به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه "نماد" در نشریات گروه "هنر و معماری"

  • محبوبه ابراهیمی مقدم*

    در بررسی آثار برجسته مارک شاگال، نقاش فرانسوی - روسی که از پیش گامان سبک امپرسیونیسم انتزاعی محسوب می شود، به تحلیل برخی نمادها در آثارش پرداخته شده است. این پژوهش به واکاوی عناصر نمادین فرهنگی و دینی در نقاشی های روی شیشه این هنرمند که بخش زیادی از آن متاثر از هویت یهودی او است، می پردازد و در نهایت، به دلایل استفاده مکرر از این نمادها و همچنین گرایش وی به انواع هنرهای تجسمی از جمله شیشه نگاری و لیتوگرافی اشاره می کند. این پژوهش بر آن است تا با رویکرد دینی و آئینی و روش توصیفی - تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای نمونه آثار ویترای این هنرمند را بررسی کرده و به شرح تصاویر در شیشه نگاره های وی بپردازد و در نتیجه، تفسیری از این آثار که تلفیقی از نماد، نور و رنگ است، در اختیار خواننده بگذارد.

    کلید واژگان: مارک شاگال, هویت یهودی, نماد, عناصر فرهنگی, ویترای
    Mahbobeh Ebrahimi Moghadam*

    In the analysis of the works of Marc Chagall, the French-Russian painter who is considered one of the pioneers of the abstract impressionism style, some symbols in his works have been analyzed. This research examines the cultural and religious symbolic elements in the glass paintings of this artist, a large part of which is influenced by his Jewish identity, and finally, the reasons for the frequent use of these symbols, as well as his tendency towards all kinds of visual arts, including glass making and lithography. This research aims to examine the examples of this artist’s stained glass works with a religious and ritualistic approach and a descriptive-analytical method.

    Keywords: Marc Chagall, Jewish Identity, Symbol, Cultural Elements, Stained Glass
  • سویل مهدیلو، فریبرز دولت آبادی*، معصومه یعقوبی سنقرچی

    این تحقیق با هدف تبیین فرایند پیچیده معنایابی مکان های شهری و نقش محوری ذهنیت عامه در آن انجام شده است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که چگونه ذهنیت عامه و عوامل اجتماعی، فرهنگی و روان شناختی بر نحوه درک و تجربه افراد از فضاهای شهری تاثیر می گذارد و چه عواملی در شکل گیری معنای مکان ها نقش ایفا می کنند.
    با بهره گیری از روش کیفی و پدیدارشناختی، این تحقیق به بررسی عمیق ریشه های تجربه زیسته افراد از فضاهای شهری پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که معنایابی مکان یک فرایند پویا و چندلایه است که در آن، ذهنیت عامه، تجربه فردی، عوامل محیطی و نمادهای فرهنگی به طور متقابل بر یکدیگر تاثیر می گذارند.
    نتایج نشان داد که مکان ها نه تنها فضاهای فیزیکی، بلکه حامل معانی و ارزش های فرهنگی هستند که از طریق ذهنیت عامه شکل می گیرند و بر رفتار افراد تاثیرگذارند. مدل مفهومی ارائه شده در این تحقیق، نشان می دهد که معنایابی مکان یک فرایند پویا و در حال تغییر است که تحت تاثیر تغییرات اجتماعی، فرهنگی و محیطی قرار دارد. این یافته ها می تواند در طراحی شهری پایدارتر و انسان محورتر، ایجاد حس تعلق به مکان و بهبود کیفیت زندگی شهروندان مورد استفاده قرار گیرد. این تحقیق با تلفیق رویکردهای مختلف همچون روان شناسی محیطی، جغرافیای فرهنگی و جامعه شناسی، تلاش می کند تا درکی جامع از فرایند معنایابی مکان های شهری ارائه دهد و به عنوان پایه ای برای مطالعات آینده در زمینه روان شناسی محیطی، جغرافیای فرهنگی و طراحی شهری مورد استفاده قرار گیرد.

    کلید واژگان: معنایابی مکان, ذهنیت عامه, پدیدارشناسی, نماد, نشانه, روان شناسی شناختی, روان شناسی محیطی, جغرافیای فرهنگی

    This research aimed to elucidate the complex process of meaning-making in urban spaces, with a particular focus on the pivotal role of public perception. It seeks to answer the question of how public perception, alongside social, cultural, and psychological factors, influences individuals' understanding and experience of urban environments. Moreover, the study delves into the factors that contribute to the formation of place meanings.
    Employing a qualitative, phenomenological approach, this research conducted an in-depth examination of people's lived experiences of urban spaces. The findings reveal that place meaning is a dynamic and multi-layered process, in which public perception, personal experiences, environmental factors, and cultural symbols mutually influence one another.
    Results demonstrate that places are not merely physical spaces, but also carriers of cultural meanings and values shaped by public perception, which subsequently influence people's behavior. The conceptual model presented in this research underscores that place meaning is a fluid and evolving process, subject to social, cultural, and environmental changes. These findings can be applied to create more sustainable and human-centered urban designs, foster a sense of place, and enhance the quality of life for city dwellers.
    By integrating various approaches, including environmental psychology, cultural geography, and sociology, this research endeavors to provide a comprehensive understanding of the process of meaning-making in urban spaces. It serves as a foundation for future studies in environmental psychology, cultural geography, and urban design.

    Keywords: Place Meaning-Making, Public Mindset, Phenomenology, Symbol, Sign, Cognitive Psychology, Environmental Psychology, Cultural Geography
  • احسان حسنی *

    توجه به مفاهیم اعداد و معانی آن در ملل و اعتقادات مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار است و عدم توجه به آن ممکن است باعث القای پیام ها و مفاهیم نادرست در ذهن مخاطب شود، لذا استفاده از اعداد تمثیلی، یکی از روش های ورود به عالم مثالی است و وظیفه ی هنر معماری هم از نظر مادی و هم از دید سمبولیک ایجاد ارتباط میان جهان مادی و عالم معنا است. آنچه در این پژوهش مورد پرسش قرار می گیرد، آن است که آیا عالم مثال از دیدگاه سهروردی در کالبد اعداد و نقش آن ها در معماری متاثر بوده است؟ اگر چنین بوده، چه تاثیری داشته است و چگونه اعداد در معماری متجلی شده اند؟ روش تحقیق مورد مطالعه توصیفی _ تحلیلی است و به شیوه کیفی به بررسی این موضوع پرداخته است. همچنین اطلاعات مقاله حاضر بر اساس اسناد کتابخانه ای است و به تجزیه وتحلیل اعداد در معماری اسلامی بر اساس آراء سهروردی می پردازد. این پژوهش در پایان به این نتیجه می رسد که معماری بناهای اسلامی انعکاسی از عالم وجود و محلی برای مواجه انسان با کلام الهی است و مبانی اعتقادی و کاربرد رمزگونه ی اجزای آن ها در درجه ی اول اهمیت قرار دارد.

    کلید واژگان: اعداد مقدس, نماد, معماری اسلامی, سهروردی, عالم مثال
  • عفت محمدی*
    نقاشی ایرانی نوین با مکاتب سنتی نقاشی دارای وجه اشتراک و افتراق است مسئله موردتوجه در این پژوهش «نقش اسب» در آثار عبدالصمد و فرشچیان و سپس بررسی، تطبیق و تحلیل این نقش از نقطه نظر ترامتنیت ژنت در آثار این دو هنرمند می باشد. هدف این نوشتار چگونگی بهره گیری این دو هنرمند از این نقش است. چگونگی کشیدن نقش اسب در نقاشی هایشان و بیان افتراق و اشتراک آثار آن ها با رویکرد ترامتنیت ژنت از مسائل این پژوهش می باشد. همچنین وجوه تفاوت و شباهت بین اسب های عبدالصمد و فرشچیان و امتیازات طراحی اسب در نگاره های فرشچیان نسبت به اسب های عبدالصمد بررسی می شود. این پژوهش از نوع «نظری کاربردی» این پژوهش نظری و با روش«توصیفی -تحلیلی» با استناد به پایان نامه ها، مقالات انجام شده است، که ضمن تبین اهمیت نقش اسب در آثار این دو هنرمند می باشد. در نتیجه می توان گفت که در آثار هر دو هنرمند «اسب» به عنوان یک نماد بارز و یک موضوع مشترک می باشد؛ همچنین مولفه هایی چون: کمیت، تعداد آثار، موضوع، نمادگرایی و ابداع مضامین نو، از افتراقات آثار محمود فرشچیان با آثار عبدالصمد بوده است.اهداف پژوهش:مطالعه تطبیقی نقش اسب در آثار عبدالصمد و فرشچیان.بیان افتراق و اشتراک آثار آن ها با رویکرد ترامتنیت ژنت.سوالات پژوهش :وجوه تفاوت و شباهت بین اسب های عبد الصمد و فرشچیان چگونه است؟امتیازات طراحی اسب در نگاره های فرشچیان نسبت به اسب های عبدالصمد چه بوده است؟
    کلید واژگان: اسب, عبدالصمد, محمود فرشچیان, نماد, نقاشی
  • مجتبی شهبازی، محمدصادق تفضلی*، حجت الله غ منیری، پروین رضایی

    در عصر مشروطه گسترش مراودات فرهنگی با کشورهای اروپایی از یک سو، و تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی در سطح جامعه از سوی دیگر، موجب آشنایی بیشتر ایرانیان با ادبیات مدرن روز جهان شد و به تبع آن ادبیات فارسی به ویژه در شعر، چه در محتوا و مضمون، و چه در شکل و فرم دچار دگرگونی اساسی گردید. اگرچه تغییر در مضمون و محتوا و واردشدن مضامین تازه ای مانند: زن، آزادی، مساوات و برابری؛ هم نوایی شعر با اتفاقات سیاسی اجتماعی قبل از نیما صورت گرفت اما قالب شکنی شعر سنتی و جریان سازی و ابداع و خلق شعر نو یا شعر نیمایی با نیما یوشیج بود. نیما ارزش های عام انسانی را اصل قرار می دهد و با زبان رمزگونه خود گفت وگومحوری را در شعرهایش به ویژه شعرهای بلندی مانند: خانه ی سریویلی، خانواده سرباز، مانلی، و پی دار و چوپان به تصویر می کشد. ازآنجاکه میخاییل باختین و اندیشمند و نظریه پرداز روس اولین بار نظریه چندصدایی و گفت وگومندی را در مقابل تک صدایی مطرح کرد، این پژوهش بر آن است که تاثیر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران را بر تعریف «خود و دیگری» در زبان نمادین شعار نیما و نقاشی از آثار او با تکیه بر نظریه گفتوگومندی میخاییل باختین مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.اهداف پژوهش:بررسی تاثیر تغییر و تحولات سیاسی اجتماعی بر تعریف «خود و دیگری» در اشعار نمادین نیما یوشیج.بررسی تصویرگری نمادین از اشعار نیما یوشیج.سوالات پژوهش:تاثیر تغییر و تحولات سیاسی اجتماعی بر تعریف «خود و دیگری» در اشعار نیما یوشیج چگونه می باشد؟اشعار نمادین نیما یوشیج چه بازتابی در نقاشی های نمادین یافته است؟

    کلید واژگان: نیما, نماد, خود, دیگری, باختین
    Mojtaba Shahbazi, Mohammadsadegh Tafazoli *, Hojatollah Gh Moniri, Parvin Rezaei
  • الهام ولایتی، محمدهادی خالق زاده*، جلیل نظری

    اساطیری مانند شیر در ادب پارسی و هنر اسلامی جایگاه ویژه ای داشته است. نقش شیر در ایران علاوه بر ارتباط نزدیکی که با هنر و ادبیات دارد، در نقوش تخت جمشید، درفش ها و نشان های رزمی و پهلوانی، نقاشی ها و نگارگری ها، دست بافته ها و نیز ادبیات فارسی به وفور دیده می شود. سخنوران فارسی نیز با الهام از ریشه های اساطیری شیر اشعار تامل برانگیزی را آفریده اند. نقش اساطیری «شیر» در شعر فارسی باعث شده است که بعضی از تجلیات شیر، ریشه اساطیری بیابند. شیر در ایران مظهر میترا، خورشید، گرما، تابستان، پیروزی، نماد اهریمن، شجاعت، سلطنت، قدرت، نور، آتش، پیر در ادبیات عرفانی و حضرت امیرالمومنین (ع) نیز هست. درمجموع اندیشمندان و شعرا به این حیوان با نگاهی از سر احترام نگریسته اند و تقدس ویژه ای برای آن قائل شده اند. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است. در مقاله حاضر به بررسی کاربرد شیر در آثار سه شاعر گران قدر ایرانی، مولانا، سنایی و عطار پرداخته شده و ریشه های اساطیری آن بررسی گردیده است. همچنین این نماد در سکه های دوره ایلخانی مورد واکاوی قرار گرفته است.اهداف پژوهش:تبیین جایگاه شیر در اساطیر ایرانی و ادبیات فارسی.بررسی نماد شیر در سکه های دوره ایلخانی.سوالات پژوهش:آیا تجلی شیر در شعر فارسی ریشه و پایه اساطیری دارد؟نماد شیر در سکه های دوره ایلخانی چه جایگاهی داشت؟

    کلید واژگان: اسطوره, نماد, عرفان, شیر
    Elham Velayati, Mohammadhadi Khaleghzadeh *, Jalil Nazari

    Myths have a special place in Persian literature, among which some of these myths, such as the lion, have a more prominent place. The role of the lion in Iran, in addition to its close connection with art and literature, the symbol of the lion can be seen in Persepolis motifs, flags and symbols of war and heroism, paintings and drawings, handicrafts and Persian literature. Persian speakers are also inspired by roots. The mythical lions have created thought-provoking poems. The mythological role of "lion" in Persian poetry has caused some of the manifestations of the lion to have mythological roots. In Iran, the lion is the symbol of Mithra, the sun, heat, summer, victory, the symbol of the devil, courage, kingship, power, light, fire, old in mystical literature and the Commander of the Faithful. In general, thinkers and poets have looked at this animal with respect and have given it a special sanctity. In the present article, the use of milk in the works of three precious Iranian poets, Rumi, Sanai and Attar, has been studied and its mythological roots have been studied.

    Keywords: Myth, Symbol, Mysticism, Lion
  • سمیه کریمی*، پرناز گودرزپروری، محمد عارف، پردیس بهمنی

    مسجد جامع قرطبه، یکی از بناهای باشکوه و الهام گرفته از معماری دوران اسلامی می‎باشد. مسجد مذکور با همه تغییراتی که مسیحیان به قصد از بین بردن هویت و روحانیت اسلامی، بر آن وارد کرده و روا داشته اند، هم چنان در و دیوار، مناره و محراب آن هر بیننده ای را به هویت واقعی خود راهنماست. یاکوبسن نشانه شناسی را فرایند معنی دار شدن بر اساس متن و اکو نشانه شناسی معماری را پدیده ای فرهنگی و ابزاری برای برقراری ارتباط معرفی کرده اند. هدف این مقاله ریخت نگاری نمادین المان‎های معماری در مسجد «کوردوبا» ی اندلس اسپانیا بر پایه‎ی روند تغییر کاربری است. یکی از بناهای تاریخی قابل بحث در انجمن های دینی و معماری بین‎المللی، مسجد قرطبه و نوع نگاه معماران دو دوره ی تاریخی مبتنی بر چهار خاستگاه دینی مسیحی - اسلامی و اسپانیایی - ایرانی است، که در این مقاله با ابزار نمادگرایی و چگونگی جدال کاربری بر پایه ی قوانین جاری سه دهه حاکمیت چندگانه ی مشرف بر فرهنگ و هنر اسپانیا نقش بسته است. یافته ها نشان می دهد که منشور دموکراسی حاکم بر اتمسفر سیاسی فرهنگی اسپانیا در سه دهه موجد نگاهبانی از نقوش تزئینی محتوی رنگ، فرم، بافت، جنس و عناصر نمادگرایی دو کاربری همزمان مسجد - کلیسا گردیده و به نظر می‎رسد که امتیاز برجسته ی بین المللی این مسجد در تعامل بینافرهنگی بوده است. روش این مقاله اسنادی - کتابخانه ای و شیوه ی تجزیه و تحلیل داده ها نیز تحلیل محتوای کیفی بوده است.

    کلید واژگان: مسجد, کلیسا, قرطبه اسپانیا, کوردوبا, نماد
    Somyeh Karimi *, Parnaz Qodarzparvari, Mohammad Aref, Pardis Bahmani

    Córdoba Grand Mosque is one of the magnificent buildings inspired by the architecture of the Islamic era. The mentioned mosque, with all the changes that Christians have made and allowed to destroy the Islamic identity and spirituality, its door and wall, minaret and altar guide every viewer to his true identity. Jacobsen introduced semiotics as the process of becoming meaningful based on text and architectural eco-semiotics as a cultural phenomenon and a tool for communication. The purpose of this article is the symbolic morphology of architectural elements in the "Cordoba" mosque in Andalusia, Spain, based on the process of land use change. One of the debatable historical monuments in international religious and architectural associations is the Cordoba Mosque and the view of the architects of the two historical periods based on the four religious origins of Christian - Islamic - and Spanish - Iranian. Under current law, three decades of multiple sovereignty over Spanish culture and art are at stake. The findings show that the Charter of Democracy governing the political-cultural atmosphere of Spain in three decades has created the preservation of decorative motifs containing color, form, texture, gender and symbolic elements of dual-use mosque-church and seems to be a prominent international privilege. The mosque has been in intercultural interaction. The method of this documentary-library article and the method of data analysis were also qualitative content analysis.

    Keywords: Mosque, Church, Ghortabe Spain, Cordoba, Element
  • امید وحدانی فر*، لادن دانشوری

    رایج ترین هنر عشایر کرمانج بافت نوعی گلیم به نام «سفره کرمانج» است که بازگوکننده داستان زندگی یا باور و عقاید آن قوم است. این هنر مختص به کرمانج زبان های خراسان شمالی است و در شهرستان های بجنورد، فاروج، مانه و سملقان، شیروان و اسفراین رواج دارد. اگرچه سفره کردی امروزه کاربرد اصلی خود را از دست داده و به عنوان کفپوش استفاده می شود و یا جنبه تزیینی دارد، اما کاربرد اولیه آن در گذشته محل قرار دادن نان بوده است. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و با هدف بررسی نمادهای موجود در نقوش گلیم سفره عشایر قوم کرمانج خراسان شمالی به منظور زنده نگه داشتن نقوش و نمادهای قدیمی است که در معرض فراموشی و منسوخ شدن هستند، نگارش یافته است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که نقوش به کار رفته در سفره کردی قوم مذکور از تنوع و اهمیت معناشناسی بالایی برخوردارند و شامل چهار گروه هندسی، گیاهی، انسانی و حیوانی است که از این میان، نقوش حیوانی بیشترین کاربرد را دارد؛ زیرا متاثر از زندگی کوچ نشینی قوم کرمانج است. در میان نقوش انسانی نقش مایه دختر بیشتر دیده می شود؛ به این دلیل که بافندگان اصلی سفره کردی زنان و دختران اند. نقش مایه درخت به سبب تقدس داشتن و نشانه حیات و برکت بودن پرتکرارترین نقش گیاهی است. نقوش انتزاعی و هندسی نیز جنبه نمادین و تزیینی دارند.

    کلید واژگان: نماد, گلیم, سفره کردی, کرمانج, خراسان شمالی
    Omid Vahdanifar*, Ladan Daneshvari

    The most common art of the Kormanj nomads is the weaving of a type of carpet called "Kormanj table" which tells the story of the life or beliefs of that people. This art is specific to the Kermanj-speaking people of North Khorasan and is popular in the cities of Bojnord, Farouj, Mane and Samalghan, Shirvan and Esfrain. Although the Kurdish table has lost its main use today and is used as a floor covering or has a decorative aspect, its primary use in the past was to place bread. The present study was written in a library method with the aim of examining the symbols in the table cloth motifs of the Kormanj tribe of North Khorasan in order to keep alive the old motifs and symbols that are subject to being forgotten and obsolete. The findings of this research indicate that the motifs used in the Kurdish table of the mentioned people have a high semantic diversity and importance and include four geometric, plant, human and animal groups, of which animal motifs are the most used; Because it is influenced by the nomadic life of the Kormanj people. Among the human motifs, the figure of a girl is seen more often; Because the main weavers of the Kurdish table are women and girls. The tree motif is the most frequent plant motif due to its sanctity and being a sign of life and blessing. Abstract and geometric patterns also have a symbolic and decorative aspect.

    Keywords: Symbol, Carpet, Kurdish Table, Kormanj, North Khorasan
  • مرجانه نادری گرزالدینی*، ناهید جعفری دهکردی

    تزیینات در معماری ایرانی اسلامی از ظهور باورها و آرمان هایی حکایت دارد که در کالبد بناها مکان مند شده و تجسد یافته اند. اندیشه های مکنون در این آرایه ها مفاهیم و باورهای روح زمانه را بازمی نمایانند. حضور انواع نقش مایه ها در معماری، بیانگر ایده های ازلی در ساحتی مفهومی است که به واسطه نقوش نمادین به ظهور رسیده اند. در میان انبوه نقش مایه ها، نقش سرو از نمادهای دیرینی است که همواره در بناهای ایران از دوران باستان تا دوران اسلامی به شکل های متنوع متجلی شده است. به دلیل محتوای غنی و سرشار این نقش مایه در معماری بومی مازندران نمونه های فراوان و بدیعی از آن بر پیکر بناها مشاهده می شود که حاکی از جایگاه ارزشمند این نماد نزد مردمان منطقه است. پژوهش حاضر با هدف کشف لایه های پنهان و معناشناختی نقش سرو در معماری مازندران دوره قاجار صورت گرفته است و با کنکاشی توسعه ای مبتنی بر روش کیفی و رهیافتی توصیفی 16 بنای قاجاری این منطقه را واکاوی می کند. نگارندگان با بهره گیری از مطالعات اسنادی و میدانی در تلاش برای پاسخ به این پرسش ها هستند که نقش مایه سرو در تزیینات بناهای مذهبی مازندران دوره قاجار دربردارنده چه لایه های پنهان و معناشناختی بوده و از چه ویژگی های بصری برخوردار است؟ یافته ها نشان می دهند که بن مایه های ذهنی نقش مایه سرو برخاسته از روایت های اساطیری، باورهای آیینی و اعتقادات مذهبی مردمان منطقه بوده و در ترکیب با نقش مایه های جانوری، گیاهی، هندسی، آسمانی و خط نوشته، متناسب با کاربری بناهای قاجاری مازندران، در قالب مفاهیمی چون باروری، برکت، جاودانگی، آزادگی، راست قامتی و تجدید حیات نمود یافته است و هنرمندان با بهره گیری از جنبه های نمادین این نقش مایه و نیز گزینش آگاهانه سایر نقوش در تلفیق با آن ترکیبی شگفت از رمزهای تصویری و صور مثالی را با استفاده از فنونی متنوع به  عینیت رسانده اند.

    کلید واژگان: دوره قاجار, مازندران, آرایه های بناهای مذهبی, نماد, نقش مایه سرو
    Marjaneh Naderi*, Nahid Jafari

    Decoration in Iranian-Islamic architecture talks about the emergence of beliefs and ideals that have been localized and embodied in the body of buildings. Maknoon’s thoughts in these arrays reflect the concepts and beliefs of the spirit of the times. The presence of all kinds of motifs in architecture represents eternal ideas in a conceptual field that have emerged through symbolic motifs. Among the multitude of motifs, plant motifs have played a major role in the decorations of Iranian Islamic architecture. The cypress pattern is one of the ancient symbols that has always been manifested in various forms in the buildings of Iran from the ancient times to the Islamic era. Due to the rich content of this motif in the native architecture of Mazandaran, many and original examples of it can be seen on the structure of buildings, which indicates the valuable position of this symbol among the people of the region. The current research has been carried out with the aim of discovering the hidden and semantic layers of the role of cedar in the architecture of Mazandaran during the Qajar era, and it analyzes 18 Qajar buildings of this region with a developmental excavation based on a qualitative method and a descriptive-analytical approach. The authors are trying to answer this question by using documentary and field studies, what are the hidden and semantic layers of the role of cedar in the architectural decorations of Mazandaran during the Qajar period? The findings show that the mental motifs of the cypress pattern originated from mythological narratives, ritual beliefs and religious beliefs of the people of the region, and in combination with motifs such as animal, vegetable, geometric, asemani and calligraphy, according to the use of Qajar buildings in Mazandaran, have been expressed in the form of concepts such as fertility, blessing, immortality, freedom, uprightness and rebirth, and artists have used the symbolic aspects of this motif. Furthermore, the conscious selection of other motifs in combination with it has made a wonderful combination of pictorial codes and exemplary images objectified by using various techniques.

    Keywords: Qajar Era, Mazandaran, Symbols, Decorations Of Religious Buildings, Cypress Motifs
  • زهرا قاسمی*

    گنبد به عنوان پوشش یکی از مهمترین فضاها در مساجد ایرانی، از جایگاه مهمی در نظام معنایی مسجد برخوردار است. محققین معانی کلی چون وحدت، آسمان، بهشت یا عرش را به گنبد، در معماری اسلامی اختصاص داده اند. مسجد شیخ لطف الله نیز که یکی از مساجد تاریخی اصفهان است و در ضلع شرقی میدان نقش جهان قرار دارد؛ دارای گنبدی است که از زیباترین و باشکوه ترین گنبدهای دنیا به شمار می رود و گوشه ای از نبوغ معماران صفوی را به نمایش می گذارد. هنرمند مسلمان ابعاد صوری را واسطه ای برای جهش روحی به عالم حقیقت و معنا قرار داده است. معماری اسلامی به ویژه مساجد نیز مولود الهام درونی هنرمند است که از حکمت و معنویت حاکم بر تعالیم انسانی و دیدگاه توحیدی نشات میگیرد که ارائه دهنده اشکال و تزئینات گوناگون در جهت نشان دادن مفهوم وحدت می باشد. با توجه به اینکه گنبد یک فرم سنتی است و از آنجایی که بسیاری از عناصر ساختاری و تزیینی در هنر سنتی همچون گنبد مشتمل بر مفاهیم و بیان و کارکردی نمادین است، لذا این سوال مطرح میشود که گنبد به لحاظ نمادین چه معنا و مفهومی دارد؟ در این راستا، این پژوهش سعی دارد با مطالعه گنبد و به ویژه گنبد مسجد شیخ لطف الله با رویکرد نمادین و بررسی مفاهیم نقوش و اجزاء گنبد این مسجد، معنای آن را بیش از آنچه که تا کنون واگشایی شده است آشکار سازد. در مقاله حاضر، با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از ابزار کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل موضوع پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که از میان معانی و دلالتهایی که برای گنبد به دست می آید میتوان به این نکات اشاره کرد: آسمان، عرش الهی، خانه ی خدا، وحدت،کمال، ابدیت، تمامیت، سیر انسان در انفس، حرکت از زمین به آسمان و از جسم به روح، وحدت در کثرت و آغاز و... چگونگی ارتباط این معانی با گنبد در این نوشتار توضیح داده شده است.

    کلید واژگان: گنبد, نماد, معماری اسلامی, مسجد شیخ لطف الله

    As the covering of one of the most important spaces in Iranian mosques, the dome has an important place in the semantic system of the mosque. Researchers have assigned general meanings such as unity, sky, heaven or throne to the dome in Islamic architecture. Sheikh Lotfollah Mosque, which is one of the historical mosques of Isfahan, is located on the eastern side of Naqsh Jahan square. It has a dome that is considered one of the most beautiful and magnificent domes in the world and displays a corner of the genius of Safavid architects. The Muslim artist has made formal dimensions a medium for a spiritual leap to the world of truth and meaning. Islamic architecture, especially mosques, is born from the artist's inner inspiration, which originates from the wisdom and spirituality governing human teachings and monotheistic perspective, which provides various forms and decorations to show the concept of unity. Considering that the dome is a traditional form and since many structural and decorative elements in traditional art, such as the dome, contain symbolic concepts and expressions, the question arises, what is the symbolic meaning of the dome? In this regard, this research tries to reveal its meaning by studying the dome and especially the dome of Sheikh Lotfollah Mosque with a symbolic approach and examining the concepts of motifs and components of the dome of this mosque. In this article, the subject has been analyzed by using the descriptive-analytical research method and using library tools. The results of this research show that among the meanings and connotations obtained for the dome, the following points can be mentioned: the sky, the divine throne, the house of God, unity, perfection, eternity, completeness, the course of man in the soul, movement. From the earth to the sky and from the body to the soul, unity in multiplicity and the beginning, etc., how these meanings are related to the dome is explained in this article.

    Keywords: Dome, Symbol, Islamic Architecture, Sheikh Lotfollah Mosque
  • نرگس هاشمی، فریناز فربود*

    شواهد تاریخی و همچنین نمونه منسوجات برجای مانده از تمدن بیزانس شکی در زمینه تاثیر هنر نساجی ایرانی بر بیزانس بجای نمی گذارد. اما غالب پژوهش ها این تاثیرپذیری را در رابطه با هنر ساسانی مورد بررسی قرار داده اند، در حالیکه دوران آل بویه شاهد نوزایی هنر ایرانی- اسلامی به ویژه در منسوجات است و تبادلات فراوان بیزانس و ایران اسلامی، مطالعه تطبیقی نقوش و مضامین منسوجات آل بویه و بیزانس را ناگزیر می سازد. از اینرو پژوهش حاضر با هدف واکاوی تاثیر هنر آل بویه بر منسوجات مذهبی و درباری بیزانس قصد دارد تا ابعاد بصری و مفهومی این موضوع را مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش مقاله حاضر تاریخی و توصیفی- تحلیلی و با رویکرد مطالعه تطبیقی نقوش منسوجات دو تمدن از منظر نقش و ترکیب بندی است. داده ها، از طریق منابع کتابخانه ای و شواهد منسوجات به شیوه هدفمند و با استفاده از نمونه های بر جای مانده در موزه ها انجام شده است. نتایج پژوهش نشانگر تاثیر نقوش منسوجات آل بویه بر منسوجات روم شرقی است. این تاثیرپذیری در قالب کپی برداری مستقیم این نقوش و یا ترکیب آنها با نقوش مسیحی دیده می شود. نقوش مشترکی چون عقاب، عقاب دوسر، شیر، فیل، گریفین، گیلگمش، اسب و سوارکار، با وجود جداشدن از بستر معنایی خود در هنر بیزانس در قالب نمادهای نمایشگر قدرت امپراتوری بکار برده شده اند و در برخی موارد، نقوشی همچون درخت زندگی، عقاب دوسر، طاووس، فیل، اسب و سوارکار با اینکه ریشه در مضامین اساطیری و نمادهای ایران باستان دارند؛ به نمادهایی مرتبط با آیین مسیحیت و القاگر مفاهیم آن بدل شده اند.

    کلید واژگان: منسوجات, نقش, نماد, آل بویه, روم شرقی (بیزانس)
    Narges Hashemi, Farinaz Farbod *

    The Buyid dynasty (934 to 1062) is considered the time of reviving the traditions and culture of ancient Iran. Coupled with the rise of other Iranian dynasties in the region, the approximate century of Buyid rule represents the period in Iranian history sometimes called the 'Iranian Intermezzo' or Persian Renaissance. Revival of Iranian identity occurred under the Buyids. With rulers who are Iranian and who sought to show their connection with the pre-Islamic Iranian past. At the same time, the inhabitants of the Buyid kingdoms and eastern Iranians showed a high level of self-esteem as the people of Iranshahar who means the kingship based on pre-Islamic governmental traditions. As Daylamite Iranians, the Buyids consciously revived symbols and practices of Iran's Sasanian Empire. One of the Persian Arts continued during this era was textiles that had been reached great prosperity during Sassanid Empire. The previous decorative patterns of Sassanid textiles are contained geometric, plant, human and animal motifs has combined with Islamic symbols. Through centuries, Sassanid textile’s motifs have been adapted as the main textile design trend in many parts of the world and around five centuries after them, their impact could be seen in many parts of the world. In addition, many of these stylistic influences from Sasanian art went on to play a considerable role in the art of a Byzantines, and remain an excellent illustrative example of the ways in which concrete artistic elements diffused across the vast regions encompassed by the Silk Roads, and Egypt, Spain, and China. In Buyid period textiles became valuable artifacts as a result of silk fabrics production in Iran. Royal textiles were produced from silk and the inscriptions were either embroidered or woven on them in Kufic or Naskh scripts combined with Sassanid textile motifs. After Islamic Period, the trade between Iran and Byzantium Empire that had been started during Parthian era did not decline but continued and flourished during Buyid period. They tried to echo their neighbor’s imperial courts in Constantinople to compete with them. A long-standing game of one-upmanship vis-à-vis the equally elaborate etiquette in the courts of Middle East, and, from the late seventh century, Islamic rulers. Intricate court ceremony had a long history in ideas of divine kingship. Prior to Islam's introduction, the Byzantines had established relationships of reciprocity in peacetime as well as war with the Sassanian dynasty, by sharing designs, motifs, and figures. The first Islamic rulers of the Umayyad Caliphate attempted to match the opulence of Byzantium in the architecture and decoration of their desert palaces. The Abbasid Caliphs, settling in Baghdad, provided further rivalry to Constantinople in conspicuous consumption; late eighth-century texts describe how Syria's merchant fleet supplied luxury items to the Byzantine court.During the Byzantium era, textiles had been used as mediators in the Christian culture of Byzantium more broadly. In some periods the textiles were embroidered by Christian symbols as a background for iconographical representing of power and religious character of empire and a valuable present. During all times especially during iconoclasm era the Persian motifs was a main theme of Textile designs.Due to the trade through the Silk Road and the purchase of raw silk and some textiles from Iran, the first generation of skilled weavers were brought to Constantinople, and during the sixth century, the textile production centers of the Mediterranean border and the court workshops of the Byzantine Empire were established and given priority. it placed. These workshops and their productions were controlled to meet political and religious needs. Byzantine silks of the 6th century show overall designs of small motifs such as hearts, swastikas, palmettoes and leaves worked in two weft colors, and later recognizable plant motifs and human figures appear. Surviving textiles document shows a rich exchange of techniques and iconographic themes between Constantinople and the newly Islamic textile centers of the Mediterranean and Central Asia in the years after the Muslim conquests of the 7th century. Designs of the 8th and 9th centuries show rows of roundels or medallions populated with pairs of human or animal figures reversed in mirror image on a vertical axis. Many motifs represent Sassanian designs including the tree of life, winged horses, lions, and imaginary beasts, and there are numbers of surviving pieces like “The Shroud of Charlemagne”, a polychrome Byzantine silk with a pattern showing a quadriga, 9th century that specialists cannot agree between a Byzantine or Islamic origin. These impacts were both sided and the influence exerted by Byzantine silk weaving was profound. Byzantine silk court ritual and ecclesiastical practices were adopted by many parts of Christian world and in addition, Byzantine court furnishing styles and dress codes were echoed across the Islamic world.This paper aims to investigate the influence of Buyid textile designs on Byzantine textiles by focusing on meaning and concepts as well as their relationship with motifs and symbols. The main objective is that focusing and revealing this relationship could distinguish its Persian or Byzantine origin and their usage in political and religious content. These interdependencies could explain the numerous shared features in the art of the Mediterranean and Middle East cultures especially Iran, as well as the staying power of certain recurring motifs.After selecting some evidences from two culture, researchers assume to use a comparative study method to investigate the various textiles deign impacts and why some motifs and symbols have been used for a long time in their design and what is the political and religious idea behind them. So through a descriptive analytical methods through reviewing historical documents and other researchers papers tried to shape a chain between the usage of each symbol and common or different meaning of it in each culture. The result shows that the visual aspects of byzantine textiles are mainly based on Persian textiles and many of them, are not related to Buyid dynasty addition and they shaped through a long period Impact. However, some common motifs are used with different attitudes. Some of them like hearts and horses and some floral motifs could be described as direct replica of post Sassanid and especially Buyid motifs. There are ancient Iranian motifs that have roots in Persian mythology and depicted as an ornament on some byzantine textiles. Some motifs has the equal meaning in two culture and many of them placed between political symbols. The eagle, double-headed eagle, lion, elephant, griffin, Gilgamesh, and horse rider are the symbols of political power who turned into religious/political symbols in Byzantine Empire. The other series are the symbols who turned to Christian symbols and they have different meaning from their originals like tree of life that echoed Christ, double-headed eagle that turned into Byzantine Empire emblem and peacocks who replaced two adjoining animal of tree of life and horse rider and chariot riders who shaped the Christian chivalry representation. The third series are the long lasting one that are repeated for a long time in the Byzantine Empire textile designs.  However, in many cases, the combination of motifs and symbols continued the Sassanid tradition of pattern repetition based on the tangent or connected by an intermediate ring circle that are repeated in simple or symmetrical horizontal rows, and the empty space between them is filled with decorative plant and animal motifs.

    Keywords: Textiles, Motifs, Symbol, Buyid Dynasty, Byzantine Empire
  • امیرحسین عباسی شوکت آباد*

    نقوش تزئینی در سنگ قبرها، بازخوردی از شرایط فرهنگی، اجتماعی و دینی است که در قالب نقوش حیوانی، گیاهی، هندسی، انسانی، کتیبه نگاری و نقوش نمادین به کاررفته اند. ایل قشقایی در طول تاریخ نقش مهمی در اتفاقات سیاسی و اجتماعی داشته است. باتوجه به اهمیت و ضرورت آشنایی با پیشینه فرهنگی و هنری اقوام مختلف، پژوهش حاضر باهدف بررسی اسطوره ای نقوش به کاررفته در سنگ قبرهای ایل قشقایی در اصفهان و شیراز (روستای حنا، قصر قمشه، امام زاده عمادالدین و قلات) به روش کتابخانه ای و میدانی با رویکرد توصیفی - تحلیلی به این سوالات پاسخ می دهد؛ 1- نقوش به کاررفته در این قبور بیان کننده چه مفاهیمی هستند؟2- ارتباط نقوش با اسطوره ها و فرهنگ مناطقشان چیست؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد نقوش حکاکی شده بر روی سنگ قبرها تحت تاثیر سه علت، بینش اساطیری و اعتقادات مذهبی و تاثیر از محیط به وجود آمده است. همچنین دراین بین جنبه قهرمانی اسطوره حائز اهمیت است و تاثیر زیادی در روند شکل گیری این نقوش دارد و باتوجه به این موضوع که سنگ قبرها بعد از ورود اسلام به ایران است، به این نتیجه می رسیم که تاثیر دین اسلام بر این نقوش بسیار زیاد بوده و نیز بیانگر علایق، دلبستگی های فردی متوفی و بازماندگان، اعتقادات، موقعیت مکانی و زمانی و نمودی از فرهنگ جامعه هستند.

    کلید واژگان: سنگ قبر, اسطوره, نماد, ایل قشقایی

    Decorative motifs on tombstones are a reflection of cultural, social and religious conditions that have been used in the form of animal, plant, geometric, human, inscription and symbolic motifs. The Qashqai tribe has played an important role in political and social events throughout history. Due to the importance and necessity of familiarity with the cultural and artistic background of different ethnic groups, the present study aims to investigate the myths of the motifs used in the tombstones of the Qashqai tribe in Isfahan and Shiraz (Hana village, Qomsheh Palace, Imamzadeh Emad al-Din and Qalat) by descriptive library and field approach. - An analyst answers these questions; 1- What concepts do the motifs used in these tombs express? 2- What is the connection between the motifs and the myths and culture of their regions? The results of this study show that the designs engraved on the tombstones have been created under the influence of three causes, mythological insights and religious beliefs and the influence of the environment. Also, the heroic aspect of the myth is important and has a great impact on the formation of these motifs. Considering that the tombstones are after the arrival of Islam in Iran, we conclude that the influence of Islam on these motifs is very high and also expresses interests. The individual attachments of the deceased and survivors, beliefs, location and time and are a manifestation of the culture of the community.

    Keywords: Tombstone, Myth, Symbol, Qashqai Tribe
  • سیده اعظم موسوی خرد *

    خروس از آن پرنده هایی است که در بسیاری از حکایت های دینی و منابع دوران اسلامی و حتی قصه های دینی قبل از اسلام، به آن اشاره شده است. یکی از مشاهدات بارز پیامبر, در آسمان عالم، به گفته رویدادها و احادیث معراجیه، خروس سفید عرشی است. نظر به مفاهیم نمادین و اعتقادی باورهای عامه مردم ایران، خروس دارای اهمیت است؛ تا جایی که می توان گفت در برخی از موارد، به پرنده ای آسمانی و کیهانی تبدیل می شود. بسیاری از هنرمندان با توجه به ویژگی های ظاهری و رفتاری خروس، این پرنده را دست مایه و موضوع خلق آثار خود قرار داده اند و با بیانی کنایی و پرایهام به بیان نظرات و اندیشه های خود پرداخته اند. نتایج حاصله و شکوه این مبحث متناسب با مدلول ادبی و همچنین در روند کتاب های دست نویس شده و تصویرگری دینی آن ها در ایران و از جمله معراج نامه ها مورد توجه نگارگران قرار گرفت و همگام با عقاید مسلمانان، زمینه مساعدی برای ورود تصویرگری با مضامین مذهبی شد. در این مقاله، با اشاره به چندین منبع نگاهی بر گذری اجمالی بر نقش خروس در نشانه های تصویری هنر ایران می اندازیم.

    کلید واژگان: خروس, نماد, ایران پس از اسلام, نشانه های تصویری
    Seyedeh Azam Mousavi Kherad *

    Many religious stories and sources from the Islamic era and even before Islam mention Rooster as one of the birds mentioned. The Ascension events and hadiths reveal that the Prophet observed the white rooster on the throne prominently in the sky of the world. According to the symbolic and religious concepts of the popular beliefs of the Iranian people, the rooster is important; As far as we can tell, in some cases, it becomes a celestial and cosmic bird. Many artists have used irony and sarcasm to express their opinions and thoughts on the rooster, making it the subject of their creations due to its appearance and behavior characteristics. The results and the glory of this topic are in accordance with the literary meaning and also in the process of handwritten books and their religious depictions in Iran, including Merajnamehs. In this article, we discuss several sources and briefly examine the significance of the rooster in the pictorial symbols of Iranian art.

    Keywords: rooster, symbol, Iran after Islam, visual signs
  • شهره جوادی*
    باور و تفکر طبیعت گرای ایرانی که در هنر و معماری این مرز و بوم آشکار است، بیش از هر شاخه هنری در نقاشی ایرانی   مینیاتور به شکل واقعی-نمادین بروز یافته است. حضور طبیعت و عناصر آن در هنرهای تزیینی - کاربردی در قالب هندسی، ساده و ماجراهای عاشقانه، عارفانه، حماسی و رزم وبزم دیده می شود. انواع گل ها وگیاهان در زمینه مینیاتور ایرانی همواره حضور دارند به گونه ای که نمایش باغ و بوستان و حیاط های پرگل و درخت با آب و انواع پرندگان پذیرای طبیعت در نقاشی ایرانی با گل و بوته سازی و نمایش باغ و بوستان با انواع پرندگان، آسمان پرستاره با ماه و خورشید به گونه ای ترکیبی، جلوه ای از دنیای واقع و خیال است؛ که بخشی از آن در هنر موزاییک بیزانس رخ نموده چنان که برخی از این آثار به وضوح تاثیرپذیری از مینیاتور ایرانی را نشان می دهد. رنگ آمیزی و استفاده از نماد و نشانه های طبیعت در نقاشی ایرانی و موزاییک بیزانس ریشه در تفکر و آیین های طبیعت گرا دارد که نمونه های آن را در هنرمیترایی-مهرکده های اروپا و آسیا و در نیایشگاه های مهر و آناهیتا در ایران می توان برشمرد. بارزترین نمونه های موزاییک بیزانس در کلیساهای سن ویتاله، سن آپولیناره، و مقابر مقدسین در شهر راونا ایتالیا، شبستان کلیسای سن کلمنته  رم  و کلیسای سن صوفی در استامبول دیده می شود. دگردیسی و تداوم آیین مهر در مسیحیت و دین زرتشت، هنر و فرهنگ زرتشتی و مسیحی را به گونه ای شکل داد که ترکیبی از باور جدید و سنت های فرهنگ و هنر پیشین است.
    کلید واژگان: طبیعت, معبد, کلیسا, میتراییسم, نماد, مینیاتور, موزاییک بیزانس
    Shohreh Javadi *
    The belief and nature-oriented thinking that are evident in the art and architecture of Iran have been manifested more prominently in Iranian miniature painting than in any other artistic branch. The presence of nature and its elements can be observed in decorative and applied arts, in simple and geometric forms, and in romantic, mystical, heroic, and festive motifs and narratives. Various flowers and plants are always present in Iranian miniatures, depicting gardens, flower-filled courtyards, and orchards with water and various birds. The combination of a star-filled sky with the moon and the sun represents a blend of the real and imaginary world; a part of which is reflected in Byzantine mosaic art, with some of these works clearly showing the influence of Iranian miniatures. The coloring and use of natural symbols and signs in Iranian painting and Byzantine mosaics have their roots in naturalistic thinking and rituals, examples of which can be found in the museums and art centers of Europe and Asia, as well as in the Mehr and Anahita temples in Iran. The most prominent examples of Byzantine mosaics can be seen in the churches of San Vitale, Sant’Apollinare, and the holy sepulchers in Ravenna, Italy, the apse of the Church of San Clemente in Rome, and the Church of Hagia Sophia in Istanbul. The interplay and continuity of the Mithraic ritual in Christianity and Zoroastrianism have shaped the art and culture of both Zoroastrians and Christians in a way that combines new beliefs with ancient cultural and artistic traditions.
    Keywords: nature, temple, Church, Mithraism, Symbol, Miniature, Byzantine mosaic
  • فرناز محمدحسنی، مجید شهبازی*، هومن ثبوتی

    مساجد در شهرهای اسلامی، یکی از عناصر نشانه ای در منظر شهری است که ضمن هویتبخشی و معنا دادن به محیط شهری، موجب خوانایی و جهت دهی شهر می گردد؛ اما تغییر و تحولات ایجاد شده در ساختار معماری و شهرسازی معاصر، شکل و شمایل دیگری به جایگاه مساجد امروزی بخشیده است. در این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی تهیه شده است، نویسندگان باهدف ارتقای کیفیت بصری و معنایی مناظر شهری به بررسی جایگاه مساجد معاصر در منظر شهرهای امروزی می پردازند. جامعه آماری تحقیق دانشجویان ارشد معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد زنجان در سال 1400-1401 به تعداد 78 نفر هستند. نمونه آماری نیز طبق فرمول کوکران به تعداد 65 نفر به صورت هدفمند از میان جامعه آماری انتخاب شده است. ارزیابی ها بر پایه رویکرد نشانه شناسی در قالب سه بعد «کالبدی»، «عملکردی» و «معنایی» با 16 معیار، از طریق آزمون های آماری تی تکنمونه ای و رگرسیون چند متغیره انجام پذیرفته است. بررسی ها نشان می دهد ازنظر جامعه آماری، میزان تحقق پذیری نشانه ای بودن مساجد معاصر، در سطح متوسط و حتی پایینی قرار دارد؛ به طوری که بعد «کالبدی» با میانگین 19/3 نسبت به بعد عملکردی، 98/2 و بعد معنایی 74/2 دارای تحقق پذیری بیشتری است. در میان معیارها نیز، معیار «شکل و فرم بنا» با میانگین 524/3 و معیار «هویت مکان» با میانگین 014/2 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان تحقق پذیری را دارند. نتایج تحقیق بیانگر این است که در روند مدرن شدن شهرها، مساجد به عنوان عناصر نشانه ای هویت ساز در درجه دوم اهمیت قرارگرفته و با از دست دادن رابطه خود با ساختار شهر و محلات، عملکرد آن ها نیز تغییر یافته است.

    کلید واژگان: منظر شهری, نشانه شناسی, مساجد معاصر, نماد, نشانه
    Farnaz Mohammadhasani, Majid Shahbazi*, Hooman Sobouti

    Urbanscape, as the first field that the observer encounters in the city, is one of the most influential factors in urban design. One of the symbolic elements in the urbanscape is the presence of mosques in Islamic cities. The physical effect of these spaces in some periods of history was to the extent of giving identity to the urbanscape and giving meaning to the environment, and it made it readable and oriented. But the changes created in the architectural structure and contemporary urban planning have given another shape and image to the place of today's mosques. In this research, which has been carried out using a descriptive-analytical method, the authors analyze the position of traditional and contemporary mosques in the urbanscape of contemporary cities with the aim of improving the visual and semantic quality of urbancapes and relying on semiotics and attention to the design of mosques is emphasized in urban legibility. The statistical population of the research consists of 78 architecture and urban planning students of Zanjan Islamic Azad University in 2021-2022. The statistical sample, which was 65 people according to Cochran's formula, was randomly selected from the statistical population. In the descriptive part, the information was collected in a library and documentary manner about the selected contemporary mosques in Tehran, and the statistical data was done by completing a researcher-made questionnaire, which was prepared with an emphasis on the semiotics approach about modern urban signs and mosques. The mosques studied in the research are: Tehran University Mosque and Tarbiat Modares University (traditionalist), Al-Ghadir Mosque and Zarabkhaneh Mosque (historical), Al-Javad Mosque and Shahrak-e- Gharb (Modernist) and Imam Reza and Amir-alMominin mosques (transcendent).The evaluations are based on the semiotics approach in the form of three dimensions "physical", "functional" and "semantic" with 16 criteria, through t-test statistical tests and multivariate regression. The criteria investigated in the research are: color of materials, type of materials, form and shape of the building, size and scale of the building, visibility of the building, combination of the building with the adjacent texture (physical dimension), intensity of use, type of use and time of use, age group of users, User group (functional dimension) and collective memories, behavioral location, sense of place, spatial identity (semantic dimension). Surveys show that, from the point of view of the statistical community, the degree of realizability of contemporary mosques as a sign in the current situation is at a medium or even low level; So that the "physical" dimension with an average of 3.19 has more realizability compared to other dimensions (functional dimension, 2.98 and semantic dimension 2.74). Among the criteria, the criteria of "shape and form of building" with an average of 3.524 and the criterion of "place identity" with an average of 2.014 have the highest and lowest levels of realizability, respectively. The results of this research show that in the process of modernization of cities, mosques are of secondary importance as elements of identity and by losing their relationship with the structure of the city and neighborhoods, their function is also changing.

    Keywords: Urbanscape, semiotics, contemporary mosques, symbols, sign
  • عباسعلی احمدی*

    سنگ قبور دوره اسلامی از جمله یادگارهای ارزشمندی است که نه تنها از منظر پژوهش های هنرشناسانه و شناخت سیر تحول خطوط و کتیبه ها اسلامی و هنر سنگ تراشی، در بردارنده اطلاعات قابل توجهی است؛ بلکه در زمینه های گوناگون فرهنگی، تاریخی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی و ادبی نیز، اطلاعات ارزشمندی را فرا روی پژوهش گران قرار داده است. از این رو در پژوهش پیش رو، سنگ قبرهای دوره اسلامی منطقه برخوار اصفهان به منظور پاسخ به سوالات ذیل، به شیوه توصیفی-تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته است؛ 1- نقش مایه های تزیینی سنگ قبرهای برخوار در دوره های صفوی تا قاجار شامل چه مواردی بوده است؟ 2-این نقوش در بردارنده کدام نمادها، مضامین فرهنگی، اجتماعی و مذهبی و اصول و معیارهای هنری بوده است؟ بر اساس نتایج حاصله، نقوش گیاهی (ترنج، اسلیمی، سرو، خرما، نیلوفر، گل چند پر بته جقه)، حیوانی (شیر، آهو، اردک، کبوتر، بلبل، طاووس، قوش)، اشیاء (مهر، تسبیح، شانه، انگشتر، آینه، قیچی، قفل، گلاب پاش، عصا)، هندسی (دایره، انواع قاب بندهای مربع، مستطیل، دایره، بیضی، دالبردار، ذوزنقه ای)، خورشید و تشت آب از جمله نقوش مورد استفاد در سنگ قبور برخوار بوده است. برخی از نقوش جنبه اطلاع رسانی داشته و از حالات معنوی، باورهای مذهبی، خصایل اخلاقی، جنسیت و جایگاه اجتماعی متوفی خبر می داده است. برخی جنبه نمادین داشته و نشان هایی از باغ بهشت، مرگ و نیستی و حیات مجدد، زمان بی انتها و جاودانه، وحدانیت خالق و مخلوق، مانایی روح و طلب خیر و برکت بر متوفی بوده و برخی جنبه تزیینی صرف داشته است. ظرافت هنری و نظام ترکیب بندی نقوش بر حسب مواردی همچون نوع نقش مایه، گونه ریختی، جنس، ابعاد، سطوح سنگ، دوره زمانی، نحوه ترکیب با دیگر نقوش، وجود یا عدم وجود و تعداد قاب بندها، شیوه های متفاوتی را نشان می دهد.

    کلید واژگان: برخوار, سنگ قبر, نماد, صفوی, قاجار
    Abbas Ali Ahmadi *

    Tombstones of the Islamic period are among the valuable monuments that contain significant information not only from the perspective of artistic research and knowledge of the evolution of Islamic lines and inscriptions and the art of stone carving; Moreover, it has provided researchers with valuable information in various cultural, historical, religious, social, economic and literary fields. Therefore, in the present research, the tombstones of the Islamic period in the Borkhor region of Isfahan have been studied in a descriptive-analytical way in order to answer the following questions; 1- What were the decorative motifs of Borkhor tombstones in the Safavid to Qajar periods? 2- Which symbols, cultural, social and religious themes and artistic principles and standards did these motifs contain? Based on the results, plant motifs (bergamot, arabesque, cypress, date, lotus, multi-petaled flower), animal motifs (lion, deer, duck, pigeon, nightingale, peacock, hawk), objects (seal, rosary, comb, Ring, mirror, scissors, lock, water sprayer, cane), geometric (circle, square, rectangular, circular, oval, gabled, trapezoidal), sun and water pan are among the motifs used in Borkhor tombstones. Some motifs have an informative aspect and inform about the spiritual states, religious beliefs, moral characteristics, gender and social status of the deceased. Some had a symbolic aspect and were signs of the Garden of Paradise, death and nothingness and rebirth, endless and eternal time, the oneness of the creator and the created, Permanence of the soul and asking for good and blessings on the deceased, and some had a purely decorative aspect. The artistic elegance and composition system of motifs according to such things as the type of motif, morphological type, material, dimensions, stone surfaces, time period, the way of combining with other motifs, the presence or absence and the number of frames, shows different methods.

    Keywords: Borkhar, Tombstone, Symbol, Safavid Period, Qajar Period
  • علی طهموری، بهروز منصوری*، شادی عزیزی
    اهداف

    فناوری در تمامی مراحل فرآیند معماری، به صور مختلف حضور دارد. آنچه یک اثر معمارانه را شاخص می نماید، وجود خصیصه ها و مفاهیم متعالی تر در ساختار آن است. فناوری در آفرینش این نوع معماری حضوری متفاوت داشته و در این حالت، جنبه نمادین یافته است. در این روند بروز اثر، نمای ساختمان به عنوان بیرونی ترین عنصر قابل درک که عموما وظیفه انتقال مفاهیم نمادین اثر را دارند، نقش پررنگی در تاثیرپذیری فناوری های نوین دوره خود دارند.هدف اصلی این پژوهش، بررسی و شناسایی وجوه اثرگذار فناوری بر شکل گیری نمای ساختمان های آیکونیک معاصر می باشد.

    ابزار و روش ها

    پژوهش انجام شده به صورت ترکیبی است. از طریق روش های توصیفی-تحلیلی و تاریخی، همزمان نقش نشانه و اثرگذاری آن بر معماری آیکونیک و همچنین، وجوه تاثیرات فناوری نوین بر معماری با مبنا قرار دادن اصول ویتروویوسی بررسی گردیده و در ادامه، عوامل اثر گذار بر استفاده فناوری نوین در شکل گیری نمای ساختمان های آیکونیک معاصر، تحلیل و در انتها، داده های به دست آمده با روش کمی مورد سنجش واقع شده است.

    یافته ها

    مطابق آزمون انجام شده بر فرضیه، متغیر فناوری تاثیر معناداری بر شکل گیری نمای شاخص ساختمان های آیکونیک داشته و این بدین معناست که با افزایش میزان حضور فناوری روز، بر میزان تحقق شکل گیری نمای شاخص، افزوده خواهد شد.

    نتیجه گیری

    فناوری فرآیندی رو به رشد بوده که امروزه با تمامی ساختارهای زندگی بشر تعامل پیوسته دارد. آن چه که در دوران معاصر به فراموشی سپرده شده، لزوم تطابق روند طراحی و ساخت محیط مصنوع با موضوع پویایی موجود در ذات فناوری است.

    کلید واژگان: فناوری نوین, نماد, معماری آیکونیک, معماری معاصر, نمای شاخص.معماری معاصر
    Ali Tahmouri, Behrouz Mansouri*, Shadi Azizi
    Aims

    Technology is present in all stages of the architectural process in different forms. In the process of creation of the work, the facade of the building, as the outermost comprehensible element, which generally has the task of conveying the symbolic concepts of the work, plays a prominent role in the effectiveness of the new technologies of their era. The main goal of this research is to investigate and identify the effective aspects of technology on the creation of the facade of contemporary iconic buildings.

    Methods

    The research is combined. Through descriptive-analytical and historical methods, at the same time, the role of the icon and its impact on iconic architecture, as well as the aspects of the effects of new technology on architecture, based on the Vitruvian principles, have been investigated, and in the following, the factors affecting the use of new technology in the creation of the facade of iconic buildings.

    Findings

    According to the hypothesis test, the technology variable has a significant effect on the creation of the landmark facade of iconic buildings, and this means that with the increase in the presence of new technology, the amount of realization of the landmark facade will be increased.

    Conclusion

    Technology is a growing process that interacts continuously with all structures of human life today. What has been forgotten in the contemporary era is the need to match the process of designing and building the artificial environment with the dynamic issue in the essence of technology.

    Keywords: New Technology, Icon, Iconic Architecture, contemporary architecture, Iconic Facade
  • حسین عابددوست*

    سنگ قبرهای قدیمی قبرستان های ایران، حاوی نشانه هایی هستند که انتقال دهنده فرهنگ و باورهای ایرانی است. پژوهش حاضر به بررسی نقوش نمادین سنگ قبرهای قبرستان سفیدچاه بهشهر می پردازد. مسئله اصلی تحقیق، شناخت مفاهیم نمادین نقوش گیاهی، حیوانی و هندسی حکاکی شده بر سنگ قبرهای قبرستان سفیدچاه، یکی از آرامگاه های قدیمی شمال ایران است. همچنین بررسی پیشینه تصویری این نقوش نیز مورد توجه است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب، کتابخانه ای و از طریق فیش برداری و تصویرخوانی است. روش تجزیه تحلیل داده ها، کیفی است. برای خوانش دقیق تر، این نقش ها با نقوش آثار کهن مارلیک در شمال ایران و آثار ایلامی در جنوب ایران مطابقت داده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد نمادهای گیاهی، حیوانی و هندسی موجود بر سنگ قبرهای سفیدچاه با مفهوم باروری و فراوانی همراه، و بدین جهت با مفهوم فلسفی تجدیدحیات مرتبط است. برخی نقوش، عناصر اصلی طبیعت مانند آب، زمین، آسمان، خورشید و درخت زندگی را بازنمایی می کنند. این مفاهیم با عقیده و باور ایرانیان به تجدیدحیات انسان و رستاخیز مرتبط است. پیشینه تصویری این نقوش را می توان در آثار باستانی متعلق به هزاره سوم و دوم ق.م مشاهده کرد. شباهت نقوش سنگ قبرهای سفیدچاه، هرچند با اجرایی خام دستانه و ابتدایی، با آثار باستانی ایلام و مارلیک، تداوم حیات سبکی از نقش پردازی را نشان می دهد که ریشه در هنرهای کهن ایران دارد.

    کلید واژگان: نقش, نماد, سنگ قبر, قبرستان سفیدچاه, بهشهر
    Hossein Abeddoost *
    Introduction

     Sefidchah Cemetery, located in Yaneh-Sar, is a part of the Hazarjarib mountain region, which is located in the southeast of Mazandaran province. The date of the oldest tombstone of this cemetery is related to the 9th century AH, which is attributed to the period of Timurid rule in Iran. In this cemetery, each deceased person has two tombstones. A vertical and standing tombstone above the head and a stone below the feet are intended to identify the graves. Usually, designs are carved by the artist on both sides of the stones. This cemetery is considered to be due to the presence of white soil. The name of this cemetery has been attributed to the white soil of Sefidchah village due to the abundance of lime. The tombs of this cemetery are distinguished by the shape and motifs carved on them and the type of grave. The history of the cemetery dates back to the Timurid period. The combination of motifs carved on the graves has given a unique quality to these works.  The patterns carved on the graves and the forms on the raised gravestones have given this cemetery a unified and exciting visual effect. These motifs are closely related to the ancient history and culture of this land and Persian beliefs.
    Question: The main problem of the research is to know the symbolic concepts of plant, geometric, and animal motifs carved on the tombstones of Sefidchah Behshahr cemetery, one of the oldest tombs in the north of Iran.

    Objectives

     It has been noted that there are similarities and differences between the symbolic motifs of SefidChah Behshahr tombs with the ancient works of the north and south of Persian and the meaning of these symbols according to Syntagmatic relations of symbols and what is the relationship with the category of death rsiane symbolic motifs of Sefidand they have life. The symbolic aspects of the tombstones of this cemetery and its comparison with the ancient works of the south and north of Iran have been paid less attention so far. In this article, an attempt is made to conduct a comprehensive study in this field and to examine the symbolic concepts of these motifs. The research aims to describe and study the semantics and historiography of the symbolic motifs of Sefidchah Behshahr's tombs. A more accurate reading of motifs based on their similarity with Elamite motifs makes the semantics of symbols easier and more logical.

    Background

     Based on the studies conducted, the plant, animal, and geometric motifs of Sefidchah cemetery have yet to be studied. The motifs of Sefidchah graves have not been compared with those of ancient monuments in north and south Iran. The neighborhood of the motifs in question has yet to be mentioned.

    Discussion and analysis: 

    Sefidchah cemetery contains a treasure of unique motifs. Patterns that are unique in terms of diversity, coexistence, and arrangement. Sefidchah tombstones display a series of interconnected and repeating motifs in special formats and combinations that are still recognizable despite erosion. The art of Iranian stone carving artists has provided the basis for the emergence of local and Iranian symbols. These motifs can be divided into geometric, plant, human, and tool motifs. The results of the research show that, despite the crude hand-painted style of these graves, the motifs are comparable to some Elamite motifs in the south of Iran belonging to the 3rd millennium BC, as well as the examples discovered from the north of Iran belonging to the 2nd millennium BC. Among the motifs carved on the graves, the cypress tree symbolizes eternal life, surrounded by a zigzag line symbolizing life-giving waters. The circle is a celestial symbol that can symbolize the rotation and movement of the era. Water is carved on graves in concentric circles with wavy lines drawn. Water has become a symbol of light and purity with the use of geometric signs on eternal graves. The symbol of the life-giving sun is illustrated as a dotted circle, a multi-pointed star, or a radiant sun, a symbol of rebirth, resurrection, and life-giving power. Flowers are reminiscent of ancient rosettes or lotuses, a sign of living in water and connection with light. The bird symbolizes the soul and the sky; it is seen on the graves. The square and rhombus symbol of the earth are also depicted on the graves. The earth, which, according to ancient beliefs, is the mother of creatures, is illustrated with a rhombus and a square symbol. The motifs are arranged side by side under the coexistence system) Syntagmatic relations( In this coexistence system, each role has an independent identity, and the representation of some of them in the center and larger sizes shows the visual and semantic importance of the symbol more. The collection of geometrical and plant motifs of Sefidchah graves has displayed earthly and heavenly symbols, and trees are depicted as a bridge between the earth and the sky. Surrounding the central motifs with the sign of water in the form of a zigzag line or zigzags that irrigate some points reminds us of the importance of water in burial rituals. Therefore, the set of symbolic motifs engraved on the graves illustrated the belief in life and the resurrection of the dead by associating meanings derived from the critical forces of nature, and these symbolic concepts are in harmony with religious beliefs that consider death as a bridge to eternal life and the afterlife.

    Keywords: Motif, Symbol, Tombstone, Sefid Chah, Behshahr Cemetery
  • سید ابوتراب احمدپناه*، محسن کرمی

    رشید قریشی هنرمندی الجزایری تبار و دانش آموخته فرانسه است. او در زمینه هنر خوشنویسی پرآوازه بوده و با فضای پرکار و سرشار از رمز و راز سنتی و روح معنوی اسلامی، که در کارهایش دیده می شود، شناخته می شود. از جمله ویژگی های کارهایش: حضور پررنگ اعداد، نقوش، علایم، نشانه و نمادهای رمزی وابسته به علم حروف، اعداد، علوم غریبه، عرفان و تراداد(سنت) های اسلامی است و افزون بر این نمادها، نشانه های الفبایی و نقش مایه های افریقایی کهن را هم در بر دارد. این همراهی روح کهن باستانی، فرهنگ تصویری، و خوشنویسانه اسلامی هم زمان با واکنش های آزادی خواهانه و روشنفکرانه معاصر او در پیوند با سیاست و مسایل خاورمیانه و فلسطین، از او هنرمندی با گرایش های جهان شمول ساخته و همین زمینه، اهمیت کند و کاو و آشکار نمودن لایه های پنهان و مستور نشانه ها، نمادها، و معنای نهفته در پس آثارش را افزون می سازد. از این رو، زمینه و روش پدیدارشناسی و هرمنوتیک برای معناکاوی آثار او اهمیت می یابد. چراکه او خود در پی یافتن زبان و بیان تصویری جهان شمول در کارهایش است و این موضوع سبب هماهنگ بودن روش پژوهش و نگاه خود هنرمند است. پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و به میانجی داده های کتابخانه ای انجام پذیرفته است، در پی دستیابی به سازمایه های زیباشناختی دریافت معنای پنهان آثار هنری این هنرمند بوده و با نگاهی پدیدارشناختی و روشی هرمنوتیکی به تجربه های او می توان به مفاهیم بنیادینی دست یافت که در همه تجربه های تجسمی او مشترک است و روح کلی آثار وی را سامان می دهد. نمادهای زنانه آب، ماه، مفهوم آینه، سایه، بازتاب و نشانه های رنگی، عددی و به کارگیری هندسه مقدس مانند دایره و چهارگوش... از دسته زمینه هایی اند که وی بدان ها پرداخته است و به شیوه آیینه نگاری و آیینه نویسی خود را بروز داده است.

    کلید واژگان: رشید قریشی, خوشنویسی اسلامی, نماد, پدیدارشناسی, هرمنوتیک
  • مانا نیستانی *

    یکی از مسایل مهم در ارزیابی نتایج پژوهش ها در زمینه هنر ایرانی اسلامی و در پی آن، زیبایی شناسی ایرانی اسلامی، بررسی روش ها و رویکردهای پژوهش گران و اندیشمندان است. در نظر داشتن یک تلقی خاص از هنر ایرانی اسلامی یا زیبایی شناسی ایرانی اسلامی، می تواند به کلی نتایج و یا ارزیابی پژوهش گران را متفاوت کند. یکی از رویکردهایی مهم در زمینه بررسی هنر ایرانی اسلامی، رویکرد عرفانی است که سنت گرایی یکی از مهم ترین جریان های آن به شمار می رود. مسیله اصلی در این پژوهش این است که معنای زیبایی شناسی ایرانی چیست و نظریه های رقیب در باب هنر ایرانی اسلامی و دیدگاه های مرده و زنده به تاریخ در این باره چگونه است. در ادامه این پژوهش، معنای رمز، نماد و نشانه بررسی شده و در در پایان، در راستای تطبیق مبانی نظری، تجلی نمادین سرو در ادبیات و نگارگری ایرانی مطرح می شود. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی است. همچنین از نظر نوع، پژوهش توصیفی تحلیلی به شمار می رود. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است و تحلیل با روش کیفی صورت می گیرد. این پژوهش نشان می دهد که ضمن وارد بودن انتقادهای مختلف به دیدگاه سنت گرایان در باب تعریف هنرهای سنتی، مقدس و دینی، آن ها نمی توانند پیوند مناسبی بین هنر و عرفان برقرار کنند و در ارایه جایگزین مناسب عملکرد خوبی ندارند. نگاه به تاریخ ممکن است به صورت زنده یا مرده باشد و این امر در نتیجه گیری برای پژوهش های زمان حال و آینده بسیار اهمیت دارد. به عنوان نمونه، در این پژوهش، خطوط ختایی و درخت سرو با منظری جدید به صورت مختصر بررسی شد که نشان می دهد می توان از منظری دیگر نیز به موضوعات هنر ایرانی اسلامی پرداخت. به عنوان آینده پژوهش، می توان مفهوم هنر ایرانی اسلامی را از منظرهای مختلف نظری با یکدیگر مقایسه کرد و همچنین این راهکار را در قبال موضوعات مختلف در هنر ایرانی اسلامی استفاده کرد.

    کلید واژگان: هنر ایرانی اسلامی, سنت گرایی, عرفان, نماد, اسطوره, سرو
    Mana Neyestani *

    One of the important issues in evaluating the results of research in the field of Iranian Islamic art and following it, Iranian Islamic aesthetics, is to examine the methods and approaches of researchers and thinkers. Considering a specific perception of Iranian Islamic art or Iranian Islamic aesthetics can completely render the results or assessment of scholars different. One of the most important approaches to the study of Iranian Islamic art is the mystical approach, of which traditionalism is one of the most important currents. The main issue in this research is what is the meaning of Iranian aesthetics and what are the competing theories about Iranian Islamic art and the dead and alive views on history in this regard. In the continuation of this research, the meaning of code, symbol, and the sign is investigated and in the end, in line with the application of theoretical foundations, the symbolic manifestation of cedar in Iranian literature and painting is presented. This research is practical. In addition, with regard to type, descriptive and analytical research is taken into consideration. The collection of information is a library, and the analysis is done qualitatively. This research shows that while there are various criticisms of the traditionalists’ point of view regarding the definition of traditional, sacred, and religious arts, they cannot establish a proper link between art and mysticism and do not perform well in providing a suitable alternative. Watching history can be alive or dead, and it is very important to conclude current and future research. For example, in this research, the fault lines and the cedar tree were briefly examined with a new perspective, which shows that it is possible to approach the subjects of Iranian Islamic art from another perspective. As the future of research, it is possible to compare the concept of Iranian Islamic art from different theoretical perspectives and use this solution for different issues in Iranian Islamic art.

    Keywords: Iranian Islamic art, traditionalism, mysticism, symbol, myth, cypress
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال