تامین منابع، تجهیزات و الزامات اجرای طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در استان های شمالی ایران: از تئوری تا عمل

برنامه ملی پزشک خانواده و بیمه روستایی یکی از اصلاحات بزرگ نظام سلامت که از سال 1384 اجرا شده، مستلزم تامین منابع و امکانات مورد نیاز می باشد. این مطالعه به منظور بررسی کمیت منابع و الزامات اساسی تامین شده در برنامه پزشک خانواده در استان های شمالی ایران انجام گرفت.

مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بوده که در شش ماهه دوم 1391 انجام گرفت. 25 درصد مراکز مجری طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی در سه استان گلستان، مازندران و گیلان، مجموعا 139 مرکز از 552 مرکز مجری به صورت تصادفی سیستماتیک به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های کروسکال والیس و مجذور کای تحلیل شدند.

از 139 مرکز مطالعه شده، 48 مرکز (5/34 %) داروخانه دولتی، 62 مرکز (6/44 %) داروخانه خصوصی داشتند که 72 مرکز (8/51%) از آنها از 279 قلم داروی کامل برخوردار بودند. 133 مرکز (7/95 %) واحد تزریقات و پانسمان، 84 مرکز (4/60 %) واحد بهداشت دهان و دندان و 42 مرکز (2/30 %) واحد فعال آزمایشگاه داشتند. 138 مرکز (3/99 %) حداقل یک دستگاه کامپیوتر سالم، 135 مرکز (1/97 %) حداقل یک کپسول اکسیژن دارای مانومتر سالم، 131 مرکز (2/94%) ترالی اورژانس، 129 مرکز (8/92 %) حداقل یک دستگاه فور سالم، 99 مرکز (2/71 %) حداقل یک نگاتوسکوپ سالم، 92 مرکز (2/66 %) ECG سالم داشتند. از 188 پزشک خانواده شاغل در مراکز مطالعه شده، 140 پزشک (5/74 %) اطاق (مطب) مستقل، 165 پزشک (8/87%) میز سالم اداری، 144 پزشک (6/76 %) اتوسکوپ سالم، 71 پزشک (8/37%) آفتالموسکوپ سالم، 131 پزشک (7/69 %) کامپیوتر سالم داشتند. میزان برخورداری بعضی از منابع و امکانات در استان های شمالی ایران تفاوت معنی دار وجود داشت (05/0 p<).

نتایج نشان داد بعضی از امکانات و الزامات در تعدادی از مراکز مجری تامین نشده است که برای تامین آن باید اقدامات موثرتری به عمل آید.