تاثیر کاربرد لجن فاضلاب شهری بر آب گریزی و منحنی رطوبتی خاک

لجن فاضلاب مقدار نسبتا زیادی نمک و مواد آلی دارد که بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک تاثیر می گذارد. در این تحقیق اثر افزودن لجن فاضلاب شهری بر آب گریزی و نقاط مهم منحنی رطوبتی خاک بررسی گردید. به این منظور از خاک با بافت لوم رسی استفاده شد که این خاک از منطقه ای در مجاورت تصفیه خانه فاضلاب فولادشهر- اصفهان برداشت شد و مقادیر مختلفی (25، 50،65 و 80 درصد) از لجن تصفیه خانه فاضلاب شهری به آن اضافه شده به این ترتیب تیمارهای S25%، S50%، S65%،S80% به دست آمدند و با تیمار شاهد (بدون لجن فاضلابS0) مقایسه شدند. حدودا 50 روز بعد از افزودن لجن آب گریزی آن ها با استفاده از روش نفوذ قطره آب (WDPT) و مولاریته محلول اتانول (MED) تعیین شد. با افزودن مقادیر فوق درجات آب گریزی اندک تا شدید در خاک ایجاد شد. منحنی رطوبتی تیمارها توسط دستگاه غشاء نایلونی فشار و دستگاه جعبه ماسه ای تعیین شد، سپس با استفاده از نرم افزار SAS8 و آزمون فیشر اثر لجن فاضلاب بر پارامترهای معادله ون گنوختن مشخص شد. نتایج نشان داد که بین زمان نفوذ آب در خاک در مقیاس لگاریتم ((Log (WDPT) و مقدار ماده آلی همبستگی مثبت و خطی وجود دارد. به علاوه بین مقادیر WDPT و MED در آزمایش های آب گریزی نیز رابطه ای خطی با ضریب تبیین 95/0= R2 مشاهده شد. بیشترین میزان Өs در تیمار آب گریز با 80 درصد لجن فاضلاب و کمترین میزان Өs در خاک آب دوست مشاهده شد. علت این موضوع احتمالا بافت لوم رسی و مواد آلی کم تر در خاک آب دوست و مواد آلی بالاتر در خاک آب گریز S80% است. میزان رطوبت باقیمانده Өr در تیمار آب گریز S80% نسبت به سایر تیمارها کمتر بود درحالی که تیمار آب دوست S0 رطوبت باقیمانده بیشتری داشت. پارامتر α در تیمارهایS65% وS80% بیشتر از سایر تیمارها با درجه آب گریزی اندک بود که نشانه دامنه کوچک تری از ورود هوا به خاک هست. مقدار n با افزایش ماده آلی در تیمار S25% و S50% نسبت به مقدار آن در S0 افزایش، اما در تیمارهای S65% و S80% کاهش یافت. این موضوع می تواند به دلیل درجه آب گریزی بالاتر و وجود مواد آب گریز در سطح ذرات خاک در تیمارهایS65% وS80% باشد. بنابراین شاید آب گریزی شدید بر روی این پارامتر نیز تاثیر گذاشته و سبب کاهش آن شود. همچنین خاک های آب گریز، آب ثقلی و آب قابل استفاده بیشتری نسبت به خاک آب دوست اولیه داشتند.