به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "غنای حسی" در نشریات گروه "هنر و معماری"

  • مریم روستا*، مهسا شعله، نگین امیری

    «غنای حسی» یکی از کیفیت های موثر بر ارتقای کیفی تجربه شهروندان از حضور در فضای شهری است. در میان حواسی که این کیفیت را شکل می دهند، حواس «بویایی» و «چشایی» و نقش آنها در کیفیت بخشی به فضا در پژوهش های حوزه طراحی شهری کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش در پی بازشناخت فضای شهری بر اساس تحلیل غنای حواس بویایی و چشایی است و به کمک روش های کیفی و با استفاده از بررسی منابع کتابخانه ای، برداشت میدانی در قالب «حس گردی»،  انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته و تحلیل محتوای آنها انجام شده است. نمونه مورد مطالعه بخشی از خیابان حافظ شیراز است که ضمن دارا بودن هویت تاریخی و جاذبه گردشگری، می تواند در لایه تجربه حسی و منظر حسی نیز فضای شهری مورد توجهی در مواجهه کیفی شهروندان با شهر باشد. یافته های حاصل از پژوهش، حاکی از اهمیت شاخص های «آسایش بویایی»، «حضور گیاهان مثمر» و «خاطرات توام با محرک چشایی در فضا»، در تجربه حسی مردم است. این یافته ها نشان می دهد، محدوده مورد مطالعه در شاخص های «بوهای طبیعی»، «بوهای وابسته به زمان» و «آسایش بویایی»  وضعیت مطلوب تری دارد و نیاز است که شاخص های «تنوع بویایی» و «سازگاری بویایی» در بازنگری، مورد توجه بیشتری قرار گیرند. یافته های این پژوهش همچنین حاکی از اهمیت توجه به تاثیر متقابل تجربه های حواس «بویایی» و «چشایی» بر بعد زمان و مکان و ارتقای هویت مندی و خاطره انگیزی فضاهای شهری است. این پژوهش هم با هدف بسط مطالعات آتی در این حوزه با توجه به خلاهای پژوهشی و هم در انجام پروژه های سامان دهی منظر فضاهای شهری می تواند مورد استناد پژوهشگران حوزه شهرسازی و استفاده حرفه مندان طراحی و برنامه ریزی شهری قرار گیرد.

    کلید واژگان: غنای حسی, فضای شهری, منظر حسی, حس گردی
    Maryam Roosta *, Mahsa Sholeh, Negin Amiri
    Introduction

    Everyday urban experience is achieved through the process of perception and sense experience through sensory organs. Living in a multi-sensory environment is inevitable, and the experience of encountering sights, smells, and sounds makes it possible to know the environment. It seems that in different urban spaces of Iran, taking into account the native conditions of the environment and current traditions among the people, the role of sensory landscapes and its effect on the quality of the urban space requires more investigations. The main problem of the current research is the need to pay more attention to the issue of "sensory richness" and analyze its indicators and examples as one of the important qualities of the urban space, with an emphasis on the two senses of smell and taste. Based on this, the present article aims to explain the process of recognizing and analyzing an urban space with an emphasis on improving the quality of sensory richness in the two areas of smell and taste senses.

    Theoretical Framework:

    Regarding the sense of smell, the variety of smells, the presence of sources of smells in the environment, smells dependent and related to time, consistent smells, smells of passers-by, and smelling comfort are among the indicators that, according to sources, affect the richness of the space. There are also researches about the effect of the sense of smell in the urban space, in the context of racial, ethnic, native, historical and cultural contexts, and it shows the effect of different cultural contexts on the transmission of social meanings and values and the display of historical heritage through the sense of smell in an urban space.Regarding the sense of taste, while emphasizing the dependence and direct connection of this sense with the sense of smell, the presence of fruitful plants, local memories related to the experience of taste in space, and the presence of land uses that stimulate taste have an effect on the richness of the sense of taste.

    Methodology

    In order to conduct this research, the "qualitative" strategy has been used to collect and analyze data. In the first step, the review of library resources was carried out with the aim of compiling the theoretical framework of the research and extracting effective indicators in the thematic area of sensory richness. After that, the indicators obtained from this part were analytically recognized and field studied in two steps in the studied sample; In the first step, the sensory perception of the environment was carried out by "sensory walking" with the help of field survey by one of the researchers as an urban studies expert. After that, semi-structured interviews were conducted with 21 space users. These numbers were selected as available samples and the interviews were continued until reaching a kind of "theoretical saturation" and repeated answers. The data obtained from the interviews were coded in "Atlas" software and subjected to content analysis.

    Results and Discussion

    The findings of the interviews revealed the deep dimensions of the smell experience along the way for users. In these interviews, special users with a keen sense of smell were mentioned many times along the way. In some of these comments, the use of smell to remember the length of the route and even addressability was clearly evident. This issue, while clarifying the process of tracking odor sources by space users, shows the effect of place and the inseparable dependence of sensory experiences with place.In a deeper layer, the analysis of the interviews shows that remembering and recalling smell experiences, especially in urban spaces with historical qualities, is very tied to nostalgia and memory and has an effect on deepening the sense of belonging to a place. This issue is very important from the analytical point of view of urban space. Context—which can be a set of antecedent conditions or facts about a place or a particular event in it—plays a decisive role in the quality of the smellscapes in a place.The findings show that in the sensory experience of Hafez Street, in particular, the presence of "orange trees" as an example of the "fruitful plants" index, in addition to the possibility of simultaneously deepening the senses of smell and taste, to the perception of the "sense of time" as well as the "memorability of space" and Also, "identifying the sensory experience of the path" has also been effective. In the experience of the sense of taste along this path, as expected, the findings indicate the effect of the use of taste stimuli on the deepening of the sensory experience of space and its perception.

    Conclusion

    Among the indicators of the quality of the senses of smell and taste, "smell comfort", "presence of fruitful plants" and "memorable uses with taste stimulation", have a greater role in the experience process of citizens' environmental perception. Also, in the analysis of the findings from the qualitative survey, it is possible to emphasize the two-way relationship between the deepening of the "sense of smell" and the memorability and identity of the place, as well as the reciprocal relationship of "perception of time" with the depth of the smell sensory experience.It seems that, especially in urban spaces with historical value, paying attention to the identity aspects of odors from natural resources or users with an identity smell or taste experience, both in the layer of future research and in the layer of executive plans, can have a multifaceted effect on improving the quality of the space and help deepen the sense of belonging to the place among the users.

    Keywords: Sensewalking, Sensory richness, Urban Space, sensescape
  • یاسمن قادری، سید مهدی خاتمی*

    حواس پنج گانه به عنوان دریچه ارتباط انسان با محیط اطراف شناخته می شود، از اینرو درک فضا های شهری از طریق کانال های حسی مختلف، مانند بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه صورت می گیرد. دریافت های ناشی از محرک های حسی، با وجود نقش با اهمیت خود در کیفیت بخشی به فضای شهری و ایجاد فضای یاد و خاطره، به نظر می رسد که امروزه کمتر مورد توجه طراحان شهری و معماران منظر قرار گرفته است. در حالی که یکی از راه های ارتقای کیفیت فضاهای شهری، افزایش غنای حسی محیط به منظور به کارگیری تمامی حواس با هدف ایجاد جذابیت، حس تعلق به محیط، افزایش شمولیت و امکان فعالیت برای همه اقشار اجتماعی، سنی، جنسی و افراد کم توان از نظر ادراک و حواس مانند افراد نابینا، ناشنوا و معلول است. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت نظام ادراکات حسی در ادراک فضا و نقشی که این ادراک می تواند بر فرآیند شناخت و رفتار بگذارد، به بررسی کیفی ابعاد حسی فضا از طریق شناسایی و رتبه بندی دریافت های حسی گوناگون در فضاهای تجاری می پردازد. از همین رو محدوده بازار بزرگ تهران و مرکز خرید بام لند به منظور مقایسه تطبیقی سطح کیفی مولفه های غنای حسی دو فضای شهری تجاری مدرن و سنتی انتخاب شده اند تا به این مهم پرداخته شود که توجه به کیفیت غنای حسی در طراحی فضا های تجاری از گذشته تا به امروز دستخوش چه تغییراتی شده است؟ در راستای دستیابی به هدف پژوهش در بخش مبانی نظری و پیشینه تحقیق از روش کتابخانه ای و در بخش مطالعات میدانی، از دو روش «حس گردی» و «یادداشت برداری حسی» استفاده شده است.نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که به طور کلی سطح کیفی مولفه های غنای حسی در بازار بزرگ تهران بیشتر از مرکز خرید بام لند بوده و در هر دو نمونه، حس بینایی بیشترین تحریک حسی و حس چشایی، کمترین میزان تحریک را داشته است. از طرفی امتیاز مربوط به تحریک حس بینایی در مرکز خرید بام لند بیشتر از بازار بزرگ تهران بوده که این امر خود گویای توجه بیشتر به بعد بصری محیط در طراحی های امروزین فضاهای تجاری است.

    کلید واژگان: غنای حسی, حس گردی, یادداشت برداری حسی, حواس پنج گانه, بازار بزرگ تهران, مرکز خرید بام لند
    Yasaman Ghaderi, Seyed Mahdi Khatami *
    Introduction

    The variety in sensory perceptions creates a quality for the urban space that is known as sensory richness. In other words, sensory richness causes different sensory experiences to take shape and the space to be more responsive ultimately (McGlynn, 2013). The study demonstrates that the sense of eyesight and perception based thereon has received greater attention than the other senses with the emergence of the modern age. Meanwhile, the other senses provide a deeper understanding of space (Khoury, 2006). Therefore, it can be stated that the missing link between urban space and sensory richness involves sufficient attention to all the five human senses. On the other hand, the larger the number of sensory organs involved in the perception of space, the greater its impact and the more complete and more profound the understanding thereof. This will also increase the possibility of the attractiveness, role-playing, and evocativeness of the space and the presence of all members of the society therein. Therefore, it seems that the perceptions caused by sensory stimuli have received less attention from urban designers and scape architects so far in spite of their important role in the specification of the quality of urban space and the creation of a space of memory.
    Theoretical Framework
    Throughout history, many philosophers have emphasized the need to pay attention to sensory experiences and have challenged the excessive superiority of the sense of eyesight over the others and addressed its pathology. In his book entitled Responsive Environments, Ian Bentley introduced the importance of senses in the specification of the quality of sensory richness in urban spaces and emphasized the need to address non-visual senses. Considering all the senses except eyesight has been an important principle of visual research such as that conducted by Maurice Merleau-Ponty (Bently et al., 2003). Juhani Uolevi Pallasmaa believes that the sense of eyesight separates us from the world, while the others connect and unite us therewith (Pallasmaa, 2012). Mónica Degen uses the term sensory scape in regard to the interdependence of human senses and the simultaneous presence of different sensory experiences in the urban space. This term is derived from the term olfactory scape, which was first mentioned by Porthos (Degen, 2008). Paul Rodaway, who is an expert in the science of human geography, has expressed the concept of sensory geography to regard the structure of the human body as a general positioning system that relies on four sensory groups: eyesight, hearing, smell, and touch (Rodaway, 2002). In the research conducted in the field of scape, various theorists have mentioned three additional senses to the five included in the classical classification, initially made by Aristotle. These include the senses of direction, familiarity, and time. For example, Kevin Andrew Lynch has emphasized the sense of spatial orientation in his book entitled Image of the City. Thinkers such as Wunderlich and Podvin have assumed urban space to involve four dimensions, the fourth being time. They believe that spaces turn over time into places where life flows. These spaces are given more meaning by time-dependent parameters.

    Methodology

    The method used in this research is descriptive-analytical. In order to collect information and meet the required criteria and metrics, the methods of sensory richness and library information collection were used along with the available books and articles. To carry out field experimentations, the methods of observation and interview were used along with extensive oral questions about the quality of sensory richness, photography, and compilation. The sense-walking and sensory notation methods were used as data collection tools. At first, the library information collection method was used in order to achieve different quality dimensions of sensory richness. The two case studies considered in this research involve Tehran Grand Bazaar and Bamland Shopping Center in Tehran, Iran.

    Results and Discussion

    The sense of eyesight won the first place in both study areas, although it could be said to be more affected in Bamland Shopping Center than in Tehran Grand Bazaar, with a difference of 3 points. The remarkable point about Tehran Grand Bazaar is that the senses of eyesight and hearing have been given equal points there. This means that the two senses are equally involved in this area, while the second priority in Bamland Shopping Center concerns the sense of touch. The sense of smell, with 18 points, is the second priority in the study area of Tehran Grand Bazaar. The third priority in Bamland Shopping Center pertains to the sense of hearing. The senses of taste and touch are ranked third in Tehran Grand Bazaar, with a score of 14, while the senses of smell and taste are ranked fourth and fifth in Bamland Shopping Center, respectively.

    Conclusion

    As stimulating elements, the five senses affect human perception and behavior in the urban space as well as its quality so that the use of different senses leads to a deeper relationship between man and space. As a result, a better perception of the environment is obtained. The qualitative levels of the components of sensory richness were examined and compared to answer the main question of the research, i.e. what changes have been made to urban designers and planners’ concern for the qualitative components of sensory richness in the design of commercial spaces in Tehran. It can be stated that better sensory richness with greater variety has been provided in Tehran Grand Bazaar, but the concern for sensory richness has not continued in all dimensions in a modern complex such as Bamland Shopping Center. In both cases, the sense of sight is ranked first, and most environmental stimuli pertain to this sense. There is greater variety in sensory stimuli in the study area of Tehran Grand Bazaar, and more attention than to the other senses is paid to sight and hearing, which are ranked almost equally. In the study area of Bamland Shopping Center, however, the second most involved sense after sight is the sense of touch, and fewer senses are involved overall. It is also noteworthy that the sense of sight has received a higher score in Bamland Shopping Center than in Tehran Grand Bazaar. This problem can be interpreted in terms of the idea that the visual dimension of the environment has received greater attention in today’s designs, and the other senses have been neglected to some extent by architects, landscape architects, and urban designers.

    Keywords: Sensory enrichment, sensory walk, sensory notation, Tehran Grand Bazaar, Tehran Bamland Shopping Center
  • جواد اکبری *، فاطمه قاسمی

    با توجه به اینکه بازار ها به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده اقتصاد شهر های ایرانی شناخته می شوند باید با وحدت معنایی و فضایی خود، تجلی گاه هنر، اندیشه و تدبیر ایرانی بوده و در جهت رفع نیاز های انسانی به مطلوب ترین شکل عرض اندام نمایند. تجربه انسان در فضاهای مختلف شهر نیز از طریق کانال های حسی گوناگون صورت می گیرد؛ در ادراک فضا هرچه اندام های حسی بیشتری تحریک شوند، تاثیر گذاری فضا بیشتر و درک از فضا کامل تر و عمیق تر صورت خواهد گرفت و احتمال سرزندگی، حس تعلق به مکان در آن فضا نیز افزایش خواهد یافت. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش مولفه های غنای حسی در ایجاد سرزندگی و حس تعلق به مکان در شهرک شهید بهشتی مشهد است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت آمیخته و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جهت گردآوری اطلاعات پیشینه و مبانی نظری، از روش مطالعات کتابخانه ای و جهت گردآوری و تحلیل اطلاعات در مطالعه میدانی از روش پیاده روی حسی، یادداشت برداری حسی و پرسشنامه حضوری استفاده شده است. جهت سنجش غنای حسی در بازار محلی شهرک شهید بهشتی مشهد، به بررسی عوامل محرک و میزان درگیری هر کدام از حواس پنج گانه و همچنین حس امنیت، حس زمان و حس تعلق پرداخته شد، مساحت رنگ شده در نمودارها، میزان درگیری حواس در این بازار را نشان می دهد. یافته ها بیانگر آن است که به ترتیب بیشترین مساحت رنگ شده مربوط به حس بینایی است؛ بعد از حس بینایی بیشترین میزان درگیری حواس مربوط به حس زمان است چرا که گذر زمان در این مکان به دلیل سرزندگی و جذابیت بازار احساس نمی شود و میزان درگیری حواس زیاد است. اولویت بعدی غنای حس بویایی می باشد که دلیل آن وجود (انواع مواد غذایی، میوه وسبزیجات و ماهی) است؛ درگیری حواس شنوایی و چشایی در بازار شهرک شهید بهشتی به یک میزان است و بعد از این حس ها، غنای حس امنیت و در آخر غنای حس لامسه احساس می شود.

    کلید واژگان: غنای حسی, بازار محلی, حواس, ادراک, سرزندگی و حس تعلق
  • سیده مریم مجتبوی، قاسم مطلبی*، سید هادی قدوسی فر
    تجربیات مکانی، با ایجاد احساسات مثبت و درگیری حواس می توانند منجربه دلبستگی مکانی در مخاطبین و در نتیجه افزایش پایداری مراکز تجاری شوند. لذا مشتریان وفادار برای بقای بازارها و مراکز تجاری بسیار مهم هستند. هدف اصلی مطالعه حاضر، واکاوی تاثیر تجربیات حسی (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه) بر شکل گیری احساسات مثبت و ایجاد دلبستگی به مکان و بررسی تطبیقی آن در بازارهای سنتی و مراکز تجاری مدرن است. در این پژوهش با مطالعات کتابخانه ای ابعاد مختلف غنای حسی و نحوه تاثیر غنای حسی بر دلبستگی مکانی معرفی و مدل مفهومی پژوهش استخراج شده است. سپس از طریق روش پیاده روی حسی، نقاط شاخص در نمونه های موردی مشخص شده و با استفاده از یادداشت برداری حسی، میزان درگیری حواس پنج گانه در هر نقطه مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت با استفاده از پرسشنامه رابطه بین غنای حسی، شاخص های ادراکی و دلبستگی به مکان مورد سنجش قرار گرفته است. تحلیل یافته ها نشان می دهد، بین مولفه های حسی مثبت و مولفه ادراک در نمونه های موردی، رابطه معناداری وجود دارد. از میان شاخص های ادراکی، رضایتمندی و خاطره‎انگیزی به طور مشترک در دلبستگی به بازارهای سنتی و مدرن موثرند. نتایج پژوهش نشان می دهد شاخص هویتمندی در بازارهای سنتی تاثیرگذار، اما توجه به آن در مراکز تجاری مدرن مغفول مانده است. همچنین شاخص امنیت در مراکز تجاری مدرن نقش بارزی داشته، در حالی که در بازارهای سنتی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در نهایت با توجه به اینکه میزان دلبستگی به مکان در بازار تجریش بیشتر از مرکز خرید پالادیوم است، می توان نتیجه گرفت شاخص های خاطره‎انگیزی، هویتمندی و رضایتمندی بر ایجاد و ارتقاء دلبستگی به مراکز تجاری بیشتر تاثیرگذارند.
    کلید واژگان: حواس پنج گانه, غنای حسی, دلبستگی به مکان, بازار تجریش, مرکز خرید پالادیوم
    Seyede Maryam Mojtabavi, Ghasem Motalebi *, Seyed Hadi Ghoddusifar
    Place experiences can enhance a sense of place attachment in viewers by evoking positive feelings and engaging their senses. In doing so, such experiences can contribute to the stability of commercial centers. Therefore, the experience of loyal customers is critical to the sustainability of marketplaces and commercial centers. The primary goal of this study is to compare the effects of sensory experiences (visual, tactile, auditory, gustatory and olfactory) on the development of pleasant feelings and a sense of place attachment in traditional Bazaars and modern shopping malls. For this purpose, this study aims at examining different aspects of sensory richness in the literature. It also scrutinizes the influence of sensory richness on place attachment. The research conceptual model was developed. Then, using the sensory technique, the index points in the samples were then selected using the sensory walking technique, and the degree of involvement of the five senses in each point was examined using sensory notations. Finally, the links between sensory richness, perceptual indicators, and place attachment were scrutinized using a questionnaire. The results demonstrated a significant relationship between the positive sensory components and the perception component in samples. Among the perceptual indicators, contentment and memorability were effective in both traditional Bazaars and modern shopping malls attachments. The findings of this study demonstrate the importance of the identity index in traditional Bazaars, but this index has been overlooked in modern shopping malls. Furthermore, the security index has received much attention in modern shopping malls. However, this index was overlooked in traditional Bazaars. Finally, given that the sense of place attachment at Tajrish Bazaar is higher than that at Palladium shopping mall, it can be stated that the indicators of memorability, identity and satisfaction influence the development and promotion of attachment to commercial centers.
    Keywords: Five Senses, Sensory richness, Place Attachment, Tajrish Bazaar, Palladium shopping mall
  • زهرا اکبرزاده، عارفه محمدی، مصطفی قلی پور گشنیانی*
    بیان مساله

    هنر و فرهنگ اثر متقابلی بر یکدیگر دارند. هنرمندان ایرانی با تاثیرپذیری از ابعاد معنوی اسلامی و با استفاده از فنون و آرایه ها، توانسته اند عقاید مذهبی خود را در قالب اثر معماری بازتاب دهند. در این میان، مفهوم توحید به عنوان یک اصل اساسی در اسلام، از جمله مفاهیم مورد استفاده در آثار معماران اسلامی- ایرانی می باشد که با استفاده از عناصر متنوعی همچون گنبد، محراب، نور و... تجلی یافته است.سوال تحقیق: در معماری مساجد ایران، به چه میزان به بهره گیری از غنای حسی توجه شده است؟ در معماری مساجدی که به عنوان نمونه انتخاب شده اند، نقش غنای حسی در پدیداری و تبلور توحید چگونه می باشد؟

    اهداف تحقیق

    پژوهش حاضر به سنجش میزان بهره گیری از غنای حسی، در راستای ادراک مفهوم توحید در شش مسجد شاخص در ناحیه ی مرکزی ایران به عنوان نمونه، پرداخته است.

    روش تحقیق

    روش پژوهش حاضر توصیفی_پیمایشی بوده و نخست با استفاده از اسناد کتابخانه ای، مولفه های توحید و غنای حسی از منابع استخراج شده و مولفه های مهم و شاخص (در حوزه ی غنای حسی و ارتباط آن با مولفه های توحید) به روش دلفی غربالگری گردید. سپس با استفاده از مشاهدات دقیق میدانی در مساجد انتخابی، وجود یا عدم وجود هر یک از مولفه های غنای حسی و توحید و زیرمولفه های مرتبط دو متغیر که به روش دلفی در قالب یک جدول تثبیت شدند، مورد تحلیل واقع شده و بر این اساس میزان برخورداری مساجد از مولفه های مورد بررسی، بدست آمد.

    مهم ترین یافته ها و نتیجه گیری تحقیق

    بر اساس نتایج بدست آمده، مساجد امام اصفهان و آقابزرگ کاشان، دارای بیشترین تعداد مولفه های غنای حسی، مساجد امام اصفهان و جامع یزد دارای بیشترین تعداد مولفه های توحید و مسجد شیخ لطف الله کمترین مولفه های توحید و غنای حسی را از میان شش مسجد مورد بررسی داشته-اند. بر اساس میزان برخورداری از مولفه های غنای حسی و توحید در مساجد امام اصفهان و شیخ لطف الله، می توان نتیجه گرفت که بهره گیری هرچه بیشتر مولفه های غنای حسی در این ابنیه، می تواند یکی از عوامل موثر در افزایش تداعی مفهوم توحید در آن ها باشد؛ که این موضوع، خود ارتباط مستقیم غنای حسی و تداعی مفهوم توحید را در این مساجد خاطر نشان می شود. همچنین به دلیل عدم تطابق جایگاه مسجد جامع یزد در میزان برخورداری از مولفه های توحید و مولفه های غنای حسی (در میان مساجد انتخابی به طور نسبی، بالا بودن میزان مولفه های توحید و پایین بودن مولفه های غنای حسی در این مسجد) می توان به وجود عوامل دیگری علاوه بر غنای حسی، در تداعی مفهوم توحید پی برد.

    کلید واژگان: غنای حسی, توحید, مسجد, فضای معماری, ادراک
    Zahra Akbarzadeh, Arefeh Mohammadi, Mostafa Gholipour Gashniani *
    Research Problem

    Art and culture interact with each other. Iranian artists Influenced by Islamic spiritual dimensions and using techniques and arrays, have been able to reflect their religious beliefs in the form of architecture. By receiving the symbolic concepts in the elements used in the architectural works of the past, it is possible to know the thoughts and ideas and as a result, the culture and worldview of the architects of that period. The concept of monotheism as a basic principle in Islam is one of the concepts used in the works of Islamic-Iranian architects, which has been manifested by using various elements such as dome, altar, light, etc.Research Question: The present study seeks to answer the following two main questions: how much attention has been paid to the use of sensory richness, In the architecture of Iranian mosques? What is the role of sensory richness in the emergence and crystallization of monotheism in the architecture of selected mosques?Objectives of the research: This study was conducted to Measuring the rate of utilization of sensory richness In order to understand the concept of monotheism in six major mosques in the central region of Iran as an example.

    Research Method

    The present research method is descriptive-survey and first by using library resources, the components of monotheism and sensory richness are extracted from the sources and important and index components (in the field of sensory richness and its relationship with the components of monotheism) by Delphi method was refined. The second step is a survey research, So by using detailed field observations in selected mosques, the presence or absence of each of the components of sensory richness and monotheism and the related subcomponents of the two variables, which were fixed by Delphi method in the form of a table, were analyzed and Based on this, the amount of use of the studied components in these mosques was obtained.

    The Most Important Results and Conclusion

    Based on the results obtained, Imam Mosques of Isfahan and Aghabzorg Kashan have the highest number of components of sensory richness, Imam Mosques of Isfahan and Yazd Grand Mosque have the highest number of components of monotheism and Sheikh Lotfollah Mosque has the lowest components of monotheism and sensory richness among the six mosques surveyed. Based on the amount of sensory richness components and monotheism in the mosques of Imam Isfahan and Sheikh Lotfollah, it can be concluded that using more components of sensory richness in these buildings can be one of the effective factors in increasing the association of the concept of monotheism in them. This issue shows the direct connection between the sensory richness and the association of the concept of monotheism in these mosques. Also, because of the mismatch of the position of Yazd Grand Mosque in the amount of monotheism and sensory richness components (Relatively among the selected mosques, the high level of components of monotheism and the low level of sensory richness components in this mosque), in addition to sensory richness, can be understood other factors in the crystallization of the concept of monotheism

    Keywords: sensory richness, monotheism, mosque, architectural space, Perception
  • محمود شکوهی دولت آبادی*، زهرا زارعی

    شهر و فضاهای شهری نقشی اساسی در شکل دادن به زندگی اجتماعی و هویت جامعه ایفا می کنند. ادرک این فضاها نتیجه تجربه حسی انسان از محیط است؛ که از طریق کانال های متعدد حسی نظیر بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه برداشت می گردد. تجربه حسی گسترده و عمیق حاصل از تمامی حواس، تحت عنوان غنای حسی خوانده می شود. با شبیه تر شدن مکان ها به هم، امروزه فضاهای شهری در انزوای حواس به سر می برند. توجه به امر اغنای حواس در طراحی، در مهیا کردن تجربه مکانی متمایز برای افراد، توان بالقوه دارد. پارک آزادی از جمله بوستان های فعال در شهر شیراز می باشد که علاوه بر دارا بودن عناصر فضایی مثبت، طیف گسترده ای از عناصر فضایی منفی را در خود جای داده که همین امر در افول کیفت غنای حسی تاثیر گذار است. در راستای حل این مشکل اولین اقدام موثر شناخت و ثبت محرک های حسی متنوع است که بتوان با نگاهی جامع کاستی های مربوطه را رفع نمود. این پژوهش با هدف آشکار سازی اهمیت غنای حسی در فضاهای شهری، عوامل تعیین کننده آن و تحلیل غنای حسی پارک آزادی شیراز تبیین شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و با به کاربست نسخه تعدیل شده تکنیک یادداشت برداری حسی و حس گردی، غنای حسی در بوستان آزادی شیراز مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که میزان تاثیرگذاری مولفه های حسی در بوستان در حد متوسطی قرار دارد و در طراحی آن توجهی به عناصر محرک کلیه حواس صورت نگرفته است که این امر بر تجربه و ادراک افراد تاثیری منفی می گذارد. از این رو تمرکز بر به کارگیری مولفه های تمامی حواس راهی مطلوب برای بهبود غنای حسی این بوستان محسوب می شود.

    کلید واژگان: فضای شهری, پارک آزادی شیراز, غنای حسی, تکنیک یادداشت برداری حسی و حس گردی
    Mahmud shookouhi Dolat Abadi*, zahra zarei

    City and urban spaces play an essential role in shaping social life and community identity. The perception of these spaces is the result of human sensory experience of the environment; which perceived through multiple sensory channels such as vision, hearing, smell, taste and touch. The vast and profound sensory experience of all senses is referred to as sensory richness.The dynamics and acceptance of any urban space can be seen in the extent to which people use it. As places look more like each other, today's urban spaces are in senses isolation. Paying attention senses richness in designing, has the potential to provide a distinct place experience for individuals. Azadi Park is one of the active gardens in the city of Shiraz which in addition to having positive spatial elements, accommodates a wide range of negative spatial elements which affects the decline of sensory richness. The first effective action is recognition and recording of various sensory stimuli that can be remedied with a comprehensive view of the deficiencies in order to solve this problem This study aimed to reveal the importance of sensory richness in urban spaces, its determinants and sensory richness analysis in Shiraz Azadi Park. The method used in this study was descriptive-analytical. The modified version of sensory notation technique and sensory richness sensory analysis in Shiraz Azadi Garden were analyzed and evaluated to achieve the desired result after studying the theoretical foundations and introducing the criteria of sensory richness evaluation. The findings of this study indicate that the effect of sensory components in the garden is moderate, and no attention has been paid to the stimulus elements of all senses in its design and it has a negative impact on people's experience and perception. Therefore, focusing on the components of all senses is a desirable way to improve the sensory richness of this garden.

    Keywords: Urban space, Shiraz Azadi Park, sensory richness, sensory notation, sense walking
  • هانیه جعفری خالدی*

    امروزه در بسیاری از طرح‌های معماری و شهرسازی شاهد سیطره کمیت‌گرایی و عدم توجه کافی به خلق فضاهایی انسان محور و مکان‌هایی مبتنی بر نیاز‌ها و انگیزش‌های انسانی هستیم. این درحالی است که مطالعات بسیاری نشان از اهمیت توجه به نیاز‌ها و مکانسیم‌های انسانی دارد. یکی از این مکانیسم‌ها، حواس انسان است؛ این حواس دریچه ارتباط انسان با محیط اطراف شناخته می‌شوند که عدم توجه به آنان موجب آسیب‌های بسیاری ازجمله نبود حس تعلق برای کاربران و از بین رفتن مکان و معنا می‌گردد. فلذا، این نوشتار با هدف پاسخ به سوال "جایگاه غنای حسی در خلق مکان چیست؟" با رویکردی کیفی و بهره‌گیری از استدلال منطقی، با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی، بررسی و مطالعه منابع مکتوب داخلی و خارجی و بیان، تحلیل و تفسیر به نگارش درآمده است. یافته‌های نوشتار حاضر بیانگر آن است که غنای حسی در پنج مولفه غنای حسی، غنای بینایی، غنای شنوایی، غنای لامسه یا بساوی و غنای چشایی در سه بعد مولفه‌های مکان: خصوصیات فیزیکی، فعالیت و تصورات قابل تبیین است که نهایتا این پژوهش برای هریک از شاخص‌های عنوان شده، مولفه‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که در هر بستر خاص، مطابق با خصوصیات آن می‌تواند، شکل و ظاهری منحصربه‌فرد خود را داشته باشد.

    کلید واژگان: غنای حسی, خلق مکان, مکان, حواس
  • صدف سرمدی، آزاده شاهچراغی*، لیلا کریمی فرد

    شناخت و تجربه انسان از حضور در منظر از طریق دریافت های حسی متعدد مانند، بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی، لمسی و حواس وابسته به ذهن صورت می گیرد. تنوع تجربیات حسی کیفیتی را ایجاد می نماید که «غنای حسی» نامیده می شود. این پژوهش سعی در متناسب ساختن رابطه محیط کالبدی پارک های معاصر با نیاز و رفتار کاربران و افزایش غنای حسی آن از طریق شناسایی و اولویت بندی دریافت های حسی متنوع در منظر دارد. پژوهش حاضر با ماهیت آمیخته و هدف کاربردی به روش مقایسه تطبیقی بوده و پس از گردآوری اطلاعات پیشینه به روش کتابخانه ای، روش گردآوری و تحلیل اطلاعات در مطالعه میدانی، ترکیبی از دو روش، «پیاده روی حسی» و «یادداشت برداری حسی» است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که غنای حسی در باغ ایرانی بیشتر از پارک نیاوران بوده و در هر دو نمونه به ترتیب حس بینایی و شنوایی بالاترین تحریک حسی و حس چشایی کمترین تحریک را داشته است.

    کلید واژگان: غنای حسی, منظر, باغ, پارک, دوره گذار
    Sadaf Sarmadi, Azadeh Shahcheraghi *, Leila Karimi Fard

    Human cognition and experience of being in the landscape are achieved through diverse sensory perceptions such as vision, hearing, smell, taste, touch, and mind-dependent senses. The importance of these senses in the landscape creates a non-intuitive connection with space, understanding aesthetics, the concept of the environment and empowering the human’s mind about the environment. Senses affect human spatial behavior and the spirit of space, due to their stimulus features. The extent and depth of the experience can create quality for the landscape, known as »sensory richness«. It not only can increase human enjoyment but also make the environment more enjoyable. This increases the variety of sensory experiences for humans as space users. This study refers to coordinate the relationship between the physical environment of contemporary parks regarding the needs and behaviors of users. This also leads to increase its sensory richness by identifying and prioritizing diverse sensory perceptions in the landscape. The present study is related to the mixed nature and the comparative method. After identifying the senses affecting the landscape through the library method, data collection and analysis method in field study will be a combination of two procedures called »Sensewalking« and »Sensory notation«. By Sensewalking method, in each case study, a specific pathway consisting of primary and secondary pathways, including sensory index elements, was selected for the study. Furthermore, according to previous research, the Hamburg Sensewalking Project by Schultz in 2014, a team of researchers and seven participants, who were masters of architecture and urban planning, were formed. The group was already familiar to walk to identify six index sensory points. Semi-structured interviews were conducted with participants during the walk, and the sensory stimuli that triggered people’s senses everywhere were identified. After identifying six sensory index points, sensory notation was performed to analyze senses. This is followed by connecting the dots on each diagram, in which a gray surface was created. By comparing the area of the painted surfaces in these six points, the sensory richness levels of each spot are determined qualitatively and quantitatively. A comparative study of the sensory richness in the Persian Garden and Niavaran Park reveals that the sensory richness of the Iranian garden, which has an Iranian pattern was well supplied. However, Niavaran Park, which is one of the old gardens of Tehran, changed to the park during the garden transition. This leads to have less sensory richness. Although because of the features of the Iranian garden in Niavaran Park such as the water axis and the row of trees, the visual and auditory preference was the same, the other senses had different priorities. Consequently, modeling the sensory richness of the Iranian garden through identifying and prioritizing diverse sensory perceptions in the landscape can enhance the sensory richness of contemporary parks. This leads to tailor the relationship between the park's physical environment to user needs and behavior. For the sake of suggestion for future research, we can address the impact of senses on the environmental quality of landscapes and their extent.

    Keywords: Sensory richness, landscape, garden, park, transition period
  • ساناز حق شناس، مهناز محمودی زرندی*، نسیم خانلو

    این مقاله نوشتاری پیرامون بررسی رابطه میان مولفه های خلق مکان در فضاهای ایستگاهی حمل ونقل ریلی با غنای حسی به عنوان مهم ترین مولفه معماری حواس است. روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی، در بستر پیمایشی و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اخذ نظر صاحب نظران به وسیله پرسشنامه و مصاحبه بوده است که با توجه به آزمون فریدمن، خوانایی و جهت یابی- مسیریابی به عنوان اولویت نخست مولفه های خلق مکان در فضاهای ایستگاهی ریلی انتخاب گردید. سپس به منظور تحقق خوانایی و تسهیل مسیریابی و جهت یابی در این فضاها تاثیر غنای حسی بر مولفه های مذکور سنجیده شد. در این راستا، ایستگاه های مترو تجریش، فرودگاه مهرآباد و میدان ولیعصر به عنوان نمونه انتخاب و با استفاده از پرسشنامه مصور و مصاحبه با کاربران تحت شرایط خاص حسی داده های اولیه کامل شد. در مرحله تحلیل داده ها از تحلیل ساختار واریانس یا مدل سازی معادلات ساختاری (SEM)، استفاده شده است. سپس، فرضیات پژوهش یعنی رابطه میان غنای حسی با افزایش خوانایی و تسهیل مسیریابی- جهت یابی براساس ضرایب معناداری بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دهنده وجود روابطه قوی میان عوامل فوق الذکر است.

    کلید واژگان: فضاهای ایستگاهی حمل ونقل ریلی, خوانایی, غنای حسی, معماری حواس

    This article tries to examine the relationship between the components of location creation in stationary rail transport spaces with sensory richness as the most important component of sensory architecture. The research method was descriptive-analytical, in the context of the survey and using library studies and obtaining the opinion of experts by questionnaire and interview, which according to Farid Man's test, legibility and orientation-orientation as the first priority of the components of place creation. It was selected in rail station spaces. Then, in order to achieve legibility and facilitate routing and orientation in these spaces, the effect of sensory richness on the mentioned components was measured. In this regard, Tajrish metro stations, Mehrabad airport and Valiasr square were selected as the sample and the initial data were completed using a picture questionnaire and interviews with users under special sensory conditions. In the data analysis stage, the analysis of variance structure or structural equation modeling (SEM) was used, then the research hypotheses, i.e. the relationship between sensory richness and increasing legibility and facilitating routing-orientation based on significant coefficients were examined and approved.

    Keywords: Railway transport station spaces, legibility, sensory richness, sensory architecture, routing-orientation
  • آمنه بختیاری نصرآبادی*، محمدرضا غلامی گوهره
    قابلیت ها و کیفیت های محیطی در ادراک فضا و در نتیجه تقویت رابطه ی دیالکتیکی انسان- محیط، زمینه ساز حضورپذیری و سرزندگی و به طبع، استمرار و تقویت حیات شهری است و شهروندان با تصاویر ذهنی خود، زمینه، بستر و معنا را در شهر به صورت خودآگاه و ناخودآگاه درک می کنند؛ نخستین بخش از این ارتباط دوطرفه دریافت اطلاعات توسط حواس مخاطب در فضا است و از سوی دیگر شهر همچون ظرفی همواره خاطرات، احساسات و رخدادها را در خود جای می دهد و با تصورات آدمی ممزوج می گردد؛ بنابراین کیفیت اغنای حواس در تقویت این رابطه موثر است. بنابراین عوامل و مولفه های مختلف در طراحی ؛ همچون بافت سطوح بر غنای حس لامسه ، آوا و اصوات محیط بر حس شنوایی و محصوریت کالبدی، مقیاس انسانی، خط آسمان، تناسبات بصری، پوشش گیاهی بر غنای حس بصری تاثیر گذار است. لذا در این مقاله با هدف سنجش کیفیت غنای حسی و میزان تاثیر هر کدام از شاخص ها و معیارها بر روی محله مورد مطالعه، ابتدا با استفاده از مبانی نظری موجود به شناسایی معیارهای کیفی کیفیت غنای حسی پرداخته شد و سپس برای هر یک از معیارها، شاخص های کمی به منظور اندازه گیری استخراج گردید که هر کدام از این شاخص ها با استفاده از روش های گوناگون مورد سنجش قرار گرفت و کمی شد. سپس به منظور فهم بهتر و در راستای هدف پژوهش محله سیچان که در ضلع جنوبی زاینده رود در شهر اصفهان واقع شده، مورد بررسی قرار گرفت و شاخص های کیفیت غنای حسی در آن سنجیده شد و در نهایت به صورت نقشه ای یکپارچه شامل لینک ها در قالب قوت و ضعف مورد تحلیل واقع شد. از نتایج این پژوهش شناسایی ستجه های غنای حسی و نیز ارائه ی روشی به منظور شناسایی قوت ها و ضعف های مبادرت شده است. در نمونه موردی معابر در بخش شمالی محدوده غنای حسی نسبا مناسبی داشته، این در حالی است که غنای حسی در بخش های جنوبی رو به کاهش بوده و این ارزیابی در جدولی تحلیلی بیان گردید.
    کلید واژگان: سنجش کیفیت, حواس, غنای حسی, محله سیچان
    Amene Bakhtiar *
    The capabilities and the quality of the environment is effective in perception of space and also in the strengthening of the dialectical relationship between humans & environment which can make the presence, exuberance, and consequently of the continuity and reinforcement in urban life. So the citizens, consciously and unconsciously, understand the background, context and meaning in the city with their mental image. The first part of this dialectical communication is the receiving of data and information in space by the audience senses. On the other hand the city such as a container always holds the memories, feelings and events in the place and it incorporated with the human imagination, so the quality of the sensory richness is effective in improving this relationship. And without the attention to this quality, our city life is not comprehensive, Pleasant and agreeable. Thus Various factors and components in the design, affects in different senses such as texture of surfaces to enrich the sense of touch, voice and environmental sounds on hearing and physical closeness, human scale, skyline, visual proportions and the green space and landscape in the richness of intuitive sense. Therefore this paper plans to evaluate the sensory richness quality and the impact of any indices and criteria on the studied area. On this purpose initially with the available theoretical basis identified the qualitative criteria of the sensory richness in spaces and then Then the quantitative indicators was extracted in order to measure each criterion. Each of these indicators was measured by using a variety of methods. in order to better understanding the purpose of research the Sichaan neighborhood which is located on the south side of the river in Isfahan was selected as a case and it was studied And the sensory richness was evaluated in that area, and Finally it was presented as an SWOT analysis in the integrated plan that it was included links in the form of Strengths and weaknesses. The results of the research is identifying measures of sensory richness and providing a way to indicate strengths and weaknesses. In the Case Study the way in the northern part has suitable sensory richness, while this factor has been declining in the southern part .and at the end of the research the evaluation of the ways are showed in the analysis table.
    Keywords: Measure quality, senses, sensory richness, Sichaan neighborhood
نمایش نتایج بیشتر...
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال