طب گیاهی: آگاهی، بینش و عملکرد در جمعیت شهر تهران

طب گیاهی به عنوان یکی از روش های طب مکمل، از هزاران سال قبل مورد استفاده بوده است. طب مکمل شامل گروهی از روش های درمانی غیر آکادمیک است که از حدود سه دهه قبل تحت عنوان طب جایگزین و سپس به عنوان مکمل های طب رایج نامیده شده اند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت بیش از 60 درصد جمعیت جهان از ترکیبات گیاهی برای درمان استفاده می کنند که این آمار در کشورهای توسعه نیافته بالاتر و در کشورهای توسعه یافته کمتر است. به طور کلی استفاده از درمان های گیاهی در دنیا رو به افزایش بوده و همچنان استانداردهای این روش و چگونگی ارتباط آنها با اصول طب رایج مورد اختلاف است.
این پژوهش با هدف «تعیین میزان آگاهی و نگرش در خصوص طب گیاهی و میزان استفاده از این روش» انجام شده است. نوع مطالعه، تحلیلی و جمعیت تحت مطالعه شامل جمعیت شهر تهران (گروه سنی بالای 15 سال) بوده است. این مطالعه در سال 1382 در شهر تهران به روش نمونه گیری خوشه ایانجام شده است.
در این مطالعه 4123 نفر تحت بررسی قرار گرفتند. 6/ 75 درصد از جمعیت تحت مطالعه از طب گیاهی آگاهی داشته و 4/ 38 درصد کل افراد و 8/ 50 درصد افراد آگاه از طب گیاهی از آن استفاده کرده بودند. بیش از 60 درصد کل جمعیت مناطق مختلف شهر تهران از این روش آگاه بوده و بین 70-19 درصد جمعیت مناطق نیز از این روش استفاده کرده بودند. تمامی مناطق جهت استفاده از طب گیاهی هزینه کرده بودند. طریقه آشنایی با طب گیاهی اغلب از طریق اطرافیان بوده است. اغلب استفاده کنندگان از طب گیاهی میزان تاثیر این روش را زیاد اعلام کردند. افراد اغلب به کادر غیر پزشکی مراجعه کرده و عمدتا به علت بیماری های گوارشی، تنفسی و اعصاب و روان از این روش استفاده کرده بودند. زنان، متاهلین و سالمندان بیشتر از سایر گروه ها از طب گیاهی استفاده کرده بودند.
با توجه به آگاهی بالای افراد نسبت به طب گیاهی و میزان استفاده بالا از این روش در جامعه، انجام تحقیقات منسجم در خصوص تعیین میزان اثربخشی این روش و برنامه ریزی جهت چگونگی ارایه این روش در آموزش های دانشگاهی امری ضروری به نظر می رسد. به طور کلی، سیاستگذاران امر سلامت در راستای در دسترس قرار دادن روش های اثربخش و پیشگیری از اثرات نامناسب احتمالی باید نظام آموزشی مورد نیاز و نظام ارزیابی اثربخشی این روش ها را تعیین نمایند.