مقایسه عملکرد، اجزا عملکرد و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی در ژنوتیپ های قدیمی و جدید برنج

جهت تعیین مهم ترین اجزای موثر بر عملکرد دانه برنج و سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی از هر یک از بخش های اندام هوایی در عملکرد دانه، آزمایشی در سال زراعی 84-1383 در موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت ماندران (آمل) با ده ژنوتیپ برنج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل 8 لاین امید بخش و دو رقم به عنوان شاهد شامل فجر و ندا بود. در این آزمایش صفاتی از قبیل وزن هزار دانه، تعداد دانه در خوشه، تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد دانه پر در خوشه به عنوان اجزای عملکرد و سهم انتقال مجدد مواد فتوسنتزی از هر یک از اندام های هوایی شامل ساقه، برگ پرچم و سایر برگ ها و همچنین شاخص سطح برگ در مرحله گل دهی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ های برنج از نظر تمامی صفات مورد آزمون به استثنای وزن هزار دانه و درصد دانه پر، دارای اختلاف معنی دار در سطح 1 درصد بودند. در بین ژنوتیپ های مورد بررسی لاین 106 بالاترین عملکرد دانه و لاین شماره 104 کم ترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. لاین 106 در مقایسه با ژنوتیپ های دیگر دارای بالاترین میانگین وزن هزار دانه و تعداد خوشه در واحد سطح، همچنین تعداد دانه در خوشه متعادل و درصد دانه پر بالایی بود. شاخص سطح برگ بالا در مرحله گل دهی در این لاین همچنین موجب افزایش انتقال مجدد مواد در دوره پر شدن دانه شد. نتایج این بررسی حاکی از آن است که وزن هزار دانه و تعداد خوشه در واحد سطح دارای همبستگی بالایی با عملکرد هستند و می توان از آن ها در انتخاب ژنوتیپ برتر در جهت بهبود عملکرد دانه استفاده کرد.