بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم کلزا بر جمعیت و خسارت شته خردل Lipaphis erysimi در مزارع کلزای استان خوزستان

در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی دو سال زراعی (1383- 1384 و 1384- 1385) انجام شد. آزمایش در دو قطعه سم پاشی شده (با شته کش پی متروزین به میزان 1 لیتر در هکتار) و سم پاشی نشده انجام شد و سایر عملیات زراعی کاشت و داشت برای همه ارقام در دو قطعه یکسان بود. طول ساقه آلوده، درصد آلودگی، شاخص آلودگی، تعداد کپسول در ساقه اصلی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هر دو قطعه اندازه گیری و میانگین ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج مقایسه میانگین عوامل مورد بررسی تحت اثر متقابل سال، تاریخ کاشت و رقم، نشان داد که حداقل شاخص آلودگی (97/ 0 و 1) مربوط به رقم هایولای 401، در تاریخ کاشت 20 آبان در هر دو سال آزمایش بود. حداکثر شاخص آلودگی (08/ 7 و 39/ 6) به ترتیب مربوط به رقم PF و اوپشن در سال 84 و 26/ 6 و 14 /4 مربوط به همان ارقام در سال 85 در تاریخ کاشت 10 آذر بود. حداکثر عملکرد دانه متعلق به رقم هایولای 401 (3726 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 20آبان در سال 85 و حداقل عملکرد دانه مربوط به ارقام PF (1738 کیلوگرم در هکتار) و اوپشن (1855کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر در سال 84 بود. حداقل کاهش عملکرد دانه در شرایط سم پاشی نشده در تاریخ کاشت 20 آبان (حدود 12-20 درصد) و حداکثر کاهش عملکرد در تاریخ کاشت 10 آذر (حدود 23- 33 درصد) در همه ارقام ارزیابی شد. بنابراین با رعایت تاریخ کاشت مناسب (20 و 30 آبان) و با استفاده از ارقام زودرس هایولای 401 و 308 می توان از اوج جمعیت و خسارت شته ها به حساس ترین مرحله رشدی کلزا (مرحله گل دهی) فرار و از کاهش عملکرد جلوگیری نمود.