کانی شناسی، پاراژنز و شرایط تشکیل اسکارن سیاه کمر، غرب ده سلم، شرق پهنه لوت

هورنفلس ها و اسکارن های سیاه کمر در 5 کیلومتری غرب روستای ده سلم و در فاصله ی 85 کیلومتری شهرستان نهبندان، جنوب غربی استان خراسان جنوبی و حاشیه ی شرقی پهنه ی لوت قرار دارد. نفوذ توده ی گرانیتوئیدی معروف به کوه ریگی به سن ائوسن فوقانی داخل سنگ های آهکی و رسوبی کرتاسه باعث تشکیل این اسکارن شده است. کوه ریگی دارای ترکیب غالب گرانودیوریتی و حاوی کانی های پلاژیوکلاز، کوارتز، ارتوز، هورنبلند و بیوتیت است، بررسی های ژئوشیمیایی و زمین ساختی این توده نشان می دهد که دارای ماهیت آهکی-قلیایی نوع Iاست. هورنفلس ها بیشتر حاوی کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز و پیروکسن هستند. بررسی های کانی شناسی و زمین شناسی هورنفلس ها و زون های اسکارنی سیاه کمر نشان می دهد که این کانی ها طی دو مرحله اصلی دگرگونی و دگرنهادی (مرحله ی پیشرونده و پسرونده) تشکیل شده اند. که در مرحله ی دگرگونی سنگ های هورنفلسی و مرمرها و در مرحله ی اصلی دگرنهادی پیشرونده سیلیکات های کلسیمی بدون آب (ولاستونیت، گروسولار، آندرادیت و دیوپسید) تشکیل شده اند، در مرحله ی اصلی دگرنهادی پسرونده این کانی ها دستخوش دگرسانی و به کانی های سیلیکاتی کلسیمی آبدار (اپیدوت، کلریت و مقدار کمی ترمولیت- اکتینولیت) تبدیل شده اند و در نهایت در دگرسانی پسرونده پسین مجموعه ای ریزدانه از کانی های کلریت، کوارتز، کلیست و کانی های رسی بوجود آمده اند. حضور ولاستونیت، مگنتیت و آندرادیت حاکی از تشکیل این اسکارن ها در گستره ی دمایی حدود 550 درجه ی سانتیگراد و گریزندگی بالای اکسیژن (fO2 = 10-12-10-23) بوده است، اسکارن سیاه کمر از نوع اسکارن های کلسیمی است.