به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « تالاب » در نشریات گروه « جنگلداری »

تکرار جستجوی کلیدواژه «تالاب» در نشریات گروه «کشاورزی»
  • جواد اصلانی، عباس بانج شفیعی*، هادی بیگی حیدرلو
    مقدمه و هدف

    آتش سوزی از مهم ترین عوامل بوم شناختی است که می تواند عملکرد بوم سازگان های طبیعی را تغییر دهد. آتش یکی از مهمترین وقایع طبیعی است که بوم سازگان های جنگلی را تهدید می کند. شدت و فراوانی آتش سوزی های جنگلی به دلیل افزایش جمعیت در مناطق آسیب پذیر و اثرات تغییرات آب و هوایی جهانی، روزانه در حال افزایش است. این عامل علاوه بر اینکه باعث تلفات جانی و مالی می شود، تهدید بزرگی برای شرایط متعادل اکولوژیکی پوشش های گیاهی و حفاظت از محیط زیست است. هر ساله هزاران آتش سوزی در اراضی طبیعی در سراسر جهان فاجعه‎ هایی را به‎ وجود می‎آورد که قابل اندازه‎ گیری و توصیف نیستند. این موضوع برای سال ها مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در این پژوهش، با توجه به اهمیت حفاظت و توجه بیش ازپیش به تالاب‎ها و خدمات این بوم سازگان در زمینه تداوم حیات بشر و تنوع بالایی از گونه های گیاهی، بررسی حریق رخ داده در سال 1400، شرایط ایجاد آن و تاثیر آن بر ویژگی‎های خاک‎شناسی و پوشش گیاهی تالاب قره قشلاق بناب در آذربایجان شرقی مهم‎ترین هدف این پژوهش را شامل می‎شود.

    مواد و روش ها

    به‎منظور بررسی تاثیر آتش‎سوزی بر ویژگی‎های خاک‎شناسی و پوشش گیاهی تالاب قره قشلاق، محدوده ای در حدود چهار هکتار از تالاب که در تاریخ 16 فروردین 1400 و به تعداد دو مرتبه و در دو بازه زمانی مختلف (ساعت 15:30 و 19:30) مورد حریق قرار گرفته بود به‎ عنوان منطقه سوخته انتخاب شد. به‎علاوه، منطقه‎ای در مجاورت این منطقه با وسعت مشابه و با رعایت فاصله مناسب از منطقه سوخته به‎ عنوان منطقه شاهد (نسوخته) انتخاب شد. برای نمونه‎برداری پوشش گیاهی از یک خط نمونه در طول این مناطق استفاده شد. با در نظر گرفتن اینکه پوشش گیاهی به‎ صورت انبوه گز (sp. Tamarix) است در هر منطقه (آتش‎سوزی شده و شاهد) برای ثبت مشخصات ارتفاع درختچه‎ ها، قطر یقه و قطر برابرسینه پایه اصلی جست گروه، قطر کوچک و بزرگ تاج، تعداد جست‎های ‏جست گروه، سالم بودن یا نبودن و وجود آفت از 40 قطعه ‎نمونه مستطیلی شکل (در مجموع 80 قطعه نمونه) به مساحت تقریبی 10 مترمربع (5×2 متری) با فاصله 20 متری از هم استفاده شد. برای اندازه‎گیری درصد پوشش علفی نیز از یک قطعه نمونه یک مترمربعی در مرکز قطعات نمونه استفاده شد. همچنین به‎ منظور اندازه ‎گیری ویژگی‎ های فیزیک وشیمیایی خاک مانند اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربن آلی، درصد آهک، درصد رس، سیلت و شن، پتاسیم قابل جذب و فسفر قابل جذب در هر منطقه پنج قطعه نمونه به صورت تصادفی انتخاب و از مرکز آن یک نمونه خاک از عمق صفر تا 10 سانتی‎متری برداشت شد. به‎ منظور تجزیه‎ و تحلیل‎های آماری پس از بررسی نرمال بودن پراکنش داده ‎ها با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، مقایسه بین میانگین مشخصات کمی پوشش گیاهی و ویژگی‎ های خاکشناسی در دو منطقه سوخته و شاهد از آزمون های من ویتنی و t مستقل استفاده شد. همچنین برای بررسی مهم‎ترین ویژگی‎های پوشش گیاهی و خاک در اثر وقوع حریق، از تجزیه مولفه های اصلی استفاده شد.

    یافته ها

    نتایج نشان داد میانگین قطر یقه پایه ها در منطقه سوخته (4/41 سانتی‎متر) در سطح اطمینان 99 درصد به‎طور معنی‎داری بیشتر از منطقه شاهد (3/17 سانتی‎متر) است. در منطقه شاهد و سوخته بین مقادیر میانگین ویژگی های قطر برابرسینه (1/64 در برابر 1/24 سانتی‎متر) و تعداد جست (20/05 در برابر 14/76) در سطح اطمینان 95 درصد تفاوت معنی‎داری وجود دارد. همچنین در منطقه شاهد و سوخته بین مقادیر میانگین ارتفاع درخت (1/96 در برابر 1/36 متر)، سلامت جست (سالم بودن تمامی پایه‎ ها در برابر سوخته بودن تمامی جست‎ها) و درصد پوشش علفی (70/19 در برابر 50/28 درصد) در سطح اطمینان 99 درصد تفاوت معنی‎داری مشاهده شد. همچنین بررسی ویژگی‎های خاک‎شناسی نشان داد پس از حدود یک سال از وقوع حریق در دو منطقه سوخته و شاهد بین ویژگی ‎های اسیدیته (7/12 در برابر 6/73) و شن (27/10 در برابر 22/90 درصد) تفاوت معنی‎دار در سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. همچنین تفاوت معنی‎داری در سطح اطمینان 99 درصد بین ویژگی‎های کربن آلی (2/86 در برابر 1/71 درصد)، فسفر (71/63 در برابر 34/28 میلی‎گرم در کیلوگرم) و پتاسیم (921/40 در برابر 606/60 میلی‎گرم در کیلوگرم) در این دو منطقه مشاهده شد. نتایج تجزیه مولفه‎ های اصلی نیز نشان داد آتش‎سوزی بر روی شاخص‎های کربن آلی، فسفر و پتاسیم در دسترس و از بین ویژگی‎های پوشش گیاهی بر قطر برابرسینه، قطر یقه، ارتفاع درخت، قطر بزرگ و کوچک تاج با بار عاملی بیشتر از 0/8 بیشترین تاثیر را داشته است.

    نتیجه گیری کلی 

     پژوهش حاضر نشان داد که خصوصیات کمی پایه‎ های موجود در تالاب در بخش سوخته تحت تاثیر قرار گرفته و تغییراتی در ویژگی ‎های پوشش گیاهی و خاک‎ شناسی وقوع یافته است، به‎ طوری‎که همه ویژگی‎ های خاک‎ شناسی در منطقه سوخته در مقایسه با منطقه شاهد افزایش معنی‎داری داشتند. در مقابل به غیر از عامل قطر یقه، دیگر ویژگی‎های پوشش گیاهی در منطقه سوخته به ‎طور معنی‎ داری کاهش پیدا کرده‎اند. بنابراین، مدیریت مناسب و حفاظت از چنین اراضی پس از آتش‎سوزی به‎ منظور احیای توان و پتانسیل بوم سازگان برای تضمین ادامه حیات و پایداری کاملا ضروری است. از این‎رو، پیشنهاد می‎شود اثرهای بلندمدت آتش ‎سوزی بر تغییرات پوشش گیاهی مورد بررسی قرار گرفته و با قرق چنین بوم‎سازگانی و اجرای عملیات احیایی، به فرآیند بازسازی منطقه سرعت داده شود.

    کلید واژگان: آتش سوزی, تالاب, تجزیه مولفه‎ های اصلی, گز}
    Javad Aslani, Abbas Banj Shafiei*, Hadi Beygi Heidarlou
    Background

    Fire is one of the most significant ecological elements that can alter the functioning of natural ecosystems, as well as one of the most significant natural disasters that endangers the ecosystem of forests. The intensity and frequency of forest fires are increasing daily due to the consequences of global climate change and population growth in sensitive areas. This factor not only damages individuals and property but also poses a serious risk to environmental preservation and the well-balanced ecological conditions of vegetation. Worldwide, thousands of fires in natural areas result in unquantifiable and unfathomable calamities each year. For many years, this problem has been the subject of investigation. The investigation of the fire that occurred in 2021, the conditions of its creation, and its effect on the soil and vegetation characteristics of the Qara Qeshlaq Lagoon are the most important goals of this research.

    Methods

    An area of approximately four hectares of the Qara Gheshlagh Lagoon was burned twice on April 16, 2021, in two different time frames (hours) at 15:30 and 19:30. This area was chosen to investigate the effect of fire on the geological characteristics and vegetation of the wetland. Furthermore, a control area (unburned) was chosen to be close by, of the same size and at the appropriate distance from the burned region. The vegetation was sampled along a transect that ran along these regions. Given that the vegetation in both the burned and control areas is densely covered by Tamarix, 40 rectangular sample plots (a total of 80) with an approximate area of 10 m2 (5 ×2 m) and a distance of 20 m from each other were used to record the height, collar diameter, dbh, small and large diameters of the crown, the number of sprouts, and stem health traits. The percentage of grass cover was determined using a 1-m2 sample plot in the center of the sample plots. Additionally, five randomly selected sample plots were used from the center to measure the soil physicochemical characteristics, including its acidity, electrical conductivity, organic carbon, percentage of lime, percentages of clay, silt, and sand, and absorbable potassium and phosphorus. A soil sample was taken from a depth of 0-10 cm. After determining the normality of the data distribution with the Kolmogorov-Smirnov test, the Mann-Whitney and independent t-tests were used to compare the average quantitative characteristics of the vegetation cover and soil characteristics in the two burned and control areas. In addition, the principal component analysis (PCA) was utilized to explore the most essential fire-related elements in vegetation cover and soil.

    Results

    At the 99% confidence level, the average collar diameter in the burned region was significantly higher at 4.41 cm than in the control area (3.17 cm). The average dbh (1.64 vs. 1.24 cm) and the number of sprouts (20.05 vs. 14.76) varied significantly in the burned and control areas, with a 95% confidence level. Additionally, a significant difference was observed between the average tree height (1.96 vs. 1.36 m), the percentage of grass cover (70.19 vs. 50.28%), and the stem health (all healthy stems versus all burnt stems) in the control and burned areas at the 99% confidence level. After about a year of the fire, there was a difference in pH characteristics (7.12 vs. 6.73) and sand (27.10 vs. 22.90%) in the two burned and control areas, with a significant difference at the 95% confidence level. A significant difference in the properties of organic carbon (2.86 vs. 1.71%), phosphorus (71.63 vs. 34.28 mg/kg), and potassium (921.40 vs 606.60 mg/kg) was seen in these two areas at the 99% confidence level.  The PCA results revealed an effect of fire on the organic carbon, phosphorus, and available potassium parameters. Among the vegetation cover characteristics, the most effects belonged to the dbh, the collar diameter, tree height, and the large and small diameters of the crown with a factor load greater than 0.8.

    Conclusion

    According to the current study, the quantitative features of the trees in the wetland were impacted in the burnt area, and changes occurred in vegetation and soil characteristics. As a result, all of the soil properties were significantly higher in the burned region than in the control area. Other than the collar diameter factor, other plant features in the burned region dropped dramatically. Thus, careful management and conservation of such areas following the fire is critical to restore the strength and potential of ecosystems to ensure the continuance of survival and sustainability. Therefore, it is advised to investigate the long-term impacts of fire on vegetation alterations and to accelerate the reconstruction process of the region by protecting such ecosystems and carrying out restoration operations.

    Keywords: Fire, Lagoon, Principal Component Analysis, Tamarix}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال