مشارکت سیاسی زنان در ایران معاصر

یکی از مطالبات برحق زنان در قرن بیستم در کشور های اروپایی و آمریکایی، داشتن حقوق اجتماعی مساوی با مردان، از جمله داشتن حق رای سیاسی بود. از دهه های اول این قرن در کشورهای مختلف به تدریج حق رای زنان عملی شد و در اواخر این قرن رفع تبعیض در همه زمینه ها توسط فمینیست ها مورد درخواست قرار گرفت. جهان مدرن در اوایل قرن بیست و یکم تا حدودی به سمت تشابه نقش های اجتماعی برای زنان و مردان پیش رفت. این الگوی مبتنی بر لیبرال دموکراسی امروزه به عنوان یک الگوی برتر در جریان جهانی شدن به حساب می آید و در اقصا نقاط جهان، زنان در انتظار رسیدن به این حد از مشارکت اجتماعی و بخصوص سیاسی هستند. اما ماجرا در ایران تا حدی متفاوت است. در قرن بیستم زنان ایران با مشارکت در انقلاب مشروطه به فعالیت سیاسی پرداختند و در نهضت های بعدی نیز مشارکت فعال داشتند. با ورود اندیشه های اسلامی به سیاست، تغییر عمیقی در مشارکت سیاسی زنان پدید آمد. این تغییر، خود به عنوان رقیبی برای الگوی لیبرال دموکراسی مطرح است. در این مقاله تلاش ما بر این است تا در یک مطالعه تطبیقی و به شیوه اسنادی، وضعیت سیاسی زنان در دوران پهلوی را با وضیعت ایشان در دوران جمهوری اسلامی مقایسه کنیم. در این نوشتار، به دنبال پاسخ گویی به این سوال نیز هستیم که مشارکت زنان در سه قوه مجریه، مقننه، و قضائیه چگونه بوده و هست؟ حاصل این مقایسه نشان می دهد که وضعیت سیاسی زنان در دوران جمهوری اسلامی پیشرفت چشمگیری داشته است، اما هنوز هم می توان امید به افزایش بیش از پیش آن داشت.