طراحی و روان سنجی پرسشنامه بررسی تهدیدها و فرصت های یادگیری الکترونیکی

محیط یادگیری الکترونیکی، یکی از مطرح ترین محیط های یادگیری در عصر اطلاعات است بنابراین شناسایی تهدیدها و فرصت های فراروی آن، با ارزش است. هدف مطالعه، طراحی و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه تهدیدها و فرصت های یادگیری الکترونیکی است.

این مطالعه پژوهشی تلفیقی متوالی اکتشافی با رویکرد کیفی- کمی است که در نیمسال دوم تحصیلی 92-91 در دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شده است. در مرحله نخست (کیفی)، 9 نفر از اساتید علوم پزشکی که تجربه تدریس به روش الکترونیکی داشتند و 7 نفر از دانشجویان پیراپزشکی که تجربه شرکت در کلاس های مجازی را داشتند با روش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع داده ها انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند فردی و روش تحلیل محتوای کیفی، به تبیین مفهوم یادگیری الکترونیکی و فرصت ها و تهدیدهای مرتبط با آن پرداخته شد. سپس در مرحله دوم (کمی) با استفاده از گویه های استخراج شده از مرحله اول، پرسشنامه طراحی گردید و ویژگی های روان سنجی آن با بهره گیری از روایی صوری، محتوا، سازه و همسانی درونی، در 109 نفر (44 استاد و 65 دانشجو) بررسی شد. جهت تعیین روایی سازه از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های کیفی با کمک نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA نسخه 2010 و تجزیه و تحلیل داده های کمی با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 انجام شد.

پس از تعیین روایی صوری و محتوا به صورت کمی و کیفی، عبارات پرسشنامه از 101 به 29 کاهش یافت. بیشترین درصد واریانس کل (78/30%) توسط 3 عامل اول و باقیمانده (22/69%) توسط 26 عامل باقیمانده تبیین می گردد. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی در این پرسشنامه، بیانگر وجود 3 عامل هزینه-اثربخشی آموزشی، عوامل ذهنی-عاطفی و ارتباطی استاد-دانشجو و عوامل مرتبط با تدریس-یادگیری بود. در نهایت 28 عبارت در 3 عامل حفظ شد. ضریب آلفای کرونباخ 81/0 بود.

باتوجه به پایایی و روایی مطلوب ابزار طراحی شده بر اساس تجربیات اساتید و دانشجویان، این ابزار جهت بررسی فرصت ها و تهدیدهای یادگیری الکترونیکی مناسب است.