تجزیه پایداری عملکرد ژنوتیپ های گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

کارایی انتخاب بهترین ژنوتیپ های گلرنگ می تواند با استفاده از ترکیب روش های گرافیکی و تجزیه های آماری افزایش یابد. آزمایش حاضر به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ های گلرنگ با استفاده از دو روش فوق انجام شد. بیست ژنوتیپ گلرنگ در گچساران، چرام، بهبهان و ده دشت در سه سال زراعی (1382-1379) با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه واریانس ساده برای هر کدام از محیط ها به طور جداگانه انجام شد که نتایج حاکی از اثر معنی دار ژنوتیپ برای عملکرد دانه بود. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد که اثرات ژنوتیپ، محیط، اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط خطی معنی دار بود. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، هفت آماره پایداری شامل واریانس محیطی، ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، ضریب رگرسیون فینلی و ویلکینسون و انحراف معیار انحراف از خط رگرسیون برای تجزیه پایداری مورد محاسبه قرار گرفتند و نتایج نشان داد که ژنوتیپ 3 (PI250536&minus2) بیشترین پایداری عملکرد دانه را داشت. مدل امی با چهار مولفه اصلی (AMMI4) 74/98 درصد از تغییرات اثر متقابل ژنوتیپ × محیط را توجیه می کرد. بر پایه آماره های فوق و بای پلات حاصل از تجزیه امی، ژنوتیپ های 3 (PI250536&minus2)، 10 (Syrian hama 1)، 14 (Saffir) و 16 (PI 251268) به عنوان ژنوتیپ های پایدار و سازگار برای مناطق مورد مطالعه شناسایی شدند.