصی نداشته‏اند. شعاع قوس پس از احداث سد کاهش یافته و با افزایش نسبت شعاع قوس به عرض کانال ظرفیت مهاجرت رود کم شده است. به طور میانگین، میزان فعالیت کانال رود در دوره مورد مطالعه 65/0 متر در سال اندازه‏گیری شد.
    کلید واژگان: استان گلستان, پیچان رود, سد مخزنی, گرگان رود
    Reza Esmaili*, Ghasem Lorestani, Ghafor Baziar
    Introduction
    An important characteristic of river is channel form and meandering rivers for active forms. Dams as barriers to water and sediment flow can create discontinuities in fluvial geomorphological conditions. The objectives of this paper are to assess the effects of reservoir on the meandering river morphology. The Gorgan River catchment is located in the southern part of Golestan province with a total area of 11,380 km2. This river is originated from the Alborz Mountains into Caspian Sea. A reach of the river, 44 km long, that is examined in this research is situated in middle Gorgan River, between Gonbad Kaboos city and Digjeh. The construction of reservoir and changes in land use is effective on the main activities that potentially impact water regime, sediment transport and fluvial dynamics in the Gorgan River.
    Materials And Method
    The data of the flow discharge and suspended sediment load of Gorgan River are available in 1973- 2015 at the Ghazaghli gauge station (73 km downstream from the Golestan reservoir Dam). The hydrological analysis was divided into two periods: before dam construction (1973-2001) and after dam construction (2001-2015). Sediment rating curves were created by daily mean suspended sediment discharge and daily mean water discharges by a power function. The fluvial changes have been measured using aerial photographs of 1967 at a scale of 1:20,000, Landsat satellite images (Landsat TM) 2001 and Google Earth images, 2015. The river was digitized from photographs and satellite images, after they were geographically referenced with the help of ArcGIS 10.2. Meander morphology was described based on some of form parameters such as wavelength, amplitude and radius of curvature, and bank width of the channel. Lateral migration and channel activity was analyzed as geomorphic activity. The normality hypothesis was studied for each parameter and conducted with the Kolmogorov–Smirnov test. If the normality test was not rejected, an ANOVA test was applied. If the normality hypothesis was rejected, the Kruskal–Wallis test was used. In all cases, the significance level assumed was α=0.05, as a threshold for rejecting the null hypothesis. The spatial distribution for these parameters was analyzed in order to change downstream the channel. Thus, the correlation coefficient of Spearman was calculated.
    Results And Discussion
    During the pre-dam period (1967–2001), mean discharge below the dam was 14 m3 s-1. These values were 10.5 m3 s-1 after the dam was constructed (2001-2015). Power regression between suspended sediment discharge and water discharge data shows that suspended sediment load is reduced to 50 % after dam construction. The values of wavelength and amplitude show minor differences in the three records and do not show significant differences. The radius of curvature, the length in 1967 (124.7 m) was reduced in 2001 (100.6 m) and 2015 (103 m). The dispersion values show significant differences, with a maximum in 1967 and reductions in 2001 and 2015. Bank width shows significant variations in the three records. In 1967 and 2001, it reached the values of 31 and 33 m, respectively. This is decreased to 15.7 m in 2015(-50% from 1967). Thus, bank width loses half of its value in the pre-dam. In pre-dam period (1977-2001) channel lateral migration was reached 39.3 m and in post-dam (2001-2015) the displacement was recorded to 22.2m. The channel activity during the time period 1967–2015 reached 0.65 m/y. The ratio between radius of curvature and the bank width (Rc/W) is changed from 4.14 in 1967 to 3.04 in 2001 and 7.48 in 2015. These results have indicated that migration capacity is decreased. The stability state shows the spatial distribution of the values. There is no significant relationship between landuse and lateral migration.
    Conclusion
    After construction of the three dams, upstream flow discharge is reduced (26%) and mean width of river is reduced (50%) from 2001 to 2015. Suspended sediment discharge has decreased (50%) after the construction of dams. Wavelength and amplitude do not show significant differences throughout the time period. The ratio Rc / Wb doubles from 1967 to 2015. The results show that geomorphological activity is decreased and a static equilibrium was obtained
    Keywords: meander, Golestan province, Gorgan River, dam reservoir
  • صیاد اصغری سراسکانرود
    هدف این تحقیق بررسی شکل و الگوی رودخانه، بررسی پایداری و به تبع آن تغییرات رودخانه شهر چای در بازه زمانی سالهای 2000 تا 2013 می باشد جهت رسیدن به اهداف تحقیق از تصاویر ماهواره ای لندست، نقشه های توپوگرافی، نقشه های زمین شناسی و داده های هیدرولوژیکی جریان برای بررسی الگوی رودخانه و تغییرات آن با استفاده از شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی پیچان رود استفاده شد. جهت بررسی پایداری رودخانه نیز از شاخص های تنش برشی و شاخص مقاومت نسبی بستر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که تغییرات الگوی رودخانه در طول بازه زمانی مورد مطالعه بسیار کم بوده و تحلیل پایداری رودخانه نیز نشان داد که میزان تنش برشی کل بیشتر از تنش برشی بحرانی می باشد. نتایج تحقیق نشان دهنده این است که پتانسیل رودخانه برای ایجاد تغییرات مورفولوژیک در بازه ساحلی بالا می باشد ولی کاهش دبی رودخانه باعث شده که تغییرات رودخانه ای در کمترین مقدار ممکن باشد
    کلید واژگان: تغییرات رودخانه ای, پیچان رود, شاخص ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی, تحلیل پایداری
    Sayyad Asghari Saraskanroud
    The purposes of this study are investigation of Shahr Chai river patterns, its stability and subsequently changes in the period of 2000-2013. For this purpose were used Landsat images, topography, geological maps and hydrological data. For study of river pattern and its changes was used Sinuosity and Meander Central Angle Indexes. Also for study of river stability was used by shear stress ýand RBS indexes. Results indicated that river pattern changes are very low. River stability analysis indicated that totalý shear stress rate is higher than critical shear stress. Results show that potential of river is high for creating of morphological changes in costal interval but decreasing of river flow has been caused that river changes be in lowest amount possible.
    Keywords: River Changes, Meander, Sinuosity, Central Angle Index, Stability Analysis
  • صیاد اصغری سراسکانرود*، بتول زینالی
    مسیر رودخانه های پیچان رودی نشان دهنده خصوصیات مورفولوژیکی این رودخانه ها می باشد که این مسیر، مستقیم نبوده و دارای خممیدگی های عمده با خصوصیات هندسی متفاوت و گاها شبیه به هم در طول مسیر رودخانه می باشد. در سال های اخیر برای بیان این مسیر که دارای بعدی بین 1 تا 2 می باشد از هندسه ای به نام هندسه فراکتال استفاده می گردد. هدف این تحقیق، بررسی الگوی پیچان رودی رودخانه گرمی چای با استفاده از روش های ژئومورفولوژی و تحلیل فراکتال می باشد. بدین منظور رودخانه گرمی چای به دو بازه تقسیم گردید. سپس با استفاده از روش های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی، الگوی هندسی رودخانه در هر دو بازه تعیین گردید. در مرحله بعد با استفاده از هندسه فراکتال، بعد فراکتالی برای هر بازه تعیین گردید. نتایج نشان داد که رودخانه گرمی چای یک رودخانه پیچان رودی می باشد و بین بعد فراکتالی و پارامترهای های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی ارتباط مستقیمی وجود دارد. بنابراین بعد فراکتالی نیز مانند سایر روش های شناسایی الگوی رودخانه ها می تواند به عنوان پارامتر هندسی جدید وارد مدلهای ریخت شناسی رودخانه های پیچان رودی گردد.
    کلید واژگان: پیچان رود, شاخص های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی, هندسه فراکتال, گرمی چای
    Dr.Sayyad Asghari Saraskanroud*, Dr.Batool Zeinali
    The Path of meandering rivers is indicator Morphological characteristics this rivers. This path is not straight and has major bends with different geometric characteristics, and sometimes the same. In recent years, Fractal geometry used to explain the route that has dimensions 1-2. The aim of this study is investigation of meandering pattern the Germi Chay River by geomorphology methods and Fractal analysis. For this purpose, Germi Chay River divided tow intervals. Then geometry pattern of this river determined by Central Angel and Sinuosity Ratio indexes in each intervals. In next stage, Fractal dimension determined using Fractal geometry for intervals. Results indicated Germi Chay River is a meandering river and there is a direct relation between Fractal dimension and parameters of Central Angel and Sinuosity Ratio in this river. Therefore Fractal dimension such other methods of river pattern identifying can be entered in morphology models of meandering rivers.
    Keywords: Meandering, Central Angel, Sinuosity Ratio indexes, Fractal geometry, Germi Chay river
  • مجتبی یمانی *، ابوالقاسم ابوالقاسم گورابی، شهناز علیزاده
    پیش بینی تغییرات کلی و حتی جزئی الگوی رودخانه ها، از عمده ترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانه ای است. رودخانه کردان در استان البرز ازجمله رودخانه هایی است که از گذشته تاکنون تغییرات متفاوتی را متحمل شده است. این تغییرات بر روی سازه ها و فعالیت های انسانی اطراف رودخانه از طریق فرسایش کناری تاثیرگذار بوده است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات مورفولوژی کانال این رودخانه در محدوده پیچان رودی در سطح مخروط افکنه است. برای دست یابی به این هدف ویژگی های آبراهه مورد مطالعه از طریق مقایسه زمانی طی دو دوره (78-1334)و به روش تحلیلی انجام گرفت. مشخصات هندسی رودخانه مانند طول موج، شعاع قوس، زاویه مرکزی و . . داده های پژوهش را تشکیل می دهند.در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای، نقشه ها و عکس های هوایی و نیز نرم افزارهای Arc GIS، Excel و SPSS برای استخراج تغییرات هندسی رودخانه به عنوان ابزار های اصلی مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد که میزان تغییرات جانبی رودخانه در محدوده مذکور در قسمت های مختلف از 37 متر تا 165 متر متغیر بوده است و دامنه تغییرات جانبی بستر رودخانه طی 44 سال به طور میانگین حدود 4/31583 مترمربع بوده است. در این میان میانگین فرسایش سالانه برابر 8/717 مترمربع است . با توجه به این می توان تغییرات 20 سال آینده را پیش بینی نمود که به طور میانگین 14415 مترمربع ساحل راست رودخانه مورد فرسایش قرار خواهد گرفت. در قسمت پیچان رودی محدوده موردمطالعه در سال 1334، حدود 90 درصد قوس ها دارای الگوی پیچان رودی تکامل یافته بوده است و در سال 1378 این مقدار به 81 درصد کاهش یافته است.
    کلید واژگان: مورفولوژی رودخانه, تغییرات هندسی رودخانه, پیچان رود, رودخانه کردان
    Mojtaba Yamani *, Abolghasem Goorabi, Shahnaz Alizadeh
    Predictions of total and even partial changes in rivers patterns are as the most essential issues related to rivers geomorphology. In this regarding, a lot of researches have been done by geomorphologists. This research has explored Kordan River aqueduct morphology changes in bights areas of Afkaneh cone surface. Kordan river is the one which has been affected by various factors and has changed a lot so that this changes has impressed on components an human activity around the river and on side erosion and channel. The research method is on analytical and time comparison method by which direct and indirect observations, maps and images are used, to the drainage characteristics in the two study periods. In this research topographic maps at 1:25000 scale and photogrammetry at 1:55000 and 1:40000 scale of studied region was used. Beside these, to exploit sack changes some software application such as Arc GIS , Excel and SPSS were applied. Research results show that river side changes in 37 to 165m are varied in river different parts that in average, river has gotten eroded 31583.4 m2 in 44 years that annual erosion amount has been 718.8 m2. It can be predicted for further 20 years that probably right side of the river will get eroded 14415 m2 in average. In 1999, developed and non-developed bights were added to river area, and high developed bights have been reduced from river than 1955. According to Leopold and Wolman index, bend coefficient more than 1.5 has bight pattern, therefore in studied bight parts of Kordan river 90% of bows has had evolved bight pattern in 1955 and this amount has arrived to 81% in 1999. Regarding to calculation, it can be concluded that bights had been increased from 1955 to 1999 but their sharpness were decreased.
    Keywords: River morphology, River geometric changes, Meander, Kordan River
  • سیاوش شایان، غلامرضا زارع، مجتبی یمانی، محمد شریفی کیا، محسن سلطان پور
    پیچان رودها یکی از اشکال تیپیک ژئومورفولوژیک بوده که به دلیل مهیا بودن شرایط محیطی در سواحل جنوبی کشور ایران به طور متعدد مشاهده می گردند. این لندفرم های پویا و فعال تحت تاثیر دینامیک رودها و شیب آرام دلتاها در فاصله زمانی اندک، تغییرات فضایی شدیدی پیدا می کنند. در این مقاله سعی بر این است تا با استفاده از داده های سنجش از دور و پیمایش میدانی، تغییرات مورفولوژیک بستر رود مند طی یک دوره 57 ساله در پنج بازه زمانی (1334- 1364- 1373- 1379 و 1391) استخراج و تحلیل شود. نتایج تحقیق نشان داد که در طی سال های 1334 تا 1391 تغییرات مورفولوژی بستر رود مند بسیار زیاد بوده، به طوری که در مصب رودخانه نزدیک به 5/3 کیلومتر جا به جایی بستر مشاهده گردید. مقایسه فضایی بستر رود در سال 1334 نسبت به سال 1391، بیانگر این مطلب بوده که 52/42 کیلومترمربع به کناره چپ اضافه شده در حالی که در کناره راست این مقدار 8/33 کیلومترمربع محاسبه گردید. شیب آرام دلتا (کاهش سرعت آب و به جاگذاری مواد رسوبی رود در بستر)، پوشش گیاهی کناره و بستر رود (به دام انداختن رسوبات در بستر رود) و انسان (ایجاد سد در سطح حوضه آبریز مند، ساخت پل و سکوهای حفاظتی در کف بستر و انتقال آب رود به سایت پرورش میگو) از جمله عوامل مهم در تغییر بستر رود مند هستند.
    کلید واژگان: ژئومورفولوژی جریانی, پیچان رود, رود و دلتای مند, سنجش از دور
    Siavosh Shayan, Gholamreza Zare, Mojtaba Yamani, Mohammad Sharifikia, Mohsen Soltanpour
    Meanders are typical geomorphologic forms that in the southern coast are of the Due to the availability of environmental conditions. Those landforms have Strong spatial variations، Influenced by the dynamics of rivers and deltas gentle slope in a small interval. In this research was tried with using of remote sensing and survey field data، is Calculated and analyzed Mond river bed morphologic change over a period of 57 years at five time intervals (1955، 19855، 1994، 2000، and 2012). The results were showed Mond river bed morphologic change was very high، over 1955 to 2012، So that the 5/3 km displacement substrate was observed the estuary nearly. The length of river bed was 51. 45 Km in 1955، while in 2012 is achieve to 39. 87 Km and this change is caused sinuosity reduce، Mond river is changed of meander form to wave formation. Spatial compare of river bed was showed 42. 52 square kilometers have been added to the left side while this amount was calculated on the right side kilometers 33. 8. Moreover is reduced 7. 66 square kilometers from the left side and the right side is 4. 42 square kilometers. Surface delta gentel slope was caused velocity of the water and placing sediment in river bed، vegetation in river bed and side is caused trapping sediment and dams in the river. Also human is reduced sediment input with action such as dam’s construction in Mond basin، make of Bridge and protective pads on the bottom of the bed and the water transfer to the shrimp site. The result can significantly help to authorities and organizations related to environmental management.
    Keywords: Fluvial Geomorphology, Meander, delta, river of Mond, Remote Sensing
  • مجتبی یمانی، مسعود رحیمی، عبدالکریم ویسی
    تغییرات و جابجایی های کلی و حتی جزئی الگوی رودخانه از عمده ترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانه ای به شمار می رود. به همین علت تحقیقات و مطالعات زیادی توسط ژئومورفولوژیست ها در این زمینه انجام گرفته است. با بررسی الگوی یک رودخانه می توان شرایط کنونی و پتانسیل تغییرات احتمالی آن را در آینده بهتر درک کرد و همچنین می توان پاسخ رودخانه را نسبت به تغییرات طبیعی و انسانی پیش بینی کرد. رودخانه ارس یکی از مهم ترین رودخانه های مرزی ایران در حوضه آبریز دریای خزر می باشد که بنا به دلایل مختلف زمین های ساحلی خود را به واسطه تغییرات جانبی موردتهاجم قرار داده و نهایتا موجب تخریب اراضی زراعی و مسکونی و جاده ساحلی شده است که خصوصا در مناطق دشتی حمله رودخانه به سواحل تشدید یافته و باعث تغییرات عرضی شدید شده است. وجود تاسیسات زیربنایی مهم کشاورزی، پروژه های عمرانی و صنعتی در حاشیه رودخانه ارس موجب شده که تغییر مسیر این رودخانه از اهمیت بالایی برخوردار باشد. در این مطالعه به منظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی بستر رودخانه ارس از تصاویر ماهواره ای Landsatسنجنده OLIو TMدر بازه ی زمانی 1987 الی 2013 و همچنین از تصاویر ماهواره IRS سنجندهP5 هم برای تفسیر دقیق تر عوارض کناره های رودخانه استفاده گردید. ضرایب هندسی رودخانه برای دو دوره زمانی فوق مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله تغییرات و جابجایی عرضی زیادی را طی 26 سال اخیر (در بعضی نقاط 7/1 کیلومتر) نشان داد. بیش ترین میزان این تغییرات در قسمت پایین دست بازه انتخابی صورت گرفته است. مطالعه عوامل موثر در تغییرات عرضی رودخانه ارس نیز نشان داد که پایین بودن شیب رودخانه و همچنین جریان رودخانه بر روی بستر آبرفتی جوان فرسایش پذیر از مهم ترین عوامل تغییرات عرضی این رودخانه بوده است و سایر عوامل تاثیرگذار در مرتبه بعدی قرارگرفته اند.
    کلید واژگان: تغییرات جانبی, پیچان رود, مورفولوژی رودخانه, رودخانه ارس
  • مریم بیاتی خطیبی
    پیچان ها، به عنوان جالب ترین الگوی جریان، پویای زیادی را به مسیر جریان رودخانه ها می بخشند. ایجاد خمیدگی ها در مسیر جریان رودخانه ها، انرژی لازم برای جابجایی بیشتر کانال فعال در پهنه های دشت های سیلابی را فراهم می نمایند و با این جابجایی ها، تغییرات ژئومورفولوژیکی عمده ای در دشت های سیلابی رخ می دهد. در طول مسیر رودخانه هایی که تاسیسات زیادی در کناره ها و در مسیر رودخانه وجود دارد، این جابه جایی ها می تواند بسیار مشکل آفرین باشد. رودخانه آجی چای به عنوان تیپیک ترین مئاندر، جابه جایی های زیادی در مسیر جریان خود انجام می دهد (واقع در شمال غرب ایران و در موقعیت جغرافیایی از ''07 °38، ''58 °37 عرض شمالی و '' 15 °46، ''45 °47 طول شرقی). در این مقاله سعی شده است با استفاده از داده های حاصل از اندازه گیری ها بر روی عکس های هوایی و ماهواره ای و به کار گیری روش های تجربی، میزان جابه جایی ها، قابلیت حرکات جانبی در مسیر و همچنین زمان جابه جایی ها، محاسبه و برآورد گردد. در این بررسی ها، به پارامترهای خودپیچان مانند شعاع خمیدگی ها، استناد گردیده و پهنای مسیر با بهره گیری داده های حاصل از اندازه گیری شعاع، از رابطه W محاسبه و به منظور بررسی قابلیت جابه جایی مسیر، نسب شعاع و پهنا (R/W) به دست آمده است. زمان انجام جابه جایی های کانال فعال در دشت سیلابی نیز با استفاده از T∆ برآورد شده است. نتایج این بررسی ها نشان می دهد که در طی زمان، کانال فعال رودخانه آجی چای در پهنه دشت سیلابی خود به طور مکرر جابه جا شده و در اثر این جابه جایی ها و در نتیجه در اثر ایجاد فرصت برای انجام فرسایش کناری ناشی از آن، دشت سیلابی فراخ تر شده است. در بخش هایی از مسیر آجی چای، زمان لازم برای انجام یک جابه جایی کامل از 1 سال تا بیش از 5 سال در بخش های دیگر طول مسیرآجی چای متفاوت است. میزان سینوزیته در طول مسیر آجی چای و درطی زمان تغییر یافته است و با هر تغییر در میزان سینوزیته و تغییر جهت جابه جای خمیدگی ها، داغ آب هایی در دشت سیلابی بر جای مانده است
    کلید واژگان: پویای کانال, پیچان رود, جابه جایی کانال, زمان جابه جایی, دشت سیلابی, آجی چای
    Maryam Bayati Khatibi
    Meanders، as a interesting water flow patterns in nature، is giving dynamic to courses of rivers. Creation of curvature on courses of rivers is give enough energy for migrate active channel on floodplain. This migration is main reason for many geomorphology in events is floodplains and at final is changing the floodplain pattern. These changing is created many problems for man-made structures that is constructed at bank or on courses of rivers. Aji-Chay River، as a typical meander is migrate on floodplain by creation curvature on its course (is situated at 37° 58′ to 38° 07′ N and from 46° 15′ to 47 °45′ W). In this article is analyzed and estimated migration rate، migration potential and time of migration، by use of experimental methods، by satellite and areal images In this study rely on parameters of meanders، as bind and width of river corridor is estimated by use of W methods and ∆t، R/W calculation، in order to investigation on capability of rivers for movement. In this study also is estimated time of active channel migration on floodplain by use of valid methods. The results of this study show that active channel of Aji-Chay repeatedly movement on floodplain in during time and because these movement and changing and bank erosion، is flatten the floodplain. In part of Aji-Chay course time period for completed a cycle of migration is from 1 to over 5 years. This period is vary in many parts of river course. The results of this study also suggested that sinuosity rate at length of Aji-Chay course is changed in during time and old race of water flow is evidence these changes.
    Keywords: Channel dynamic, Meander, Channel migration, Time migration, Floodplain, Aji, Chay
  • عبدالله سیف*، نجمه نجمی
    رودخانه کارون با طولی حدود 890 کیلومتر از مهمترین رودخانه های کشور به حساب می آید. در این مقاله با استفاده از روش برازش دوایر با قوس های محور رودخانه، انواع پیچ های کارون با توجه به فاکتورهای هندسی شعاع انحناء و طول وتر شناسایی نمودیم. قوس های رودخانه به لحاظ فرمی به دو دسته پیچهای ساده و مرکب طبقه بندی شدند. با تشکیل پایگاه داده ای مرکب ازنقشه های توپوگرافی 1:50000، تصویر ماهواره ای Landsat مربوط به سال 1973 و IRS مربوط به سال 2006 به پردازش تصاویر چند زمانه در محیط نرم افزار ERMapper و GIS پرداخته، میزان تغییرات پیچان رودها را در یک بازه ی 51 ساله با ترکیب کاربرد نقشه و تصاویر ماهواره ای تعیین نمودیم و در نهایت نقشه تغییرات ترسیم گردید. نتایج نشان داد که از مجموع 149پیچان رود موجود در منطقه، بیست و یک پیچ با تغییرنوع از ساده به مرکب و به عکس، مواجه شده اند. بیشترین میزان تغییرات مربوط به تبدیل نوع پیچان رود ساده به مرکب می باشد. در برخی مناطق تغییر الگوی رودخانه شناسایی گردید، به طوریکه در بازه ی زمانی مورد مطالعه، هفت پیچان رود از الگوی ساده به الگوی شریانی تغییر شکل داده است. تغییر مهم دیگر در ارتباط با بخش انتهایی مسیر کارون یعنی رودخانه بهمنشیر می باشد،که مربوط به افزایش دوپیچان رود جدید به مسیرپیچان رودی رودخانه می گردد.
    کلید واژگان: کارون, پیچان رود, ساده, مرکب, تغییر الگو
    Dr Abdollah Saif *, Najmeh Najmi
    Karun River with a length of about 890 Km is considered as a main river in the country. In this paper، types of Karun’s screws regarding to the geometric factors of radius of curvature and chord length were identified by fitting circles with the arcs of the river’s axis. River’s arcs were classified into simple and compound screws. Then، by formation of the database consist of topographic maps (1:50000)، Landsat satellite images of 1973 and IRS images of 2006، multi-time images were processed in ERMapper and GIS to determine the rate of meanders variations in a 51- years interval and finally map of changes was drawn. The results illustrated that from 149 meanders which exist in region، 21 meanders have changed from simple to compound and vice versa. Most of variations are related to the change of simple meander into compound meander. In some regions changes in river’s pattern were identified، so that 7 meanders have changed from simple pattern into arterial pattern. Another significant change is observable in the end of the Karun’s route (Bahmanshir River) which is related to the increasing of the 2 new meanders in the meandric route of the River.
    Keywords: Karun, Meander, Simple, Compound, Change of Pattern
  • محمدحسین رضایی مقدم، عادل محمدی فر، خلیل ولیزاده کامران
    اکثر سازه های آبی و کاربری های که بر روی رودخا نه ها و یا در حاشیه آن ها قراردارند، به نوعی متاثر از تغییرات مورفولوژیکی رودخانه ها می باشند. از این رو بررسی این پدیده از مهم ترین بخش مطالعات طرح ها و کاربری های فوق محسوب می شود. در این پژوهش نیز بخشی از رودخانه آجی چای در شمال شرق تبریز به طول حدودا 22 کیلومتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق بررسی روند تغییرات مورفولوژیکی رودخانه در مقطع زمانی 52 ساله با استفاده از پارامترهای هندسی کانال از قبیل طول قوس، طول دره و شعاع دایره های مماس بر قوس های رودخانه در قالب مدل های ضریب خمیدگی و زاویه مرکزی می باشد. بدین منظور مسیر رودخانه از روی عکس های هوایی و تصویر ماهواره IRS سنجنده pan در محیط GIS Arc در دو بازه و دو دوره (1335-1374 و 1374-1387) رقومی و محاسبه شد و سپس علل تغییرات با استفاده از نقشه های توپوگرافی 1:50000 و زمین شناسی 1:100000، داده های هیدرولوژیکی و روش میدانی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که 1) رودخانه به طور میانگین در هر دو بازه و در هر دو دوره از انحنای قوس های خود کاسته است. به طوری که زاویه مرکزی در بازه اول از 137 به 100 درجه و در بازه دوم از 160 به 148 درجه و ضریب خمیدگی در بازه اول از 33/1 به 15/1 و در بازه دوم از 48/1 به 27/1 رسیده است. همچنین تعداد قوس ها در سال 1387 نسبت به سال 1335 افزایش چشم گیری داشته است به طوری که در سال 1387 در بازه اول تعداد آن ها از 11 به 51 و در بازه دوم از 19 به 86 مورد رسیده است. 2) هیچ الگوی شبه پیچان رودی یا نعل اسبی درآن دیده نمی شود. 3) تغییرات مورفولوژیکی رودخانه آجی چای در بازه زمانی و مکانی مورد مطالعه بیشتر متاثر ازعوامل طبیعی از قبیل کاهش قدرت جریان به علت کاهش میانگین سالانه دبی آب و رسوب، انباشت رسوب و لیتولوژی سست می باشد.
    کلید واژگان: مورفولوژی رودخانه, پیچان رود, زاویه مرکزی, ضریب خمیدگی, رودخانه آجی چای
    M.H. Rezaei Moghaddam, A. Mohammadi Far, Kh. Valizade Kamran
    Most of water structures and land uses being rivers or in rivers banks are somehow influencing morphological changes in rivers. Therefore survey of this phenomenon is considered as the most important part of studies projects and land uses. In this study part of the Aji Chay River has been studied between Khaje and Vanier with about 22 km length. The main aim of this study is indicating trend of morphological changes in the river, in 52-years period using the geometric parameters of the channel such as arc length, along the river valley and radius of the river circle tangent arc in the form of models the curvature coefficient and the central angle. For this purpose river path from satellite image IRS sensor Pan and aerial photos for years 1956-1995 and 1995-2008 in the ArcGIS environment in two intervals and two periods were digitized and calculated. Causes of changes using the topographic maps 1:50000 and geological 1:100000, hydrological data and field methods were investigated. Results show that 1) river on average in both periods and in both interval of their arch curvature is reduced. So that the central angle in the first interval of 137 to 100 degrees and the second interval of 160 to 148 degrees and curvature coefficient in the first range of 1/133 to 1/15 and the second period from 1/48 to 1/27 is reached. Also numbers of arcs in the years 2008 to year 1956 have increased making the year 2008 the first range number of arcs of 11 to 51 and the second interval of 19 to 86. No observed meander-like and horseshoe (oxbow) pattern on the river exists. Morphological changes of AjiChay River in the timeframe and location studied have been affected by natural factors such as loss of power of flow due to reduction of annual average water discharge and sediment, accumulation of sediment and erosion.
    Keywords: River morphology, Meander, Curvature coefficient, Central angel, AjiChay
  • احمد نوحه گر
    خطوط ساحلی دنیا، یکی از پویاترین محیط های طبیعی هستند و فرایندهای خارق العاده متنوع و منحصر به فردی در این پهنه فعالند. یکی از نتایج این فرایندها تشکیل و تحول مخروط افکنه و دلتاست. محدوده مورد مطالعه، سواحل تنگه هرمز، دلتای رودخانه های شور، جلابی و حسن لنگی را در بر می گیرد که به صورت نواری با عرض متغیر از محل خط تغییر شیب دامنه های کوهستانی مسلط به جلگه ساحلی تا خط ساحلی دریا را در بر می گیرد. منشا به وجود آمدن نوار جلگه ساحلی مورد بررسی، رسوباتی است که از حوضه های کوهستانی شمال جلگه و از ارتفاعات زاگرس هرمز گان توسط رود خانه ها حمل شده، در سطح این جلگه رسوب گذاری می کند. براساس بررسی های انجام شده، جلگه ساحلی تنگه هرمز در نتیجه تاثیر ساختمان زمین شناسی و رسوب گذاری دلتایی بنیان نهاده شده است. در این میان، عوارض ساختمانی نقش بارزی در گسترش و توسعه جلگه ساحلی به عهده داشته اند. برای دستیابی به نتایج، با توجه به یافته های تحقیق و از دیدگاه مخاطره شناسی سطوح دلتاهای منطقه از دیدگاه دینامیک رود خانه و حر کات آب دریا پهنه بندی شده است. تجزیه و تحلیل برای دستیابی به نتایج به طور عمده بر پایه مشاهدات غیر مستقیم از طریق تصاویر ماهواره ای و نیز مشاهدات مستقیم از طریق کار های میدانی تفصیلی و نمونه برداری رسوب از مقاطع رود خانه ای در بخش ساحلی و سطوح دلتاهای مورد بررسی و تهیه پروفیل و با کمک روش های آماری و مدل های ژئومورفولوژیک به عنوان ابزار های مفهومی انجام شده است. با توجه به موارد فوق، ابتدا ناپایداری سطوح دلتایی منطقه تحت تاثیر حرکات پیچان رودی و سپس ناپایداری این سطوح در نتیجه تغییر مسیرهای رودخانه ها بررسی و تحلیل و پراکندگی این سطوح در روی تصاویر و نقشه ها نشان داده شده است.
    کلید واژگان: دینامیک رود, پیچان رود, دلتا, تنگه هرمز, ژئومورفولوژی ساحلی
    A. Nohegar
    World''s coastlines are the most dynamic natural environments and diverse extraordinary and unique processes are active in this area. One of results of these processes is the formation and evolution of alluvial fans and delta. The studied areas include Hormoz Strait coastal، Shour، Jalaby and Hassan-Langi river delta; which in the form of a strip with a varying width covers the areas from the change line of the mountain slope dominating the coastal plain to the sea coastline. Strip of coastal plain was made by sediments that were transported by rivers of northern plain mountain basins and the Hormozgan Zagros Mountains and were deposited on the surface of the plain. According to previous studies، Hormoz Strait coastal plain has been created by geological structure effect and delta depositional. The geology structural effect plays the most significant role in the development of the coastal plain. To achieve results، according to research findings and from the perspective of risk area deltas surfaces has been zoned based on the dynamics of river and sea water movements. Analyses to achieve results were mainly based on indirect observations obtained from satellite images and direct observation carried out by detailed field studies and sampling of sediment from sections of river in coastal and surfaces of deltas and profiles created with the help of statistical methods and geomorphologic models that were considered as conceptual tools. To sum up، first، instability of the delta regions surface affected by the meandering movements and their instability resulted from the change in river paths were analyzed and investigated and their distribution are shown in the satellite images and maps.
    Keywords: River dynamic, Meander, Delta, Hormoz strait, Coastal geomorphology
  • مجتبی یمانی، سیروس فخری
    پیچان رود ها از لندفرم های پویا در مسیر آبراهه های معمولا کم شیب رودخانه ها هستند. این عوارض تحت تاثیر دینامیک رود و شیب اندک دلتاها بسیار ناپایدار بوده و در فواصل زمانی نسبتا کوتاه، تکامل یافته و بعضا موجب تغییر مسیر آبراهه می شوند. در این پژوهش تغییرات آبراهه رودخانه جگین در سطح جلگه ساحلی مکران مورد بررسی قرار گرفته است. شواهد موجود نشان می دهند که حرکات پیچان رودی و تغییرات بستر این رودخانه نسبت به نواحی دیگر ایران بسیار چشمگیر است. ویژگی های ژئومورفولوژیکی و هیدرودینامیکی مسیر این رودخانه از جمله شیب کم دلتا، ریزدانه بودن رسوبات، طغیانی بودن رودخانه و عوامل تکتونیکی، از عوامل اصلی ناپایداری آبراهه رودخانه جگین هستند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی متغیر های تاثیرگذار در تغییرات این رودخانه است. تکنیک کار پژوهش، مقایسه تحولات پیچان رودی و تغییر مسیر رودخانه از سال 1350 تا سال 1383 طی یک دوره حدود 50 ساله است. نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی و تصاویر ماهواره ایی و عکس های هوایی منطقه، داده های اصلی این پژوهش را برای بررسی تغییرات مکانی و زمانی و تحولات پیچان رودی رودخانه جگین تشکیل داده اند. از ترسیم پروفیل های طولی برای بررسی شیب و سایر داده های مورفومتریک منطقه استفاده شده است. همچنین موقعیت بخشی از پیچان رود ها طی کار میدانی با GPS کنترل و همزمان برای تحلیل تاثیرات رسوب شناسی، نمونه برداری نیز انجام گرفته است. نتایج نشان می دهند که فراوانی و توسعه پیچان رود ها و نیز تغییر مسیر رودخانه جگین در درجه اول وابسته به شیب کم دلتای جگین و سپس ریزدانه بودن بافت رسوب است. در این میان تغییرات شدید دبی رودخانه که به صورت دوره ای اتفاق می افتد عامل اصلی تغییر مسیر ها است. وجود خورهای متعدد ساحلی در قاعده دلتای جگین که در گذشته، دهانه های فعال رودخانه را تشکیل می داده اند گویای این وضعیت است. از طرفی به نظر می رسد تکتونیک فعال منطقه و برخاستگی مداوم قاعده دلتا در محدوده خط ساحلی مکران در این تغییرات بی تاثیر نباشد. زیرا اکثر قریب به اتفاق تغییر مسیر ها در بالا دست دلتا روی داده است.
    کلید واژگان: دلتا, پیچان رود, تغییرات بستر, رودخانه جگین, جلگه مکران
    Mojtaba Yamani, Sirous Fakhri
    Meanders are active landforms and usually are formed in the path of low slope channel of the rivers. These features are very unstable, because of river dynamic influence and little slope of deltas and are evolved in relatively short time intervals and sometimes they are changed the direction of channel. In this research, the changes of Jagin River channel at the level of Makran coastal plain has been studied. The existing evidences indicate that meanders movement and the bed changes of this river to other areas of Iran are significantly considerable. Geomorphological and hydrodynamic features of the direction of this river including low delta slope, particle sediments, overflowing the river and tectonic factors are considered as main unstable factors of Jagin River channel. The main aim of current research is study the influencing variations in the changes of this river. Method of study is comparing the river meander developments and changing the direction of river from 1971 to 2004 within a period of about fifty years. Topography and geological maps, satellite images and aerial photographs are of the most important research tools for studying time and place changes and meander development of Jagin River. For studying the slope and other morphometric data of region, the drawing of longitudinal profiles have been used. The situation the position of meanders has been controlled with field survey and through GPS and simultaneously, sampling has been conducted for analyzing the sediment logical impacts. The conclusions demonstrate that the abundance and development of meanders and changing the direction of Jagin River depends on low slope of Jagin delta and the particle of sediment texture.
    Keywords: Delta, Meander, Bed Changing, Jagin River, Makran coastal plain
  • محمدحسین رضایی مقدم، محمدرضا ثروتی، صیاد اصغری سراسکانرود
    رودخانه به عنوان سیستمی پویا، مکان و خصوصیات مورفولوژیکی خود را همواره بر حسب زمان، عوامل ژئومورفیک، زمین شناختی، هیدرولوژیکی و گاه در اثر دخالت بشر تغییر می دهد. رودخانه قزل اوزن یکی از مهمترین رودخانه های ایران است که شکل گیری هندسه بستر در بازه های مختلف با یکدیگر تفاوت فاحشی دارد. این رودخانه تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر زمین شناسی منطقه، خصوصیات تشکیلات آبرفتی، مشخصات هیدرولوژیکی حوضه بالادست آن، سازه های موجود در آن و شرایط هیدرولیکی جریان، دارای رفتار مورفولوژیکی پویایی است. هدف این مقاله بررسی نقش عوامل ژئومورفیک و زمین شناختی بر شکل هندسه رودخانه و نشان دادن علت خمیدگی بستر در بازه دشتی و بازه کوهستانی است. از معیارهای نسبت پهنا به عمق، ضریب بریدگی، شیب طولی، توان رود، ضریب خمیدگی، زاویه مرکزی پیچان ها، شکل پلان و لیتولوژی بستر رودخانه برای بررسی شکل هندسی رودخانه استفاده شده است. جهت تعیین کمی پارامترهای فوق از تصاویر ماهواره ای لندست 7 سنجنده ETM+، نقشه های توپوگرافی (1:25000)، مقاطع عرضی برداشت شده در طول مسیر رودخانه و حاشیه آنها، نیمرخ طولی رودخانه مستخرج از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) استفاده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد که طول زیاد رودخانه و عبور از تشکیلات مارنی و فرسایش پذیر، باعث شده که هندسه رودخانه در بازه دشتی شدیدا تحت تاثیر لیتولوژی بستر شکل بگیرد و فرسایش کناری و توان رودخانه نقش عمده در پیچان رودی رودخانه داشته باشد. در بازه کوهستانی مسائل زمین ساختی حائز اهمیت است و هندسه بستر تحت تاثیر پارامترهای زمین ساختی از قبل طراحی شده است و الگوی مسیر رودخانه از این عوامل تبعیت می کند.
    کلید واژگان: رودخانه قزل اوزن, پیچان رود, عوامل زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی, مورفولوژی رودخانه
    M. H. Rezaei Moghaddam, M. R. Sarvati, S. Asghari Sareskanrood
    River as a dynamic system can change its location and morphological characteristics based on time, geomorphologic, geological, hydrological and sometimes due to human intervention. By exact examining and identifying of these factors can obtained correct behavior of river and realized its natural reactions and possible changes. Thus the goal of this paper is reviews the role of geomorphologic and geologic factors on the geometry of the river bed and showing cause of curvature in the interval of plain and mountain. In this research, the study area is Qezel Owzan River in 47 º 48 to 48 º 27 N and 37 º 12 to 37 º 25 E. high Length of river and its pass from erodible and Marn formation has been caused increasing River sediment load and also the formation of bed geometry is indifferent at various intervals.
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال