بررسی آناتومیکی و بافت شناسی تخمدان در مارمولک Cyrtopodion caspium

جکوی انگشت خمیده خزری، Cyrtopodion caspiumیکی از فراوان ترین مارمولک های خانگی شب فعال ایران است که با توجه به انتشار گسترده ای که در استان های شمالی کشور دارد تا کنون هیچ مطالعه ای روی تولیدمثل آن صورت نگرفته است. این تحقیق به منظور بررسی آناتومی و بافت شناسی تخمدان در این گونه از 15 فروردین تا 30 مهرماه 1390 به فاصله هر 15 روز در شهرستان ساری انجام شد. در طی هفت ماه، تخمدان های هفتاد نمونه ی ماده ی بالغ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده ها پس از گذراندن خواب زمستانی در اوایل فروردین ظاهر می شوند و در اواخر فروردین، اووژنز و ویتلوژنز را آغاز می کنند. تخمدان ها زوج و کیسه ای، متشکل از 3 تا 8 فولیکول در هر تخمدان بوده که قطر آنها از 32/0 تا 99/4 میلی متر می باشد. لایه فولیکولی در این گونه، پلی مورفیک و چند لایه است. قطر لایه ی فولیکولی از 30 میکرون در فولیکول های رسیده تا 70 میکرون در فولیکول های نارس متغیر است. قطر هسته ی فولیکول ها بین 35 میکرون در فولیکول های نارس تا 260 میکرون در فولیکول های رسیده است. هستک ها از فروردین تا تیر ماه کاملا بزرگ و مشخص هستند. تعداد آنها از 2 عدد در فولیکول های نارس تا 30 عدد در فولیکول های رسیده متغیر و دارای قطری بین 20 تا 70 میکرون می باشند. فعالیت هستک ها از مرداد تا مهر ماه بسیار کاهش یافته و سپس در هسته محو می شوند. میانگین قطر تونیکا آلبوژینه آیا پوشش تخمدان 10 میکرون است. اوج فعالیت تخمدان ها در اردیبهشت و خرداد است. اووژنز، ویتلوژنز و تخم گذاری این گونه از اواسط مرداد به بعد کاملا خاتمه می یابد.