بررسی نقش سرمایه های اجتماعی در کاهش خطر زلزله در بافت تاریخی یزد (مطالعه موردی محله فهادان)

بافتهای تاریخی به عنوان یکی از بخش های مهم شهری که واجد ارزشهای میراثی و هویت بخش در شهرهای ایران هستند، هنوز در بسیاری از شهرها محل سکونت و معیشت میلیونها نفر از شهروندان اند. این بافتها در مقابل زلزله، ناپایدار و آسیبپذیرند. با تهیه برنامه های عملیاتی جامعه محور مبتنی بر استفاده از سرمایه های اجتماعی و برنامه ریزی صحیح قبل از وقوع سوانح و تدوین طرحهای مدیریت بحران، ناشی از وقوع سوانح می توان به میزان قابل توجهی از تلفات و خسارات ناشی از وقوع سوانح کاست. از این رو به طور کلی می توان با شناسایی سرمایه ها و گروه هایی اجتماعی موجود در محلات، میزان تاثیر آن ها را در کاهش خسارات ناشی از وقوع زلزله از طریق مشارکت در برنامه های در نظر گرفته شده در محلات شهری سنجید. در این راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سرمایه های اجتماعی در کاهش خطرپذیری شهرها در برابر زلزله با رویکرد کیفی با روش توصیفی و تحلیل داده های کمی صورت گرفته است. در جمع آوری داده ها از روش های مرور اسناد و مدارک، توزیع پرسشنامه و مصاحبه با استادان، خبرگان و متخصصان امر و همچنین بررسی نقشه های آسیب پذیری کالبدی محله در برابر زلزله استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن در محله فهادان یزد و تعداد نمونه ها 300 نفر بوده است. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ (86 درصد) و روایی آن از سوی صاحب نظران و اساتید مورد تایید قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج به دست آمده، نشان می دهد که میزان تمایل مردم محله برای شرکت در برنامه های کاهش خطر زلزله با میزان مشارکت، وضعیت روابط اجتماعی و خویشاوندی و اعتماد ساکنان به گروه های موجود در محله ارتباط مثبت دارد.