بررسی خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و حاصل خیزی باطله های زغال سنگ به منظور استفاده در کشاورزی

استخراج از معادن زغال سنگ، ضمن این که مقدار قابل توجهی باطله زغال بدون استفاده از خود بجای می گذارد، اثرات زیست محیطی آن نیز جای تامل است. از سویی، خاکهای اراضی زراعی و غیر زراعی نیاز مبرمی به مواد افزودنی به منظور افزایش حاصل خیزی و بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی دارند. لذا، این پژوهش با هدف بررسی خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و حاصل خیزی باطله های زغال سنگ کارخانه زغالشوئی زرند کرمان به منظور استفاده در بخش کشاورزی ساماندهی شد. در این پژوهش، با آزمایش های فیزیکی، شیمیائی و حاصلخیزی بر روی نمونه هائی از زغال خالص و همچنین افزودن زغال با خاک سبک و سنگین در سطوح مختلف 5، 10، 25و 50تن در هکتار با سه تکرار در کشت گلخانه ای گیاه ذرت انجام شد. در این پژوهش، منظور از خواص فیزیکی بافت، تخلخل، وزن مخصوص و آب قابل استفاده، منظور از خواص شیمیائی آنیون ها و کاتیون ها، هدایت الکتریکی عصاره اشباع و اسیدیته گل اشباع خاک و منظور از خواص تغذیه ای زغال و مخلوط آن با خاک ازت، فسفر قابل استفاده، پتاسیم محلول، آهن، منگنز، مس و روی قابل جذب است. در این رابطه، مقدار عناصر سنگین سرب، جیوه و کادمیم در باطله های زغال و باقیمانده گیاه نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان میدهد بافت زغال شن لومی با جرم حجمی 1/95 و جرم ظاهری 0/88 گرم بر سانتیمتر مکعب است. هرچند تخلخل کل زغال 55درصد است ولی میزان آب قابل استفاده زغال خالص کم و به میزان 5/5 درصد است. محلول نمونه های زغال دارای محیط اسیدی با متوسط اسیدیته 5.8می باشد. افزودن زغال به خاک سبک و سنگین در تمام سطوح مختلف موجب تغییر معنیدار در سطح 5درصد درمقادیر محلول یونهای سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم و همچنین کربنات، بیکربنات، و کلر نشده است اما در افزایش مقادیر کربن آلی و آهن در خاک سبک و افزایش سولفات در خاک های سنگین موثر بوده است. مقدار عناصر سنگین سرب، کادمیم و جیوه در زغال از حد مجاز استاندارد کمتر است و با افزودن زغال به خاک و مقایسه با شاهد مشخص شد که مقدار افزایش عناصر سنگین در مخلوط خاک با زغال و بقایای گیاهی حاصل از آن قابل ملاحظه نمی باشد.