بررسی واکنش ارقام سویا نسبت به تغییرات تاریخ کاشت در شرایط شمال خوزستان

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد ارقام سویا، آزمایشی به صورت استریپ پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد.عامل عمودی شامل تاریخ کاشت در 4 سطح (18/ خرداد، 1/ تیر، 15/ تیر و 29/ تیر ماه) و عامل افقی نیز شامل 12 رقم (sahar، L14، 5ECNE، Williams*TN4.94، DPX، Safiabadi، Williams، LD8149، L17، 504، TN5.95*Hack و BP) بود. نتایج آزمایش نشان داد که بین تاریخ کاشت های مختلف، ارقام و اثر متقابل آنها از نظر عملکرد دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. مقایسه میانگین های مربوط به تاریخ کاشت نشان داد که بیش ترین (38/3401 کیلوگرم در هکتار) و کم ترین (46/2438 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه به ترتیب به تاریخ کاشت های چهارم (29 تیر) و دوم (18 خرداد) اختصاص یافت. دو تاریخ کاشت 18 خرداد و 1 تیر ماه در یک گروه آماری قرار گرفتند. مقایسه میانگین های مربوط به ارقام مورد آزمایش نیز نشان داد که چهار رقم صفی آبادی، DPX، L14 و 504 در یک گروه آماری قرار گرفتند و بیش ترین عملکرد دانه (66/3191کیلوگرم در هکتار) به لاین TN5.95*Hack اختصاص یافت و با ارقام L14 و 504 در یک گروه آماری قرار گرفت. کم ترین عملکرد دانه (22/2262 کیلوگرم در هکتار) به رقم Williams اختصاص داشته است. معنی دار بودن اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم بیانگر واکنش متفاوت ارقام مورد آزمایش نسبت به تاریخ کاشت می باشد. مقایسه میانگین های مربوط به اثر متقابل تاریخ کاشت × رقم نشان داد که بیش ترین عملکرد دانه (22/4222 کیلوگرم در هکتار) به تاریخ کاشت آخر (29 تیر) و رقم Safiabadi و کم ترین عملکرد دانه (1800 کیلوگرم در هکتار) به تاریخ کاشت اول (18 خرداد) و رقم Williamsاختصاص داشته است. هر چند که تاریخ کاشت های اول و دوم در مقایسه با تاریخ کاشت چهارم از طول دوره رشد بیش تری برخوردار بودند، اما برخورد مراحل فنولوژیکی (گلدهی) با بیش ترین درجه حرارت در طول فصل رشد در تاریخ کاشت های اول و دوم در مقایسه با تاریخ کاشت چهارم را می توان در کاهش عملکرد دانه تاریخ کاشت های اول و دوم موثر دانست. افزایش طول دوره رشد در تاریخ کاشت اول منجر به افزایش عملکرد بیولوژیک گردید. با توجه به اینکه تاریخ کاشت 29 تیرماه در مقایسه با تاریخ کاشت اول از عملکرد دانه و شاخص برداشت بالاتری برخوردار بوده و همچنین به دلیل کم تر شدن طول دوره رشد آنها از تعداد دفعات آبیاری کاسته شده، بنابراین می توان تاریخ کاشت اواخر تیر ماه را در منطقه توصیه نمود.