بازشناسی مولفه های هویت اسلامی در طراحی منظر معاصر با رجوع به قرآن کریم و روایات معصومین (ع)

یکی از جلوه های هویت بخش در طراحی منظر معاصر، دیدگاه های فرهنگی و عقاید مذهبی موجود در جامعه است. طراحی منظر با اهمیت دادن به ابعاد مفهومی، نظامی ظریف، ترکیبی نو و بدیع خلق می نماید که ریشه در دیدگاه های دینی و تفکر انسان نسبت به جهان آفرینش دارد. ولی امروزه چنین ارتباطی بین طراحی فضاهای باز و سبز شهری ایران با جنبه های هویت اسلامی وجود ندارد و در آنها نوعی بحران هویت دیده می شود. بر این اساس، پژوهش حاضر در جهت پاسخ به این سوال است که چگونه می توان بین هویت اسلامی و طراحی منظر معاصر ارتباط برقرار کرد؟ نگارنده بر این فرض است که از آیات قرآن و روایات معصومین(ع) می توان مولفه هایی استخراج کرد که منجر به انعکاس هویت اسلامی در طراحی منظر معاصر شود. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی است. روش جمع-آوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای، با مطالعه اسناد معتبر علمی و دینی است. نتایج پژوهش نشان می دهد مولفه های هویت اسلامی در طراحی منظر معاصر در دو دسته مفهومی(4 مولفه) و کالبدی(6 مولفه) قابل دسته بندی هستند. در بعد مفهومی این مولفه ها مشتمل بر منظر نیایش و ستایش، منظر احترام و تکریم، منظر اخلاق اسلامی و منظر امنیت است. در بعد کالبدی نیز مولفه ها شامل استحکام و پایداری، رنگ و نور، هندسه و تناسبات، انتخاب و کاشت گیاهان، نمایش آب و تفریحات سالم است. این مولفه ها با یکدیگر همپوشانی دارند و تفکیکناپذیرند. همچنین، در متن قرآن و حدیث، دارای جلوه های بروز خاص و عامی هستند که منجر به خلق هویت اسلامی در طراحی منظر می شوند. در انتهای مقاله نیز راهبردهای آفرینش هویت اسلامی در طراحی منظر معاصر بیان گردیده است.