جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "multivariate statistics" در نشریات گروه "کشاورزی"
-
لوبیا چشم بلبلی یکی از حبوبات چند منظوره ای است که در چندین منطقه خشک استوایی رشد می کند. با این حال، نظر به عدم وجود اطلاعات ژنتیکی دقیق در بسیاری از کشورهای آسیایی، موفقیت برنامه های اصلاحی چندان چشم گیر نیست. لذا در پژوهش حاضر، به منظور ارزیابی تحمل به خشکی، از 30 ژنوتیپ لوبیا چشم بلبلی کلکسیون حبوبات بانک ژن گروه زراعت و اصلاح نباتات حاصل از نتایج بررسی های چندین ساله، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط بدون تنش آبی (60 میلی لیتر تبخیر از تشتک تبخیر) و تنش خشکی (120 میلی لیتر تبخیر از تشتک تبخیر) در سال زراعی 02-1401در مزرعه آموزشی پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که ژنوتیپ ها از نظر صفات زراعی- مورفولوژیکی تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را در چهار خوشه گروه بندی کرد. در مجموع بر اساس تحلیل بای پلات، تجزیه خوشه ای و همبستگی، در شرایط نرمال ژنوتیپ های 4، 6، 14، 28 و 29 و در شرایط تنش خشکی ژنوتیپ های 5، 6، 14، 28 و 29 بالاترین عملکرد دانه را دارا بودند. با توجه به اینکه ژنوتیپ های 28، 29 و 14 دارای کاهش عملکرد کمتری در شرایط تنش خشکی نسبت به نرمال می باشند از این رو به عنوان ژنوتیپ های متحمل شناسایی شدند که در قیاس با ارقام شاهد دارای عملکرد بالاتری بودند، که می توانند به عنوان منابع ژنتیکی نویدبخشی برای بهبود اصلاح تحمل به خشکی در لوبیا چشم بلبلی قلمداد شوند.
کلید واژگان: آماره چند متغیره, تنش غیر زیستی, تنوع ژنتیکی, لوبیا چشم بلبلی, تحمل خشکیCowpea is a multiple-purpose drought-tolerant leguminous pulse crop grown in several dry tropical areas. However, detailed genetic information is lacking in many Asian countries, limiting the success of breeding programs. In this research, in order to evaluate the drought tolerance of 30 cowpea genotypes, an experiment was conducted in the form of a completely randomized block design with three replications in two conditions without stress (60 ml evaporation from the evaporation pan) and drought stress (120 ml liter of evaporation from the evaporation pan) was done in field conditions. The genotypes were significantly different from each other in terms of agro-morphological traits. The cluster analysis grouped the genotypes into four clusters. In general, based on bi-plot analysis, cluster analysis and correlation, genotypes 4, 6, 14, 28 and 29 in normal conditions and in drought stress conditions genotypes 5, 6, 14, 28 and 29 have the highest yield. They had the seed. Due to the fact that genotypes 28, 29 and 14 have a lower yield under drought stress than normal, they were identified as tolerant genotypes, which had higher yields than the control cultivars. Which might represent promising cowpea genetic resources for improved drought tolerance breeding.
Keywords: Multivariate Statistics, Abiotic Stress, Genetic Diversity, Cowpea, Drought Tolerance -
عدس منبعی غنی از پروتیین، فیبر، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و آهن است. با افزایش کمبود آب، تنش خشکی تهدید عمده ای برای تولید جهانی عدس خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف بررسی واکنش برخی ژنوتیپ های عدس در مواجهه با تنش خشکی آخر فصل زراعی و امکان شناسایی ژنوتیپ های متحمل به خشکی انجام گردید. در این راستا 24 ژنوتیپ عدس در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط معمول زراعی و محیط تنش خشکی در منطقه شهرکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. تنش خشکی به صورت قطع کامل آبیاری در مرحله 50% گلدهی انجام شد. در این آزمایش صفات مورفوفیزیولوژیکی و عملکردی عدس اندازه گیری شد. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد اثر محیط، ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بر اغلب صفات معنی دار بود. سهم این منابع تغییردر ایجاد تنوع در صفات متفاوت بود و محیط بیشترین نقش را در تنوع عملکرد دانه (55.27%) و ژنوتیپ در تنوع وزن 100 دانه (64.6%) و تعداد غلاف تک بذری (53.9%) ایفا نمود. عملکرد دانه در شرایط معمول زراعی با اکثر صفات همبستگی مثبت نشان داد. تحت تنش خشکی عملکرد دانه با صفات بیشتری همبستگی معنی دار داشت. شاخص های STI وGMP با عملکرد همبستگی بالا داشتند و می توان از این شاخص ها جهت گزینش ژنوتیپ برتر استفاده نمود. براساس نتایج تجزیه به مولفه های اصلی شاخص ها، دو مولفه اول 97.66 درصد تغییرات را توجیه نمودند که مولفه اول به عنوان مولفه نیمه متحمل و مولفه دوم به عنوان مولفه متحمل معرفی شدند. نتایج تجزیه کلاستر براساس دو شاخص STI و GMP ژنوتیپ ها را در سه گروه مجزا قرار داد. براساس نتایج عملکرد دانه، ژنوتیپ کیمیا با دارا بودن کمترین افت عملکرد به عنوان رقم متحمل و رقم C113 با بیشترین افت عملکرد به عنوان رقم حساس شناسایی گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد تنش خشکی در مرحله زایشی موجب کاهش صفات مورفوفیزولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های عدس میشود.
کلید واژگان: آمار چندمتغیره, تنش غیرزیستی, شاخص های تحمل به خشکی, مرحله گلدهیIntroductionLentil is a rich source of protein, fiber, minerals, antioxidants, folate, zinc, selenium, iron, and low amounts of fat and carbohydrates. Increasing water shortage and drought stress will be a major threat to global lentil production. The present study was conducted to determine the morphophysiological traits and grain of yield under normal and drought stress conditions, investigate tolerance indices and identify drought tolerance in some lentil genotypes.
Materials and methodsIn this experiment, twenty - four lentil genotypes were evaluated in the research farm of Shahrekord Faculty of Agriculture in two drought-stress environments and the normal conditions of the region in two separate randomized complete block designs with three replications experiments. In the 50% flowering stage, drought stress was done by completely stopping irrigation for the genotypes. Sampling was done at the end of the growing season. In this experiment, morphophysiological and yield traits were measured.
Results and discussionThe results of composite data analysis showed that the effect of environment, genotype and the interaction effect of genotype × environment were significant on most traits. The share of these sources of variation in diversity of triats was different and environment placed on the most role in the diversity of seed yield (55.27%), genotype in the diversity of 100 seed weight (64.6%) and the number of single seed pods (53.9%). Seed yield in normal agricultural conditions has a positive correlation with most of the traits. In addition, under stress conditions, more traits had a significant correlation with grain yield. STI and GMP indices were highly correlated with yield in both environments and these indices can be used to select the superior genotype. Examining the main components of the indicators showed that the first component and two components justify 97.66% of the changes, the first component was introduced as a semi-tolerant component and the second component as a tolerant component. The results of the cluster analysis put the genotypes in three general groups. The results of cluster analysis based on STI and GMP indices put the genotypes in three separate groups.
ConclusionOne of the main goals of production programs in arid and semi-arid regions is the screening of germplasm in different stages of plant growth. The results of the present research showed that drought stress in the reproductive stage reduces the morphophysiological traits and yield of lentil genotypes. Based on the results of seed yield, Kimia genotype with the lowest yield loss is known as the tolerant variety and C113 variety with the highest yield loss is known as the sensitive variety. Based on the results of seed yield, Kimia genotype with the lowest yield loss is known as the tolerant variety and C113 variety with the highest yield loss is known as the sensitive variety.
Keywords: abiotic stress, Flowering stage, Lentil, Multivariate statistics -
International Journal of Horticultural Science and Technology, Volume:11 Issue: 1, Winter 2024, PP 25 -34
Citrus is among the low temperature (freezing) - susceptible plants. The performance of storage and breeding of horticultural crops is mainly dependent on the correlation among the traits. To determine the relationship between stress tolerance (LT50) and some important physiological traits and finding their direct and indirect effects, four commercial citrus cultivars of Japanese mandarin, Thomson orange, Ruby Star grapefruit and Lisbon lemon in three temperature levels (4, -4 and -8 °C) were studied at the Horticulture laboratory of Guilan University in 2021. Before treating and for adaptation of plant material to temperature decrease, the plants were moved to a temperate greenhouse and then to a +4 °C cool storage with 65±5 percent relative humidity. Illustrates the changes in LT50 as affected by changes in citrus lipid peroxidation, ion leakage and total flavonoid at +4 °C and –4 °C. According to the regression coefficient, a change of one unit in lipid peroxidation led to a 1.9238 and 5.9615 unit decrease in LT50 at +4 and –4 °C, for ion leakage led to 0.1661 and 0.3587 unit changes in LT50 at +4 and –4 °C and for total flavonoid led to a 0.0471 and 0.236 unit decrease in LT50 at +4 and –4 °C, respectively. According to the results of the present study which involved the selection of commercial citrus cultivars of Japanese mandarin, Thomson orange, Ruby Star grapefruit and Lisbon lemon in terms of stress tolerance and other traits, ...
Keywords: citrus, multivariate statistics, Regression, Low temperature, LT50 -
فلزات با پتانسیل آلایندگی از مهم ترین آلاینده های محیطی هستند که در تمام جوامع صنعتی یافت می شوند از این رو ارزیابی وضعیت آلودگی خاک برای توسعه پایدار کشاورزی و احیا خاک های آلوده به فلزات با پتانسیل آلایندگی امری ضروری است. مطالعه حاضر با هدف کمی سازی آلودگی فلزات سرب، نیکل، کروم و روی برای ارزیابی زیست محیطی خاک با استفاده از شاخص های آلودگی و یک رویکرد انعطاف پذیر، بر اساس تحلیل چند متغیره در بخشی از اراضی مرکزی استان خوزستان انجام شد. به منظور برآورد میزان آلودگی خاک، 200 نمونه از خاک سطحی (عمق صفر تا 10 سانتی متری) تهیه گردید. پس از نمونه برداری و آماده سازی خاک ها، غلظت عناصر (روی، نیکل، سرب و کروم) با روش تیزآب سلطانی و دستگاه OES ICP- اندازه گیری و با استفاده از شاخص های زیست محیطی و تحلیل های مختلف آماری، میزان آلودگی در منطقه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه روی، نیکل، کروم و سرب به ترتیب 26/60، 96/50، 38/50 و 67/12 میلی گرم بر کیلوگرم بود. مطابق نتایج تجزیه و تحلیل همبستگی پیرسون تمامی فلزات به جز کروم از همبستگی بالایی با یکدیگر برخوردار بودند، که نشان دهنده منابع مشابه برای این فلزات در منطقه می باشد. به علاوه بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل آماری چند متغیره هر دو عامل انسان زاد و زمین زاد، منشا فلزات مورد بررسی در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شد. همچنین نتایج ارزیابی فاکتور آلودگی و شاخص زمین انباشتگی نشان داد که فلزات روی، نیکل، کروم و سرب به صورت منفرد، آلودگی در خاک سطحی منطقه ندارند و شاخص غنی شدگی نیز سطح آلودگی متوسط را در منطقه نشان می دهد، این در حالی است که نتایج به دست آمده از شاخص های آلودگی اصلاح شده و جامع آلودگی نمرو بیانگر شدت بالای آلودگی تجمیعی این فلزات در منطقه می باشد.کلید واژگان: تحلیل چند متغیره, روی, سرب, شاخص غنی شدگی, کروم, نیکلIntroductionIn recent years, soil contamination with potentially toxic elements (PTEs) has become a major problem in most parts of the world. PTEs are naturally generated from the pedogenesis in the soil and are formed mainly by rock weathering. Nevertheless, the natural content of metals, i.e., Cr, Zn, Ni, Pb, Cd, used to be low in the soil, but due to anthropogenic activities such as industrial emissions, atmospheric transportation, sewage irrigation, and application of pesticides and fertilizers, there is an increase in the content of PTEs. PTEs in soil are one of the most important environmental pollutants due to their toxicity, durability, easy absorption by plants and long half-life. Therefore, the assessment of soil health is very important for the sustainable development of agriculture and the rehabilitation of soils contaminated with PTEs. The present study was conducted to quantify PTEs pollution for soil environmental assessment using a flexible approach based on multivariate analysis and using pollution indicators in a part of the central lands of Khuzestan province.
Materials and MethodsFor this purpose, in February 2021, 200 surface soil samples (0-10 cm) were taken using stratified random sampling. The collected soil samples were cleaned by removing plant materials and other pebbles, and air dried, powdered, and sieved by using a 2 mm sieve size. The interest in soil's physical and chemical properties i.e., pH was determined with a digital pH meter. Soil textural particles were measured by the hydrometer method, soil organic carbon (SOC) content was estimated by following Walkley and Black method, bulk density (BD) was measured by the Clod method, and total metal content was determined using the aqua-regia solution digestion method and analyzed using Inductively Coupled Plasma-Optical Emission spectrometry (ICP-OEC). The level of Pb, Ni, Zn, Cr pollution was estimated based on environmental indicators including contamination factor (CF), enrichment factor (EF), geo-accumulation index (Igeo), pollution index of individual metals (PI), and modified pollution index of individual metals (MPI). Multivariate statistical methods including correlation analysis, cluster analysis (CA), and principal component analysis (PCA) were used to find the source of metals in the soil. All statistical methods were performed using SPSS (26 version) software.
Results and DiscussionMeasurement of soil pH showed that the soil of the studied area tends to alkalinity. Also, the soil texture in this area is loam. The results showed that the SOC in these soil samples is 0.71%, and the range of EC (between 0.18 and 60.5 dS/m) indicates the distribution of saline and non-saline soils in the studied area. The total average concentration of Zn, Ni, Cr, and Pb were 60.26, 50.96, 50.38, and 12.67 mg/kg, respectively. The order of average for heavy metals was Zn> Ni> Cr> Pb. The highest amount of standard deviation and concentration changes were observed in Zn and Pb elements. These two elements also showed a high degree of variation coefficient in the studied area, which can indicate the high impact of human activities on the content of these elements. The results obtained from the application of multivariate statistics showed that there is a positive correlation between the elements such as Zn, Ni, and Pb in the study area, indicating that these metals probably have the same source. Whereas the absence of correlation of Cr with these elements indicates a separate source for this element compared to Pb, Zn, and Ni. There was also a strong relationship among these elements based on the PCA and CA classification. Based on the multivariate statistical analysis the source of pollution for the metals studied was mainly from both anthropogenic and geogenic activities. The results showed that the soil samples taken from the study area are in the low pollution category based on the individual element indices of CF and Igeo, but in the moderate pollution class based on the EF index. In addition, the evaluation based on the cumulative and multi-element indices of PI and MPI showed that 100% of samples have high pollution.
ConclusionThe present study concludes that the average values of Zn, Ni, Cr, and Pb were found to be below the guidelines set by the IEPA (Iran Environmental Protection Agency) as well as the Earth's crust values. The results indicate existing relationships among the studied variables, revealing that the heavy metals Zn, Ni, and Zn share the same source in the study area. Additionally, it was observed that the source of Cr is primarily geogenic in nature. These findings highlight the significance of utilizing multivariate statistical methods and pollution indicators in tandem, as they prove to be valuable tools for evaluating and quantitatively determining the potential pollution risk.Keywords: Cr, Enrichment factor, Multivariate statistics, Ni, Pb, Zn -
به منظور تعیین ژنوتیپ ایده آل گوجه سبز با در نظر گرفتن کمیت و کیفیت میوه، 32 ژنوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات علوم باغبانی کرج طی دو سال زراعی 1397 و 1398 ارزیابی شدند. جهت ارزیابی ژنوتیپ ها و تعیین ژنوتیپ مطلوب، از 26 صفت مرتبط با میوه، باردهی و عملکرد استفاده شد. با تجزیه واریانس مرکب داده ها، منبع تغییر ژنوتیپ برای تمام صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. شاخص ASIIG نشان داد که ژنوتیپ های CodR، Cod100، گوجه ملایر و گوجه سیاه مطلوب ترین ژنوتیپ های آزمایشی با شاخصی بالاتر از 55 درصد بودند. همچنین ژنوتیپ های cod98، cod99، گوجه باغی قصردشت، گوجه قمی و گوجه هلندی با شاخص ASIIG بالاتر از 49 درصد در رتبه های بعدی قرار گرفتند. با استفاده از نمودارهای روش ASIIG و گروه بندی ژنوتیپ ها بر این اساس، ژنوتیپ های CodR، Cod100، Cod98، Cod99، گوجه ملایر، گوجه سیاه و گوجه باغی قصردشت در چارک مطلوب واقع شدند. با تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های CodR، Cod100، گوجه سیاه و گوجه ملایر به همراه ژنوتیپ فرضی کاملا ایده آل (+) در فاصله برشی 018/0 در یک خوشه قرار گرفتند. بر اساس نتایج این تحقیق، هفت ژنوتیپ CodR، Cod100، Cod98، Cod99، گوجه ملایر، گوجه سیاه و گوجه باغی قصردشت به عنوان ژنوتیپ های مطلوب این پژوهش از نظر کمیت و کیفیت میوه انتخاب شدند. درنهایت به دلیل مزایای بالای شاخص ASIIG، پیشنهاد گردید از این شاخص جهت تعیین ژنوتیپ مطلوب در سایر محصولات باغی استفاده شود.
کلید واژگان: آمار چندمتغیره, انتخاب چندمعیاره, تجزیه مرکب, ژنوتیپ ایده آل, TOPSISTo determine the ideal genotypes in terms of the quantity and quality of fruit, 32 genotypes of greengage were evaluated in a randomized complete block design with three replications at the research station of Horticultural Research Institute in Karaj during two cropping seasons 2018 and 2019. To evaluate the genotypes and to determine the ideal genotype, 26 traits related to fruit, fruiting and yield were used. Combined variance analysis of data showed that the genotype source of variation was significant for all studied traits at the level of 0.01 probability level. ASIIG index showed that the genotypes CodR, Cod100, Malayer, and Gojeh Siah are the best and most desirable genotypes with an index higher than 55%, respectively. Also, Cod98, Cod99, Gojeh Baghi Qasr Dasht, Gojeh Qomi, and Gojeh Holandi with ASIIG index higher than 49% were ranked next. The grouping of genotypes using ASIIG method diagrams, the genotypes CodR, Cod100, Cod98, Cod99, Gojeh Malayer, Gojeh Siah, and Gojeh Baghi Qasr Dasht were located in the ideal quartile. Using cluster analysis, the genotypes CodR, Cod100, black, and Malayer as well as completely ideal hypothetical genotype (+) were placed in a group at a distance line of 0.018. According to the results of this study, seven genotypes CodR, Cod100, Cod98, Cod99, Gojeh Malayer, Gojeh Siah, and Gojeh Baghi Qasr Dasht were selected as the ideal genotypes in terms of fruit quantity and quality. Finally, due to the high benefits of the ASIIG index, it was suggested that this index can be used in other horticultural products to determine the ideal genotype.
Keywords: Multivariate statistics, Multi-criteria selection, Combined analysis, Ideal genotype, TOPSIS -
به منظور ارزیابی میزان تحمل به شوری 20 ژنوتیپ گندم، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط تنش شوری و بدون تنش (10 دسی زیمنس بر متر) در شرایط مزرعه ای انجام شد. تجزیه واریانس داده ها، اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ های گندم از نظر کلیه شاخص ها و عملکرد دانه برای هر دو شرایط تنش و نرمال نشان داد. تحلیل همبستگی بین شاخص های تحمل به تنش و میانگین عملکرد در دو شرایط نشان داد که شاخص های میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص تحمل به تنش (STI) و میانگین هارمونیک (HM) برای شناسایی ژنوتیپ های پر محصول در دو محیط مناسب بودند. شاخص HM به دلیل دارا بودن همبستگی بالاتر با عملکرد در شرایط تنش، مهم ترین معیار انتخاب ارقام متحمل به شوری با پتانسیل عملکرد بالا شناخته شد. تجزیه به مولفه های اصلی بر اساس این شاخص ها، 87/99 درصد تغییرات داده ها را توجیه کرد و تجزیه خوشه ای بر اساس این شاخص ها، ژنوتیپ ها را در چهار خوشه گروه بندی کرد. در مجموع و بر اساس تحلیل بای پلات، تجزیه خوشه ای و شاخص های تحمل به تنش، ژنوتیپ های هفت و هشت با بالاترین عملکرد (4725 و 4716 کیلوگرم در هکتار) در شرایط تنش شوری، به عنوان ژنوتیپ های متحمل تعیین شدند.
کلید واژگان: آماره چند متغیره, تنش غیر زیستی, تنوع ژنتیکی, شوری, گندمTo assess salt tolerance of 20 wheat genotypes, a randomized complete block design (RCBD) experiment with four replications under salinity (10 ds/m) and non-stressed conditions in a field experiment was conducted. Analysis of variance showed the significant differences among genotypes for tolerance indices and grain yield under salinity and non-stressed conditions. The result of correlation between stress tolerance indices and yield means showed that Mean Productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP), Stress Tolerance Index (STI) and Harmonic Mean (HM) were the most suitable indices for selection of productive genotypes. HM was selected as the best indices for salt tolerance due to its higher correlation with grain yield under salinity stress conditions. The result of factor analysis based on these indices explained 99.87% of data changes. Genotypes were categorized into four clusters by cluster analysis. Totally, based on Bi plot, cluster analyses and tolerant indices, 7 and 8 genotypes having the highest yield (4725 and 4716 kg/ha, respectively), were determined as tolerant genotypes under salinity stress conditions.
Keywords: abiotic stress, Genetic diversity, multivariate statistics, salinity, Wheat -
در پژوهش حاضر 18 لاین و رقم نخود سفید در سه ایستگاه سردسیری دیم شامل مراغه، کردستان و شیروان به مدت سه سال (1392-95) ارزیابی شدند. نتایج تحلیل واریانس نشان داد که اثرهای محیط، ژنوتیپ و تعامل ژنوتیپ و محیط معنی دار بودند. تحلیل تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ و محیط با استفاده از مدل AMMI حاکی از معنی دار بودن تغییرات ناشی از دو مولفه اصلی تعامل با توجیه 9/67 درصدی بود، درحالی که این دو مولفه در روش بای پلات GGE حدود 65 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. نتایج ارزیابی پایداری ارقام با استفاده از آماره های AMMI بسیار مشابه با بای پلات AMMI2 بود. این تشابه تا حدودی میان روش بای پلات GGE و AMMI نیز مشاهده گردید. در هر دو روش محیط ها به گروه هایی با ژنوتیپ های برتر جداگانه تقسیم شدند و رفتار برخی مکان ها در گزینش ژنوتیپ ها در همه سال ها مشابه و در برخی دیگر متفاوت از هم بود، لذا نتیجه گیری شد که الگوی تکرارپذیری ژنوتیپ های برتر در هر مکان تحت شرایط دیم با چالش همراه است. ارقام شاهد ثمین، قزوین و جم عملکرد دانه و پایداری عملکرد مطلوبی از خود نشان دادند. با وجود این که امکان انتخاب ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار در بین لاین ها نسبت به ارقام شاهد ضعیف بود اما ژنوتیپ های شماره 1، 3، 6، 12 و 14 با توجه به عملکرد بالا می توانند در سازگاری خصوصی مورد استفاده قرار گیرند و منابع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام متحمل به تنش خشکی و سرما در دیم زارهای مورد مطالعه باشند.
کلید واژگان: آماره های چندمتغیره, بای پلات, پایداری, تری پلات, سازگاریIn the present study, 18 lines and cultivars of chickpea were evaluated in three cold dryland stations including Maragheh, Kurdestan and Shirvan for three years (2014-2016). Results showed that the environments, genotypes and genotype × environment interaction effects were significant. Interaction analysis using the AMMI model indicated that the two principal components (IPCAs) significantly accounted for 67.9% of the total variation. However, these two components accounted for about 65% of the changes in the GGE biplot method. Evaluation of genotype yield stability using AMMI statistics were very similar to AMMI2 biplot. This similarity was also partially observed between the AMMI and GGE biplot methods. In both models the environments were subdivided into groups with separate superior genotypes and the behavior of some sites in the selection of genotypes was similar across years, while in some other sites it was different. Therefore, it is concluded that the reproducibility pattern of superior genotypes in each site is challenging under dryland conditions. Control cultivars of Samin, Gazvin and Jam showed good grain yield and stability. Although, the ability to select high yielding and stable genotypes among the lines was poor compared to control cultivars. However, genotypes 1, 3, 6, 12 and 14, due to their high yield, can be used in specific adaptation and suitable genetic sources for introducing drought and cold tolerant cultivars in the studied fields.
Keywords: multivariate statistics, Biplot, Stability, Triplot, Adaptability -
تلاقی بین و درون گونه ای تکنیکی پر کاربرد جهت انتقال صفات از گیاهان خودرو به ارقام تجاری مارچوبه است. در پژوهش حاضر اقدام به انجام تلاقی بین مارچوبه های خودرو ایرانی و مارچوبه های تجاری اروپایی در دانشگاه کوردو با (اسپانیا) طی سال های 1397-1394 گردید. سپس، به کمک نشانگرهای مولکولی برای هر یک از گونه ها و توده های والدینی آلل اختصاصی تشخیص داده شد و به کمک ردیابی آلل های اختصاصی والدین در نتاج، اصالت ژنتیکی گیاهان هیبرید تایید شد و پس از آن برخی از مهم ترین صفات مورفولوژیکی در جمعیت گیاهان والدینی و نتاج مورد ارزیابی قرار گرفت. تلاقی موفق بین گونه ای بین Asparagus breslerianus و A. officinalis صورت پذیرفت. آلل اختصاصی (به طول bp1086) در گونه A. persicus توسط نشانگر TC6 شناسایی شد. بررسی های مورفولوژیکی نشان داد که بیشترین میزان ضریب تنوع مربوط به صفات تعداد اسپیر، قطر ساقه اصلی، طول شاخه جانبی اولیه و ثانویه و تعداد کلادود بود. هیبرید حاصل از تلاقی A. officinalis ×A. persicus از نظر تعداد اسپیر و شاخه جانبی ثانویه میزان بیشتری را نسبت به گیاهان والدینی از خود نشان داد. قطر و ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی اولیه، قطر و طول شاخه جانبی اولیه و ثانویه، طول و عرض فلس، قطر برگ و طول میانگره شاخه جانبی اولیه و ثانویه نقش مهمی را در ایجاد تنوع مورفولوژیکی در جمعیت گیاهان والدینی و هیبرید ایفا کردند.
کلید واژگان: تلاقی پذیری, صفات مورفولوژیکی, مارچوبه ایرانی, هیبرید بین گونه ایInter and intra-specific crossing is a useful technique to introduce characteristics from wild plants to commercial cultivars of asparagus. In this research, Inter and intraspecific crosses between Iranian wild asparagus and European commercial asparagus was carried out at university of Cordoba (Spain) during 2015-2018. Specific allele for each parental species and accessions was detected with help of molecular markers. The genetic nature of hybrid plants was then confirmed by detecting of parental specific alleles in progeny. Thereafter, some of the most important morphological properties were evaluated in parental and progeny plants populations. Successful interspecific hybridization was obtained between Asparagus breslerianus and A. officinalis. Specific allele (1086 bp in length) was detected by TC6 primer in A. persicus. Morphological analysis showed that the highest coefficient of variation (CV %) was related to number of spear, main stem diameter, length of primary and secondary branches and number of cladode. The number of spear, number of secondary branch and number of cladode were higher in hybrids obtained by crossing between A. persicus × A. officinalis than parental plants. Diameter and height of main stem, number of primary branch, diameter and length of primary and secondary branches, width and length of spear scale, leaf diameter and internode length of primary and secondary branches played an important role to create morphological variability in parental and hybrid asparagus populations.
Keywords: Quantitative traits, multivariate statistics, Fruit yield, Correlation -
بادمجان (Solanum melongena L.) یکی از محصولات زراعی مهم در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است. مطالعه تنوع بین ارقام موجود برای ایجاد ارقام جدید ضروری است. این پژوهش با هدف مطالعه خصوصیات کمی و روابط صفات در 14 ژنوتیپ بادمجان انجام شد. ارقام و ژنوتیپ ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی سال 1397 کشت شدند. صفات مختلفی از جمله ارتفاع بوته، وزن میوه، تعداد میوه در بوته، روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد شاخه در بوته، طول میوه، قطر میوه و عملکرد میوه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد بررسی از نظر تمام صفات اندازه گیری شده اختلاف آماری معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. نتایج مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ AVF1 به عنوان ژنوتیپ با عملکرد میوه در بوته بالا شناسایی شد. بررسی همبستگی صفات نشان داد که عملکرد میوه با صفات وزن میوه، تعداد میوه در بوته، تعداد شاخه در بوته و طول میوه ارتباط مثبت و معنی داری داشت. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد میوه در بوته و وزن میوه وارد مدل نهایی شدند. تجزیه بای پلات بر اساس دو مولفه اول نشان داد که تنوع ژنتیکی مناسبی در بین ژنوتیپ های مورد بررسی وجود دارد که از این تنوع می توان در تدوین برنامه های به نژادی بادمجان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین با توجه به ارتباط مستقیم تعداد میوه در بوته و وزن میوه با عملکرد میوه می توان از این دو ویژگی به عنوان شاخص انتخاب برای بهبود عملکرد در بادمجان بهره گرفت.
کلید واژگان: آمار چند متغیره, صفات کمی, عملکرد میوه, همبستگیEggplant (Solanum melongena L.) is one of the most important crops in tropical and subtropical areas. Study of variation among existing varieties is essential for development of new varieties. This study was conducted to investigate the quantitative characteristics and trait correlations in 14 eggplant genotypes. The cultivars and genotypes were grown in a randomized complete block design with three replications at research farm of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University during 2018. Various traits including plant height, fruit weight, number of fruits per plant, day to 50 % flowering, number of branches per plant, fruit length, fruit diameter and fruit yield were measured. The results showed that there were significant differences among the genotypes for all measured traits at 1 % probability level. According to the results of mean comparisons AVF1 was identified as the best genotype with high fruit yield per plant. The study of trait correlations revealed that fruit yield had a positive and significant correlation with fruit weight, number of fruit per plant, number of branches per plant and fruit length. Using the stepwise regression analysis number of fruits per plant and fruit weight were selected as the significant variable in the model. The biplot analysis based on the first two components showed that there is a suitable genetic diversity among the studied genotypes, which can be used in eggplant breeding programs. Also, according to the direct relationship between the number of fruits per plant and the weight of fruit with fruit yield, these two characteristics can be used as a selection indicator to improve yield in eggplant.
Keywords: Quantitative traits, multivariate statistics, Fruit yield, Correlation -
در آبخوان های آبرفتی دنیا مخلوط شدگی آب های شور و شیرین، فعالیت های کشاورزی، پساب های صنعتی و شیرابه های زباله های شهری و روستایی مهم ترین منابع تهدید کننده آب های زیرزمینی هستند. در این تحقیق 46 نمونه آب از چاه های دشت اراک برداشت و متغیرهای فیزیکی و شیمیایی آن ها تعیین و مورد تحلیل آماری چند متغیره قرار گرفت. تحلیل عاملی بر روی متغیرهای فیزیکی، شیمیایی آب های زیرزمینی آبخوان اراک نقش مهمی در تفکیک انواع آلاینده ها در منطقه داشته است. تحلیل عاملی مرحله ای، پنج عامل را در متغیرهای هیدروشیمیایی آبخوان اراک مشخص نمود. در عامل اول متغیرهای EC، TDS، Cl، SO4، Ca، Mg و Na منشا طبیعی داشته که مخلوط شدگی آب شور حاصل از پلایای میقان و آب شیرین آبخوان مسبب آن است. در عامل دوم HCO3 منشا طبیعی و ناشی از انحلال سنگ آهک های ارتفاعات جنوب اراک و HNO3منشا انسانی و حاصل نفوذ چاه های جذبی شهری و فعالیت های کشاورزی است. منشا عناصر در عامل سه و چهار یعنی Zn، Cu، Fe و Mn انسانی و ناشی از فعالیت های صنعتی و دفن زباله شهری و عامل پنجم یعنی F نیز ناشی از فعالیت های کشاورزی یعنی مصرف کودهای فسفاته است. این مطالعه هم چنین نشان داد که تحلیل عاملی مرحله ای روشی مناسب برای تفکیک منشا آلاینده ها است. بنابراین، بایستی اقدامات لازم در خصوص کنترل آلودگی های انسانی از منابعی چون فاضلاب شهری اراک، پساب کشاورزی و صنعتی توسط سازمان ها و شرکت های مربوطه صورت گیرد.کلید واژگان: آمار چند متغیره, تحلیل عاملی مرحله ای, آلودگی آب زیرزمینی, آبخوان اراکThe mixing of freshwater and salty water in saline playas, high dissolution of calcareous stones, agricultural activities, industrial effluents and municipal and rural waste landfills are the most important sources of groundwater threats that threat human health. In this study, 46 water samples were taken from Arak plain and their physical and chemical variables were determined. Multivariate statistical analysis including stage factor analysis on the physical, chemical and chemical variables of groundwater in Arak aquifer have an important role in distinguishing between different pollutants in the region. The stage factor analysis gave five factors in the hydrochemistry variables of Arak aquifer. In the first factor, the EC, TDS, Cl, SO4, Ca, Mg and Na variables have a natural origin, which is the mixing of saline water from Mighan playa and freshwater aquifer. In the second factor, HCO3 is a natural origin due to the dissolution of limestones in southern Arak and HNO3, originating from humans and as a result of the influence of urban absorption wells and agricultural activities. The origin of the elements in factor three and four, mainly Zn, Cu, Fe and Mn, is mainly due to industrial activities and landfill, and F, is also due to agricultural activities, i.e, the use of phosphate fertilizers. This study also showed that stage factor analysis is a suitable method for separating source of contaminants. Therefore, appropriate measures should be taken by organizations and companies to control human pollution from sources such as Arak municipal wastewater, agricultural and industrial wastewater.Keywords: Multivariate statistics, Stage factor analysis, Groundwater contamination, Arak aquifer
-
ببه منظور بررسی ,واکنش ژ نوتیپ های لوبیای معمولی نسبت به تنش خشکی و ارزیابی شاخص های تحمل خشکی تعداد 102 ژنوتیپ لوبیای معمولی موجود در بانک ژن گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انتخاب و در قالب طرح آگمنت در سه تکرار در شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در سال زراعی 2016 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال زراعی 2016 اجرا گردید. در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد در ژنوتیپ102 با میزان 322/4و کمترین در ژنوتیپ 78 و 85 با 1/04 گرم در متر مربع بود. در تنش رطوبتی بیشترین عملکرد در ژنوتیپ 2 با 162/2و کمترین در ژنوتیپ 77 با 1/1 گرم در متر مربع بود. نتایج تحلیل همبستگی بین شاخص های مقاومت به خشکی و عملکرد دانه نشان داد که شاخص تحمل تنش(STI) و شاخص میانگین بهره وری(MP) و میانگین هندسی(GMP) دارای همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد در هر دو شرایط می باشند و برای شناسایی ژنوتیپ های با عملکرد بالادر هر دو شرایط تنش و بدون تنش مناسب هستند. ترسیم نمودار چند متغیره بای پلات و مقایسه نتایج آن با نمودار سه بعدی نشان داد که ژنوتیپ های 100، 63، 47، 88 و 76 متحمل ترین ژنوتیپ ها بودند. تجزیه کلاستر براساس شاخص های مورد بررسی ، ژنوتیپ ها را در سه کلاستر گروه بندی کردکه ژنوتیپ ها متحمل (100، 102، 2) در کلاستر سوم قرار گرفتند. کلاستر اول شامل ارقام حساس می باشد و ژنوتیپ های نیمه متحمل در کلاستر دوم قرار گرفتند.کلید واژگان: تنوع ژنتیکی, تنش غیر زیستی, آمار چند متغیره, نمودار بای پلاتIn order to evaluate and select drought tolerance genotypes in common bean and identify the best indices for drought tolerance, an experiment was conducted at research field University of Tehran in Karaj in 2015-2016 growing season. In this study, 102 common bean genotype were evaluated in an augment design under normal irrigated and drought stress (non-irrigation from flowering stage until the end of growing season) condition. Average values of grain yield and drought tolerance indexes and simple correlation coefficients of indexes with irrigation and dry farm yield showed that indices including MP, GMP and STI were the most suitable criteria for screening bean’s genotypes. In 3-dimensional graphs, referring to MP, STI, and GMP indexes and grain yield under dry farming and irrigation condition, 100,63,47,88 and 76 genotypes were identified as genotypes with high production and tolerant to intensive drought in A group. Actually these genotypes yielded most under both irrigation and dry farming conditions. Cluster analysis based on investigating indices and yield under drought stress and non-stress conditions showed that genotypes was grouped in three clusters and most of drought tolerant genotypes with high yield were grouped in third cluster, while most of sensitive genotypes to drought stress were grouped in the second cluster.Keywords: abiotic stress, biplot, genetically variation, multivariate statistics
-
ببه منظور بررسی ,واکنش ژ نوتیپ های لوبیای معمولی نسبت به تنش خشکی و ارزیابی شاخص های تحمل خشکی تعداد 102 ژنوتیپ لوبیای معمولی موجود در بانک ژن گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انتخاب و در قالب طرح آگمنت در سه تکرار در شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در سال زراعی 2016 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال زراعی 2016 اجرا گردید. در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد در ژنوتیپ102 با میزان 4/322 و کمترین در ژنوتیپ 78 و 85 با 04/1 گرم در متر مربع بود. در تنش رطوبتی بیشترین عملکرد در ژنوتیپ 2 با 2/162 و کمترین در ژنوتیپ 77 با 1/1 گرم در متر مربع بود. نتایج تحلیل همبستگی بین شاخص های مقاومت به خشکی و عملکرد دانه نشان داد که شاخص تحمل تنش(STI) و شاخص میانگین بهره وری(MP) و میانگین هندسی(GMP) دارای همبستگی مثبت و معنی داری با عملکرد در هر دو شرایط می باشند و برای شناسایی ژنوتیپ های با عملکرد بالادر هر دو شرایط تنش و بدون تنش مناسب هستند. ترسیم نمودار چند متغیره بای پلات و مقایسه نتایج آن با نمودار سه بعدی نشان داد که ژنوتیپ های 100، 63، 47، 88 و 76 متحمل ترین ژنوتیپ ها بودند. تجزیه کلاستر براساس شاخص های مورد بررسی ، ژنوتیپ ها را در سه کلاستر گروه بندی کردکه ژنوتیپ ها متحمل (100، 102، 2) در کلاستر سوم قرار گرفتند. کلاستر اول شامل ارقام حساس می باشد و ژنوتیپ های نیمه متحمل در کلاستر دوم قرار گرفتند.کلید واژگان: تنوع ژنتیکی, تنش غیر زیستی, آمار چند متغیره, نمودار بای پلاتIn order to evaluate and select drought tolerance genotypes in common bean and identify the best indices for drought tolerance, an experiment was conducted at research field University of Tehran in Karaj in 2015-2016 growing season. In this study, 102 common bean genotype were evaluated in an augment design under normal irrigated and drought stress (non-irrigation from flowering stage until the end of growing season) condition. Average values of grain yield and drought tolerance indexes and simple correlation coefficients of indexes with irrigation and dry farm yield showed that indices including MP, GMP and STI were the most suitable criteria for screening bean’s genotypes. In 3-dimensional graphs, referring to MP, STI, and GMP indexes and grain yield under dry farming and irrigation condition, 100,63,47,88 and 76 genotypes were identified as genotypes with high production and tolerant to intensive drought in A group. Actually these genotypes yielded most under both irrigation and dry farming conditions.
Cluster analysis based on investigating indices and yield under drought stress and non-stress conditions showed that genotypes was grouped in three clusters and most of drought tolerant genotypes with high yield were grouped in third cluster, while most of sensitive genotypes to drought stress were grouped in the second cluster.Keywords: abiotic stress, biplot, genetically variation, multivariate statistics -
روش های آماری چند متغیره مانند تحلیل مولفه های اصلی و رگرسیون ها می توانند برای تسهیل تفسیر روابط پیچیده استفاده شوند. هدف از این مطالعه تعیین مهمترین ویژگی های حاصلخیزی خاک، موثر بر محصول برنج در اراضی شالیزاری بود. به این منظور نمونه هایی از لایه شخم 119 نقطه با توزیع جغرافیایی مناسب، در اراضی شالیزاری شهرستان های شفت و فومن استان گیلان برداشت شد. پس از آن، ویژگی های فیزیکی و شیمیایی مرتبط با حاصلخیزی خاک در این نمونه ها اندازه گیری و با استفاده از روش های آمار توصیفی، آنالیز مولفه های اصلی و رگرسیون تحلیل شدند. نتایج نشان داد سه مولفه اصلی با مقادیر ویژه بیشتر از یک مانند «پتاسیم و عوامل موثر در نگهداری آن»، «نیتروژن کل و عوامل موثر بر تامین آن» و «فسفر قابل استفاده و ضخامت افق سطحی خاک»، بیشتر از 4/67 درصد از تغییرپذیری در ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و 55 درصد از تغییرپذیری محصول برنج را توصیف می کنند. همچنین ویژگی های مرتبط با این مولفه ها 80 درصد از تغییرپذیری محصول را توصیف نمودند. بنابراین برای افزایش محصول، عملیات مدیریتی مانند مصرف صحیح کودهای محتوی نیتروژن، پتاسیم و فسفر و خاک ورزی مناسب به منظور ایجاد لایه شخم مناسب توصیه می شود.کلید واژگان: استان گیلان, آمار چند متغیره, محصول برنج, ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاکMulti-variate statistical methods such as principal component analysis (PCA) and regressions could be used to facilitate the interpretation of complex relationships. The objective of this study was to determine the most important soil fertility properties affecting rice yield in the paddy fields. For this purpose, soil samples were taken from the plow layers of 119 points with suitable distribution in the paddy fileds located in Shaft and Fouman cities of Guilan province. Then after, physical and chemical properties of the soil fertility were measured and analysed using descriptive statistics, principal component analysis and regression methods. Results showed that three PCs with eigen values greater than one named as “k and it’s preservation factors”, ”Total N and it’s provider factors” and ”P and Thickness of plow layer” are respectively explained more than 67.4% of the variability in the soil physical and chemical properties and 55% of the yield variability. In addition, the corresponded properties to the PCs explained 80% of the yield variability. Consequently, in order to increase the yield, management practices such as proper fertilizer applications of nitrogen, potassium and phosphorous and proper tillage for creating suitable plow layer are recommended.Keywords: Guilan province, multivariate statistics, rice yield, soil physical, chemical properties
-
The performance of geostatistical and spatial interpolation techniques were investigated for estimation of spatial variability of heavy metals and water quality mapping of groundwater resources in Ramiyan district (Golestan province, Iran). 24 spring/well water samples were collected and the concentration of heavy metals (Ni, Co, Pb, Cd and Cu) was determined using differential pulse polarography. Multivariate and geostatistical methods have been applied to differentiate the influences of natural processes and human activities as the sources of heavy metal pollutants in groundwater across the study area. The results of the cluster analysis and factor analysis show that Ni and Co are grouped in the factor F1, whereas, Pb and Cd in F2 and Zn and Cu in F3. The probability of presence of elevated levels for the three factors was predicted by utilizing the most appropriate Variogram Model, whilst the performance of methods, was evaluated using mean absolute error, mean bias error and root mean square error. The spatial structure results show that the variograms and cross-validation of the six variables can be modeled with three methods, namely, the radial basis fraction, inverse distance weight and ordinary kriging. Moreover, the results illustrated that radial basis fraction method was the best due to its highest precision and lowest error. The geographic information system can fully display spatial patterns of heavy metal concentrations in groundwater resources of the study area.Keywords: Groundwater, Heavy metals, Geostatistical, Multivariate statistics, Interpolation, Spatial mapping
-
نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، سال هفدهم شماره 2 (پیاپی 64، تابستان 1392)، صص 149 -159در برداشت های صحرائی مثل نمونه برداری از عمق آب در چاه ها، تعیین نقاط مهم جهت نمونه برداری به لحاظ کاهش حجم نمونه ها و صرفه جویی در هزینه و زمان بسیار مهم است. آنالیز مولفه های اصلی یکی از تکنیک های کاهش داده می باشد که اساس آن شناسایی مولفه های توصیف کننده واریانس سیستم می باشد. در این مقاله از آنالیز مولفه های اصلی جهت تعیین چاه های موثر برای تعیین تراز سطح ایستابی سفره آب زیرزمینی دشت قیدار واقع در استان زنجان و حذف چاه های کم اهمیت استفاده شده است. در منطقه مورد مطالعه با وسعت 920 کیلومترمربع 48 چاه مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از آنالیز مولفه های اصلی اهمیت نسبی هر چاه بین 0 (برای چاه کاملا غیر موثر) تا 1 (برای چاه کاملا موثر) محاسبه گردید. بررسی به عمل آمده نشان داد با حذف چاه هایی که اهمیت نسبی آنها کمتر از 5/0 که تعداد آنها نصف کل چاه ها می باشد، ضریب تغییرات سطح آب زیرزمینی نسبت به حالتی که از تمامی چاه ها استفاده می گردید افزایش چندانی نمی کند و خطای تعیین تراز سطح آب زیرزمینی کمتر از 13 درصد خواهد بود.
کلید واژگان: آنالیز مولفه های اصلی, سطح ایستابی, آمار چند متغیرهIn order to monitor the changing water table in the field, determination of the main sampling points is very important to reduce sites and save time and cost. Principal Component Analysis (PCA) is one of the data reduction techniques used to extract the important components that explain the variance of a system. In this paper, the PCA was used to identify the effective wells of Qheidar Aqufer, Zanjan, to determine the groundwater level and remove the less important ones. From the study region which an area of about 920 km2, 48 wells (sites) were investigated. Using PCA, the relative importance of each well was calculated between 0 (for completely ineffective well) to 1 (for the very effective wells). The study showed the elimination of wells whose relative importance was less than 0.5 (i.e. half the total number of wells), coefficient of variation of groundwater level relative to the use of all wells did not greatly increase, and the error to determine the level of groundwater was less than 13 percent.Keywords: Principal components analysis, Water table levels, Multivariate statistics -
وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه های به نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. در فصل بهار همزمان با شروع رشد، تحمل گیاهچه های گندم به دماهای پایین کاهش می یابد و هر یک از مراحل رشد ممکن است با سرمای بهاره مواجه شده و صدمه ببیند. هدف از این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی حاصل از تاثیر تنش سرمای بهاره بر صفات فیزیولوژیک کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید و پایداری غشاء سیتوپلاسمی در مرحله زایشی رشد و نمو گندم در شرایط کنترل شده بود. به این منظور آزمایشی با 20 رقم گندم نان همراه با چهار تیمار سرمایی (8+ (شاهد)، 2+، 0 و 2- درجه سلسیوس) در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی پیاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم در سرما در همه صفات در سطح 5 درصد معنی داری بوده، که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام مورد بررسی بود. همچنین بین صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید، همبستگی معنی داری وجود داشت. جهت تعیین روابط ژنتیکی بین ارقام مورد مطالعه، تجزیه خوشه ایبه روش Ward انجام و ارقام مورد بررسی در شرایط تنش شدید (C°2-) به 5 گروه و در شرایط شاهد (C°8) به 4 گروه تقسیم شده، که تجزیه تابع تشخیص و تجزیه به مولفه های اصلی گروه بندی حاصل از تجزیه خوشه ایرا تایید کردند. گروه سوم که از ارقام قدس، تجن و پیشتاز تشکیل شده، در شرایط تنش شدید میزان کمتر تراوش سلولی و میزان بالایی از غلظت رنگدانه های گیاهی در بین گروه ها، داشت.
کلید واژگان: گندم, آمار چند متغیره, تجزیه به مولفه اصلی, تجزیه خوشه ای, تنش سرمای بهارهGenetic diversity is necessary for breeding program and increasing genetic gain of selection in crop plants. With the onset of spring growth, Spring cold stress is a problem for wheat crops at heading and also may be damaged some other parts of this plant. The aim of this study is the investigation of genetic diversity duo to artificial cold stress on the physiological traits, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoid and cytoplasmic membrane stability at the reproductive stage. For this purpose an experiment with 20 cultivars of bread wheat and four levels of cold stress, (8 (control), +2, 0 and -2 Celsius) was performed in factorial arrangement in a completely randomized design. Results of variance analysis showed the effects of interaction between cultivars and cold stress levels is significant at the 5% level which showed the existence of genetic diversity between studied cultivars.. There were significant correlations between chlorophyll a, b, total and carotenoid. In order to determination of genetic relation between cultivars, cluster analysis using was performed Ward method and cultivars were divided into 5 groups at -2 °C and 4 groups at +8 °C. Discriminate function and principal component analysis confirmed the results of cluster analysis. The third group of -2 °C including of GHODS, TAJAN and PISHTAZ had the lower level of ion leakage and higher level of plant pigments.Keywords: Wheat, Multivariate statistics, Cluster analysis, Principal components analysis, Spring cold stress
- نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شدهاند.
- کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شدهاست. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
- در صورتی که میخواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.