بررسی جایگاه و مولفه های تاریخنویسی محلی عصر صفویه

تاریخ نویسی محلی در عصر صفویه از مقوله هایی است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. شاید دیدگاه تندروانه ای که دوره صفویه را زمانه انحطاط دانش و ادبیات و تاریخ نگاری می پنداشته است در عدم توجه به این شاخه مهم از تاریخ نگاری موثر بوده و در چگونگی و چرایی آن ارزیابی های متفاوتی را رقم زده است. از این رو، بازکاوی این مقوله می تواند در تصحیح و تعدیل این دیدگاه ها راه گشا باشد.در این مقاله، علاوه بر بیان دیدگاه های گوناگون، جایگاه تاریخ نویسی محلی در عصر صفویه، ویژگی ها و مولفه های آن، انگیزه های مولفان از نگارش این تواریخ بررسی شده و فهرستی از این دست تواریخ با تعیین حوزه جغرافیایی اثر ارائه شده است.اساس مقاله حاضر بر بنیاد این پرسش ها سامان یافته است که آیا در دوره صفویه در تداوم سنت تاریخ نویسی محلی مورخان ایرانی در دوره های پیشین، این گونه تواریخ تالیف شده اند؟ یا خیر؟ آیا تاریخ نویسی محلی در عهد صفویه از رونق برخوردار بوده یا ضعف؟ و مولفه های این تواریخ و انگیزه های مولفان آنها چه بوده است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در عهد صفویه سنت تاریخ نویسی محلی، هرچند نه پررونق، تداوم داشته اما سیاست تمرکزگرایی صفویه، نیاز به مشروعیت بخشی به حاکمیت سلسله، و برافتادن حکومت های محلی، تمایل به تاریخ نویسی عمومی و سلسله ای را نسبت به تاریخ محلی تقویت کرد.