جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "morphotectonic" در نشریات گروه "جغرافیا"
تکرار جستجوی کلیدواژه «morphotectonic» در نشریات گروه «علوم انسانی»-
زمین لرزه مسئول آزاد شدن انرژی درونی زمین، به صورت نقطه ای است. انرژی آزاد شده در کانون زلزله ها به صورت سطحی گسترش می یابد و سطوح ارضی را متاثر می سازد. در علوم زمین برای بررسی اثرپذیری سطوح ارضی از فعالیت های نئوتکتونیکی، از شاخص های مورفوتکتونیکی استفاده می شود. در این مقاله برای سنجش وضعیت فعالیت های نئوتکتونیکی سطوح ارضی ایران، در قالب زون های مورفوتکتونیکی، علاوه بر استفاده از حوضه هایی که بر اساس شاخص های مورفوتکتونیکی در مورد وضعیت تکتونیکی آن ها قضاوت شده است، از انرژی ثبت شده در کانون زلزله های 2009-1900 و همچنین وضعیت قرارگیری حوضه نسبت به گسل ها استفاده شده است؛ به این منظور ابتدا داده های زمین لرزه ای 110 ساله ایران، طی فرایند برنامه نویسی در متلب، ابتدا از حالت نقطه ای به حالت سطحی و سپس به رستری تبدیل گردید. علاوه بر آن با توجه به منابع اسنادی گسل های اصلی ایران در سه نوع تقسیم و تحلیل گردید. اسناد حوضه ای مربوط به شاخص های مورفوتکتونیکی ایران در غالب واحدهای مورفوتکتونیکی تحلیل و تفسیر گردید. نتایج دال بر این است که الف) مقدار انرژی آزاد شده از زمین لرزهها نمی تواند در ارزیابی شاخص های مورفوتکتونیکی حوضه ها نقش زیادی داشته باشد. ب) قرارگرفتن حوضه در حریم گسل های کواترنری و لرزه ای جوان، تاثیر بسیار زیادی در منعکس شدن فعالیت های تکتونیکی در شاخص های مورفوتکتونیکی حوضه داشته است. ج) مجاورت حوضه های نیمه فعال با حوضه های فعال، یا مجاورت حوضه های غیرفعال با حوضه های نیمه فعال میتواند ناشی از حد آستانه شاخص هایی باشد که برای برآورد وضعیت فعالیت تکتونیکی حوضه ها استفاده می شود.
کلید واژگان: زلزله, گسل, کواترنری, انرژی, مورفوتکتونیکIn geosciences, morphotectonic indicators are used to investigate the effectiveness of land surfaces from neotectonic activities. In this article, the results of morphotectonic indices by tectonic zones of Iran, according to the energy released from the earthquake of 1900-2009 and the position of the basins relative to the types of faults (young seismic faults), Quaternary and pre-Quaternary) were analyzed. For this purpose, 110 years old Iran seismic data was extracted from the geodatabase, and during the programming process in MATLAB, it was converted from point-vector to surface-raster. In addition the results of the evaluation of morphotectonic indices of 142 basins of different zones were used; 8 inactive basins, 40 semi- active basins, and 94 active basins. Inactive basins are located in Alborz, Zagros, and Central Iran. . The results indicate that the amount of energy released can't examine a significant role in evaluating the morphotectonic indices of the basins. Basin’s location in the area of Quaternary faults and young seismic is of great value in the tectonically active basin. The lie of semi-active basins adjacent to active basins, or the lie of inactive basins adjacent to semi-active and active basins; and it should be borne in mind that the thresholds used to estimate the tectonic activity status of basins cannot be used as a definite and mathematical criterion in estimating the tectonic status of basins.
Keywords: Earthquake, Morphotectonic, Fault, Iran -
منطقه بدخشان، در شمال شرق افغانستان دارای زمین شناسی پیچیده ای است. با استفاده از داده های کاتالوگ لرزه خیزی آسیای میانه با بروز رسانی (سال های 2011-1909) از سایت سازمان زمین شناسی آمریکا از سال 2011-2021 کاتالوگی تهیه گردید. با در نظر گرفتن آخرین زلزله با بزرگای 7.2 در سال 2015 ضرایب b به بیشترین مقدار 1.0 و a به مقدار 7.9 در سطح و عمق محاسبه گردید. افزایش مقادیر عددی a,b در نیمه مرکزی به طور کامل مشهود بوده است. نتایج حاکی از آن است روند حاضر، برخلاف راستای گسل اصلی شمال بدخشان (جهت شمالی- جنوبی) است. بیشترین فراوانی زلزله های ≥4 در عمق 70-150 کیلومتر، زلزله های ≥5 در عمق 300-150 کیلومتر و درنهایت زلزله های ≥6 در عمق 300-150 کیلومتر در راستای شرقی غربی رخ می دهد. این منطقه دقیقا برخورد صفحه دالان پامیر به مرکز بدخشان می باشد. این مهم نشان می دهد در منتهی الیه دالان پامیر از شرق به غرب گسیختگی هایی در عمق های 0-150 کیلومتر در حال ایجاد شدن هستند. دو روند شرقی-غربی و شرقی- جنوبی مشهود است. در خصوص زمین لرزه های کم عمق مربوط به 50 کیلومتر بالایی پوسته، سازوکار غالب از نوع نرمال است که حکایت از کشش پوسته در این بخش دارد. جهت نیروی کششی با توجه به سازوکار ژرفی زمین لرزه ها، در امتداد شرقی-غربی است. همین مسئله، موضوع برخورد قاره ای و سپس فرورانش به سمت جنوب بدخشان را بیشتر تایید می کند. نوآوری این پژوهش شناسایی روندهای لرزه ای است که در منطقه موردمطالعه به ندرت تحقیق شده است و کاربرد آن برای شناسایی نواحی پرخطر جهت ساخت وسازها می باشد.
کلید واژگان: هندوکش, مورفوتکتونیک, بدخشان, افغانستانBadakhshan region, located in the northeast of Afghanistan, has a complex geology. A catalog from 2011-2021 was prepared using the data of the Middle Asia seismic catalog with updates (1909-2011) from the website of the American Geological Survey. Considering the last earthquake with a magnitude of 7.2 in 2015, the coefficients of b were calculated to the maximum value of 1.0 and the value of 7.9 on the surface and in the depth, the increase in the numerical values of a and b in the central half has been completely evident. The results indicated that the current trend is opposite to the direction of the main fault in North Badakhshan (north-south direction). The most frequent earthquakes M≥4 occurs at a depth of 150-70 km, earthquakes M≥5 at a depth of 150-300 km, and earthquakes ≥6 at a depth of 150-300 km occur in the east-west direction. This area is exactly where the Pamir Corridor plate meets the center of Badakhshan. This shows that at the end of the Pamir Corridor from east to west, ruptures are being created at depths of 0-150 km. Two east-west and east-south trends are evident. Regarding the shallow earthquakes related to the upper 50 km of the crust, the dominant mechanism is of the normal type, which indicates the stretching of the crust in this section. According to the deep mechanism of earthquakes, the direction of the tensile force is in the east-west direction. This issue further confirms the issue of continental collision and then subduction towards the south of Badakhshan. The innovation of this research is the identification of seismic trends that have rarely been researched in the studied area, and its application is identifying high-risk areas for construction.
Keywords: Hindu Kush, Morphotectonic, Fault, Badakhshan, Afghanistan -
Rivers are sensitive to tectonic movements, and there is a close relationship between river landforms and tectonic movements. Morphotectonic indices are used as an instrument to identify new and active structures of these movements. Kesmat catchment is a sub-basin of Dez River, which is located in Lorestan Province with a surface area of 34.33 square kilometers. The aim of this study was to analyze the tectonic activity of Kesmat Basin using topographic map and digital elevation model in the environment of remote sensing software and GIS. In this study, four morphotectonic indices including Stream Length-gradient Index (SL), Index of Drainage Basin Shape (BS), River Sinuosity Index (S) and Drainage Basin Asymmetry Factor (AF) were used, and the results of their analysis were expressed as Index of Active Tectonics (IAT). Based on the findings, the values of 207, 1.09, 1.27 and 66 were obtained for SL, BS,S and AF indices, respectively. The index of active tectonics (IAT) shows that the region has moderate tectonic activity.
Keywords: Kesmat Basin, GIS, remote sensing, Iran, Morphotectonic -
اهداف
دشت خرم آباد در واحد زاگرس چین خورده واقع شده است و رودخانه خرم آباد که یکی از سرشاخه های اصلی رود کرخه است از میان این دشت می گذرد. از آنجا که گسل پنهان و فعال خرم آباد در این منطقه واقع گردیده است این منطقه به شدت تحت تاثیر فعالیت های نوزمین ساختی این گسل قرار دارد. بنابراین در این تحقیق، هدف بررسی تاثیر فعالیت های این گسل بر فعالیت های ریخت شناسی رودخانه خرم آباد است.
روش شناسیپژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است. ماهیت داده ها و محاسبات کمی و مبتنی بر استفاده از تکنیک های سنجش از راه دور، شاخص های هندسی، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای و اندازه گیری های میدانی است. در راستای بررسی تاثیر فعالیت های گسل پنهان خرم آباد بر فعالیت های ریخت شناسی رودخانه خرم آباد نخست مسیر رودخانه به پنج زیرپهنه تقسیم و سپس از عکس های هوایی سال 1334 و تصاویر گوگل ارث سال 1395 با پردازش در محیط GIS جهت مقایسه تغییرات استفاده گردید. با رقومی سازی مسیر رودخانه در محیط اتوکد، شاخص های هندسی گرادیان نشیب رود و مقادیر سینوسیتی برای 5 زیرپهنه فوق در امتداد مسیر رودخانه مشخص گردید و با مراجعات میدانی نیمرخ طولی و تغییرات پادگانه های آبرفتی اندازه گیری شد.
یافته هامقادیر به دست آمده از شاخص های هندسی رودخانه خرم آباد نشان می دهد در نتیجه تحرکات گسل پنهان خرم آباد، تاقدیس خرم آباد و نواحی بالادست آن درحال فرازگیری و نواحی پایین دست درحال پایین افتادگی یا جاماندگی هستند. این روند، افزایش شیب میانگین در طول مسیر رودخانه را در پی داشته و این روند به صورت تغییر در تعداد و ویژگی های هندسی رودخانه تظاهر پیدا کرده است.
نتیجه گیریدلیل اصلی تغییرات ریخت زمین ساختی در روخانه خرم آباد جنبش های زمین ساختی است. لذا با توجه به آنچه گفته شد، جنبش های گسل پنهان راندگی خرم آباد، مهم ترین عامل تغییردهنده ریخت شناسی رودخانه خرم آباد است.
کلید واژگان: تحولات ریخت شناسی, مورفوتکتونیک, خرم آباد, گسل پنهان, سامانه زهکشیGeographical Research, Volume:36 Issue: 2, 2021, PP 205 -216AimsKhorram Abad plain is located in the folded Zagros zone and its River, as one of the main rivers discharging to Karkheh River, flows through this plain. This region is highly influenced by the neotectonic activities of this fault since Khorram Abad’s hidden and active fault is located in this region. Therefore, the current study aimed at the investigation of the effect of this fault’s activities on the morphological activities of Khorram Abad River.
MethodologyThis is an empirical study that is quantitative in terms of used data and calculations. Remote-sensing techniques, geometrical indices, aerial photos, satellite images, and field studies are used in the current research. For this purpose, the river’s route was divided into five subzones to be more precise. Then, the aerial photos taken in 1955 were compared to Google Earth’s 2016 images in GIS. Geometrical indices such as the gradient of the river’s slope and sinuosity of the mentioned five subzones were calculated by the digitization of the river’s route in AutoCAD; the profiles and the changes in the alluvial terraces were measured through field observations.
FindingsKhorram Abad River’s geometrical indices indicated that Khorram Abad’s anticline and its upstream regions are upheaving and the downstream regions are subsiding or staying in their previous positions. This ascending trend has been followed by an increase in the average riverchr('39')s slope has changed the number of the tributaries and geometrical properties of the river.
ConclusionThe primary reason for the morphological changes in the Khorram Abad River is the geological movements. Then, the movements of Khorram Abad hidden thrust fault were the most important factors changing the morphology of Khorram Abad River in the studied period.
Keywords: Morphological Evolutions, Morphotectonic, Khorram Abad, Hidden Fault, Drainage System -
لندفرمها و واکنش آنها به تغییرات محیطی از جمله مباحثی است که از دیرباز مورد توجه متخصصان علم ژیومورفولوژی بوده است. یکی از لندفرمهایی که از تغییرات محیطی بهویژه فرایندهای زمینساختی و فرسایشی تاثیر میپذیرد رودخانهها هستند. هدف اصلی در این پژوهش تحلیل واکنش رودهای ناحیه برای رسیدن به نیمرخ تعادلی در مواجهه میان فرایندهای زمینساختی با فرایندهای فرسایشی است. برای این پژوهش، سه رود اصلی ناحیه شامل آستانه، چشمهعلی، و تپال بررسی شد. رابطه توان برشی رود در قالب ارتباط میان شیب و مساحت زهکشی، مقادیر دو پارامتر تندی و فرورفتگی کانال را استخراج مینماید. هر دوی این پارامترها متاثر از عوامل سنگشناسی، زمینساختی، توپوگرافی، و فرسایشیاند. نتایج حاصل از بررسی سه رود اصلی منطقه نشان میدهد که رسیدن به نیمرخ تعادلی در هر رود به عوامل بالاآمدگی نسبت به سطح اساس، فرسایشی، و سنگشناسی بستگی دارد. بالاآمدگی رخداده ناشی از گسلخوردگی آبراهه به افزایش ارتفاع و شیب کانال رود منجر شده و فرسایش در پاسخ به این تغییر در محیط رودخانه رخ میدهد. این امر باعث افزایش بار رسوبی تولیدی و در نتیجه بالارفتن بازده فرسایشی در رودها میشود. با افزایش بار رسوبی در پاییندست حوضه، رود قادر میشود تاثیر بالاآمدگیهای گسلی بر بستر خود را خنثی کند.
کلید واژگان: البرز شرقی, دامغان, زمینساخت فعال, ژئومورفولوژی ساختمانی, مدل SPLIntroductionLandforms and their response to environmental changes is one of the most interested topics among geomorphologists. One of the landforms that is most affected by tectonic and erosion processes is the rivers. Rivers respond to tectonic processes that increase the height of landscapes and erosion processes that try to reduce the height of landforms. This reaction can be well studied by analyzing the longitudinal profile of the rivers. One of the effective parameters in the study of tectonic and erosional status of regions is steepness and concavity. These parameters can be examined in the form of Stream Power Law (SPL). This function is related to incision power of streams.This relationship in the form of the linkage between slope and drainage area of the river in a logarithmic plot based on power regression, extracts the values of two parameters, the steepness and the concavity of the channel. In fact experimental studies by other researchers have shown that there is a direct relationship between rivers steepness and concavity with tectonic – erosive processes in the regions. It generally accepted that steep landscape are associated with areas of high uplift rate and active tectonic. Rivers system are well adopted to tectonic processes to provide useful information about the rate of uplift in landforms. The steepness of rivers which depends on the declivity of channels is fraction of uplift rate. So we expect that if the amount of the steepness in the longitudinal profile of the river is low, the uplift rate is slight too and if the steepness is high, the uplift rate is intense too. Concavity index usually depends on bed material. But erosion efficiency has direct connection with incision power law and its steepness. But weakness of bed material especially alluvial can increase rate of erosion efficiency in channels. Erosion efficiency is the volume of sediment that is completely removed from the environment after erosion. Erosion efficiency is a function of sedimentary flux. This parameter can be directly related to the tectonic processes and characteristics of the bedrock. If tectonic processes lead to an increase in the height of the landforms, it can increase orographic precipitation in mountainous areas, and it can lead to increasing sedimentary flux, then erosion efficiency also increases. The main purpose of this study is to analysis the effect of active tectonic and erosion on equilibrium profile of the main rivers of the Damghan Mountain based on the Stream Power Law. These steepness and concavity parameters are influenced by set of lithological, geological, topographic and erosion factors. All of these factors are effective in location of knick points of rivers and are able to provide useful information about the geological and erosion status of the area
Material and MethodIn order to investigate the power incision law, the DEM map in 30m resolution was used to extract the channels. For extracting the rivers, the D8 algorithm method was used to calculate the flow direction. In this method, the flow path of each pixel that fall on the lower pixel with a lower slope was calculated and the flow directions was determined. In this regard, we first need to create a DEM map with the least inconsistency. This method focuses on extracting central flows in valleys and reducing parallel flows. After extracting the channels, their slope-area logarithmic diagram were plotted. The regression line considered for the logarithmic plot is the power regression, which is the relation of the river incision power. In this regression, the slope of the regression line is concavity and the intercept of line is steepness. To obtain information about lithological features of the area that are effective in analyzing the concavity and steepness parameters, the geological map of Damghan and Shahrud was used. The study area is part of the mountain structure of Eastern Alborz and has several active faults. North Damghan Mountain is located on the southern side of eastern Alborz between 36。14'0.3" to 36。18' 82" and 55。00' 26" to 53。59' 56" in north of Iran plateau. There are different outcrops of lithostratigraphic formations from Precambrian to Quaternary in this area. Geologically speaking, the study area is composed of set of over thrust blocks and nappes. The thrust faults and nappes within piggy back style have pushed eastern Alborz stratigraphy sequences on each other. The folds in the region have a strong connection to thrust structures and nappes. These folds are of different types and sizes but most of them are inclined and recumbent because of widespread compressive component in eastern Alborz.
Result and DiscussionThe three main rivers of the region, CheshmehAli, Astaneh and Tepal, were studied. All three rivers flow on the colluvium bed in the upstream and alluvial bed in the downstream. And all three affected by faults in some areas. Some such as CheshmehAli River in the southern part, has flowed into a fault valley. The activity of faults along the rivers, both in the resistance and alluvial parts has led to uplift of the rivers. These effects are seen in the high values of steepness index and low values of concavity index. The increase in the stream incision is seen in both the upper and lower section of the rivers due to the activity of faults in the region. But the steepness is higher in the upstream which is made of colluvium sediments. While in the downstream due to weakness of alluvial sediments the rate of erosion efficiency is higher. Therefore the change in the rate of steepness, concavity and erosion efficiency, in addition to active tectonic, is strongly affected by the bedrock of channels. Each rivers that is most faulted also has higher values of the steepness index. CheshmehAli River, part of which is located completely in the faulted valley, has the highest rate of steepness compared to other rivers. The Astaneh River has been affected by the Astaneh fault in several parts, and the fault has led to the uplift of the river by cutting off the Quaternary sediments. The high values of steepness parameter in this river confirm existence of active tectonic. The Tepal River in its upper part shows high values of steepness parameter, but in the downstream part where the river flows on agricultural lands, the rate of erosion efficiency has increased and in contrast the rate of steepness parameter has decreased. This is due to human activities that have caused the rate of erosion to exceed the rate of tectonic processes. Therefore, human activities are able to transform the relationships between internal and external processes that are effective in changing landforms.
ConclusionThe results show that reaching the equilibrium profile in each river depends on a set of factors include erosion, tectonic and lithology. Fault in the channel path leads to an increase in the height and slope of the river channel and erosion accurse in response to this change. Tectonic processes increase the incision capacity of rivers as a result of increasing the slope of the channel, which increase the volume of sediments produced in the river. Of course, like that Tepal River, we must consider the role of human activities in increasing the rate of erosion efficiency. Key Words: Eastern Alborz, Damghan, Active Tectonic, Morphotectonic, SPL Model.
Keywords: Eastern Alborz, Damghan, active tectonic, Morphotectonic, SPL Model -
مطالعه الگوی هندسه چین خوردگی ها و تحلیل دگرریختی آن ها، یکی از مهم ترین موضوع های زمین شناسی کمربند کوهزایی زاگرس به شمار می آید. تاقدیس خویز در استان خوزستان و در کمربند رانده و چین خورده زاگرس در فرادیواره گسل پیشانی کوهستان واقع شده است. این تاقدیس یکی از تاقدیس های مهم زاگرس به شمار می رود؛ اهمیت آن به دلیل وجود رودخانه دایمی مارون است که از میانه تاقدیس عبور کرده و تاقدیس خویز را به دو نیم تقسیم کرده است. این تاقدیس با استفاده از اشکال مورفومتری نظیر رویه های سه گوش، دره های ساغری و شاخص تابیدگی جبهه کوهستان، از نظر مورفوتکتونیک مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی وضعیت تاقدیس خویز از نظر میزان فعالیت زمین ساختی به خصوص فعالیت های عهد حاضر است؛ به کمک نتایج این پژوهش می توان وضعیت سازه های احداث شده بر روی این تاقدیس و در مجاورت آن، به خصوص سد مخزنی مارون را از نظر مخاطرات زمین شناسی مورد ارزیابی قرار داد. این اشکال و شاخص ها در دو یال تاقدیس به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفت؛ بر اساس نتایج این مطالعه مشخص شد که شاخص های مورفوتکتونیکی ذکرشده رابطه مستقیمی با میزان فعالیت زمین ساختی داشته و بر این اساس می توان اظهار داشت که تاقدیس خویز از نظر فعالیت نسبی زمین ساختی در وضعیت فعال قرار دارد و همچنین یال شمال شرقی آن نسبت به یال جنوب غربی، فعالیت بیشتری از خود نشان می دهد. این مسئله می تواند به علت وجود تاقدیس زیرسطحی منصورآباد در جنوب غرب تاقدیس خویز و با فاصله ای کمتر از یک کیلومتر از آن باشد که منجر به تشکیل پس راند در یال شمال شرقی تاقدیس خویز و ایجاد فعالیت زمین ساختی بیشتر در این یال شده است.
کلید واژگان: مورفوتکتونیک, مورفومتری, زاگرس خوزستان, تاقدیس خویزStudy of geometric style of folding and their deformation analysis is one of the most important Geological topics of Zagros orogenic belt. Khaviz anticline is located in Khuzestan province and in the Zagros folded-thrust belt in the hanging wall of mountain front fault (MFF). This anticline is one of the most important anticlines of the Zagros; its importance is due to the Maroon's permanent river that passes from the middle of the anticline and divided it into two halves. This anticline has been studied by using morphometric forms such as triangular facets, win glass valleys and index of sinuosity of mountain front, Morphotectonic. The purpose of this study, is check the status of anticline Khaviz in terms of tectonic activity especially present age activities; with the help of the results of this study the status of constructed buildings on this anticline and in its vicinity, especially storage dam of maroon in terms of geological hazards can be evaluated. This shapes and indicators were studied in two anticline limbs individually; According to the results of this study it was found that mentioned Morphotectonic indicators has a direct relationship with the amount of tectonic activity and accordingly can be said that Khaviz anticline is in active status in terms of relative tectonic activity and also its northeastern limb than southwestern limb, it shows of own more activity. This feature can be due to existence Mansourabad subsurface anticline in the south west of Khaviz anticline and with distance less than a kilometer from it that has been leading to formation of back thrust in northeastern limb of Khaviz anticline and create more tectonic activity in this limb
Keywords: Morphotectonic, morphometry, Khuzestan Zagros, Khaviz anticline -
علمی که تاثیر تکتونیک فعال را با استفاده از شاخص های ژیومورفیک به عنوان سنجش و توصیف کمی اشکال و چشم اندازهای زمین مشخص نماید، مورفوتکتونیک نامیده می شود؛ اندازه گیری های کمی شرایطی را فراهم می آورد تا با استفاده از آن ها به شناسایی وضعیت مناطق دارای زمین ساخت فعال پرداخته شود. در این مطالعه با استفاده از شاخص های کمی ریخت سنجی بخشی از البرز مرکزی که در محدوده حوضه های آبریز تالار و بابل رود قرار دارد مورد بررسی قرار گرفته است و 5 شاخص ناهنجاری سلسله مراتبی (∆a)، انشعابات (R)، شکل حوضه (Ff)، تراکم زهکشی (Dd) و برجستگی نسبی (Bh) در 15 حوضه زهکشی در محیط نرم افزاری Arc GIS به منظور تعیین کمی میزان تکتونیک فعال این منطقه محاسبه شده است. نتایج به دست آمده از محاسبه شاخص های فوق بیان گر آن است که در محل تقاطع گسل های شمال البرز و خطیرکوه و هم چنین گسل هایی که در دامنه شمالی البرز در اثر فعالیت این گسل های بزرگ شکل گرفته اند مقادیر به دست آمده از شاخص های یادشده، بالا بوده که بیانگر وجود فعالیت تکتونیکی بالا و بسیار بالا در آن نواحی است. در اثر بالا بودن این مقادیر انتظار می رود که ریسک لرزه خیزی منطقه نیز در اثر گسیختگی گسل ها افزایش یابد.
کلید واژگان: ژئومورفولوژی, مورفوتکتونیک, البرز, حوضه آبریز, زمین لرزه, GISIntroductionTectonic geomorphology is a knowledge that can determine the effect of active tectonic using the geomorphic indices as a quantitative description of the rivers form. Accordingly, quantitative measurements provide conditions that allow them to identify the status of active tectonics areas. Active tectonic processes can affect the shape and performance of rivers. The extraction of geomorphic indices using digital elevation map (DEM) in the GIS in the past two decades has been a fast and accurate method for drainage basin analysis so that these indices are used for quick evaluation of recent tectonic activities in a particular region. Base on a natural theory, rivers are the first environmental forms that show a relatively rapid response to changes in the bedding or changes in the outflow of the bed. Regarding the proved reactions of rivers to the occurrence of normal changes, it is possible to analyze them by using geomorphic indices as the result of the effects of tectonic on the river's route. Geomorphic indices are especially used for active tectonic studies. With the study of topographic landforms and the model of drainage systems using geomorphic indices and the geological structure of each area, it is possible to evaluate the active tectonic performance and to determine the absence of active tectonic movements. The quantitative measurements provide conditions that allow them to identify the status of active tectonics areas. Along with the advancement of tectonic science of geomorphology, scientists have found that active tectonic processes can affect the shape and function of rivers being one of the most important observations that occur rapidly. Consistently in respond to deformation caused by active tectonics at the surface reflecting minor changes in topography, thus examining drainage pattern and river diversion provides important information on structural expansion and evolution of the area. The study area is classified into four categories of very high, high, medium and low tectonic activities. Alborz mountain range is the result of two orogenic movements. One of them is Precambrian ores (Acinitic), the course of which is essentially a metamorphism that leads to the interconnection and hardening of the paving stones in the Precambrian, The second one is the Alpine orogeny movements that happens in Mesozoic and Cenozoic periods. This mountain range is approximately 600 kilometers long and 100 kilometers wide along the south side of the Caspian Sea. The northern margin of the Alborz line is usually sloping. General trend of study area is NE-SW.
Materials and MethodsIn this research, with using the Arc GIS software and 1:100000 Geological maps, at first, rivers and basins shapes of the area were extracted using STRAHLER method using 30 m accuracy digital elevation model in Arc GIS software. Then the necessary modifications to the wells and extraction basins were carried out using topographic maps and satellite images and finally a part of central Alborz at Talar and BabolRud area was divided into 19 catchments. 5 morphotectonic indices such as hierarchical anomalies (Δa), Bifurcation (R), Form factor (Ff), drainage density (Dd) and Relative relief (Bh) were calculated in drainage basins. Using the Relative Active Tectonic (IAT) index, the study area was classified into 4 categories. Category 1 indicates a very high tectonic activity. Category 2 is the high tectonic activity. Category 3 shows the average geological activity and category 4 activities are low relative construction. A tectonic activity zoning map was prepared for each indicator in the study area and the results of the indices were analyzed.
Results and DiscussionBased on studies of hierarchical anomaly indices in sub-basins associated with North Alborz and Khatirkuh faults, this index increases and shows very high and high rates. Intersection between these faults and the sub-basins waterway has caused anomalies in the connection of low-grade waterways to several degrees higher. In sub-basins 11, 12, 13 and 14 which are dominated by the above-mentioned faults, the bifurcation index and the elevation changes are due to the activity of these faults are high.
ConclusionStudies in this section of the Alborz mountain range using morphometric indices such as hierarchical anomalies (Δa), Bifurcation (R), Form factor (Ff), drainage density (Dd) and Relative relief (Bh) and using the IAT Index in this area, shows that recent tectonic activity is generally due to the faults activity in the region such as North Alborz and Khatirkuh faults are in a high and very high categories. Based on these studies, it was found that some other minor faults formed due to high tectonic activity and caused by major faults such as North Alborz, Khatirkuh and other major faults in the area affect the indices numbers. Tectonic impacts show that about 33.3% of the sub-basins associated with the major and minor faults
Keywords: Alborz, Catchment, fault, Morphotectonic, river, Earthquake -
هندسه فرکتال روشی برای توصیف کمی ویژگی خود متشابهی یا خود الحاقی در زمین ریخت های پیچیده و توضیح پیچیدگی ها و ناهمواری های سطحی است. در این مطالعه از روش تحلیل فرکتال سطحی در غالب یک مدل سلولی به روشتقسیم بندی پوششی استفاده شد. نتایج نشان داد فرایندهای زمین شناسی و زمین ریخت شناسی باعث تغییر ویژگی بعد فرکتال زمین ریخت ها می شوند. تغییر مرزهای سنگ شناسی و گسل ها بر تغییرات بعد فرکتال اثر می گذارند و نحوه تاثیرگذاری آن ها با توجه به شرایط ناهمواری مثل بسامد، دامنه و جنس سازندها متفاوت است. در واحدهای لیتولوژیک با سازندهای سخت آهکی، بعد فرکتال پایین است و در سازندهای سست آبرفتی بعد فرکتال افزایش پیدا می کند. فراوانی آبراهه ها و حاشیه آن ها نیز بر بعد فرکتال تاثیر می گذارد، همچنین همگنی واحدهای سنگ شناسی باعث کاهش بعد فرکتال می شود. در این مطالعه نیز کمترین بعد فرکتال مربوط به واحدهای یکپارچه آهک اوربیتولین دار مزوزوییک در مرز بین دو زون ساختاری سنندج سیرجان و زاگرس مرتفع است. ولی سازندهای نا مقاوم و حساس به فرسایش کواترنری باعث افزایش بعد فرکتال می شوند. تناوب لایه های سخت و سست نیز در مقیاس محلی بر بعد فرکتال موثر است همچنین ارتفاعات نسبت به زمین های پست بعد فرکتال پایین تری دارند. بین بعد فرکتال و ارتفاع به شکل کلی رابطه معکوس دیده می شود و این رابطه در مورد شاخص زبری ناهمواری نیز در این حوضه وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد، تغییرات بعد فرکتال سطح به مجموعه ای از عوامل سنگ شناسی، تکتونیکی و ژیومورفولوژیکی وابسته است، همچنین در مناطق پیچیده توپوگرافی، بررسی تغییرات بعد فرکتال میتواند در آشکار سازی و بررسی ناهنجاری های سطحی زمین، ابزار مفید و موثری باشد.کلید واژگان: آنالیز فرکتال سطح, مورفوتکتونیک (ریخت زمین ساخت), ناهنجاریهای سطحی, کمربند زاگرس مرتفعFractal geometry is a method for describing a self-similar or a self-affine property in complex landforms and explanation of surface complexities and roughness. In the present study, the surface fractal dimensions (SFDs) were investigated by a cellular model by covering the divider method. Results indicated that geological and geomorphological processes change the character of the fractal dimension of the landforms. Changes in lithologic boundaries and faults influence changes in the fractal dimension and their mode of influence vary according to the topographic characters such as frequency, amplitude, and types of formations. In lithologic units with hard limestone formations, the fractal dimension is low, while in alluvial formations, the fractal dimension increases. The drainage network density and tributaries margins affect the fractal dimension. Moreover, homogeneity of the lithologic units decreases the fractal dimension. In this study, the lowest fractal dimension is associated with the integrated units of Mesozoic orbitolina limestones on the border of the two structural zones of Sanandaj-Sirjan and High Zagros belt. However, friable and sensitive to erosion formations of the quaternary increase the fractal dimension. The succession of the hard and friable layers is effective on the local scale on the fractal dimension. Furthermore, mountains have lower fractal dimensions than lowlands. Generally, there is an inverse relationship between the fractal dimension and elevation and this relationship there is about the roughness index in the basin. The results illustrated that changes in the surface fractal dimension were dependent on a set of lithologic, tectonic, and geomorphologic factors. Also in complex topographic zones investigation of changes in the fractal dimension can be a useful and effective instrument for detecting and surveying of the surface anomalies.Keywords: Surface Fractal Analysis, Morphotectonic, Surface Anomalies, High Zagros Belt
-
اشکال مورفوتکتونیکی متعدد و متنوعی براثر فعالیت گسل دهشیر و گسل های ریدل درجه 2 و 3 منشعب از آن و در امتداد آنها، در پلیو - کواترنری به وجود آمده است. مهم ترین آنها، چاله های ساختمانی ابرقو و تاغستان در امتداد گسل های مشتق شده از گسل دهشیر در ناحیه غربی و چاله های کوچک تر و متعدد دیگری چون رشکوییه، ارنان، چاه شیر و چاه ترش در امتداد گسل های بخش شرقی گسل دهشیر است. هدف این پژوهش، بررسی چاله های ناحیه شرقی گسل دهشیر در جنوب و جنوب شرق شیرکوه در جنوب شهر یزد است. نتایج نشان داد این چاله ها مانند بسیاری دیگر از چاله های بسته ایران مرکزی ازجمله گاوخونی، به دلیل تراکشش یک حوضه کشیده - جداشده به وجود آمده اند. منطقه مطالعه شده در یک زون برشی میان دو گسل راستبر فعال دهشیر - بافت و رفسنجان - انار قرار دارد. چرخش پادساعتگرد بلوک گسله بین دو گسل یادشده، مناطق کششی محلی را ایجاد کرده و کاهش ضخامت پوسته را سبب شده است. این امر موجب بالاآمدگی منحنی زمین گرمایی و ذوب بخشی شده و ولکانیسم محلی پلیوسن به بعد را به وجود آورده است. در پی این پدیده، گنبدهای داسیتی متعددی در امتداد و تقاطع گسل ها در جنوب و جنوب شرق شیرکوه و چین خوردگی رسوبات میوسن شکل گرفته است. فعالیت گسل ها همراه با بالاآمدگی گنبدها به تقطیع سطح هموار پیشین انجامیده و در بعضی نقاط فرونشینی بخش هایی از منطقه را سبب شده و چاله های ساختمانی متعددی را به وجود آورده است.
کلید واژگان: چاله ساختمانی, مورفوتکتونیک, گنبدهای داسیتی, گسل دهشیر, ارنان یزدVarious morphotectonic landforms have been created by the activity of the Dehshir Fault and the 2nd and 3rd degree Riddle faults in Plio-Pleistocene. The most important of these can be the structural depressions of Abarghoo and Taghestan along the faults derived from the Dehshir Fault in the west and smaller and numerous other depression such as Rashkouieh, Ernan, Chah Shir and Chah Torsh along the eastern faults of the Dehshir Fault. The purpose of this study was to investigate the western depressions of the Dehshir Fault in the south and southeast of Shirkouh Mountain in the south of Yazd city. The results showed that these depressions, like many other closed depressions in central Iran including Gavkhuni, have been formed due to the transtension of a stretched-separated basin. The study area was located in a cutting zone between the two active dextral faults of Dehshir-Baft and Rafsanjan-Ernan. The counterclockwise rotation of the fault block between the mentioned two faults has created local extensional zones and reduced the crustal thickness. This has uplifted the geothermal curves and partial melting and created local post-Pliocene local volcanism. Following this phenomenon, several dacitic domes have formed along the fault strike and intersection in the south and southeast of the Shirkouh Mountains and the folding of Miocene sediments. The activity of the faults, along with the rise of the domes, has led to the fragmentation of the previous smooth surface, and has caused the subsidence of some parts of the area and created several structural depressions
Keywords: Structural depression, morphotectonic, Dacite dome, Dehshir Fault, Ernan of Yazd -
در بیشتر مواقع برای شناسایی گسل های پنهان از روش های ژئوفیزیکی استفاده کرده اند. در پژوهش حاضر قابلیت ژئومورفولوژی جهت شناسایی گسل های پنهان مورد بررسی قرار گرفت. ازجمله مناطقی که رسوبات رودخانه ای آثار گسل ها را مدفون ساخته است شرق استان کرمانشاه است. با بررسی ژئومورفولوژی منطقه و براساس فرضیه جدایی طاقدیس شیرز از سفره رورانده و دیگر شواهد مورفوتکتونیکی حدود کلی گسل های پنهان شناسایی و بر روی نقشه زمین شناسی ترسیم شد. در مرحله بعد با پردازش داده های مغناطیس هوایی، موقعیت دقیق تر گسل ها ترسیم شد. سپس بر روی 4گسل، 5 مقطع برداشت VLF و مغناطیس زمینی صورت گرفت و نتایج مربوط به مراحل پیشین با استفاده از روش های ژئوفیزیکی نیز صحت سنجی شد. اولین گسل از غرب ارتفاعات پرآو و از شمال دشت کرمانشاه به سمت شرق بر روی ارتفاعات پرآو و بیستون امتداد می یابد و با گذشتن از ارتفاعات برناج به سمت غرب وارد دشت شده و پس از عبور از دشت صحنه مجددا با تغییر روند به سمت شمال شرق امتداد می یابد. در فاصله بین ارتفاعات بیستون تا دشت صحنه 5 گسل با جهت شمال- جنوب و منشعب از گسل اول تا حدود طاقدیس شیرز امتداد دارند. گسل دیگر از غرب شهر کرمانشاه آغاز شده و در جنوب ارتفاعات پرآو با تغییر مسیر به سمت جنوب شرق ادامه می یابد و وارد دشت هرسین می-شود. مقایسه نتایج ژئومورفولوژی، ژئوفیزیک و مغناطیس هوایی نشان می دهد که ژئومورفولوژی قادر است گسل های بزرگ و پی سنگی عمیق آشکار و حتی پنهان، که اثرات خود را در مورفولوژی منطقه برجای گذاشته اند، را شناسایی کند.
کلید واژگان: گسل پنهان, مورفوتکتونیک, مغناطیس هوایی, ژئوالکتریک, روش vlfIntroductionIn most cases, faults can be detected by signs; however, in many cases, the outcrops of these structures have not reached the surface of the earth, or deposits have been buried with evidence and indications. Such conditions, although the surface of the earth's crust on both sides of the fault is displaced and drifting up or down, however, the surface out crop of the fault is not observed at the ground or is limited to stacks and mild folds in sections along the fault. To identify these types of faults, geophysical methods, CO2 and soil radon measurements, seismic reflections and electrical imaging, lidar, penetrating ground radar or air geophysics can be used. Researchers who have studied the buried faults of the earth's crust have generally used geophysical methods. According to Giving and colleagues, the results of aerial geophysical data in order to identify hidden faults, if accompanied with evidence of geomorphology and topographic data, have higher scientific value. In this research, the aim is to find hidden faults through geomorphic interpretation methods.
MethodologyAmong the areas where active tectonics and faults have been buried and the river sediments have buried their works, the east of Kermanshah province is in the Harsin and Bisetoon plain. First, geological maps and topography, geomorphology, and geostructral were explored and interpreted. Based on the hypothesis of the separation of the Shirez anticlinal from the nape as one of the geostructural and morphotectonic evidence, and the flow of the Gamasyaw river and the morphology of the Tsetonic plain of Harsin, the overall boundary of the hidden faults was identified and mapped to geology. In the next step, by studying the data of aeromagnetism and the use of return-to-pole filters, vertical derivatives, analytical signal and tilt, a more precise location of the faults was maped. Then, on the 4 main faults identified, 5 sections of VLF As and Mg As were taken and the results of the previous steps were verified using the geoelectric method.
Results and discussionWhat is obtained from the results of a total of three methods used to identify hidden faults is a number of faults that have been scattered across the region. The first fault in the almost west to east direction from west of the Taqbostan elevations in the north of Kermanshah plain extends over the Taqbostan elevations, and after passing on the Prao and Bisetoon elevations, with the shift of direction from southwest to northeast to Barnaj, and from there with change the almost east-easterly direction enters the plain and continues in the south of the Khaneh-khode mountain, and after passing through the Sahneh plain, it again extends to the north-east by changing the trend. Between the Bisetoon elevations to the Sahneh plain, 5 faults along the north-south direction extend approximately from the first fault to the shores of the Shirez anticlinal. These faults have been driven by the sliding motion. Another fault that seems to play an important role in the region's morphology and history of geomorphology in the region has started from west of Kermanshah and in the south of the Paro elevations it continues along the southeast to the Harsin plain. Comparison of the results of the three stages of the research showed that what the aeromagnetism and geoelectrics identified as faults, geomorphology, with a small spatial variation, and a negligible distance, as a fault that must exist to justify the region's morphology had identified. Geomorphology is largely capable of treating anomalies and movements caused by faults that are sometimes detected in the field by interpreting geospatial maps and analyzing the geostructural of the area along with simultaneous surveys of geomorphic, topographic, satellite images and remote sensing maps that geologists can not be identified. What is certain is that the effect of hidden faults in the region's morphology is observed only in some areas where the effect of the fault has reached the surface directly and in the expected form; otherwise, in the identification and tracing of the hidden fault by geomorphology, we must look for indirect effects and the effects of long-term faults on morphology, especially geostructural, on a larger scale than the usual methods of morphotectonic studies. It can be said that geomorphology can be successful in finding hidden faults that it has a comprehensive view on geotechnical and past geographic of region. In fact, a thorough examination of the geomorphological nature of the forms is based on the interpretation of the function of the faults, in particular the hidden faults, which themselves sometimes lead to the finding of hidden faults.
Keywords: hidden fault, Morphotectonic, aeromagnetic, geoelectric, vlf method -
از دیدگاه ساختمانی گسلها شاخص فعالیتهای تکتونیکی و تحول لندفرمهای سطح زمین در یک منطقه می باشند. آثار و شواهد لندفرمی این تغییر و تحول در ناهنجاری پدیده های ژئومورفیک، به میراث باقیمانده اند. با تحلیل مدل های رقومی ارتفاعی (DEMs)، امکان کمی سازی اثرات فرایندهای تکتونیکی بر روی لندفرمهای تحول یافته، فراهم می گردد. روش تحقیق مبتنی بر روش های ژئومورفومتری و بهره گیری از قابلیت های تحلیلی نرم افزار TecDEM2.0 جهت تحلیل مورفوتکتونیکی حوضه های آبریز محدوده سامانه گسلی قم-زفره (QZFS) می باشد. محدوده مورد مطاله شامل حوضه های آبریز دامنه های کوه کرکس واقع در بخش میانی زون QZFS می باشد که اساسا این ناحیه به دلیل داشتن شرایط ناپایدار و تغییرات زیاد مورفوتکتونیکی برای مطالعه انتخاب گردیده است. هدف از این تحقیق ارائه یک مدل مورفومتریک جهت تعیین حوضه های آبریز حساس به فرایندهای مورفوتکتونیکی است. نقشه های مورفوتکتونیکی تهیه شده در نرم افزار TecDEM، اساسا بطور غیر مستقیم وضعیت هیدرودینامیکی و هیدروژئومورفولوژی حوضه های آبریز مورد مطالعه را بیان می کند. از متغیرهای اصلی مورد بررسی می توان به شاخص های انتگرال هیپسومتری(Hi)، شیب نرمال(Ksn) ، تقعر(q) و شاخص هک (SL) اشاره نمود. مولفه های موردبررسی در این تحقیق با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (DEM)، استخراج و با استفاده از رتبه بندی آبراهه ای به روش استرالر(1975)، علاوه بر شناسایی میزان فعالیتهای تکتونیکی ناشی از گسلهای اصلی هر حوضه، میزان نسبی بالاآمدگی تکتونیکی حوضه ها نیز محاسبه و ارائه گردیده است. براساس نتایج تحقیق، پایین بودن مقادیر شاخص های تقعر از 2/0تا 89/0 و بالا بودن مقادیر شاخص حداکثر شیب 1/112 تا 57/192 درصد دلالت بر وجود فعالیت های تکتونیکی غیر همسان در بخشهای مختلف کوهستان کرکس است. همینطور نرخ بالاآمدگی تکتونیکی در برخی حوضه ها (در بخش شرقی) 5/2 و در برخی حوضه ها (در بخش غربی) 55/0 میلی متر در سال برآورد گردیده است. از طرفی، پس از بررسی های میدانی و شواهد مورفوتکتونیکی نظیر وجود دره های خطی و پرتگاه خط گسلی در حوضه های: سرسخت، طامه و اوره، پشته های مسدودکننده در امتداد آبراهه های اوره و طامه، جابه جایی راس مخروط افکنه ها و آبراهه های موجود در بخش شرقی کوهستان کرکس ناشی از فعالیت گسل معکوس و امتدادلغز نطنز (از گسلهای اصلی و تاثیر گذار زون گسلی قم-زفره)، ارزیابی گردید. از نتایج دیگر این تحقیق ارزیابی مناسب قابلیت تحلیلی و محاسباتی نرم افزار TecDEM در اثبات فعالیت های تکتونیکی در منطقه موردمطالعه می باشد. * نویسنده مسئول، آدرس ایمیل: hkamrani@ut.ac.ir، شماره تماس: 09126588079 [1] - Tectonics Digital Elavation Model.کلید واژگان: مورفوتکتونیک, زون گسلی قم-زفره, روش مورفومتری, الگوریتم TecDEM2, 0Today, along with morphometric and distance-based methods based on the use of satellite imagery and digital elevation model (DEM), several algorithms have been developed to evaluate tectonic activities in the form of land-based software applications. This includes TecDEM software. (Shahzad and Golghoun, 2011). The purpose of the present study was to investigate the morphotectonic analysis of the catchment areas of the Karkas Mountains by using TecDEM-based geomorphic components and analyzing the digital elevation model and field evidence from the analysis of morphotectonic data. In this research, we tried to study the geomorphometric methods and comparative analysis of geomorphic phenomena in catchment areas. The effect of each of these basins on the tectonic movements of Qom-Zefreh's fault system by quantifying landform phenomena using the features of the single program, Check and evaluate. Concerning the right-angled motion of the right-strike motion components along with the vertical components of the fault system (QZFS), is the study of the research problem, have the surface dynamics and catchment areas in the studied area been uniformly affected by the tectonic processes of this system? On the other hand, have the changes of the pattern tectonic processes have affected the hydrogeomorphological model of catchment areas? Therefore, in this research, using the basic principles of geomorphic tectonics, the adaptation of land surface changes to changes in their shaping processes has been investigated.Keywords: Morphotectonic, Qom-Zferh fault zone, morphometric method, TecDEM2.0 algorithm
-
گنبدهای نمکی سازند هرمز در محدوده وسیعی از جنوب و جنوب غرب ایران، خلیج فارس و سرزمین های شرقی عربستان رخنمون یافته اند. این گنبدها، در موقعیت های گوناگونی همچون واحدهای خشکی (زاگرس) و آبی (خلیج فارس)، سطوح رورانده و مرتفع، سطوح پست و دشتی و مجاورت با گسل های اصلی و پی سنگی قرارگرفته اند که این عوامل باعث تغییراتی در شکل، گستردگی، ارتفاع و روند رخنمون آن ها شده است. هدف از این پژوهش بررسی رفتار مورفومتری گنبدهای نمکی سری هرمز در سطوح میزبان محل رخنمون و بررسی روند رخنمون گنبدهای نمکی سری هرمز است. در این پژوهش با استفاده از نقشه های زمین شناسی با مقیاس 1:250000، تصاویر ماهواره ای و لایه رقومی ارتفاع (DEM) اقدام به شناسایی موقعیت گنبدهای نمکی و رقومی سازی محدوده رخنمون گنبدها و سپس استخراج پارامترهای مورفومتری (گرد شدگی، مساحت و ارتفاع) با استفاده از نرم افزار Arc GIS شد. جهت بررسی پارامترهای مورفومتری در طبقات ارتفاعی، اقدام به طبقه بندی DEM محل رخنمون گنبدها شد و جهت بررسی روند رخنمون، نمودار Trend برای کلیه ی گنبدها ترسیم گردید. نتایج نشان می دهد که؛ به طورکلی پارامترهای گردشدگی و مساحت گنبدهای نمکی در تضاد با ارتفاع آن ها قرار دارد به گونه ای که با افزایش ارتفاع سطح میزبان، ارتفاع آن ها افزایش پیدا می کند و از مساحت و گردشدگی آن ها کاسته می شود، طوری که گردترین گنبدهای نمکی در محدوده خلیج فارس با میانگین گردشگی17/1، پهناورترین گنبدهای نمکی در محدوده ناودیس و دشت ها با میانگین مساحت6/36 کیلومتر مربع و مرتفع ترین گنبدها در سطوح روراندگی و طاقدیس ها با میانگین ارتفاع1663 متر از سطح دریا قرار دارند. نتایج حاصل از بررسی روند رخنمون گنبدهای نمکی نشان می دهد که گنبدهای نمکی سری هرمز دارای دو روند رخنمون اصلی هستند، گنبدهایی که بالاتر از گسل های جهرم، فسا و در ناحیه زاگرس مرتفع و کنار گسل کازرون قرار دارند، با روند شمال باختری- جنوب خاوری رخنمون پیداکرده اند و گسل هایی که پایین تر از گسل های جهرم و فسا، در ناحیه زاگرس چین خورده و خلیج فارس قرار دارند به تبعیت از گسل های پی سنگی دارای روند رخنمون شمال شرق- جنوب غرب هستند.کلید واژگان: مورفوتکتونیک, اختلاف چگالی, سازند هرمز, خلیج فارس, زاگرسSalt domes of Hormoz Formation has outcropped in large areas in south and southwest of Iran, Persian Gulf, and Eastern Saudi Arabia, with their extension delimited by major faults such as Kazeroon, Zagros, Minab, and Oman-Ural axis. Today, these domes have found various industrial applications such as radioactive waste disposal, gas storage, and tourism. In the meantime, these contribute to such problems as increased salinity of water and soil resources. Even though researchers have referred to the faults and density difference between salt and overlying sediments as the reasons behind the outcrop of the salt domes of Hormoz Series, the domes are significantly different in terms of morphometric indices and outcrop location. The present research is aimed at identification of the effects of tectonics on the form of the salt domes by calculating some morphometric indices (roundness, elevation, area) and analyzing them in Zagros and Persian Gulf zones while detecting the trend along which the domes have outcropped.Materials and methodIn this research, 1:250,000 geological maps, satellite images and digital elevation model (DEM) were used to identify locations of salt domes and digitize the areas where the domes outcropped followed by the calculation of morphometric indices (roundness, elevation, and area) using ArcGIS Software. Subsequently, through elevation-based classification of the outcrop area on the basis of elevation and physiographic similarities and separation of salt domes based on host fold and local outcrop surface (onshore or offshore), the morphometric indices were analyzed in each area. Moreover, trend diagram was utilized to identify trend of the salt domes.ResultsThe results indicate that, the farther one moves from Persian Gulf region toward higher latitudes and higher onshore areas, the lower is the roundness of the salt domes while their elevation increases, so that the salt domes exhibit larger area and further roundness yet lower elevations in expansion zone of Zagros folds and synclines. This is while, the domes within the trust zone, contraction zone of folds, and high lands show higher elevation yet smaller area and lower roundness. Investigations based on the trend diagram and the researchers’ work show that, the domes outcropped at levels higher than Jahrum and Fasa and High-Zagros Faults follow the trend of the major faults, i.e. a northwest-southeast trend. However, the domes outcropped at levels below these faults tend to follow basement faults and form along a northeast-southwest trend.
All of the outcropped salt domes of Hormoz Formation within Oman, Persian Gulf, and Zagros zones have been developed along basement and major faults. However, the faults are not visible in Persian Gulf zone because of the presence of water bodies, and also the basement faults in Zagros-Fars and Hormozgan areas are commonly buried because of erosion of the respective anticlines. These have made it somewhat difficult to explore the relationship between the faults and salt domes. For the bare salt domes outcropped within the contraction and high zone of Zagros, it is easy to detect their connection to the faults. An investigation on the roles of height and volume of overburden sediments along with the role played by the faults show that, in general, the higher the elevation of the outcropped zone, the lower is the number of outcropped salt domes. In the Persian Gulf zone, sea dynamics effect and burial of the salt domes have contributed to lower number of outcropped domes. Increased volume of overburden sediments on top of Hormoz Formation have hindered the outcrop of salt domes within high lands and contraction zones in Zagros. However, the large fracture generated by major faults set the stage for outcrop of the domes onto the surface. Regarding roundness and area of salt domes, it can be stipulated that, the salt domes could better develop and grow within Zagros-Fars and Hormozgan zones because of the expansion of folds, where those exhibit not only more extensive area, but also further roundness. In high Zagros zone, however, the anticlines and areas where folds are in contraction mode, lack of adequate space for dome development has resulted in a situation where the domes have been mostly developed longitudinally. This has ended up with elongation and smaller area of the outcrops, as compared to those of Fars and Hormozgan zones as well as plain areas.Keywords: Morphotectonic, Density Difference, Hormoz Formation, Persian Gulf, Zagros -
البرز، قسمتی از کمربند کوهزایی آلپ-هیمالیا، نتیجه همگرایی صفحه ایران مرکزی و اوراسیا از اواخر تریاس بوده است و به واحدهای البرز خاوری، البرز مرکزی و البرز باختری تقسیم می شود. گستره مورد مطالعه در غرب البرز مرکزی قرار گرفته است و شامل حوضه های آبریز پلرود، صفا رود و چالکرود می باشد. از آن جا که رودخانه ها به سرعت تحت تاثیر فعالیت های زمین ساختی واقع می شوند، می توان با بررسی الگوی حوضه های آبریز و ژئومورفولوژی آن ها به تاثیر فعالیت زمین ساختی بر روی سیستم های رودخانه ای و زیر حوضه های آن ها پی برد. ریخت سنجی حوضه آبریز شامل بررسی آبراهه ها با استفاده از شاخص های ژئومورفیک حوضه آبریز صورت می گیرد. در این پژوهش از شاخص ها ی ژئومورفیک حوضه آبریز برای ارزیابی میزان فعالیت زمین ساختی فعال حوضه ها و رودخانه ها استفاده شده است. بدین منظور هفت شاخص ژئومورفیک، گرادیان طولی رودSL) )، ناهنجاری سلسله مراتبی (Δa)، شاخص انشعابات (R)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (Hi)، برجستگی نسبی (Bh)، تراکم زهکشی (Dd) و ضریب شکل (Ff) به کار گرفته شده و در 38 زیرحوضه زهکشی گستره مورد پژوهش اندازه گیری شده است. در نهایت با استفاده از شاخص زمین ساخت فعال نسبی (Iat) گستره مورد بررسی به چهار رده فعالیت زمین ساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و پایین تقسیم بندی شده است. نتایج شاخص های مزبور به خوبی با نتایج بدست آمده از مطالعات صحرایی هم خوانی دارد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بخش مرکزی و جنوبی منطقه مرتبط با فعالیت گسل های خزر، لاهیجان، کشاچال، سماموس، زرین رجه، درفک، دیلمان و سهیل، دارای بیشترین فعالیت زمین ساختی می باشد. در حالی که در بخش های شمالی که در بخش فروافتاده ساحلی دریای خزر واقع شده اند، مقدار این شاخص خیلی کم بوده و بیانگر فعالیت زمین ساختی پایین می باشد.کلید واژگان: مورفوتکتونیک, حوضه آبریز, گسل, شاخص های ریخت سنجی, غرب البرز مرکزیAlluvial rivers react quickly and consistently to active tectonic deformation and by studying the relation of river with tectonics; the recent activity can be shown. Geomorphological analyses allow the study of modifications that affect river basins, particularly modifications due to active tectonics, and investigate the morphotectonic evidence of the area such as, bisected alluvial fans deflected streams basin and cut Quaternary deposits. Morphometric indices are useful to analyze the influence of active tectonics in large areas. Considering that the study area is extensive and has numerous rivers and main faults, the study of Morphometric indices is useful. The aim of this paper is to extract information on tectonic activity and landscape evolution of the study area. This study focuses on the morphotectonic indices of the west Alborz and includes three principle streams the polrud, safarud and chalkrud. The study area is located in the west Alborz. Alborz, a part of Himalaya-Alp mountain range, has formed by convergence between Iranian microplate and Eurasia since Triassic Period and it is divided into West, Central and East Alborz. The study area comprised of a series of active faults and the mostly faults are reverse and thrust type with few normal faults. Main faults of study area include Khazar fault, samamus fault, kashachal fault, soheil fault, deylaman fault, zarinraje fault, lahijan fault. The DEM data of 30 m have been used to generate the drainage basins of all the catchments. The seven indices: Hierarchical anomalies (Δa), Bifurcation (R), Drainage density (Dd), Stream length–gradient index (SL) Form factor (Ff), Relative relief (Bh), and hypermetric integral (Hi) for each subbasin were measured and a unit index obtained as index of active tectonics (Iat). Afterwards the relationship between indices with morphotectonic characteristics and active faults of the area was investigated. In this study we use of survey satellite image1:100,000 geological maps of Geological Survey of Iran, digital elevation model. The field observations show that this study area has been active tectonic and the Basin morphometric indices to evaluate the active tectonic activity of river basins. In order to evaluate the active tectonic seven morphometric indices were used as follow: Hierarchical anomalies (Δa), Bifurcation (R), Drainage density (Dd), Stream length–gradient index (SL) Form factor (Ff), Relative relief (Bh), and hypermetric integral (Hi) and finally tectonic activity Index (Iat) was measured in 38 sub basins in the study area. Anomalies of the stream length gradient are associated with the faults Including Khazar fault, samamus fault, noosha fault, soheil fault. The drastic increase in SL occurs at the subbasin 35 related to kashachal fault. The High hypsometric integral and convex hypsometric curves indicate younger stage of landscapes and relate to neotectonic rejuvenation. The hypsometric Integral (Hi) index is calculated in range between 0 and 0.6, high values of the hypsometric integral are convex, and these values are generally greater than 0.35. The results of our study indicate that the highest mean value of Hi in subbasin 35 has undergone the highest intensity of neotectonic activity of kashachal fault. By using relative tectonic activity Index (Iat) the area was divided into 4 classes of tectonic activites as very high, high, medium and low. In the study area, about two thirds of the total area, Iat is classified as 1, meaning high to very high active tectonics In this research Various geomorphic features and landforms were observed in the study area where fault scarps Ø unpaired terracesØV-shape valleys. Triangular facets, hanging valleys, deformed alluvial fan deposits, and deep gorges incised near mountain fronts exist. Results obtained show that central and south portion has the highest rate of tectonic activity and moderate relative tectonic activities level, has been found in the Nw and Sw part of the study area. While in the northern parts of the coast the value of this indicator is very low and tectonic activity is low.The results indicate the recent tectonic activity by movements of several faults such as Khazar fault, samamus fault, noosha fault, soheil fault, deylaman fault, zarinraje fault and lahijan fault of the study area.Keywords: Morphotectonic, Drainage basins, Fault, Morphotectonic indices, west Central alborz
-
در این پژوهش به بررسی شواهد و آثار زمینساخت فعال در اطراف کویر طبس پرداخته شده است. برای تحلیلهای کمی لندفرمها از تصاویر سنتینل و نقشههای زمینشناسی استفاده شده است. ژئومورفومتری رقومی شامل اندازهگیری میزان جابهجایی و بالاآمدگی رسوبات و کانالها، تحلیل نیمرخهای عرضی و طولی چشماندازها، و ارتباط آنها با دادههای لرزهای اساس کار بوده است. نتایج پژوهش نشاندهنده فعالیتهای شدید تکتونیکی طی کواترنری تا زمان حاضر در منطقه است. مقایسه الگوی تغییرشکل لندفرمهای کواترنری پهنه پژوهش از قبیل مخروطافکنهها، مسیلها و زهکشها، پرتگاههای گسلی، و چینه ای فعال با شکل نیمرخ عمقی کانونهای زمینلرزهها بیانگر وجود سیستم گسلی معکوس مدفون در حد فاصل کوهستان شتری- پلایای طبس در منطقه هستند. فعالیت این سیستم گسلی فعال، علاوهبر جابهجایی مسیلها، چینخوردگی رسوبات کواترنر، رشد چینها، ایجاد پرتگاهها، تقطیع مخروطافکنهها، و پیدایش درههای بسیار عمیق کانیونی، موجب مهاجرت تحمیلی مخروطافکنهها از جبهه کوهستان به طرف پلایای طبس (از قدیم به جدید) شده است. تداوم چنین تغییرشکلهایی به میزان بالا را می توان عامل اصلی تشکیل حوزه تنشی و توسعه و گسترش شکستگیها و در نتیجه علت اصلی ایجاد زمینلرزههایی با بزرگای بالا دانست که احتمال وقوع آنها در آینده دور از انتظار نیست.کلید واژگان: ایران مرکزی, تکتونیک فعال, طبس, کواترنری, گسلIntroductionThe active deformation in Iran is caused by Arabia- Eurasia convergence. This agent creates morphotectonic landforms in each part of Iran. The importance of understanding the tectonic regime in the direction of morphotectonic studies of each district, and the potential hazards of land area and thus make their management and preventive measures necessary to reduce their effects on the role of human structures. In the in most studies related to the recognition of the status of the first step in the morphotectonic region, paying special attention to the superficial geomorphic evidence and linear, then the data of Geophysics supplement and seismicity region. The evidence of active tectonic regime in the dominant understanding of the tectonic and mechanism of folds – fault is extremely helpful to identification of it. Study the evolution of the Quaternary, including geometric geomorphologically drainage action; and alluvial fans are factors that can help them to the position of the land area of each area. In this study, try to study active tectonic marker and landforms with evidence reviews and located in median of Shotori Mountains and Tabas Playa, landforms and evolutions of them by recognizing of deformation and stream patterns. In this study Folds, alluvial fans, earthquakes, faults, streams and cliffs has been studied.
Method and materials
In order to study area, we use remote sensing capabilities such as; sentinel, landsat 8, Quickbirds and DEM30m to recognize the structural of surface landforms (alluvial fans, folds) and lines (drainage networks, rivers, faults, cliffs). Following, we used ENVI and ArcGIS softwares to detection and drawing of maps. We used seismic data of Institute of Geophysics (2006-2016) and USGS (1900-2016). Finally, the geometric display of their displacement was done in Focal Mechanisms.
Discussion and results (Evidence of active tectonics)
Alluvial fans;
The study of satellite imagery and geological maps of the area, especially in the west of the Shotori Mountains, reveals large and numerous alluvial fans, sometimes created to the desert along the lower sections and developed and expanded by the sedimentation of seasonal and permanent rivers. These alluvial fans are joined in most parts of southern Tabas. According to the criteria for the differentiation of alluvial fans from each other, three types of old, active and midway are identified at the confluence of the Tabas playa and Shotori Mountains as continuous.
Folds and antecedences;
There are several new folds in quaternary sediments in median of Shotori Mountains and Tabas Playa. One of them cases is Tabas (or Sardar) fold in north of Tabs city. This fold appearance among the old alluvial fan Tabas and Sardar River excavated hardly it. As Sardar River make a deep gorgeous (canyon) through this fold. Another folds like Tabas fold are; Fahlanj fold, north Fahlanj fold, Fosha fold.
Cliffs;
The origin of the cliffs or tectonic cliffs of the study area are the strike slip and reverse faults. As Tabas fault cause sever cliff more than 100 meter by North-South direction.
Faults;
Faults are important tectonic elements in the creation of various early landforms such as Horst, Graben, Thrust, etc. more of faults in the study area to follow Nayband fault system N-S direction. In the center of the fold east of the village of Estahpak, there is an active strike-slip fault series that displaces sandstone and conglomerate sediments of Miocene up to 130 meters. Estahpak fault and its lateral branches in some cases displaced the Quaternary sedimentary layers up to 330 meters. In Fosha fold, strike slip displacement Quaternary up 350 meters.
Stream and rivers (Drainages networks);
Stream and rivers are so sensitive to tectonic and response to it quickly. Straight Right Stroke Fault Estahpak causes displacement of streams up to 390 meters.
Geophysics;
According to seismic data from the US Geological Survey, from 1973 to 2016, about 60 earthquakes ranged from 4.5 to 7.4 magnitudes has been occurred. Meanwhile, the average depth of earthquakes is at an approximate depth of 31 km, which is the earthquake centers between depths of 58 - 2 km. The focus of earthquake centers at the beginning of the mountain front and immediately after the occurrence of roughness. In 1979, after the Tabas earthquake, a fracture with a length of 80 kilometers along the Tabas fault was created and killed more than 25000 people by 7.6 magnitude.ConclusionIndications of active, fault-driven folding and drainage incision, fans and cliffs are present in the landscape in Tabas. The morphotectonic and geomorphologic evidence of the Tabas area indicates the strong impact of ground forces building on surface landforms such as; alluvial fans, folds, stream and rivers, cliffs, faults. The effect of the new tectonic forces on the alluvial fans is the formation of a multi-stage convex alluvial fans or, in other words, three layers in the southern slopes of Tabas, and the growth of the folds. The anticlines are also other morphotectonic evidence in the Tabas area. The superficial and linear morphotectonic evidence in Tabas indicates the high tension and the strong dynamics of ground forces, as well as the existence of faults with thrust, strike slip, and hybrid mechanisms. Overall, the aggregate evidence also suggests that the tectonic forces of the eastern Playa Tabas are more active than the western highlands section. The presence of fans, faults and anticlines in the eastern part of the Tabas playa is due to this.
Key words; Tabass, Active Tectonics, Morphotectonic, Quaternary landformsKeywords: Tabass, Active Tectonics, Morphotectonic, Quaternary landforms -
لندفرم های ایجاد شده بوسیله فرایندهای تکتونیک توسط علم ژئومورفولوژی تکتونیک مطالعه می شود؛ به عبارتی، ژئومورفولوژی تکتونیک کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیک می باشد. اندازه گیری های کمی ژئومورفیک با استفاده از نقشه های توپوگرافی، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای و بازدیدهای میدانی صورت می گیرد. نتایج حاصل از چندین شاخص برای ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی با همدیگر تلفیق می شوند. در این مقاله به بررسی شاخص های ژئومورفیک در این حوضه پرداخت شد. در این مقاله به منظور محاسبه شاخص های ژئومورفیک از تصاویر ماهواره ای، نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی، بازدیدهای میدانی و اصول هندسه و ریاضی و نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه حوضه رودخانه مارون در جنوب غربی ایران و در استان های کهگیلویه و بویر احمد و خوزستان می باشد. طول آبراهه 280 کیلومتر می باشد. شاخص های مورد استفاده در این مقاله: شاخص گرادیان طول آبراهه (SL)، شاخص تقارن حوضه (AF)، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع (Vf)، شاخص شکل حوضه (B)، شاخص سینوسیته جبهه کوهستان (Smf)، شاخص تراکم زهکشی (P)، شاخص سطوح مثلثی شکل (TF)، شاخص تقارن توپوگرافی معکوس (T)، می باشد. برای بعضی از این شاخص ها روابط جدید و برای برخی دیگر نیز فرمول هایی برای استانداردکردن آنها طراحی شد. در انتهای مقاله به بررسی تئوری خطاهای شاخص ها پرداخت شد. طبق نتایج بدست آمده از بررسی شاخص ها حوضه رودخانه مارون از نظر نوزمین ساختی و بالاآمدگی فعال می باشد. زیرحوضه های بالادست بیشتر از زیرحوضه های میانی و انتهایی فعال می باشد تکتونیک منطقه تاثیر بسیار زیادی بر لندفرمها و سکونت گاه ها دارد. این نتایج با داده های حاصل از لرزه نگاری و ژئودینامیک که منطقه را منطقه ای لرزه خیز درنظرگرفته اند همخوانی دارد.کلید واژگان: مورفوتکتونیک, بهبهان, رودخانه مارون, شاخص های ژئومورفیکTectonic geomorphology is defined as the study of landforms produced by tectonic processes, or the application of geomorphic principles to the solution of tectonic problems. (zovoili,2004). These indices have been developed as basic reconnaissance tools to identify areas experiencing rapid tectonic deformation (keller & Pinter, 1996). For study of morphotectonic of region, we must receive the geomorphic indices. These indices are particularly used to study active tectonics.
In this paper we are undertaking a tectonic geomorphology of Maroon River catchment. That the aim of this paper is to determine the most geomorphic indexes such as SL (stream- Length gradient), AF (Asymmetry factor) , Vf (Vf Ratio of valley floor width to valley height), B (Basin shape index), Smf (Mountain front sinuosity index), P (Drainage density),
This paper focuses on the application of morphometric analysis at Maroon River catchment in southwest Iran and geomorphic development of Maroon River in response to the neotectonic movements along catchment.
The stream length-gradient index is correclated to stream power and is defined as , where is the length of the stream from the point of interest, is the change in elevation of the reach and is the length of the reach.the SL index is very sensitive to changes in channel slope, to rock resistance, to topography and to the length of the stream.
The asymmetry factor (AF) is used to indicate tectonic tilting at scale of drainage basin and is calculated by equation where is the area of the right- hand side basin and is total area of the drainage basin.
Triangular facets are interpreted as variably degraded remnants of fault generated footwall scarps. The Vf index is related to the shape of the valley and is calculated by equation , where Is the width of the valley floor, are the elevation of the left and right valley divides, respectively, and is the elevation of the valley floor.
The Smf index reflects the balance between erosional and tectonic forces affecting a mountain front and is defined as where is the length of the mountain front and is the straight line length of the mountain front.
The area of research is located on southwestern of Iran in Zagros Mountains at Khuzestan province. In this research we studied Maroon River that originated in the Zagros Mountain. It forms a large alluvial fan. The start (source) from Sadat-Nil mountains and terminated to Jarahi River. The length of Maroon River is approximately 280km. The Maroon River basin depended on altitude have some different climate. The high land and mountains (up 2500meters) have cold Mediterranean climate, and hill area have Subtropical (2500 1000meters) and low land and plains have semiarid. From geomorphology viewpoint, three morphologic faces are dominant on Khuzestan province. At first rocky units which are located in north east of the province. Second; hill units which have coverage in areas located around Dezful, Ramhormoz & Ahwaz cities. Third, alluvial plains & flood plains that form the grounds located in south of Ahwaz to Persian gulf beaches & are a kind of deposited geomorphologies. Mountainous part in Khuzestan is a sample from uniform folded mountainous masses that are named folded Zagros in considering having special lithologic and structural characteristics. Alluvial coverage has hidden geological characteristics of Arabian plat form but regional data especially geophysical data indicates that in this part of the province, sedimentary sequences have clastic facies and a trend of N-S, as very open folds with sides near to horizon have been folded. Geological formations of Khuzestan zone has been thrust as a part of folded Zagros have been formed in sedimentary and tectonic condition hence they have considerable facial differences in terms of time and space.
In this paper we used Arial image, topographical maps, geological maps, Digital Elevation model, field work and applied software such as ArcGIS, Google Earth,
In this paper some of formula of geomorphic indices has improved and some of them have changed. In some indices the authors designed the new formula. The geomorphic indices in this article were calculated. And for any indices the histograms and tables were prepared.
In Behbahan plain and Aghajari plain and the behind of the Maroon River there are some prehistorical settlement and ancient sites and historic sites. The tectonic and geomorphology landscapes influenced in location these sites. During the time some of the sites were abandoned because of tectonic processing and landscapes
In this paper the geomorphic indices have calculated and compared with standard tables and formula and it was concluded that the Maroon River catchment have a high active tectonic and influenced in landscapes.
In the end of paper the authors assessment the theory of errors of geomorphic indices.Keywords: morphotectonic, Bebahan, Maroon River, Geomorphic indices -
مخروط افکنه ها به عنوان یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی مهم در تامین آب اهمیت بسیار زیادی دارند. قسمت اعظم مراکز شهری و روستایی ایران به ویژه در بخش های مرکزی و شرقی بر روی مخروط افکنه ها استقراریافته اند. آن ها ازجمله اشکال ژئومورفولوژیکی هستند که فعالیت های تکتونیکی در کنار تغییرات آب و هوایی مهم ترین عامل کنترل کننده آن ها محسوب می شود. مخروط افکنه های واقع در نیمه جنوبی حوضه آبریز دشت بیرجند به علت نزدیکی به شهر و استقرار مناطق مسکونی بر روی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. مسئله اصلی در این مقاله، چگونگی نقش عوامل آب و هوایی و فعالیت های تکتونیکی در تغییر مورفولوژی مخروط افکنه های منطقه مورد مطالعه است. رشته کوه باقران در جنوب حوضه آبریز دشت بیرجند بخشی از پهنه جوش خورده سیستان است. مهم ترین واحدهای سنگی در این رشته کوه آمیزه های افیولیتی کرتاسه فوقانی، فلیش های کرتاسه- پالئوژن و کنگلومراهای نئوژن است که قدیمی ترین واحدهای آن مربوط به کرتاسه فوقانی است. در این مطالعه از شواهد ژئومورفولوژی در بررسی مورفوتکتونیک فعال منطقه استفاده شده است. به این ترتیب چگونگی در معرض قرارگیری و شکل لندفرم ها حاصل از فرایندهای گوناگون جهت بررسی مورفوتکتونیک منطقه مورداستفاده قرارگرفته اند. برای این منظور شاخص های و مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی دانه بندی نمونه های رسوبی و شبکه های زهکش مخروط افکنه ها نشانگر چگونگی اثرگذاری شرایط اقلیمی و تکتونیکی است. برای این منظور از مشاهدات میدانی و گرانولومتری رسوبات استفاده شده است. نتایج حاکی از جوانی فعالیت های تکتونیکی و چگونگی فعالیت های مورفوتکتونیک و نیز شدت عملکرد فرایندهای دینامیک بیرونی در منطقه است. آنالیزهای گرانولومتری منطقه به عنوان شاهدی از فعالیت های تکتونیکی منطقه و تبدیل لندفرم های مخروط افکنه به باهادا و دشت های ریگی، نشانگر تغییر اقلیم و فعالیت فرسایش بادی بر روی این لندفرم ها با شدت بیش تری می باشند.کلید واژگان: مخروط افکنه, مورفوتکتونیک, واکنش ژئومورفیک, گرانولومتری, بیرجند, کوهستان باقرانAlluvial fans as one of the major geomorphological forms of water reservoir are very important, such that most of urban and rural centers of Iran, especially in central and eastern sections are located on alluvial fans. They are usually controlled by geomorphological forms of tectonic activity along with climate change. Alluvial fans are located in the southern half of the drainage basin of Birjand. Due to their proximity to the city and the residential areas, they are very important. BagheranMountains in the south part of Birjand are part of Sistan area. The most important rock units in the upper Cretaceous include ophiolitic mixture, flysh, congelomerate and the oldest unit is related to that era. In this study the geomorphology evidence of the area has been used to investigate the morphotectonic activity. In order to do this purpose, we used sime indices. Review of the samples of sediment aggradation and drainage network on alluvial fans show how climate and tectonic have influenced them. Field observations and sediments granolometry have been used for this purpose. The results of the analysis also show young tectonics and dynamic processes of external activities intensity performance in the region. Also granolometery analysis of the area as evidence of tectonic activity result in alluvial fans landforms transitional to the bajada plains indicated that climate change and wind erosion have higher intensity on landforms.Keywords: Alluvial fan, Morphotectonic, Geomorphic respond, Granolometry, Birjand, Bagheranmontains
-
منطقه دربند در جنوب باختر ازنا در استان لرستان قرار دارد و از نظر زمین شناسی بخشی از زون سنندج سیرجان محسوب می گردد. هدف از این پژوهش ارزیابی زمین ساخت فعال با استفاده از شاخص های ژئومورفولوژیکی است.برای دستیابی به هدف فوق،داده های مورد نیاز از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی و تصاویر ماهواره ای استخراج شد. همچنین مطالعات میدانی از اشکال و فرآیندهای تکتونیکی بعمل آمد و با توجه به شاخص های (Smf) بالا، (S) بالا، (SL) متوسط، (Vf) متوسط، و بالا بودن (Af) سمت راست حوضه و پایین بودن (Af) سمت چپ حوضه و نیز سطح لرزه خیزی بالای منطقه، حاکی از زمین ساخت متوسط تا بالای منطقه دربند و نشانگرجوان سازی پدیده های تکتونیک و فعال بودن بخش هایی از منطقه مورد مطالعه می باشد.کلید واژگان: زمین ساخت, شاخص های ژئو مورفولوژیکی, استان لرستان, دربندMorphotectonic indices are useful tools for the evaluation of neotectonics of areas. The advantage of these indices is their quickness in analysis and their capability in determining neotectonic activities. In order to analyze the neotectonic activities of Kohesefid area in western Iran, some morphotectonic indices including sinuosity of the mountain front (Smf), valley floor width to valley height ratio (Vf), sinuosity of river's channel (S), Asymmetry factor (Af), Steram length - gradient index (SL) and condition of alluvial fans were measured and investigated using Digital elevation model (DEM) and some remote sensing techniques in GIS environment. The measured Results showed that the studied area in terms of morphotectonic has high activity to moderate Democrats.Keywords: Morphotectonic, Neotectonic, Lorestan, Kohesefid of Azna
-
شناخت نواحی زمین ساختی فعال، به ویژه در زون های ساختاری همگرا به سبب قابلیت مخاطره آمیز بودن شایان توجه آنها اهمیت زیادی دارد. از سوی دیگر، به دلیل محدودیت های فیزیکی، بررسی های میدانی در این نواحی با توپوگرافی خشن و متعارض، دشوار است. در این پژوهش، با استفاده از روش های دورسنجی، ژئومورفومتری و کارهای میدانی، اختصاصات مورفومتریک و ژئومورفولوژیک حوضه رودک در شمال شرق تهران در قالب الگوی TecDEM که در نرم افزار متلب[1] اجرا شده، از داده های رقومی (الگوی رقومی ارتفاع) استخراج و تجزیه و تحلیل شده است. در این الگو، از شاخص های نو مانند چولگی و کشیدگی نمودار هیپسومتری، شاخص فرورفتگی q، شیب S و نقشه همپایه IsoBase MAP بهره گرفته شده است. نتایج بررسی و تجزیه و تحلیل عناصر ساختاری مورفوتکتونیکی استخراج شده مانند نیمرخ طولی رودخانه، جهت های جریان، مورفولوژی حوضه آبریز، نقطه های عطف و تغییر شیب، منحنی های هیپسومتری و مقدار کشیدگی و چولگی آن که حاصل کنش و واکنش نیروی های زمین ساختی است، بیان کننده تغییرات مورفوتکتونیکی فعال حوضه و کنونی آن است. نتایج بررسی ها در قالب الگوی TecDEM، پژوهش های میدانی و شواهد به دست آمده از طریق داده های ایستگاه ژئودینامیک گرمابدر، درستی الگو را در نشان دادن شرایط نئوتکتونیک مناطق نشان می دهد.
کلید واژگان: الگوی TecDEM, تکتونیک ژئومورفولوژی, تکتونیک فعال, حوضه رودک, مورفوتکتونیکIntroductionIdentification of active tectonic zones، especially in regions of structural converge to the potential risk of considerable importance to them. On the other hand، due to the physical limitations of surveys in these areas with rough topography is difficult and conflicting. In this study، using remote sensing techniques، Geomorphometry and limited fieldwork، morphometric and geomorphologic characteristics Roudak in the North East of Tehran TecDEM model was implemented in Matlab software، the digital data (digital elevation model) and extraction have been analyzed. The results and analysis of structural elements Morphotectonic Publications such as the longitudinal profile of the river، flow directions، basin morphology، the change in slope، equal maps، calculate indicators of tectonic geomorphology and curves of hypsometry and sleekness of the strain and the resulting action tectonic forces have responded reflect changes on the watershed and the young and active Morphotectonic it now.Material And MethodsTo investigate active tectonics in the study area، using geological maps scale 1:100،000 for، knows، MarzanAbad and Tehran area that it is located in the catchment area، to evaluate the number and types of faults in the area Also in the region، and evidence of active tectonic faulting in the area including the separation of large and small pieces of stone from steep slopes that raise the risk of loss in the study and were observed. Finally using DEM and DTM software Tecdem1. 0 ArcGis10. 0 and overall catchment area Roudak and then sub-basins have been extracted. To study the tectonic activity in the area of software Tecdem، DEM، you must map to bring Depression less، so that a height map of the study area should be free of any surface discontinuities. The map is based on the tectonic influence of topography changes and the resulting change in classification confirms drainage basin. The different algorithms in terms of accessions to run on different software by researchers to analyze the tectonic activities there; one of them recently for the analysis of geomorphic used by Annex TecDEM is. The rider in the first step، attention and effort to develop a single system to run most of the techniques used in the analysis of tectonic TecDEM based software MATLAB، in order to understand the tectonic activity of the Digital Elevation Model DEM uses. The capabilities of this software can be used to create a longitudinal profile of the river، the calculation of flow directions، extracting watershed، determine the slope change، tectonic maps of the equal and index noted.ResultAccording to the index calculated by the single tail and troughs of the index gradient، the gradient of the river slope، topographic symmetry of the integral cross hypsometry، the active tectonics of the basin has been proven. The sub watershed 4 Garmabdar highest rates of basin and watershed activities Meygoon lowest rates of tectonic activity index based on the concavity and slope index and slope gradient. While the rate of tectonic activity، based on the topography of the transverse symmetry، basins 1 and 3 shows the maximum tilt. There are also all sub-basin hypsometry curves of young people in the catchment basins (4) shows that most of its convexity. Despite the difference in the indices، the mean indicate tectonic regime in the study area and in the area of youth.ConclusionsTectonic activity، the amorphous network of rivers. Study of the nature of this disorder can be associated with a great understanding of the origin and direction of tectonic activity areas. Because the pattern of drainage network development، including indicators that are very sensitive to changes in tectonic activity (chlorine Bunter، 1996:1). Studies conducted in recent years the role of neotectonic activity in the formation of river systems (destroyed، 15:2003). Dents and powerful gradient analysis of indicators for neotectonic study by analyzing the flow of the river that the tectonically active regions go، is. Match field studies and library studies were carried out on the geological map of 1:100،000 in the studies performed by the software Tecdem and indicators tectonic geomorphology and maps produced by the Demonstrates the proper use and application of these methods in the analysis of tectonic zones is Tecdem especially in relation to areas that may not be possible to study its field.Keywords: Tectonic Geomorphology, Tectonic Activity, Roudak Basin, Morphotectonic, TecDEM Model -
این پژوهش به ارزیابی کمی تاثیر تکتونیک فعال در توسعه و تحول لندفرم ها و پهنه بندی خطر آسیب های تکتونیکی شهرستان کامیاران در جنوب استان کردستان می پردازد. منطقه پژوهش شامل دو حوضه به نام رازآور و سیروان است. داده های حاصل از نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و بررسی های میدانی با نرم افزارهای ARC GIS و EXCEL تجزیه و تحلیل شدند. در ارزیابی کمی تاثیر تکتونیک فعال در تحول لندفرم ها از شاخص های مورفوتکتونیکی (شاخص شیب طولی رودخانه، سینوزیته جبهه کوهستان، شاخص پهنای کف دره نسبت به ارتفاع و شاخص عدم تقارن حوضه) استفاده شد و نتایج ارزیابی به صورت شاخص نسبی فعالیت های تکتونیکی (Iat) ارایه شد. برای پهنه بندی خطر آسیب های تکتونیکی از متغیرهای طبیعی (شیب، سطح ایستایی آب، مقاومت لیتولوژی، فاصله از گسل و ترکیب نقشه های حاصل از آنها) استفاده شد، سپس تجزیه و تحلیل و همپوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط نرم افزار ARC GIS با استفاده از مدل وزن دهی سلسله مراتبی (AHP) اجرا و منطقه پهنه بندی شد. نتایج نشان داد این شهرستان به دلیل قرار گرفتن در دو زون ساختاری سنندج - سیرجان و زاگرس مرتفع، تنوع سنگ شناسی و وجود گسل ها دارای وضعیت ژیومورفیک ویژه ای است. نتایج حاصل از شاخص های مورفومتری در هر دو حوضه آبخیز بیانگر فعال بودن منطقه تحقیق از نظر فعالیت های تکتونیکی است. براساس شاخص Iat، دو حوضه شمالی و جنوبی در کلاس فعالیت های تکتونیکی شدید قرار دارد. بنابر نقشه آسیب پذیری تکتونیکی تحلیل سلسله مراتبی، بیشترین خطر نسبی منطقه در محدوده شمال، جنوب غرب و قسمت هایی از شمال شرق واقع است. نواحی مرکزی حوضه های شمالی و جنوبی دارای حد متوسط آسیب پذیری است. بیشترین سطح منطقه تحقیق در محدوده ای با آسیب پذیری زیاد قرار دارد و کمترین آسیب پذیری نسبی نیز به صورت پراکنده در حوضه های شمالی و جنوبی مشاهده می شود.کلید واژگان: آسیب تکتونیکی, پهنه بندی, تحلیل سلسله مراتبی, کامیاران, مورفوتکتونیکThis research quantitatively evaluates the role of active tectonic in the development of landforms and zoning of tectonic vulnerability in Kamyaran County, south of Kurdistan Province. Study area, includes two basins called Sirwan and Razavar. The extracted data from topographic and geologic maps, satellite imagery and field work, were analyzed by means of Arc GIS and Excel software. For quantitative assessment of the role of active tectonic in the evolution of landforms, the morphsotectonic indexes ( river longitudinal gradient, mountain- front sinuosity, the ratio of valley floor width to valley height, and asymmetric index of watershed) were used and the results were presented as the relative index of tectonic activity (Iat). For providing tectonic vulnerability zoning, the maps of natural variables (slope, water table, lithological resistant, distance from faults) were overlaid and data was analyzed using AHP model in Arc GIS software. The results indicate that due to geographical position of the county in both Sanandaj-Sirjan and High Zagros zones, variety of lithology and existence of faults, geographically and geologically is of great importance. The results of morphometric parameters in both basins indicate that the area tectonically is active. Based on the Iat index, both northern and southern basins are in the class of intense tectonic activity. According to the vulnerability map of AHP model, highest relative risk areas are located in the north, south west and some parts of north east of the area. The central parts of the northern and southern basins have a moderate vulnerability. Most of the study area is rated as the more vulnerable and the lowest relative.Keywords: TectonicHazards, zoning, AHP, Kamyaran, Morphotectonic
-
در این پژوهش، با این فرض که با فعال بودن تکتونیک، درجه مخاطره افزایش می یابد، آسیب پذیری سکونتگاه های توسعه یافته بر روی مخروط افکنه های فعال باجادای بینالود جنوبی تحلیل شده است. در ابتدا، بر پایه شاخص های مورفوتکتونیکی ضریب مخروط گرایی، شاخص نسبت کف دره به ارتفاع، شاخص عدم تقارن حوضه آبریز و شاخص پیچ وخم جبهه کوهستان، درجه تکتونیک مخروط افکنه های مورد بررسی محاسبه شد. پس از محاسبه تکتونیک، با کمک شاخص مقبولیت و بردار وزن مرکزی، مطلوبیت شاخص مورفوتکتونیکی مشخص شد. این مطلوبیت شاخص وزن و تاثیر بیشتری بر درجه مخاطره مخروط افکنه ها و در نتیجه، آسیب پذیری سکونتگاه های مستقر روی مخروط افکنه دارد. در پایان، با طبقه بندی مخروط افکنه ها به سه گروه خطر کم، متوسط و زیاد، درجه مخاطره از حیث سکونتگاه های توسعه یافته در مخروط افکنه ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که سه مخروط افکنه بوژمهران 1، خرو و درود از لحاظ شاخص مقبولیت، بیشترین مقبولیت را برای سه رتبه اول کسب کردند. همچنین، مشخص شد که شاخص های مورفوتکتونیکی نسبت کف دره به ارتفاع و سینوسیته کوهستان بیشترین سهم را در درجه مخاطره مخروط افکنه های خرو و درود دارد. نتایج موید این مطلب بود که شهر بوژمهران، خرو و درود که بر روی مخروط افکنه ها توسعه یافته اند، آسیب پذیری زیادی نسبت به تحولات مخروط افکنه ای دارند.
کلید واژگان: آسیب پذیری, بردار وزن مرکزی, شاخص مقبولیت, مورفوتکتونیکIntroductionAlluvial fans are depositional landforms formed where a confined feeder channel emerges from a drainage basin, i.e. between a mountain range and a plain. An alluvial fan is a fan- or cone-shaped deposit of sediment crossed and built up by streams. If a fan is built up by debris flows it is properly called a debris cone or colluvial fan. These flows come from a single point source at the apex of the fan, and over time move to occupy many positions on the fan surface. Fans are typically found where a canyon draining from mountainous terrain emerges out onto a flatter plain, and especially along fault-bounded mountain fronts.Alluvial fans are gently sloping, cone-to fan-shaped landforms created over thousands to millions of years by deposition of eroded sediment at the base of mountain ranges. They are easily recognized in arid, to semi-arid environments such as that of the bajada of southern Binalud. A convergence of neighboring alluvial fans into a single apron of deposits against a slope is called a bajada, or compound alluvial fan. The term active refers to that portion of an alluvial fan where deposition, erosion, and unstable flow paths are possible. If flooding and deposition have occurred on a part of an alluvial fan in the past 100 years, that part of the fan can be considered active. This conclusion can be supported by historic records, photographs, aerial photography, and engineering and geomorphic information. The main objective of this paper is to study the relationship between morphotectonic properties and alluvial fans hazard severity in the alluvial fans located southern Binalud, in order to understand vulnerability of settlements established in these fans. Alluvial fans can be a source of major hazards. Recognizing the type of depositional process (e.g. debris flows, rock avalanches, and sheet floods) in the early stage of urban planning and land development will prevent loss of lives and damage to infrastructure. According to the correlation between active tectonic and hazard severity, has been analyzed urban vulnerability of alluvial fans.MethodologyIn this article to analyze urban vulnerability and hazard severity classification of alluvial fans, in the first step, based on four morphotectonic indices including Vf, AF, Smf and fan conically index, tectonic degree of each alluvial fan was determined. Then, using acceptability index and central weight vector, was measured utility of each morphotectonic index considering weight vector and effectiveness on urban vulnerability. The rank acceptability index describes the share of parameter values granting alternative xi rank r.The most acceptable (best) alternatives are those with high acceptability for the best (smallest) ranks.The central weight vector is defined as the expected center of gravity of the favorable weight space.The confidence factor is defined as the probability for an alternative to be the preferred one with the preferences expressed by its central weight vector.Ultimately three hazard classes were identified for alluvial fan risk.Results And DiscussionResults indicated that three alluvial fans involving Bozmehran 1, Kharv and Darroud have been gained most acceptability for first rank. Results showed that Vf and Smf are main morphotectonic indices to high acceptability for Kharv and Darroud. This status in the Bozmehran1 was equal for all approximately. The vulnerability classification showed that alluvial fan of Bozmehran 1 has high severity and then population of this region is in face of geomorphological hazards. Also this condition is true for Bozmehran 2.The acceptability analysis for Nishabur city as main settlement established in alluvial fan is different. The result showed that Nishabur obtained moderate vulnerability class which refers to ratio of alluvial fan shape in this area. In spite of active tectonic for AF and Vf, shape ratio 1 for this alluvial fan decline the effects of other tectonic indices. In general landslide and flooding according to the faults and climate conditions in Binalud is probable and possible. So a risk management is needed to mange urban developed on alluvial fan located Binalud.ConclusionAlluvial fans are flat to gently-sloping masses of loose rock material (largely sand and gravel) that are shaped like an open fan. They form at the base of mountains where fast-flowing streams meet relatively-flat surfaces of basin floors or broad valleys. In this article, has been analyzed correlation between tectonic condition and hazard potential in alluvial fans located south Binalud using acceptability index. Results showed that urban of Bozmehran, Kharv and Darroud are high vulnerable to hazard.Keywords: Acceptability index, Morphotectonic, Central weight vector, Vulnerability
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.