استمرار سنت هنری فالنامه نگاری مصور عصر اول صفوی در فالنامه سلطان احمد اول عثمانی

تفال به فالنامه ها در سده شانزدهم/دهم در ایران و سپس در عثمانی، شیوه ای رایج و محبوب برای پیشگویی بود و با نفوذ این رسم به دربارهای صفوی و عثمانی، در ابتدا شاهکارهای هنری ای همچون فالنامه طهماسبی و رونوشت آن در موزه توپ قاپی پدید آمد و در پی آن «قلندرپاشا»، وزیر سلطان احمد اول عثمانی، فالنامه ای مصور گرد آورد و به او تقدیم نمود. در مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و بررسی و مقایسه قالب، محتوا و مضامین به کاررفته در فالنامه سلطان احمد اول با فالنامه طهماسبی و نسخه های دیگر فالنامه های مصور صفوی، نشان داده شده است که سنت هنری فالنامه نگاری عصر اول صفوی هم از جنبه های شکلی و ساختاری و هم از جنبه های مضمونی و محتوایی در فالنامه مصور عثمانی استمرار یافته است یا دست کم هنرمندان عثمانی در پدیدآوردن فالنامه مصور برای سلطان احمد اول، به روشنی تحت تاثیر شیوه کار همکاران ایرانی خود بوده اند. تاثیر این امر تا حدی است که پیام شیعی مندرج در نسخه های صفوی فالنامه ها، در نسخه فالنامه سلطان سنی مذهب عثمانی نیز انعکاس یافته است. این اثرپذیری -با وجود اختلافات شدید مذهبی میان دو قدرت اسلامی سده شانزدهم/دهم- ممکن است حاکی از نوعی همگرایی و کاهش تنش میان دو سلطان بزرگ شیعه و سنی در آن روزگار بوده باشد.