اثر چرای دام بر تغییر و تنوع گونه های جنگلی در گروه های زادآوری طبیعی (مطالعه موردی: بخش پاتم جنگل خیرود)

عوامل تهدیدکننده پایداری جنگل ها طبیعی و انسانی اند. عوامل انسانی تخریب جنگل ها شامل چرای دام، آتش سوزی، تغییر کاربری، بهره برداری معدن، قاچاق چوب، و رهاسازی زباله در جنگل است. چرای دام در جنگل ها آثار تخریبی زیادی دارد. در این مطالعه، اثر چرای دام بر پیدایش، تنوع، و تغییر گونه های جنگلی در گروه های زادآوری بررسی شده است. منطقه مورد مطالعه، گاوسراهای بنجه بن و پاتم، واقع در بخش پاتم جنگل آموزشی پژوهشی دانشگاه تهران، است. برای این منظور، از محل هر گاوسرا در چهار مسیر در امتداد مسیرهای مال رو به صورت ترانسکت تا مرز سامان عرفی هر گاوسرا حرکت صورت گرفت و بر روی خط نمونه ها در هر یک از گروه های زادآوری قطعه نمونه هایی به ابعاد 5/2×2 (5 متر مربع) مشخص و در آن ها نوع گونه های چوبی و علفی مشخص شدند. شاخص های تنوع و یکنواختی در فواصل 500 متری از گاوسراها نیز با استفاده از نرم افزار Ecological Methodology محاسبه شد. نتایج نشان داد بیشترین نهال های موجود در منطقه از گونه ممرز است که همراه افرا عناصر اصلی منطقه را تشکیل می دهند. نمودار روند تغییر گونه ها نشان می دهد با افزایش فاصله از گاوسراها از تعداد گونه های ممرز و افرا کاسته و بر فراوانی گونه راش افزوده می شود. با افزایش فاصله از گاوسرا، روند افزایشی در عامل های تنوع و یکنواختی مشاهده شد. در فواصل نزدیک به گاوسراها، گونه های علفی غالب شاملOxalis acetosella، fruticosus Rubus، Sambucus nigra،Euphorbia amygdaloides، Pteridium aquilinum، Oplismenus undulatifoliusو گونه های درختی غالب شامل Parrotia persica، Mespilus germanica، Acer cappadocicum، Crataegus Spp، D.lotus C.betulus، و Prunusdivaricata است. تنوع زیاد گونه های چوبی و علفی در مناطق نزدیک به گاوسراها نشان دهنده تخریب شدید این مناطق است که باعث ظهور گونه های مهاجم شده است.