بررسی رابطه ساختارهای تکتونیک و اشکال کارستی (مطالعه موردی حوضه آبریز کارده)

حوضه آبریز کارده با مساحتی معادل 611 کیلومترمربع در شمال شرقی ایران واقع شده است. سازندهای زمین شناسی این منطقه، متعلق به دوران دوم زمین شناسی بوده و سنگ آهک های مزدوران بخش عمده منطقه را پوشش می دهد. نتایج حاصل از بررسی های انجام شده درباره هیدروکلیماتولوژی منطقه نشان می دهد که اقلیم منطقه نیمه خشک و سرد بوده و رژیم بارش آن مدیترانه ای است. ژئومورفولوژی آن جوان و توپوگرافی آن رابطه مستقیم با ساختارهای زمین شناسی دارد یعنی طاقدیس ها ارتفاعات و ناودیس ها دشت های میان کوهی را می سازند. لیتولوژی سازند همراه با عملکرد فرآیندهای تکتونیکی که منجر به انحلال و ایجاد درزه و شکاف در سنگ ها شده است، شرایط لازم را جهت تشکیل اشکال نه چندان تکامل یافته کارستی فراهم کرده است. مهمترین اشکال کارستی منطقه عبارتند از کارن، شکاف های انحلالی، حفرات انحلالی، غارها و گالری های کوچک که در امتداد درزه و شکافها و گسل ها گسترش یافته اند و بیانگر ارتباط بین این اشکال و ساختارهای تکتونیکی منطقه هستند. در این تحقیق به منظور پی بردن به ارتباط بین تکتونیک و کارستزایی، اقدام به اندازه گیری شیب و امتداد درزه ها و گسل ها در 4 ایستگاه شده است. نتایج بدست آمده از بررسی های صحرایی و مقایسه آن ها با اطلاعات موجود در اسناد سنجش از دور نشان می دهد که جهت غالب درزه ها در منطقه با جهت گسل ها انطباق دارد. همچنین مشخص شده است که اشکال کارستی بیشتر در امتداد همین درزه ها بوجود آمده است. از طرف دیگر قسمت اعظم دره رودخانه کارده با ساختار زمین شناسی منطقه یعنی گسل ها و چین ها نیز همخوانی دارد. بنابراین تکتونیک نقش موثری در ایجاد اشکال کارستی منطقه مورد مطالعه داشته است.