به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "اثر متقابل" در نشریات گروه "زراعت"

تکرار جستجوی کلیدواژه «اثر متقابل» در نشریات گروه «کشاورزی»
  • بهروز اسدی، سیده سودابه شبیری*، علی اکبر اسدی، حسین آسترکی، فرود صالحی
    مقدمه و هدف

    ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط اطلاعات ارزشمندی در رابطه با عملکرد ارقام گیاهی در محیط های مختلف فراهم کرده و نقش مهمی در بررسی پایداری عملکرد ارقام اصلاح شده دارد. اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط به ویژه در محیط های تنش دار از عوامل مهم محدودکننده در معرفی ارقام جدید محسوب می شود. لذا شناخت نوع و ماهیت اثر متقابل و دستیابی به ارقامی که کمترین واکنش را نسبت به اثرات متقابل نشان دهند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش های مختلفی برای ارزیابی اثرات متقابل معرفی شده است که هریک ماهیت اثر متقابل را از دیدگاه مشخصی بررسی می کند. نتایج روش های مختلف ممکن است با هم یکسان نباشند، اما بهترین نتیجه زمانی حاصل می شود که یک ژنوتیپ با روش های مختلف ارزیابی، نتیجه مشابهی از نظر پایداری نشان دهد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط در آزمایش های انجام گرفته در محیط های مختلف جهت تعیین روابط بین ژنوتیپ ها و محیط ها و معرفی پایدارترین ژنوتیپهای لوبیا قرمز بود.

    مواد و روش ها

    در این تحقیق 14 لاین لوبیا قرمز به‎همراه ارقام شاهد یاقوت، افق و دادفر در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه های تحقیقاتی خمین، بروجرد، شهرکرد و زنجان به‎مدت 2 سال زراعی در شرایط یکسان کشت شدند. پس از تجزیه واریانس مرکب با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، برای تعیین سازگاری و پایداری ژنوتیپ ها از روش های تجزیه AMMI و GGE-Biplot انجام شد. پس از تجزیه AMMI، پارامترهای پایداری AMMI نیز محاسبه شد. علاوه بر پارامترهای پایداری AMMI، شاخص گزینش هم زمان نیز برای هریک از شاخص ها محاسبه شد که حاصل جمع رتبه ژنوتیپ ها بر پایه هریک از شاخص های پایداری AMMI و رتبه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها در تمام محیط ها بود

    یافته ها

    معنی دار شدن اثرات متقابل دوگانه و سه گانه ژنوتیپ با سال و مکان (محیط) در این مطالعه نشان داد که ژنوتیپ ها در محیط های متفاوت پاسخ های متفاوتی نشان داده و به عبارت دیگر اختلاف بین ژنوتیپ ها از محیطی به محیطی دیگر یکسان نیست و در این شرایط پایداری عملکرد دانه می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد. سهم حدود 2/5 برابری اثر متقابل ژنوتیپ × محیط از مجموع مربعات کل، در مقایسه با اثر ژنوتیپ، بیانگر احتمال وجود گروه های کلان محیطی بود که برخی ژنوتیپ ها حداکثر پتانسیل عملکرد خود را در آن گروه های محیطی نشان می دهند. ژنوتیپ های G12، G5 و G17 به‎ترتیب با داشتن عملکردهای 3288، 3136 و 3111 کیلوگرم در هکتار بیشترین مقدار عملکرد دانه را در بین ژنوتیپ ها دارا بودند. تجزیه AMMI نشان داد که مولفه اصلی اول تا هفتم در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بودند و علیرغم معنی دار شدن تمامی مولفه های مدل، اولین و دومین مولفه اصلی، بیشترین سهم را در بیان اثر متقابل ژنوتیپ × محیط داشتند (66/5 درصد). برپایه نمودار AMMI1 ژنوتیپ های G4، G5، G16، G17 و G12 دارای بیشترین مقادیر (مثبت و منفی) IPCA1 بودند. در مقابل ژنوتیپ های G8، G3، G2، G7 و G11 دارای مقادیر IPCA1 نزدیک به صفر بودند. با این‎حال تنها ژنوتیپ G11 عملکردی بالاتر از میانگین عملکرد کل نشان داد و به‎همین دلیل می تواند به عنوان ژنوتیپ پایدار با سازگاری عمومی بالا معرفی شود. بر پایه نمودار بای پلات AMMI2، ژنوتیپ های G2، G7، G3 و تا حدودی G8 و G13 به عنوان ژنوتیپ های پایدار معرفی شدند ولی تنها ژنوتیپ G13 در تمامی محیط ها دارای مقدار عملکرد بیشتری بود، بنابراین این ژنوتیپ را می توان به عنوان ژنوتیپ پایدار با عملکرد مناسب معرفی کرد. همچنین هر دو سال یک مکان مورد بررسی دارای همبستگی زیادی با هم بودند به طوری که محیط های Bro1 و Bro2 از یک طرف و محیط های Kho1 و Kho2 و درنهایت Zan1 و Zan2 از طرف دیگر با هم دارای همبستگی مثبت بالا (اثر یکسان) جهت ایجاد اثر متقابل نشان دادند. در مجموع شاخص های انتخاب هم زمان محاسبه شده بر پایه تجزیه AMMI، ژنوتیپ های G11، G17، G7، G13 و G12 به عنوان ژنوتیپ های پایدار با عملکرد بالا معرفی شدند. تجزیه GGE-Biplot بر اساس میانگین عملکرد و پایداری نشان داد که ژنوتیپ های G1، G2، G3، G8 و G7 دارای بیشترین پایداری عمومی نسبت به سایر ژنوتیپ ها علیرغم داشتن کمترین عملکرد بودند. در مقابل ژنوتیپ های G12، G5 و G17 دارای بیشترین عملکرد با پایداری کمتر قرار داشتند. هیچ محیط ایده آلی مشاهده نشد. ولی محیط های Kho1، Kho2 و Sha1 نسبت به محیط های دیگر به محیط ایده آل نزدیک تر بوده و می توانند تا حدودی جهت تمایز ژنوتیپ های مورد مطالعه از آن ها استفاده کرد. از طرف دیگر، ژنوتیپ G12 را می توان به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی باشد، در نظر گرفت. به‎ همین ترتیب ژنوتیپ های G17، G5 و G11 در مرحله بعد نسبت به ژنوتیپ ایده آل قرار داشتند و تا حدودی می توان آن ها را نیز به عنوان ژنوتیپ های مطلوب در نظر گرفت.

    نتیجه‎ گیری: 

    با توجه به تمامی نتایج می‎توان ژنوتیپ G12 را به عنوان ژنوتیپ مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز دارای پایداری عملکرد باشد، در نظر گرفت و در مرحله بعد ژنوتیپ های G17، G5 و G11 قرار داشتند.

    کلید واژگان: انتخاب همزمان, اثر متقابل, پارامتر پایداری, لوبیا
    Behrouz Asadi, Seyedeh Soudabeh Shobeiri*, Aliakbar Asadi
    Introduction and Objectives

    The evaluation of the genotype × environment interaction effect provides valuable information regarding the yield of plant cultivars in different environments and plays an important role in evaluating the stability of the yield of breeding cultivars. Genotype × environment interaction effect, especially in stressful environments, are important limiting factors in the introduction of new cultivars; therefore, it is very important to know the type and nature of the interaction effect and reach the verities that have the least role in creating interaction effects. Various methods have been introduced to evaluate the interaction effect, each of which examines the nature of the interaction effect from a specific point of view. The results of different methods may not be the same, but the best result is obtained when a genotype with different evaluation methods shows similar results in terms of stability. The purpose of this research was to evaluate the genotype × environment interaction effect in experiments conducted in different environments, to determine the relationships between genotypes and environments and to introduce the most stable red bean genotypes.

    Material and Methods

    In this research, 14 red bean lines along with Yakut, Ofog and Dadfar control cultivars were cultivated in the form of a randomized complete block design with three replications in Khomein, Borujerd, Shahrekord and Zanjan research stations for 2 crop years under the same conditions. After combined variance analysis, according to the significance of genotype × environment interaction, AMMI and GGE-Biplot analysis methods were used to determine the compatibility and stability of genotypes. After AMMI Analysis, the stability parameters of AMMI were calculated. In addition to the AMMI stability parameters, the simultaneous selection index was also calculated for each of the indices, which was the sum of the rank of the genotypes based on each of the AMMI stability indices and the average seed yield rank of the genotypes in all environments.

    Results

    The significance of the double and triple interaction effects of genotype with year and place (environment) in this study showed that genotypes showed different responses in different environments, and in other words, the difference between genotypes is not the same from one environment to another, and in these conditions, the stability of grain yield can be evaluated. The contribution of about 2.5 times the interaction effect of genotype × environment from the total sum of squares, compared to the effect of genotype, indicated the possibility of the existence of mega-environmental groups in which some genotypes show their maximum performance potential in those environmental groups. Genotypes G12, G5 and G17 had the highest seed yield among the genotypes with yields of 3288, 3136 and 3111 kg per hectare, respectively. AMMI analysis showed that the first to seventh main components were significant at the 1% probability level, and despite the significance of all model components, the first and second main components had the largest contribution to the expression of genotype × environment interaction (66.5%). Based on AMMI1 biplot Genotypes G4, G5, G16, G17 and G12 had the highest values (positive and negative) of IPCA1. In contrast, genotypes G8, G3, G2, G7 and G11 had IPCA1 values close to zero. However, only the genotype G11 showed a performance higher than the average total yield and therefore it can be introduced as a stable genotype with high general compatibility. Based on AMMI2 biplot, genotypes G2, G7, G3 and to some extent G8 and G13 were introduced as stable genotypes, but only G13 genotype had a higher yield in all environments, so this genotype can be introduced as a stable genotype with good yield.; also, every two years, the same place under investigation had a high correlation with each other, so that Bro1 and Bro2 environments on the one hand and Kho1 and Kho2 environments and finally Zan1 and Zan2 showed a high positive correlation (the same effect) to create a mutual effect. In total of the simultaneous selection indices calculated based on AMMI analysis, genotypes G11, G17, G7, G13 and G12 were introduced as stable genotypes with high yield. GGE-Biplot analysis based on average yield and stability showed that genotypes G1, G2, G3, G8 and G7 had the highest general stability compared to other genotypes despite having the lowest yield. On the other hand, G12, G5 and G17 genotypes had the highest yield with less stability. No ideal environment was observed. But Kho1, Kho2 and Sha1 environments are closer to the ideal environment than other environments and they can be used to distinguish the studied genotypes to some extent. On the other hand, G12 genotype can be considered as a desirable genotype that has high average yield and high yield stability. In the same way, G17, G5 and G11 genotypes were in the next stage compared to the ideal genotype and to some extent they can also be considered as desirable genotypes.

    Conclusion

    According to all the results, G12 genotype can be considered as a desirable genotype that has a high average yield and also has yield stability, and G17, G5 and G11 genotypes were in the next stage.

    Keywords: Beans, Simultaneous Selection, Interaction Effect, Stability Parameter
  • اشکبوس امینی*، علی اکبر اسدی، مهرداد چایچی، مسعود عزت احمدی، معرفت قاسمی کلخوران، علیرضا عیوضی، سید کریم حسینی بای، پرویز صالحی، تقی بابایی، مسعود قدسی، نادر میرفخرایی

    مطالعه ماهیت اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، امکان شناسایی ژنوتیپ های پایدار و سازگار را برای به نژادگران فراهم می آورد و همواره یکی از موضوعات مهم در تولید و آزادسازی ارقام جدید پایدار و پرمحصول در طرح های به نژادی بوده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی چگونگی واکنش ژنوتیپ ها در هر یک از مناطق مورد بررسی بر اساس مدل های AMMI و GGE بای پلات و درک بهتر از موضوع اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و تعیین میزان پایداری عمومی و خصوصی ژنوتیپ ها انجام شد. تعداد 20 ژنوتیپ گندم پاییزه و بینابین طی دو سال زراعی 1397 تا 1399 در نه منطقه (18 محیط) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. به منظور تجزیه و تحلیل سازگاری و پایداری ژنوتیپ ها، از مدل AMMI و GGE بای پلات استفاده شد. نتایج تجزیه  AMMI نشان داد که اثر اصلی ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ×محیط و شش مولفه اصلی اول در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. مولفه های اصلی اول و دوم حدود 51% از مجموع مربعات اثر متقابل ژنوتیپ×محیط را تبیین کردند. بر اساس شاخص های گزینش هم زمان SSiASV و SSiWAAS، ژنوتیپ های G13، G1، G3، G2، G6، G16، و G7 به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. تجزیه بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های G1، G3، و G6 با عملکرد متوسط، بیشترین پایداری عمومی را نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارا هستند. هیچ کدام از ژنوتیپ ها را نمی توان به عنوان ژنوتیپ های مطلوب که دارای میانگین عملکرد بالا و نیز پایداری عملکرد بالایی باشند، در نظر گرفت؛ ولی ژنوتیپ G16 و در مرحله بعد ژنوتیپ های G1 و G13 نسبت به ژنوتیپ ایده آل قرار داشتند. الگوی چندضلعی بای پلات محیط ها را به دو گروه محیطی (محیط کلان) و ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم کرد. اولین گروه محیطی شامل محیط های Kar1، Kar2، Qaz1، Qaz2، Ham1، Ham2، Mia2، Egl1، Jol2، Ard2، و Ara1 بود که در این محیط ها به طور میانگین ژنوتیپ های G16، G17، و G4 دارای بیشترین عملکرد بودند. دومین گروه محیطی شامل محیط های Mas1، Mas2، Mia1، Ard1، Jol1، Ara1، و Egl2 بودند که در این محیط کلان نیز ژنوتیپ های G2، G11، G7، و G12 بیشترین عملکرد را داشتند. بررسی روابط بین محیط ها، همبستگی بسیار بالایی را بین محیط های مورد بررسی نشان داد که حاکی از رفتار مشابه ژنوتیپ ها در اغلب محیط های مورد آزمایش بود.

    کلید واژگان: اثر متقابل, پایداری, ژنوتیپ×محیط, ژنوتیپ ایده آل
    Ashkboos Amini *, Ali Akbar Asadi, Mehrdad Chaichi, Masoud Ezt-Ahmadi, Marefat Ghasemi Kalkhoran, AliReza Eivazi, Seyied Karim Hosseinibay, Parviz Salehi, Tagi Babaei, Masuod Godsi, Nader Mirfakhraee

    Studying the nature of the genotype×environment interaction provides the possibility of identifying stable and compatible genotypes for breeders, and it has always been one of the important issues in the production and release of new stable and high-yield cultivars in breeding projects. The current research was conducted with the aim of identifying the response of genotypes in each of the studied areas, based on AMMI and GGE biplot models and better understanding of the genotype×environment interaction and determining the level of public and private stability of cultivars. Twenty facultative and winter wheat genotypes were cultivated and evaluated in nine regions (18 environments) during the two crop years of 2017 to 2019 in a randomized complete block design with three replications. In order to analyze the compatibility and stability of genotypes, AMMI and GGE biplot models were used. The results of AMMI analysis showed that the main effect of genotype, genotype×environment interaction effect and the first six principal components were significant at the 1% probability level. The first and second principal components explained about 51% of the sum of squares of the genotype×environment interaction effect. Based on SSiASV and SSiWAAS simultaneous selection indices, genotypes G13, G1, G3, G2, G6, G16, and G7 were identified as the best genotypes. Biplot analysis showed that the genotypes G1, G3, and G6 with average yield had the highest general stability compared to other genotypes. None of the genotypes can be considered as desirable genotypes that have high average yield and high yield stability, but genotype G16 and in the next stage the genotypes G1 and G13 were close to the ideal genotype. Polygon biplot model divided environments into two environmental groups (macro environment) and genotypes into four groups. The first environmental group included Kar1, Kar2, Qaz1, Qaz2, Ham1, Ham2, Mia2, Egl1, Jol2, Ard2, and Ara1 environments, with G16, G17, and G4 genotypes having the highest yield. The second environmental group included Mas1, Mas2, Mia1, Ard1, Jol1, Ara1, and Egl2 environments, and in this macro environment G2, G11, G7, and G12 genotypes had the highest yield. Finally, the examination of the relationships among the environments showed a very high correlation among the investigated environments, which indicated the similar behavior of the genotypes in the most of the tested environments.

    Keywords: genotype, yield, Wheat, cold, Region
  • سولماز امیری، علی آرمینیان*، حمید حسینیان خوشرو
    مقدمه و هدف

    با توجه به افزایش بی رویه جمعیت و شرایط نامساعد محیطی و بخصوص تنش های متنوع و معضل کم آبی، ارزیابی ژنوتیپ های گیاهی در محیط های متنوع، امری اجتناب ناپذیر است. اثر متقابل یا برهمکنش ژنوتیپ و محیط می تواند به‎عنوان ابزاری در دست اصلاح گران گیاهی قرار گیرد تا به‎کمک آن بهترین ژنوتیپ ها/ارقام را در محیط های رشد گیاهان (در یک یا چندسال) برگزینند. لذا این تحقیق جهت ارزیابی جمعیتی از ژنوتیپ های نخود زراعی در طی چند سال متوالی در غرب کشور جهت اطلاع از پایداری و سازگاری عملکرد دانه آنها صورت گرفت.

    مواد و روش ها

    این آزمایش به‎منظور بررسی پایداری عملکرد دانه در 108 ژنوتیپ نخود زراعی در سال های زراعی 1398-1397، 1399-1398 و 1400-1399 در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. با اجرای دقیق عملیات کاشت، داشت و برداشت، در طی دوران رشد و پس از برداشت، صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه (اصلی و فرعی) یادداشت برداری گردید.

    یافته ها

    نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته و تعداد شاخه در بوته،اختلاف معنی دار وجود داشت. مقایسه میانگین عملکرد دانه نشان داد که ژنوتیپ شماره 10 دارای بالاترین مقدار عملکرد (54/038 گرم) بود. معنیدار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپها در محیطهای مختلف بوده و لذا امکان تجزیه پایداری ژنوتیپها وجود داشته و بدین منظور از مدل GGE بای پلات به‎ همراه برخی از نتایج روش AMMI و نیز مدل مختلط (AMMI در ترکیب با BLUP) استفاده شد. بر اساس مدل GGE دو مولفه اول، 76/3 درصد از تنوع کل عملکرد دانه را توجیه نموده و در این رابطه، ژنوتیپ های 1، 26، 60 و 101 به ‎عنوان ژنوتیپ ایده آل انتخاب و همچنین ژنوتیپ های شماره 32، 69، 76، 89، 90، 94، 98 و 108 در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها به ‎عنوان ژنوتیپ های مطلوب و محیط چهارم (سال سوم-کرمانشاه) نیز به‎ عنوان محیط ایده آل درنظر گرفته شدند.

    نتیجه گیری

    در این تحقیق با توجه به برتری برخی از ارقام نخود زراعی در دو ناحیه معتدل و سرد از نظر پایداری و بالا بودن عملکرد دانه، این ارقام می توانند به‎عنوان گزینه های مناسب جهت معرفی رقم انتخاب شده و یا به‎عنوان والدین تلاقی ها در برنامه های آتی به نژادی این گیاه مورد استفاده قرار گیرند.

    کلید واژگان: اثر متقابل, پایداری, حبوبات, سازگاری, میانگین اسمی, GGE بای پلات
    Solmaz Amiri, Ali Arminian*, Hamid Hosseinian Khoshrou
    Introduction and Objective

    Due to the increase in population and unfavorable environmental conditions, especially various stresses and the problem of water scarcity, evaluation of plant genotypes in various environments is inevitable. The interaction effect of the genotype and environment can be used as a mean by plant breeders to select the best genotypes/cultivars in plant growth environments (in one or more years).

    Material and Methods

    In order to evaluate the stability of grain yield, this experiment was performed on 108 chickpea genotypes in the cropping years 2017-2018, 2018-2019 and 2019-2020 in the form of a randomized complete block design. By carefully planting, holding and harvesting operations, during the growing season and postharvest, seed yield, 100-seed weight, plant height, number of days to 50% flowering, number of days to maturity, number of pods per plant, number of main branches was recorded.

    Results

    The results of combined analysis of variance showed that there was a significant difference between the genotypes in terms of plant height, grain yield, number of pods per plant, number of main branches. Comparison of mean grain yield showed that genotype number 10 had the highest yield (54.038 gram).significancy of GE interaction effect showed the response of genotypes within various environments so then it is possible to perform the stability analysis of genotypes and for this reason, the GGE biplot was used in parallel with some findings of AMMI model and mixed AMMI model (AMMI in conjunction with BLUP) which GGE biplot resulted that first 2 components accounted for 76.3 percent of total variation of grain yield and in this context varieties 1, 26, 60 and 101 acconted as ideal ones and so genotypes 32, 69, 76, 89, 90, 94, 98 and 108 mentioned as suitable genotypes compared to other genotypes and that 4th enfironment (year 3-Kermanshah) mentioned as ideal environment.

    Conclusion

    Considering the superiority of some chickpea cultivars in this study in terms of both grain yield and yield stability, in 2 temperate and cold regions in terms of stability and high grain yield, these cultivars can be candidates to introduce the cultivar or be used as parents of crosses in future breeding programs of this plant.

    Keywords: Compatibility, Food legumes, Interaction, GGE byplate, Nominal mean, Stability
  • بهروز واعظی، رهام محتشمی*، عسگر جوزیان، امیر میرزایی
    مقدمه و هدف

    با توجه به الزام کشور در تامین نیاز غذایی جامعه و نیاز غذایی دام های موجود در جهت رفع نیاز غذایی، معرفی ارقامی که بتوانند از نظر سازگاری و پایداری در مناطق خشک و نیمه خشک نسبت به ارقام موجود برتری داشته باشند ضروری است. استفاده از گیاهان علوفه ای مانند خلر به دلیل سازگاری بالا به آب و هوای خشک و نیمه خشک و پتانسیل بالای عملکرد، تثبیت نیتروژن، تحمل به خشکی و شوری می تواند نقش مهمی در تناوب زراعی، حفاظت از خاک، کاهش علف های هرز و بیماری ها داشته باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد علوفه و دانه،ژنوتیپ های خلر در مناطق مختلف کشور انجام شد.

    مواد و روش ها

    این بررسی با 16 لاین پیشرفته خلر، در ایستگاه های گچساران، مهران، شیروان چرداول و کوهدشت به مدت سه سال زراعی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. هر رقم در 6 خط به طول 7 متر و به فاصله 25 سانتی متر از همدیگر کشت گردید. بعد ازتجزیه واریانس مرکب برای سال های مختلف در مناطق مختلف، مقایسه میانگین به روش حداقل تفاوت معنی دار در سطوح احتمال 5% و 1% انجام گردید. برای تجزیه پایداری و سازگاری لاین ها، روش های پایداری فرانسیس و کاننبرگ، ابرهات و راسل، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، پارامتر پایداری پلاستد و پترسون، فینلی و ویلکینسون، پرکینز و جینکز ، مجموع رتبه بندی گنگ، و روش تک متغیره، ناپارامتری، نصار- هان و تنازارو استفاده شد.

    یافته ها

    نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد علوفه تر و دانه نشان داد که اثر ساده سال، ژنوتیپ، مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای هر دو صفت در سطوح احتمال آماری غیر معنی دار، و اثر متقابل سال × ژنوتیپ برای عملکرد علوفه تر معنی دار و برای عملکرد دانه غیر معنی دار بود. اثر سه جانبه سال × مکان × ژنوتیپ برای علوفه تر در سطوح احتمال آماری معنی دار نبود؛ اما برای عملکرد دانه معنی دار گردید. عملکرد علوفه تر برای لاین های خلر از 12839 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 5 تا 16680 کیلوگرم در هکتار برای ژنوتیپ شماره 10 به ترتیب با 11/5 درصد افت و 15 درصد برتری نسبت به نقده نوسان نشان داد. همچنین لاین های خلر از نظر عملکرد دانه از 1239 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 7 تا 1723 کیلوگرم در هکتار برای لاین شماره 10 با 2 درصد افت و 36/3 درصد برتری نسبت به نقده نوسان داشتند. نتایج تجزیه پایداری عملکرد علوفه نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپ های 16، 5 و 10، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپ های 14، 9، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپ های 15، 2، 13، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپ های 14، 9، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپ های 14، 9، 6 و 13 پایدارترین ژنوتیپ بودند. تجزیه پایداری عملکرد دانه به روش تک متغیره نشان داد که از نظر پارامتر ضریب تغییرات، ژنوتیپ های 11، 12، 3، از نظر شاخص پلاستد و پترسون ژنوتیپ های 7، 12، 5، از نظر فنیلی ویلکینسون ژنوتیپ های 13، 12، 4، 15، 6، از نظر پایداری شوکلا ژنوتیپ های 7، 12، 5، 6، و از نظر اکووالانس ریک، ژنوتیپ های 7، 12، 5، 6و 8 پایدارترین ژنوتیپ خلر تعیین گردید.

    نتیجه گیری

    بر پایه نتایج بدست آمده، از نظر عملکرد علوفه تر لاین های شماره 1، 10، 9 و 15 و به لحاظ عملکرد دانه ژنوتیپ های شماره 12، 15، 8 و 10 از پایداری و عملکرد بالایی در مقایسه با سایر ژنوتیپ های خلر برخوردار بودند در کل با ملاحظه تمامی پارامترهای پایداری و سازگاری لاین های شماره 1، 10، 12، 15 و 8 به عنوان پایدارترین لاین ها انتخاب گردیدند. و ژنوتیپ های شماره 10 و 15 هم برای علوفه و هم برای بذر مناسب بودند.

    کلید واژگان: اثر متقابل, خلر, روش های پارامتری و ناپارامتری, سازگاری
    Behrooz Vaezi, Raham Mohtashami*, Asgar Jozeyan, Amir Mirzaei
    Introduction and Objective

    Considering the requirement of the country to meet the nutritional needs of the society and the nutritional needs of the existing livestock in order to meet the nutritional needs, it is necessary to introduce cultivars that can be superior to the existing cultivars in terms of adaptability and stability in arid and semi-arid regions. The use of forage plants such as Grass pea can play an important role in crop rotation, soil protection, reducing weeds and diseases due to high adaptability to dry and semi-arid climates and high yield potential, nitrogen fixation, tolerance to drought and salinity. This research was carried out with the aim of evaluating the interaction effect of genotype × environment and the stability of forage and grain yield of Grass pea genotypes in different regions of the country.

    Material and Methods

    This study was carried out with 16 advanced Grass pea lines in Gachsaran, Mehran, Shirvan Cherdavel and Kohdasht stations for three crop years in the form of a randomized complete block design with three replications. Each genotype was cultivated in 6 lines with a length of 7.03 meters and a distance of 0.25 cm from each other. After analyzing the composite variance for different years in different regions, mean comparison was done using the minimum significant difference method at 5% and 1% probability levels. To analys the stability and compatibility of lines, were used the stability methods of Francis and Kanenberg, Eberhut and Russell, Rick's equivalence, Shokla's stability variance, Plasted and Patterson's stability parameter, Finley and Wilkinson, Perkins and Jinks, Gang's total ranking, and the single-variable, non-parametric method, Nassar- Han and Tanazaro.

    Results

    The results of composite variance analysis of forage yield and grain yield showed that the simple effect of year, genotype, location and the genotype × location interaction effect for both traits were statistically non-significant, and the interaction effect of year × genotype was significant for forage yield and non-significant for grain yield. It was meaningful. The three-way effect of year × location × genotype was not significant at statistical probability levels for forage; but it was significant for grain yield. The forage yield for kholer lines from 12839 kg ha-1 for line number 5 to 16680 kg ha-1 for genotype number 10 with 11.5% drop and 15% superiority compared to Naghadeh, respectively. Also, in terms of grain yield, Grass pea lines fluctuated from 1239 kg ha-1 for line No. 7 to 1723 kg ha-1 for Line No. 10 with a 2% drop and 36.3% superiority compared to Naghadeh. The results of the stability analysis of forage yield showed that in terms of the Coefficient of variation parameter, genotypes 16, 5 and 10, in terms of Phenyl Wilkinson genotypes 15, 2, 13, in terms of Shokla genotypes 14, 9, 6, and in terms of Rick's equivalence, genotypes 14, 9, 6, and 13 were the most stable genotypes. The analysis of grain yield stability by univariate method showed that in terms of Coefficient of variation, genotypes 11, 12, 3, in terms of Phenyl Wilkinson, genotypes 13, 12, 4, 5, 6, in terms of Shukla's, genotypes 7, 12, 5, 6, and in terms of Rick's equivalence, genotypes 7, 12, 5, 6, and 8 were determined to be the most stable Grass pea genotypes.

    Conclusion

    Based on the obtained results, in terms of forage yield lines No. 1, 10, 3, 9 and 15 and in terms of grain yield genotypes No. 12, 15, 8, 10 and 7 had high stability and yield compared to other genotypes. In general, considering all parameters of stability and compatibility, lines number 1, 10, 12, 15, 8, 7 and 9 were selected as the most stable lines, and genotypes No. 10 and 15 were suitable for both forage and seed.

    Keywords: Compatibility, Grass pea, Interaction, Parametric, Non-Parametric Methods
  • جواد مشکانی، محمد کافی، سرور خرم دل*، فاطمه معلم بنهنگی

    گیاهان دارویی منبع غنی از ترکیبات فعال زیستی محسوب می شوند و می توانند در درمان بسیاری از بیماری ها به عنوان جایگزینی ایمن در مقایسه با داروهای شیمیایی استفاده شوند. بهره گیری از کشت مخلوط موجب بهبود کارآیی مصرف منابع و بروز اثرات متقابل مفید بین گیاهان همراه می گردد. این سیستم کشت همچنین موجب کاهش انتشار بیماری های گیاهی از طریق کاهش تعداد گیاهان میزبان حساس می شود. این مطالعه با هدف بررسی اثر کشت مخلوط سری های جایگزینی زیره سبز و موسیر بر خصوصیات زراعی دو گیاه شامل عملکرد، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، میزان تجمع ماده خشک و نسبت برابری زمین انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 94-1393 انجام شد. نسبت های کشت مخلوط جایگزینی شامل 20% موسیر + 80% زیره سبز، 40% موسیر + 60% زیره سبز، 50% موسیر + 50% زیره سبز، 60% موسیر + 40% زیره سبز، 80% موسیر +20% زیره سبز و کشت خالص هر دو گونه بودند. تراکم غده های موسیر و بذر زیره سبز در تیمار کشت خالص به ترتیب برابر با 10 و 120 بوته در متر مربع در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک زیره سبز و میزان تجمع ماده خشک موسیر و زیره سبز و همچنین قطر پیاز دختری، قطر پیاز مادری، وزن تر پیاز دختری، وزن تر پیاز مادری، عملکرد بیولوژیک و عملکرد تر و خشک پیاز و نسبت برابری زمین بودند. نتایج نشان داد که اثر نسبت های کشت مخلوط جایگزینی بر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز و موسیر معنی دار بود (05/0≤P). با تغییر نسبت کاشت از کشت خالص به سمت کشت مخلوط صفات مورد مطالعه آن بهبود یافت. به طوری که قطر پیاز مادری و تولید پیاز دختری در نسبت های کشت مخلوط نسبت به کشت خالص به ترتیب 52 و 68 درصد افزایش نشان دادند. بالاترین عملکرد پیاز خشک برای کشت خالص (9/82 گرم در متر مربع) و 20% زیره سبز+ 80% موسیر (3/85 گرم در متر مربع) مشاهده شد. همچنین بیشترین عملکرد دانه زیره سبز از کشت خالص با 115 گرم در متر مربع به دست آمد. بیشترین نسبت برابری زمین مربوط به تیمار 50% زیره سبز+ 50% موسیر (49/1) و کمترین مقدار برای تیمار 80% زیره سبز + 20% موسیر (15/1) بود. کشت مخلوط دو گیاه موسیر و زیره سبز اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین داشت. بر این اساس، نتایج موید افزایش عملکرد، بهبود بهره وری و افزایش ثبات تولید دو گونه موسیر و زیره سبز در کشت مخلوط می باشد.

    کلید واژگان: اثر متقابل, ثبات عملکرد, حفاظت خاک, کارآیی مصرف منابع, گیاهان دارویی
    J. Meshkani, M. Kafi, S. Khorramdel*, F. Moallem Benhangi
    Introduction

    Medicinal plants are a rich source of bioactive compounds, and these plants are thought to be safe to human beings and the environment compared to the synthetic medicines for the treatment of many diseases. The active principles of the plants are generally secondary metabolites. Cumin (Cuminum cyminum L.) is an herbaceous and annual medicinal plant belonging to Apiaceae family which is planted in arid and semi-arid regions of Iran. Persian shallot (Allium altissimum Regel.) is another medicinal, industrial and perennial plant that has underground bulbs. It is one of the most important Allium species in Iran, which normally grows in semi-cold to very cold highlands. In the last decade, agricultural production, which is mainly based on the application of chemical inputs, is causing environmental impacts. The use of ecological farming approaches, enhancing yield and quality, they will be effective. Intercropping allows for improved resource use efficiency such as light, water and nutrients and beneficial interactions between the companion plants. It works to decrease the spread of plant diseases by reducing the quantity of susceptible host plants. Other benefits of intercropping include optimal use of resources, stabilization of yield, weed control, improved soil fertility, and higher economic returns. This study has evaluated the effect of intercropping ratios as replacement series of cumin and Persian shallot on agronomic criteria such as yield components, yield, harvest index, dry matter accumulation and land equivalent ratio.

    Materials and Methods

    This experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad during growing season of 2014-2015. Intercropping ratios as replacement series such as 80% cumin+20% Persian shallot, 60% cumin+40% Persian shallot, 50% cumin+50% Persian shallot, 40% cumin+60% Persian shallot, 20% cumin+80% Persian shallot and their pure culture were considered as treatments. Plant density for Persian shallot bulbs and cumin seeds were considered as 10 bulbs.m-2 and 120 plants.m-2, respectively. Studied traits were umbel numbers per plant, seed numbers per umbel, 1000-seed weight, biological yield and seed yield of cumin and daughter bulb diameter, mother bulb diameter, fresh weight of daughter bulb, fresh weight of mother bulb, biological yield, fresh yield of bulb, dry weight of bulb of Persian shallot and land equivalent ratio (LER).The LER was computed through the following equation:Where, Yij: Yield of cumin under intercropping conditions, Yji: Yield of Persian shallot under intercropping conditions, Yii: Yield of cumin under sole crop conditions and Yjj: Yield of Persian shallot under sole crop conditions. The treatments were run as an analysis of variance (ANOVA) to determine if significant differences existed among means. Multiple comparison tests were conducted for significant effects using the LSD test.

    Results and Discussion

    The results showed that the effect of intercropping ratios was significant (p≤0.05) on yield and yield components of cumin and Persian shallot. By decreasing intercropping ratios of Persian shallot improved its criteria. Diameter of mother bulb and production of daughter bulb in intercropping ratios were increased up to 52 and 68% compared to sole culture, respectively. Studied traits of cumin were improved by changing in planting ratios from intercropping to its pure culture. The maximum amounts of dry bulb weight were related to pure culture (82.9 g.m-2) and 20% cumin+80% Persian shallot (85.3 g.m-2). The highest seed yield of cumin was observed in pure culture with 115 g.m-2. The highest and the lowest LER were computed in 50% cumin+50% Persian shallot (1.49) and 80% cumin+20% Persian shallot (1.15).

    Conclusions

    Intercropping of Persian shallot and cumin had significantly effect on their yield and yield components. The results confirmed the better use of resources especially for radiation and water of these plants in intercropping ratios. In general, it seems that intercropping may be suitable cropping approach for sustainable production of medicinal plants. Acknowledgement This research was funded by Vice Chancellor for Research of Ferdowsi University of Mashhad, which is hereby acknowledged.

    Keywords: Beneficial interaction, Medicinal plants, Resource use efficiency, Soil conservation, Stabilization of yield
  • مریم درانی نژاد، قاسم محمدی نژاد *
    با توجه به اهمیت بالای گیاه شنبلیله از لحاظ ارزش غذایی و دارویی، دستیابی به ژنوتیپ های با عملکرد بالا، ضروری به نظر می رسد. عملکرد دانه یک صفت کمی است که تحت تاثیر اثر متقابل ژنوتیپ و محیط می باشد. با هدف ارزیابی پایداری و سازگاری شش اکوتیپ شنبلیله از لحاظ عملکرد دانه، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی پژوهشکده فنآوری تولیدات گیاهی دانشگاه شهید باهنر کرمان در جیرفت در سه سال زراعی (1392- 1390) انجام شد. اکوتیپ های کرمان، کردستان، مازندران، ایلام، کهگیلویه و اصفهان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در محیط های مختلف شامل سه سطح سولفات آهن، سه سطح سولفات روی و سه دور آبیاری بررسی شدند. نتایج تجزیه وایانس مرکب برای عملکرد دانه نشان دهنده معنی داری اثر متقابل اکوتیپ در محیط بود. به منظور بررسی پایداری عملکرد از روش رگرسیون ابرهارت و راسل و پارامترهای تک متغیره شامل اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، واریانس محیطی (S2i) و ضریب تنوع ژنوتیپی (CVi) استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه پایداری بر مبنای ضریب رگرسیون خطی و میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون، اکوتیپ کردستان با عملکرد بالاتر از میانگین، ضریب رگرسیون خطی نزدیک به یک و کمترین انحراف، پایدارترین اکوتیپ پرمحصول شناسایی شد و اکوتیپ کرمان با ضریب رگرسیون خطی بالاتر از واحد، بالاترین عملکرد و بیشترین انحراف، به عنوان ناپایدارترین اکوتیپ تشخیص داده شد. بر مبنای سایر پارامترهای پایداری محاسبه شده نیز کرمان به عنوان ناپایدارترین و اکوتیپ های کردستان و مازندران، به عنوان پایدارترین اکوتیپ ها شناسایی شدند. اکوتیپ ایلام سازگاری عمومی ضعیف و اکوتیپ اصفهان سازگاری خصوصی به محیط های ضعیف نشان داد.
    کلید واژگان: اثر متقابل, تجزیه پایداری, رگرسیون ابرهارت, راسل, سازگاری, شنبلیله
    Maryam Dorrani-Nejad, Ghasem Mohammadi-Nejad *
    Due to the high importance of fenugreek in terms of nutritional and medicine, improvement of genotypes with high yield seems to be essential. Yield is a quantitative trait that is affected by the genotype-environment interaction. In order to evaluate stability and adaptation for seed yield in fenugreek ecotypes, the experiment was carried out during growing season for three consecutive years 2011-2013 in Jiroft Station of Research and Technology Institute of Plant Production (RTIPP) of Shahid Bahonar University of Kerman. Fenugreek ecotypes including Kerman, Kordestan, Mazandaran, Ilam, Kohgiluyeh and Esfahan were studied in different environments which a number of variables iron, zinc and three different irrigation intervals in randomized complete block design with three replications were considered. Combined Analysis of Variance (ANOVA) revealed genotype × environment interaction was significant for seed yield. Stability parameters including environmental variance (S2i), genotypic variation coefficient (CVi), Wricke's ecovalence, Shukla's stability variance and Eberhart-Russel Regression parameters were applied to study stability for yield. According to the results of Eberhart-Russel based on linear regression coefficients and deviation from linear regression, Kordestan ecotype with higher seed yield than the average, linear regression coefficient equal one (bi=1), as well as lowest deviation from the regression was identified as the most stable high performance genotype, while Kerman ecotype with higher regression coefficient than one (bi>1) and the highest yield was categorized as the most unstable genotype. Moreover, based on the other parameters, Kordestan and Mazandaran ecotypes were introduced as the most stable genotypes and Kerman ecotype as the most unstable genotype. Ilam ecotype was identified with general adaptation and low performance while Esfahan ecotype showed specific adaptation for the unfavorable environments.
    Keywords: Adaptation, Eberhart, Russel regression, Fenugreek, Interaction effect, Stability analysis
  • احمدرضا دادرس، حبیب الله سمیع زاده، حسین صبوری
    ارزیابی ارقام و لاین های سویا تحت تنش خشکی به به نژادگران در شناسایی ژنوتیپ های با عملکرد بالا و پایدار کمک می کند. در این راستا آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط نرمال و تنش خشکی در دو مکان رشت و گنبد (در چهار محیط) طرح ریزی شد. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه در بوته نشان داد که اثر تنش، مکان، ژنوتیپ، اثر متقابل تنش در مکان، ژنوتیپ در تنش، ژنوتیپ در مکان و ژنوتیپ در تنش در مکان معنی دار است. در این مطالعه از روش GGE بای پلات برای بررسی 121 رقم و لاین های پیشرفته سویا در چهار محیط استفاده شد. نتایج حاصل از روش بای پلات نشان داد که مولفه اول 66 و مولفه دوم 22 درصد (در مجموع 88 درصد) از کل تغییرات را توجیه نمودند که نشاندهنده اعتبار نسبتا خوب بای پلات در توجیه تغییرات G+GE است. نتایج روش گرافیکی نشان داد که محیط های گنبد (تنش و نرمال) نسبت به محیط های رشت (تنش و نرمال) در رتبه بندی و تعیین سازگاری کاملا متفاوت بودند. در بررسی بای پلات چندضلعی مشاهده شد که در RD (مکان رشت تحت تنش خشکی)، GN (مکان گنبد نرمال) و GD (مکان گنبد تحت تنش خشکی) ژنوتیپ 37 و 34 بیشترین عملکرد را داشتند و علاوه بر این می توان این سه محیط را به عنوان یک محیط کلان (Mega-Environment) در نظر گرفت. تعدادی از ژنوتیپ ها در موقعیتی قرار گرفتند که هیچ محیطی درآنجا قرار نداشت. این ژنوتیپ ها در اکثر محیط ها دارای عملکرد پایین بودند. در نمودار رتبه پایداری ژنوتیپ های 8، 9، 49، 63، 42، 86، 39و 46 دارای عملکرد متوسط و سازگاری بالایی داشتند که دارای ترکیب مناسبی از پایداری (سازگاری) و عملکرد بودند.
    کلید واژگان: اثر متقابل, تنش های محیطی, تجزیه مرکب, روش گرافیکی GGE, محیط کلان
    Ahmad Reza Dadras, Habibollah Samizadeh, Hossein Sabouri
    Evaluation of varieties and soybean lines under drought stress helps to breeders for detecting of stable and high-yielding genotypes. In this regard an experiment was conducted in randomized complete block design with three replications under normal and drought stress conditions across two locations (four environments). The results of combined analysis of grain yield/plant revealed effects of stress, location and genotype, interaction of stress × location, genotype × stress, genotype × location and genotype × stress × location were significant. In the present study was used GGE biplot method for assessment of 121 varieties and advanced lines of soybean across four environments. The results of biplot method showed that first and second components explained 66 and 22 percent (in total 88 percent) of total variation respectively. That is showing relatively good reliability in explanation of G variation. The results of graphical method showed Gonbad environments (normal and stress) and Rasht environments (normal and stress) were different each other in ranking and determine of adaption. In investigation of polygon biplot was observed in Rasht location under drought stress condition (RD), Gonbad location under normal condition (GN) and Gonbad location under drought condition (GD) genotypes 37 and 34 had the highest yield. In addition these three environments can be considered as one Mega-Environment. Several genotypes were located in sectors that no environments were placed. These genotypes had low yield in most environments. In stability ranking graph, genotypes 8, 9, 49, 63, 42, 86, 39 and 46 had moderate yield and high adaption and those had suitable combination of stability (adaptation) and yield.
    Keywords: Combined analysis, Environmental stress, InteractionGGE Graphical method, Mega-Environment
  • عباس رضایی زاد، فخر الدین مرادقلی
    اثر متقابل ژنوتیپ و محیط از مهم ترین مباحث در اصلاح گیاهان زراعی است و معیارهای آماری مختلفی برای ارزیابی آن معرفی شده است. در تحقیق حاضر، پایداری عملکرد دانه 22 رقم و هیبرید کلزا در دو تاریخ کشت توصیه شده منطقه و تاخیری طی سه سال زراعی (1393-1390) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تنوع ژنتیکی معنی داری برای اثرهای اصلی محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ محیط از لحاظ عملکرد دانه ژنوتیپ های کلزا وجود داشت. ژنوتیپ های Hyola308، Zarfam، Shiralee، MHA01/18، Elite، Parade و Opera به ترتیب با 4487، 4475، 4442 ، 4408 ، 4350، 4333 و 4257 کیلوگرم در هکتار، دارای بیشترین عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه AMMI نشان داد که چهار مولفه اول اثر متقابل ژنوتیپ در محیط معنی دار بوده و مجموع مربعات آنها به ترتیب 7/40، 5/28، 1/17 و 1/12 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص داد. بر اساس دو مولفه اول، ژنوتیپ های Kristina، Parade، Kimberly، Elect، Goliath، Elite و Shiralee با قرار گرفتن در مرکز بای پلات، دارای کمترین اثر متقابل بوده و بیشترین سازگاری عمومی را داشتند. بر اساس روش گزینش هم زمان عملکرد و پایداری تولید، ارقام Shiralee، Hyola308، Zarfam،Parade ، MHA01/18و Krsitina به ترتیب ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار در آزمایش حاضر شناخته شدند.
    کلید واژگان: اثر متقابل, پایداری, ژنوتیپ, کلزا و تجزیه AMMI
    Rezaizada., F. Moradgholi
    Genotype ´ environment interaction is one of the most important concepts in plant breeding which can be estimated using diffrerent statistical procedures. In this study, seed yield stability of 22 oilseed rape genotypes under normal and late sowing dates was evaluated during three cropping seasons (2011-14) in West-Islammabad filed station, Kermanshah, Iran. Results of combined analysis of variance showed significant differences between environments, among genotype, as well as genotype ´ environment interaction. Results also indicated that genotypes such as Hyola308, Zarfam, Shiralee, MHA01/18, Elite, Parade and Opera produced higher seed yield with 4487, 4475, 4442, 4408, 4350, 4333 and 4257 kg.ha-1, respectively. Results of AMMI analysis showed that four principal components of genotype ´ environment were significant at the 1% probability level. Proportional of sum of squares for the four principal components genotype ´ environment were 40.7, 28.5, 17.1 and 12.1 percent, respectively. Based on the first two principal components of genotype ´ environment, Parade, Kimberly, Elect, Goliath, Elite and Shiralee were positioned next to the center of biplot which implies high wide-adaptation. Simultaneous selection for stability and seed yield identified Shiralee, Hyola308, Zarfam, Parade, MHA01/18 and Kristina as high yielding and stable genotypes.
    Keywords: AMMI analysis, Genotype, Interaction effect, Rapeseed
  • حبیب الله سوقی *، نادعلی باباییان جلودار، غلامعلی رنجبر، محمدهادی پهلوانی
    برای کاهش اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، به طور هم زمان، گزینش در لاین های پیشرفته باید بر اساس عملکرد و پایداری انجام گیرد. در بررسی حاضر 24 ژنوتیپ گندم نان در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد طی دو سال زراعی 93-1392 و 92-1391 مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش ها در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو تاریخ کاشت 15 آذر و 15 اسفند انجام گرفت. تجزیه واریانس مرکب بر روی عملکرد دانه اختلاف معنی داری را در سطح احتمال 1% برای اثر سال، مکان، ژنوتیپ، اثر متقابل ژنوتیپ×مکان، ژنوتیپ× سال و ژنوتیپ× مکان× سال را نشان داد. از روش های ناپارامتری و گزینش هم زمان برای عملکرد و پایداری (YSi)برای تعیین ژنوتیپ های پایدار استفاده شد. بر اساس معیارهای ناپارامتری NPi(1)، NPi(2)، NPi(3) و NPi(4) ژنوتیپ های 9، 2 و 24 با عملکرد کمتر از میانگین کل گزینش شدند. استفاده از معیارهای Si(1) و Si(2) نیز به گزینش دو ژنوتیپ شماره 9و 17 منجر شد. هم چنین آماره های Si(3) و Si(6) ژنوتیپ های شماره 2 و 8 را پایدارترین ژنوتیپ معرفی کردند. با توجه به نتایج آماره عملکرد- پایداری ژنوتیپ های شماره 22، 14، 20 و 19 با عملکرد بیشتر از میانگین کل انتخاب شدند. استفاده از معیار گزینش هم زمان برای عملکرد- پایداری توانست ژنوتیپ هایی با عملکرد بالا و پایدار را معرفی نماید و در مجموع با توجه به نتایج تجزیه پایداری، ژنوتیپ شماره 22 با میانگین عملکرد دانه 3932 کیلوگرم در هکتار، ژنوتیپ پایدار و سازگار شناسایی و انتخاب شد.
    کلید واژگان: اثر متقابل, تجزیه مرکب, پایدار و سازگار, گزینش, ناپارام
    Habib Allah Soughi *, Nad Ali Babaeian Jelodar, Gholam Ali Ranjbar, Mohammad Hadi Pahlevani
    In order to decrease effect of genotype × environment interaction, yield and yield stability should be considered simultaneously. In present study, 24 bread wheat genotypes were evaluated in Gorgan and Gonbad agricultural stations in 2012-13 and 2013-14 cropping seasons. Experiments were conducted based on complete block designs with three replications at 6th December and February. Combined analyses of variance confirmed that the effects of year, location, genotype, year × genotype, location × genotype and year × location × genotype interactions were statistically significant (P
    Keywords: Adaptive, stabile, Combine analyses, Non parametric, Interaction effect
  • سعید نصرالله نژاد*، زکیه سادات محمدی، تانیا داوریان، عمران عالیشاه، عبدالحسین طاهری
    قارچ عامل بیماری پژمردگی آوندی Verticillium dahlia و نماتد مولد گره ریشه Meloidogyne incognita از شایع ترین و مخرب ترین عوامل بیماریزا در زراعت پنبه می باشند. به منظور تعیین اثر متقابل بین این دو عامل، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی بر روی چهار رقم پنبه انجام گرفت. این آزمون در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تیمار (شامل: شاهد، قارچ به تنهایی، نماتد به تنهایی با غلظت 2300، نماتد به تنهایی با غلظت 7000، قارچ و نماتد همزمان با غلظت 2300 و قارچ و نماتد همزمان با غلظت 7000) در چهار تکرار به اجرا در آمد. ابتدا نماتدMeloidogyne incognita از گیاهان میزبان جداسازی شد و پس از تعیین گونه و نژاد، با تلقیح به نشای گوجه فرنگی تکثیر گردید. قارچ Verticillium dahlia پس از جداسازی از بوته های پنبه آلوده، کشت و شناسایی گردید و سپس برای تکثیر، به بذر گندم رقم تجن (سه بار اتوکلاو شده) انتقال یافت. تعداد 104×12 میکرواسکلروت برای هر تیمار قارچ وتعداد 7000 و 2300 تخم و لارو سن دو، برای تیمارهای مربوط به نماتد، به گیاهچه های 40 روزه ی پنبه، مایه زنی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که اثرات متقابل قارچ Verticillium dahlia و نماتد Meloidogyne incognita در پنبه از نوع تشدید کننده می باشد؛ به طوری که ترکیب هم زمان قارچ و نماتد افزایش معنی داری (P=%1) در شدت پژمردگی پنبه داشته است. با افزایش غلظت نماتد، پوسیدگی ریشه، تعداد گره و کیسه تخم نیز افزایش یافته و برعکس طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک اندام های هوایی و ریشه کاهش یافت.
    کلید واژگان: پنبه, قارچ Verticillium dahlia, نماتد Meloidogyne incognita, اثر متقابل
    S. Nasrollanejad *, Z. Mohamadi, T. Davarian, O. Alishah, A. Taheri
    Vascular wilt fungus, Verticillium dahliae, and root knot nematode, Meloidogyne incognita, are the most common and destructive pathogen factors in cotton. In order to study interactions between these two factors, their interaction effect on 4 cotton cultivars (Sahel, N200, Mehr and Varamin) was done in a completely randomized block design in 4 iterctions and 6 treatments in a greenhouse. Treatments including, control, just fungus, just nematode with concentration of 2300, just nematode with concentration of 7000, both fungus and nematode with concentration of 2300 and both fungus and nematode with concentration of 7000. 12×104 Microsclerote for each fungus treatment and 7000 and 2300 nematode eggs and second stage juvenile for the nematode treatments respectively (depending on the desired treatment) were inoculated to 60 days old cotton seedling. Meloidogyne incognita nematode was isolated from the host plant and then its species and race were determined and at last it was reproduced by inoculation to tomato transplants. After that the Verticillium dahliae fungus was isolated from infected cotton plants and after cultivation and identification steps, it was transfered to the Tajan wheat seed cultivar (three times been autoclaved) for reproducing.The results of this review after 2 months showed that the interactions between Verticillium dahliae fungus and Meloidogyne incognita nematode in cotton was resonator. As a combination of fungus and nematode simultaneously leads to a significant increase (P =%1) in the wiltdejection. With increment in nematode concentration, root rot, the number of nodes and egg mass increased and shoot and root length, fresh and dry weight decreased vice versa.
    Keywords: Cotton cultivars, Verticillium dahliae, Meloidogyne incognita, interaction
  • سید محمد علی مفیدیان، علی اکبر مختارزاده، حسن منیری فر، علیرضا بهشتی، جهانبخش سوری
    جهت تعیین پتانسیل تولید علوفه اکوتیپ های مناطق سردسیری یونجه و معرفی اکوتیپ برتر و پایدار از نظر عملکرد برای هر منطقه آزمایشی با 17 اکوتیپ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و چهار سال(1387-1383) در ایستگاه های تحقیقاتی کرج، اصفهان، تبریز، مشهد و همدان اجرا گردید. نتایج حاصل تفاوت معنی داری بین متوسط کل علوفه خشک و تر و همچنین ارتفاع بوته در زمان برداشت و نسبت برگ به ساقه اکوتیپ ها در مناطق مورد بررسی نشان داد. در حالی که تنها از نظر صفات عملکرد علوفه خشک وتر در بین اکوتیپ ها تفاوت معنی دار وجود داشت، در بین سال ها از نظر تمام صفات مورد بررسی به جز عملکرد علوفه خشک تفاوت معنی دار مشاهده شد. اثر ات متقابل نیز در اکثر موارد بویژه برای عملکرد معنی دار بود. بر اساس نتایج سه ساله، منطقه اصفهان با 76/124 تن علوفه تر و 25/27 تن علوفه خشک در هکتار بیشترین و منطقه مشهد با 22/35 تن درهکتار علوفه تر و منطقه همدان با 19/11 تن در هکتار علوفه خشک کمترین عملکرد را به خود اختصاص داده اند. اکوتیپ های سیلوانا، گله بانی و رهنانی به ترتیب با 63/67، 22/67 و 98/66 تن در هکتار بیشترین مقدار عملکرد علوفه تر و اکوتیپ های قهاوند، کوزره و سیلوانا به ترتیب با عملکرد 69/18، 47/18 و 44/18 تن در هکتار بیشترین میزان علوفه خشک را به خود اختصاص دادند. همچنین از نظر میانگین ارتفاع بوته در زمان برداشت و نسبت برگ به ساقه در چین های مختلف و در تمام مناطق و طی سه سال آزمایش، اکوتیپ های گله بانی، سیلوانا و سهند آوا به ترتیب با ارتفاع 06/72، 00/70 و 70/69 سانتی متر و اکوتیپ های سیلوانا، سهند آوا و ملک کندی به ترتیب با 04/1، 02/1 و 02/1 بالاترین مقادیر را نشان دادند.
    کلید واژگان: اثر متقابل, اکوتیپ, عملکرد علوفه تر, عملکرد علوقه خشک, مناطق سردسیری, نسبت برگ به ساقه و یونجه
    Mofidian, S. M. A., Mokhtarzadeh, Monirifarh., Beheshti, A. R., J. Souri
    In order to determine of potential forage productivity of cold – region alfalfa ecotypes and introduce superior ecotype for each location، this experiment was conducted with 17 ecotypes in Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replication in 5 locations include Karaj، Esfahan، Tabriz، Mashad and Hamedan for 4 years during 2004-2008. Significant differences were found among total mean of fresh، dry forage yield، plant height in harvesting and leaf to stem ratio among tested locations. However، ecotypes have significant differences for fresh and dry forage yield. Also for all traits except dry forage yield، significant differences were found among three years. Interaction effects were significant especially for yields. Regarding to results، Esfahan with 124. 76 and 27. 25T/ha for fresh and dry forage yield was the best location corresponding to forage productivity. Three superior ecotypes corresponding to fresh and dry forage yield، plant height and leaf to stem ratio in all locations and years were as follows: Silvana، Galebani and Rahnani with 67. 63، 67. 22 and 66. 98 T/ha for fresh forage yield، Ghahavand، Kozareh and Silvana with 18. 69، 18. 47 and 18. 44 T/ ha for dry forage yield، Galebani، Silvana and Sahandava with 72. 06، 70. 00 and 69. 70 centimeter for plant height in harvesting and Silvana، Sahandava and Malek-kandi with 1. 04، 1. 02 and 1. 02 for leaf to stem ratio respectively.
    Keywords: Alfalfa, cold region, Ecotype, Interaction effects, Leaf to stem ratio, Plant height, forage yield
  • معتمدی، خدارحم پور
    این تحقیق به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط و واکنش ژنوتیپ های گندم به شرایط محیطی مختلف با استفاده از 20 لاین و رقم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و در 3 مکان (اصفهان، کرمانشاه، ورامین) انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه حاکی از وجود تفاوت معنی دار برای اثرات ژنوتیپ، مکان و اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط بود. با توجه به معنی دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ در مکان، تجزیه پایداری عملکرد، با استفاده روش امی انجام شد. نتایج روش امی حاکی از این بود که بر مبنای نتایج اثر متقابل دو مولفه اصلی (IPC1 وIPC2) ژنوتیپ های مرودشت، 5، 6، 16، 15 و 11 واکنش پایداری عمومی از خود نشان دادند و بر این اساس لاین های 17 و 18 دارای سازگاری خصوصی با محیط ورامین بودند. ژنوتیپ های 20، 19 و 4 سازگاری خصوصی به محیط کرمانشاه و ژنوتیپ های 9 و 8 با اصفهان سازگاری خصوصی نشان دادند. به طور کلی با توجه به نتایج پایداری عملکرد دانه با توجه به بای پلات های ترسیمی، لاین های 15، 16 و مرودشت به عنوان ژنوتیپ های برتر شناسایی و معرفی شدند.
    کلید واژگان: اثر متقابل, ژنوتیپ, محیط, گندم, سازگاری, تجزیه امی
    In order to study effect of G×E interaction on yield of genotypes in three environment. These genotypes were planted using RCB design with 3 replications in Esfahan, Kermanshah and Varamin. The results of combined analysis of variance for yield showed significant difference for genotype, location and G×E interaction effects. Because of significant G×E interaction stability analysis methods AMMI were used for determination of desirable genotypes for yield. Based on AMMI method, genotypes No. 5, 6, 11, 15, 16 and Marvdasht variety showed general adaptability and genotypes 17 and 18 recognized to have specific adaptability to Varamin and genotypes No. 4, 19 and 20 had specific adaptability to Kermanshah. Overall, based on stability analysis on yield genotypes No. 15, 16 and Marvdasht with having good adaptability were determined as desirable genotypes.
  • محمد رضامرادی تلاوت_سیدعطا ء الله سیادت_قدرت الله فتحی_سعید خلیل عالمی_اسکندر زند
    با هدف بررسی رقابت گندم و خردل وحشی 1386 در مزرع ه دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، در شمال اهواز اجرا شد. طرح - آزمایشی در سال 87 آماری مورد استفاده، کرت های خردشده در قالب بلوک های کامل تص ادفی با 3 تکرار ب ود. سطوح نیتروژن 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) در کرت های اصلی جای گرفتند. هر کرت اصلی به 5 کرت فرعی، (صفر، 60 20 و 25 گرم در هکتار) به همراه کنترل کامل، خرد شده و 4 سطح علف کش تری بنورون متیل (صفر، 15 علف های هرز (به عنوان کرت شاهد) در کر ت های فرعی جای داده شدند. نتایج نشان داد که اثر متقابل سطوح نیتروژن و علف کش بر عملکرد دانهی گندم و همچنین ماده خشک خردل وحشی معنی دار شد. با افزایش کاربرد نیتروژن، در هنگام عدم کنترل علف های هرز یا در سطوح پایین علف کش، عملکرد دان ه گندم و همچنین ماده خشک خردل وحشی در واحد سطح به طور معنی داری به ترتیب کاهش و افزایش یافت. در سطوح پایین نیتروژن، تفاوت میان سطوح کنترل علف های هرز کاهش یافت، به نحوی که در این سطوح نیتروژن، ماده خشک خردل وحشی به شدت کاهش پیدا کرد. در مجموع، افزایش مصرف نیتروژن موجب کاهش توان ر قابتی گندم در برابر خردل وحشی و نیاز به مصرف علف کش بیشتر در این آزمایش گردید. بیشترین ماده خشک خردل وحشی با 180 کیلوگرم نیترون و بدون کنترل علف های هرز به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه گندم در سطح 180 کیلوگرم نیتروژن و 20 گرم عل فکش در هکتار به دست آمد.
    کلید واژگان: اثر متقابل, علف هرز, عملکرد, ماد هخشک, مدیریت تلفیقی
    M.R. Moradi Telavat, S.A. Siadat, Gh. Fathi, E. Zand, Kh. Alamisaeid
    To evaluate the competition between wheat and wild mustard (Sinapis arvensis) in nitrogen and herbicide levels, an experiment was conducted in Ramin Agriculture and Natural Resources University, at 2007-8. A split-plots design in RCBD (Randomized Complete Blocks Design) with three replications was used for this experiment. The nitrogen levels (0, 60, 120 and 180kg/ha) arranged in main plots. Each main plot was be splitted to five sub-plots, and herbicide levels (0, 15, 20 and 25g three benoron methyl/ha) with hand-weeding as a control treatments were arranged in sub-plots. The results showed that the interaction effect between nitrogen and herbicide levels on grain yield (GY) of wheat and dry matter (DM) production of wild mustard was significant. With increase of nitrogen, while herbicide levels were low or no control was be done, GY of wheat and DM of wild mustard decreased and increased, respectively. It can be said that in high levels of nitrogen, more herbicide will be required for weed management. In low levels of nitrogen, difference between herbicide levels was little and DM of wild mustard decreased significantly. Generally, increase of nitrogen caused to decrease of wheat competition ability against wild mustard and also caused to requirement more herbicide. Highest DM of mustard was produced with 180kg N/ha without weed control. In the other hand, highest GY of wheat was gained by 180kg N/ha and 20g three benoron methyl/ha.
  • پروانه عسگری نیا، قدرت الله سعیدی، عبدالمجید رضایی
    این مطالعه به منظور بررسی الگوی آثار متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد دانه 10 رقم گندم در 8 محیط (ترکیب دو تیمار کود نیتروژن و چهار رژیم آبیاری) انجام شد. تجزیه آثار افزایشی جمع پذیر (تجزیه واریانس) و آثار متقابل ضرب پذیر (تجزیه به مؤلفه های اصلی) نشان داد که آثار ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل بین آنها بسیار معنی دار بود و سه مؤلفه اول 89 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجیه نمودند. بای پلات اولین مؤلفه اصلی و میانگین عملکرد دانه برای ژنوتیپ ها و محیط ها مشخص نمود که ارقام پیشتاز و مغان1 با دارا بودن عملکرد دانه بالا از پایداری بیشتری برخوردار بودند. نمودارهای تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی ترسیم شده براساس دو مؤلفه اول و معنی دار مدل برای ژنوتیپ ها و محیط ها و همچنین تجزیه خوشه ایبراساس آماره های پایداری مدل AMMI3 شامل SIPC3 و EV3 نشان داد که رقم پیشتاز دارای واکنش پایداری عمومی بود و با دارا بودن عملکرد دانه بیش از میانگین همه ژنوتیپ ها به عنوان یک واریته دارای سازگاری عمومی شناخته شد. رقم خزر رتبه دوم پایداری را به خود اختصاص داد که به علت داشتن عملکرد در حد میانگین، رقمی با سازگاری عمومی متوسط بود. ارقام الوند، سبلان، مغان1، فلات و داراب نیز پایداری ضعیفی داشتند. ارقام سرداری و امید با عملکرد پایین تر از میانگین به عنوان ارقام ناپایدار شناخته شدند. همچنین مشاهده شد که محیط های مورد ارزیابی همگی در ایجاد اثر متقابل سهم داشتند.
    کلید واژگان: اثر متقابل, ژنوتیپ, محیط, گندم, روش AMMI
    P. Askarinia, G. Saeidi, A. Rezai
    This research was conducted to investigate genotyp×environment interaction for grain yield of ten wheat cultivars in 8 environments (combinations of two nitrogen fertilizer treatment and four irrigation regimes). Analysis of additive main effects (analysis of variance) and multiplicative interaction effects (principal component analysis) revealed that the effects of genotype, environment and genotype ×environment interaction were highly significant. three first principal components explained 89% of the interaction sum squares. Biplot of the first principal component and mean grain yields for genotypes and environments revealed that high yielding genotypes of Pishtaz and Moghan1 were more stable cultivars. Pattern analysis of two first significant principal components for genotypes and environments and also cluster analysis based on stability statistics of AMMI3 model (SIPC3 and EV3) showed that Pishtaz genotype had general stability. The grain yield of this cultivar was higher than the average of all genotypes, it was implied that this cultivar had general adaptability. Khazar cultivar was ranked as the second stable cultivar with having grain yield of approximately as much as the average of all genotypes; thus it was considered as a genotype with moderate general adaptability. Cultivars of Alvand, Sabalan, Moghan1, Darab and Falat showed very low stability. Sardary and Omid with lower yield were recognized as unstable cultivars. Also, it was found that all environments had contribution in the interaction effects.
  • پروانه عسگری نیا، قدرت الله سعیدی، عبدالمجید رضایی
    این پژوهش به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط برای عملکرد و اجزای عملکرد 10 رقم گندم در 8 محیط (ترکیب دو سطح کود نیتروژن و چهار رژیم آبیاری) در سال زراعی 51384 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. بررسی پایداری عملکرد دانه بر اساس پارامترهای ابرهارت و راسل نشان داد که ارقام پیشتاز و مغان 1 با عملکرد بالاتر از میانگین همه ارقام و ضریب رگرسیون خطی نزدیک به یک دارای سازگاری عمومی مطلوب بودند، در حالی که ارقام خزر و الوند با محیط های مساعد و ارقام فلات، داراب و روشن با محیط های نامساعد سازگاری خصوصی نشان دادند. تجزیه علیت آثار متقابل به روش تای نشان داد جزء v1 که منعکس کننده همبستگی تعداد سنبله در مترمربع با عملکرد می باشد، تنها برای ارقام ناپایدار بسیار بالا و معنی دار بود و همچنین معیار مناسبی برای گزینش جهت پایداری نمی باشد. مقایسه اجزای محیطی نیز نشان داد که مراحل تلقیح و تشکیل دانه حساس ترین مراحل رشد ارقام به عوامل محیطی بودند، بنابراین انتخاب براساس این شاخص (v2) ممکن است فاقد کارایی لازم باشد. جزء ژنوتیپی v3 (وزن دانه) به عنوان مهمترین جزء تاثیر گذار بر عملکرد دانه و پایداری بود و براساس این روش رقم پیشتاز با دارا بودن بیشترین مقدار v3، پایدارترین رقم پرمحصول شناخته شد. به طور کلی بر مبنای نتایج این پژوهش رقم پیشتاز با عملکرد 27/9 تن در هکتار دارای پایداری بیشتری در همه محیط ها بود و به عنوان رقم مناسب شناخته شد.
    کلید واژگان: اثر متقابل, ژنوتیپ×محیط, پایداری, ضرایب مسیر, گندم
    P. Askarinia, G. Saeidi, A. Rezai
    This study was conducted to investigate the genotype¬×¬environment interaction effects on yield and yield components of wheat. Ten cultivars of wheat were evaluated in 8 environments (combinations of two levels of nitrogen and four irrigation regimes) in growing season of 2006-2007 at the Research Farm of Isfahan University of Technology. Based on the stability parameters of Eberhart and Russel, Pishtaz and Moghan1 that had higher yield than the average and regression coefficient of 1 (approximately), were more adapted cultivars. However, Khazar and Alvand cultivars showed specific adaptation to better and Falat, Darab and Roshan cultivars to poor environments. Path analysis of genotype¬×¬environment interaction (Tai's method) showed v1 component that indicated the correlation of fertile panicles/m2 with grain yield, was high and significant only for unstable cultivars, therefore, this component is not a suitable criterion for selection of stability. The environmental components showed that fertility and grain filling periods were the most sensitive growth stages of cultivars to the environmental conditions, therefore, it seems that selection for stability based on this component (v2) may not be effective. Genotypic component of v3 (seed weight) was the most effective component of yield stability and based on this component, Pishtaz was the highest yielding and stable cultivar. In general, according to the results of this study, Pishtaz with grain yields of 9.27 t/ha and with the highest stability was determined as the suitable cultivar.
  • علی روستایی*، سید احمد سادات نوری، حسن رضا اعتباریان

    بیماری بوته میری جالیز (Phytophthora drechsleri) از بیماری های مهم در منطقه گرمسار و ورامین می باشد. خسارت این بیماری روی خیار تا %25 گزارش شده است. در این مناطق مساله شوری که می تواند سبب اختلالات متابولیکی و جذب آب و مواد غدایی توسط گیاه بشود وجود دارد. خیار گیاهی حساس به شوری است، بنابراین تنش ناشی از شوری می تواند سبب حساسیت بیشتر گیاه به بیماری بوته میری بشود. سطوح مختلف شوری) شاهد بدون آلودگی، 0، 10، 25 و 50 میلی مول (NaCl روی سه رقم رایج خیار در منطقه) تزیر، سوپر 2000 و آمریکایی (در حضور قارچ عامل بیماری در شرایط گلخانه بررسی شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. اختلاف معنی دار بین سطوح مختلف شوری وجود داشت و افزایش تنش شوری سبب بالا رفتن حساسیت به این بیماری شد. اثرهای متقابل شوری × ارقام به طور معنی داری اختلاف داشت. اثر غلظت های مختلف شوری 0)، 10، 25، 50 و 75 میلی مول (NaCl روی رشد قارچ در محیط کشت CMA در یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بررسی شد. آنالیز واریانس سطح رشدی قارچ روی محیط کشت CMA نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای مختلف شوری وجود دارد. سطح رشد قارچ در تیمار شاهد به میزان 635 میلی متر مربع و در تنش 50 و 75 میلی مول NaCl به ترتیب 4725 و 4797 میلی متر مربع بود.

    کلید واژگان: خیار, بیماری بوته میری, شوری, اثر متقابل, رقم
    A. Roustaei *, A. Sadat Noori, H.R. Etebarian

    Cucurbit wilt caused by Phytophthora drechsleri is one of the most important diseases in Varamin and Garmsar areas. Reduction of yield of cucurbit by this disease has been reported about 25%. Soil salinity which can cause the important damage to the plant metabolism and nutrition, is common in these regions. Cucumber is susceptible to salinity stress. Therefore salinity stress may increase the susceptibility of cucumber to Phytophthora drechsleri. Different levels of salinity (control, 0, 10, 25 and 50 mM NaCl) on three current cultivars (Tezier, Super 2000 and U. S. A.) of cucumber were investigated at the presence of P. drechsleri in greenhouse conditions. A factorial analysis for completely randomized design with 3 replications, was used for these experiments. Significant differences were observed among the different levels of salinity. Increasing stress due to salinity increased the susceptibility to the disease. Cucumber cultivars had different responses to salinity. The effects of different levels of salinity (0, 10, 25, 50 and 75 mM NaCl/l) were also investigated on growth of P. drechsleri on CMA culture at a completely randomized design with 3 replications. Variance analysis of growth area of fungus on CMA culture showed significant differences among different levels of salinity. Growth area of fungus was 6359 mm2 for control and 4725 and 4797 mm2 for 50 and 75mM NaCl, respectively.

    Keywords: cucumber, Phytophthora drechsleri, Salinity, interaction, cultivar
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال