بررسی پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ های زمستانه کلزا به روش ابرهارت و راسل

برای مطالعه پایداری عملکرد لاین های کلزا، آزمایش هایی در ایستگاه های کرج، تبریز، کرمانشاه، اراک و همدان با استفاده از ده لاین زمستانه کلزا به همراه دو رقم شاهد و سه لاین امیدبخش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1388-90 اجرا شد. تجزیه واریانس در محیط های مختلف نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ عملکرد دانه اختلاف معنی دار وجود دارد. تجزیه واریانس مرکب حاکی از معنی دار بودن اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ×سال×مکان بود. لاین های L183، HW101، SW101، Karaj1، Karaj2 و SW103 به ترتیب با عملکرد دانه 647/4، 595/4، 556/4، 443/4، 441/4 و 306/4 تن در هکتار نسبت به میانگین کل برتر بوده و دارای متوسط رتبه و واریانس رتبه کمتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند. تجزیه پایداری به روش ابرهارت و راسل بین ژنوتیپ ها از لحاظ عملکرد دانه تفاوت های معنی داری نشان داد. واریانس مربوط به محیط (خطی) معنی دار و بیانگر وجود رابطه خطی بین عملکرد ژنوتیپ ها در هر محیط با شاخص محیطی بود. ژنوتیپ های L183، SW101، SW103، HW101، Karaj1 و Karaj2 با داشتن میانگین عملکرد بیشتر، ضریب رگرسیون معادل یک و واریانس انحراف از خط رگرسیون غیرمعنی دار، جزو لاین های پرمحصول و پایدار بودند و می توان از آنها برای مطالعات تکمیلی به منظور کشت در مناطق سرد و معتدل سرد استفاده کرد.