مطالعه روابط میان عملکرد و برخی از صفات زراعی لاین های خالص سویا با استفاده از تجزیه علیت

به منظور بررسی روابط میان عملکرد و برخی از صفات زراعی سویا، تعداد 141 لاین خالص همراه با سه رقم شاهد) ویلیامز، سحر و DPX (در قالب طرح لاتیس ساده 12×12 با دو تکرار آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی گرگان در سال زراعی 1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین لاین های خالص مورد بررسی از نظر کلیه صفات اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1 و 5 درصد وجود دارد. نتایج نشان داد رابطه همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با صفات روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف در بوته و وزن دانه در بوته و درصد پروتئین وجود دارد. همچنین رابطه همبستگی منفی و معنی داری بین عملکرد دانه با صفت درصد روغن مشاهده شد. رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه نشان داد که صفات روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد گره در بوته، تعداد غلاف در بوته و درصد پروتئین بیشترین تغییرات عملکرد را توجیه می کنند، طبق نتایج تجزیه علیت ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته بیشترین اثر مستقیم مثبت و درصد پروتئین بیشترین اثر مستقیم منفی بر عملکرد دانه سویا داشتند و چون جهت اثرات مستقیم ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته با اثرات کل همخوانی داشت بنابراین برای افزایش عملکرد، گزینش لاین های پابلند و با تعداد غلاف بیشتر موثر است. نتایج گروه بندی لاین ها با استفاده از تجزیه خوشه ایبا روش UPGMA و با فاصله اقلیدوسی به عنوان معیار تشابه باعث گروه بندی 144 لاین و رقم در چهار گروه متمایز گردید. بر اساس نتایج حاصل شاخص تعداد غلاف در بوته و ارتفاع گیاه به عنوان معیار گزینش در برنامه های اصلاحی برای بهبود عملکرد دانه شناسایی شد.